Namazın Kaza Olacağını Kabul Edenlerin Delilleri F
 

Güneşin, şeytanın iki boynuzunun arasına gelmesine dek tehir edilen kinidi namazı bizzat Rasulullah’ın (s.a.v.) nassı ile bir münafıkın namazıdır.200
(200) Müslim: 622; Mesacid: İkindiyi erken kılmanın müstehaplığı babında; Ebu Davud: 413, Namaz bölümünde: ikindinin vakti babında; Tirmizi: 160, Namaz bölümünde: ikindinin acele kılınması ile ilgili babda; Nesai: 1/254, Mevakit’de: İkindinin tehir edilmesindeki tehtitler babında rivayet etmişlerdir.
Dolayısıyla yatsı vaktine dek ikindiyi (özürsüz) tehir eden kimseye, annemi ve babamı feda ettiim Peygamber neler söylemektedir, görüyorsunuz.
Yüce Allah şöyle buyurmuştur:
“Sizi yasaklanan büyük günahlardan kaçınırsanız, sizin (küçük) günahlarınızı örteriz.” (Nisa: 4/31)
Dolayısıyla kişi nehy edildiği büyük günahlardan kaçınacak olursa, sabahı da kuşluk vaktinde, ikindiyi de yatsıdan sonra kılmaya dadevam ederse, sizin sözünüze göre elbette mağfiret olunmuş ve günahsız olacaktır. Ancak bunu huç kimse söylemez. Bu zahiri mezhebinden olan bu şahısa da şaşılır yani! Nasılda asıl olanı nakzetmiş! Nitekim kendisi: “İcma ile vacip olan bir şey sadece vacip olan bir şeyle düşer” demektedir. Buna şöylece denilir:
“Bunun gayesi şudur: Bir defa sizin tartışmanızda zıtlık mevcuttur. Zıtlığın sizin sözlerinizi düzelteceği (sahih kılacağı) bir şeyi yoktur. Her ne kadar sizler bunu istishabla delil getirmeyi kastetmiş iseniz de. şüphesiz namaz icma ile onun zimmetindedir. Ancak icma ile düşmektedir. Nitekim bu da kaybolmuştur.” Sizlere şöyle denilir:
3Kimmiş namazı tehir etmekle bunun zimmetinden düşeceğini ve beri olacağını söyleyen? Kim bu şekilde söylerse işte onun sözü, alehine delile ihtiyaç duymamızdan batıllık olarak daha açık (olarak batıldır).”
şüphesiz tartıştıklarınız size şöyle seylemektedirler:
“Bir defa bu, sadece kendi ayni vaktine dönmesi hariç, bunu eda etmeye ve tedarik etmeye giden bir yolu olmayan bir yönle zimmetinde istikrar bulmaktadır. Bu daimkansızdır. Sonra bu icmaya kendi misli gibi ya da ondan daha güçlü birisi ile arıza teşkil etmekteyiz ve şöyle deriz:
“Namazın vaktini zai etmesi ile o kişinin ifratçı, asi, ve haddi aşan bir kimse olduğu hakkında müslümanlaricma etmişlerdir. Bu icmada ancak kendi mislince bir icma ile yükselir. Vakitten sonra namazı ifa etmesi ile ondan günahın ve düşmanlığın kalkacağı hakkında icma etmemişlerdir. Bilakis bunu her halde kimse söylememiştir.
İşte iki taraftan da gelen delillerin açıklama bağlantıları. Bizim iki tarafında görüşlerini vermekten başka güttüğümüz bir şey yoktur. şüphesiz kitap, sünnet ve selefin görüşlerine bu konuda da daha çok uyarı ve doğru hareketi işlemiş olanıda belirttik.”
Ancak Allah’a sığınılır.

Namazın Kaza Olacağını Kabul Edenlerin Delilleri F
 

şayet: “Rasulullah (s.a.v.), Ramazan da gündüz vakti kasten orucu bozana kaza etmesini şu iki konumda olmak üzere etmiştir:
1- Cima etmede.
2- Kusma’da.
“Sünen”de ebu Hureyre’den (r.a.) gelen hadiste şöyle demiştir:
“Bir adam Rasulullah’ın (s.a.v.) yanına geldi. Kendisi Ramazanda (gündüz vakti) ehli ile cima etmişti.” Hadisin hepsinizikretti ve:
“İçinde 15 sa’ kadar hurma bulunan bir sepeti getirdi” dedi. Rasulullah (s.a.v.):
“Bunun hepsi senin ve evindeki ehlinindir. Bir gün oruç tut ve Allah’tan mağfiret dile”
diye buyurdular.”201 İbni Mace’de ise:
“Yerine bir gün oruç tut” geçmektedir.202
(201) Sayfa: 73’de geçti.
(202) İbni Mace: 1671, Oruç’ta: Ramazan da bir gün oruç bozanın kefareti hakkında babda rivayet etmiştir. Busiri “Zevaid” adlı eserde şöyle demiştir: “Bu ziyade yani, bir gün yine tut” ibaresini İbni Mace tek olarak rivayette bulunmuştur. Hadisin isnadında Abdulcabbar b. Ömer vardır. Kendisi zayıftır. Bu Müslim’in dışında olup bunu Ebu Davud: 2393’de rivayet etmiştir. Bak. 73’deki hadise, burada bu ziyadenin asıl olduğunu bulacaksın.
“Sünen”de ve “Müsned”de, Ebu Hureyre’den (r.a.) gelen bir hadiste, Rasulullah’ın (s.a.v.) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir:
3Kim bilmeden kusarsa ve oruçlu ise kaza etmez. Her kimde kusmak 5isterde) kusarsa kaza gerekir.”203
denilecek olursa şöyle cevap verilir: Bir defa bu iki hadis illetli hadisler olup sabit değildirler. Ramazanda cima yapanlar ile ilgili bu kıssayı ashabı “Sahih”204 rivayet etmiştir. onlardan hiç kimse bu ziyadeyi zikretmemiştir. Nitekim zikrettiği bu ziyade delil olamaz.
(203) Ahmed: 2/498; Tirmizi: 720, Oruç’ta: Kasten kusan kimse hakkında bab; ebu Davud: 2380; ibni Mace: 1676; İbni Hibban 907’de sahihlemiş; Hakim: 1/427’de sahihlemiştir. Bunu Darekutni “Sünen” adlı eserinde sayfa: 240 rivayet etmiş ve: “Bütün ricali güvenilirdir” demiştir. Darimi: 2/14, Hadis sahihtir. Bunun tahrici için şeyh Nusruddin El-Bani’nin “İrvaul-⁄alil” adlı esere müracaat ediniz.
(204) Buhari: 11/516, Yeminlerin kefareti hakkındaki bölümde: Zengin ve fakire ne zaman kefaret vacip olur babında; Oruç bölümünde: Ramazanda kişi cima etse tasadduk edeceği, vereceği bir şeyde yoksa kendiside tasadduk ederse kefaret olur babında ve başka bablarda; Müslim: 1111, Oruç bölümünde: Oruç tutanın güdüz vakti Ramazanda cima etmesinin haramlılığı ile ilgili tehditler babında rivayet etmişlerdir.
Çünkü bu Abdulcabbar b. Ömer El-Eyli’nin rivayeti olup, imamlar onu zayıf saymışlardır. Yahya b. Main:
“O bir şey değildir bile. Onun hadisi yazılmazda” der iken bir defasında da: “O zayıftır” demiştir. Ebu Zur’a, Sadiy, Nesai de bunun aynısnı söylemişlerdir.
Buhari’de: “Münker kişilerin hadisleri bile onun yanında kavvetli olamamışlardır” demiştir.
İbni Adiyy:
“Rivayet ettiklerinin genelinde muhaliflik söz konusudur. Nitekim zayıflık onun rivayetlerinde ortaya çıkmaktadır” demiştir. Aynı zamanda bunu İbni şihab’ın ashabındanda imamlar da ondan rivayet etmiştir. imam-ı Malik ve başkaları gibi.205 Onlar:
3Yerine bir gün oruç tut” lafızını zikretmemişlerdir. ebu Mervan El-Osmani, o da ibrahim b. Sad’dan, o da Leys4den, o da ibni şihab’dan, o da Humeyd’den, o da ebu Hureyre’den, rivayete göre Rasululah (s.a.v.) bu kıssada ona şöyle demiştir:
“Yerine bir gün kaza et.”
(205) Malik “Muvatta” adlı eserinde: 1/296, tahriç etmiştir.
Bu ayna zamanda Daraverdi’den de o da ibrahim b. Sad, o da Leys’den olmak üzere rivayet edilmiştir.
Beyhaki şöyle demiştir:
“İbrahim ona göre Zühri’den bu kelime olmadan hadisi mevcuttur.”206
(206) Bak. Beyhaki: 4/226, Çünkü onda bu nakil mevcuttur.
Bunu Haccac b. Ertad, o da ibrahim b. amir’den,207 o da ibni Müseyyeb’den, o da Zühri’den, o da Humeyd’den, o da Ebu Hureyre4den rivayet etmişlerdir. Bunu Haccac, o da amr b. şuayb’dan o da babasından, o da dedesinden rivayet etmiştir. amr’da bu hadiste:
3Rasulullah (s.a.v.) ona yerine bir günü kaza etmesini emretti” demiştir.208
(207) Asıl olan Ali olduğudur. Tashih Beyhaki’nin süneninden yapılmıştır.
(208) Beyhaki: 4/226.

Namazın Kaza Olacağını Kabul Edenlerin Delilleri F
 

Bunu Hişam b. Sad, o da Zühri4den, o da Ebu Seleme’den, o da ebu Hureyre’den, rivayet edilen hadiste Rasulullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
3Yerine bir gün oruç tut ve Allah’tan istiğfarda bulun.”209
rivayetinnde insanlara muhalefete bulunmuştur. Hadis de Hümeyd’den o da, ebu Hureyre’den rivayet edilen hadistir.
ibsni ebu Uveys’de rivayet edip şöyle demiştir:
3Bana babam ibni şihab’a Humeyd’den haber verdiğini belirtmiştir. O da ebu Hureyre’den o da Rasulullah’tan (s.a.v.) rivayete göre, O’nun: Ramazan’da iftar eden kişinin o günün yerine bir gün tutmasını emrettiğini tahdis etmiştir.”210
(209) Beyhaki: 4/227.
(210) Beyhaki: 4/226.
Lakin bu ibni şihab’ın ashabının rivayetine muhaliftir. Çünkü onlar bu ziyadeyi zikretmemişlerdir.
şafii şöyle demiştir:
“Bizlere Malik, ona da Ata el-Horasani, ona da ibni Müseyyeb haber vermiştir. Dedi ki: “Bir Bedevi Rasulullah’ın (s.a.v.) yanına, geldi ve hadisi zikretti hadisin sonunda da:
“İsabet ettiğin günün yerine bir gün oruç tut.”210
diye buyurdular. İşte bu mürseldir. Ancak ibni Müseyyeb’in mürsellerindendir.
(210) Muvatta: 1/297.
Bunu Davud b. ebi Hind o da Ata’dan rivayet etmiş ve “Yerine bir gün oruç tut” ibaresini zikretmemiştir. Ata’yı ibni Müseyyeb yalanlamaktadır. ibni Hibban dedi ki:
“Hıfzı az olup, hata yapabilen, ilimden yoksun da olan bir kimsedir. Aynı zamanda kendisi ile delil getirmede batıl olmaktadır.”
Kasten kusan ile ilgili hadise gelecek olursak; Bu Ebu Hureyre’nin (r.a.) Rasululah’tan (s.a.v.) gelen şu hadisidir:
3Kim bilmeden kusarsa ve oruçlu ise kaza etmez. Her kimde kusmak (isterde) kusarsa kaza gerekir.”211
(211) Hadisin tahrici için geçen sayfaya bakınız.
Tirmizi:
“Bu hadis hasen gariptir” demiştir. Muhammed -yani Buhari- de şöyle demiştir:
3Ben onu mahfuz (korunmuş) olarak görmüyorum.” Ebu Davud dedi ki:
3Ahmed b. Hanbel’in:
“O hiçbir şey olamaz” dediğini işittim.”
Tirmizi “İlel” adlı kitapta şöyledemiştir:
“Ali b. Hucr bize hadisi anlattı. Onlara da İsa b. Yunus, onlara da Hişam b. Hassan, onlara da ibni Sirin, ona da Ebu Hureyre (r.a.) Rasulullah (s.a.v.) şöyle buyurduğunutahdis etmiştir:
“Her kim bilmeden kusarsa ona bir kaza yoktur. Kimde kasten kusacak olursa kaza gerekir.”
Tirmizi dedi ki:
3Ben ebu abdullah Muhammed b. İsmail El-Buhari’ye bu hadis hakkında sordum. Kendisi de bunu sadece İsa b. Yunus’un, o da Hişam b. Hassan, o da İbni Sirin’den, o da ebu Hureyre’den gelen hadisten bilmektedir. Kendisi:
3Ben bunu mahfuz görmüyorum” demiştir. şöyle de demiştir:
3Yahya b. Ebi Kesir, o da ömer b. Hakem’den rivayet etmiş ve Ebu Hureyre’nin (r.a.), oruçlu kişinin kusması ile orucunun bozulmayacağını öngördüğünü belirtmiştir.”
Hadisin sıhhatinintakdiri ile bunda bir delil yoktur. Öyleki bundan maksad, kendisinin kusmasını caiz görenmazeretli kimse ya da kusmaya ihtiyacı olan ve kusan hasadır. Çünkü normalde kusmak özür sahibi kimse için meydana gelen bir olaydır. aksi takdirde ihtiyacı olmadığı haldehiçbir akıl sahibi kusmayı istemez. Böylelikle kusan kimse kusması ile tedavi olmaktadır. Tıpkı ilaç içmesi ile tedavi olması gibi. İşte bundan kaza kabul olunur ya da ittifakla ona bu emredilir.
Fakihler gündüz vakti Ramazanda cima yapan kişi hakkında, eğer kefaret verirse iftar ettiği gün için (o günün yerine) oruç tutar mı? konusu hakkında ihtilafa girmişlerdir. Bunun hakkında üç görüş vardır. Bu şafii’de böylecedir:
1- Vaciptir.
2- Vacip değildir.
3- şayet köle azad etse ya da yemek yedirirse oruç tutması vaciptir. şayet orula kefaret getirirse o günün yerine oruç tutması vacip değildir.