Kafayı Mı Yiyiyoruz Kafayı Mı Buluyoruz?

Türkiye’de antidepresan ve antipsikotik ilaç kullanımında kelimenin gerçek anlamıyla bir patlama yaşanıyor

Doğal olarak psikiyatrlara başvuran hasta sayısında da 2003’te 14 milyon kutu antidepresan tüketilirken 2007’de bu rakam 26 milyon kutuya fırlıyorBuna paralel olarak, 2002’de 48 milyar lirada kalan ilaç pazarı, 2008’de 121 milyar lirayı buluyor

Türkiye Psikiyatri Derneği Dış ilişkiler Sekreteri Dr Halis Ulaş, son yıllarda başta antidepresan ve antipsikotik ilaçlar olmak üzere ilaç kullanımında büyük bir patlama yaşandığını söylediTürkiye İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikasının (İEİS) verilerine göre de, 2002 yılında Türkiye genelinde toplam ilaç pazarı 48 milyar lira iken, 2008’de 121 milyar liraya çıkıyor

Ancak, hemen endişelenmek gerekmiyorEn azından akıl ve ruh sağlığı açısından hemen endişelenmek gerekiyorÇünkü, ilaçları hakikaten ihtiyaç duyduğumuz için değil, aklımıza estiği için kullanıyoruzDr Halis Ulaş’ın verdiği bilgiye göre, bunun arkasında da ilaç şirketlerinin pazarlama faaliyetleri ve bu konuda doktorlarla yaptığı işbirliği yatıyor“İlaç endrüstrisi” diyor Dr Halis Ulaş, “Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge)çalışmalarına bütçelerinin yüzde 15’ini ayırırken, promosyon çalışmalarına (tutundurma) bunun iki katı bütçe ayırmaktadır” Şöyle devam ediyor Dr Ulaş:

“İlaç endüstrisi; ilaçların reçetelenme, temin edilme, satın alınma ve/veya kullanımını artırmak olan bilgilendirici ve ikna etmeye yönelik tüm etkinlikler olarak tanımlanan promosyon (tutundurma) çalışmalarına çok ciddi miktarlarda para ayırmaktadır Tutundurma çalışmaları öncelikle ilacın tanıtımını ve reçete edilmesini artırmayı amaçlamaktadırTıbbi temsilcilerin çalışmalarından, ilaç çalışmalarına; basit bir kalem vermeden, yurtdışı gezilerine; tanıtım yemeklerinden, gösterişli kongrelere kadar yapılan etkinlikler tutundurma çalışmaları arasında sayılmaktadır”

Sistem yanlış

Dr Ulaş, Türkiye’de uygulanan yanlış sağlık politikalarının da ilaç tüketimindeki artışta bir başka neden olduğunu söylüyor: “Şu anda ülkemizde uygulanmaya çalışılan Sağlıkta Dönüşüm Programı çağdaş hekimlik uygulamaları ile örtüşmemektedirSon yıllarda sağlık hizmetlerine ayrılan bütçe incelendiğinde, her geçen gün tedavi edici hizmetlere, yani ilaca ayrılan pay artırılırken; bireysel ve toplumsal koruyucu sağlık hizmetlerine ayrılan bütçe azalmaktadırAyrıca Türkiye’deki psikiyatrist sayısının yetersiz olmasının ve bu nedenle psikiyatrist dışındaki hekimler tarafından uygun olmayan tanılara uygun olmayan ilaçların reçetelenmesinin de antidepresan ilaç tüketiminin artışında çok önemli bir payı var İlaç tüketimindeki artışın sebeplerinden biri olarak da toplumun ilaca ulaşımındaki artışı belirtebiliriz”

İlaç almak çok kolay

Dr Halis Ulaş: “Antidepresan ve antipsikotik ilaçların büyük çoğunluğu reçetesiz olarak eczanelerden temin edilebilmektedirPsikiyatr dışı hekimler tarafından kolayca antidepresan ve antipsikotik ilaç yazmasının birçok sakıncası bulunmaktadırÇünkü başlanan her ilacın yan etkisinin olabileceği bilinmelidir Öncelikle uygun tanı konulması ve uygun tedavinin başlanması önemlidirPsikiyatrik hastalıkların kronik bir seyir izleyeceği de göz önüne alınırsa hastaların yeterli sıklıklarda kontrol görüşmelerinin yapılması gerekmektedirÖzellikle komplike vakaların psikiyatriste yönlendirilmesi gerekmektedirBunlar yapılmadığında birçok psikiyatri hastası yeterli olmayan dozlarda ve uygun olmayan ilaçlarla tedavi edilmeye çalışılmakadırYa da ilaç kullanımı gerekmeyen birçok kişi psikiyatrik ilaçlar kullanmaktadır”

Doktorun ilaçla ilişkisi ve etik

Dr Halis Ulaş: “İlaç endüstrisi bilimsel araştırmalardan ilaçların ruhsat alarak piyasaya sürülmesine, hatta hekimlerin reçete yazması üzerinde bile ciddi etki gücüne sahiptirHatta prestijli tıp dergilerinde “Akademik tıp satılık mı?” ya da “Akademik psikiyatri satılık mı?” başlıklı makaleler yayınlandıÖncelikle hekimler ilaç endüstrisi ile ilişkilerini yaptıkları tüm araştırmalarda, yayınladıkları makalelerde ve kongrelerdeki konuşmalarından önce ayrıntıları ile açıklamalıdırlarÇünkü araştırmalar göstermektedir ki, ilaç endüstrisi ile ilişkiler araştırma sonuçlarının ilaç firması lehine çıkmasında rol oynamaktadırAyrıca hekimlerin ilaç reçete etmeleri üzerine de etkisi bulunmaktadırHekimler ve ilaç endüstrisi arasındaki para ilişkisinin mutlaka çok kontrollü şekilde denetiminin yapılması gerekmektedir”

İlaç petrol kadar kârlı

Dünya ilaç pazarının toplam büyüklüğü 712 milyar dolar

2009’da dünyadaki ilaç pazarının 820 milyar dolar olması bekleniyor

Türkiye, yüzde 172 ile dünya ilaç pazarında en fazla büyüme gösteren ilk beş ülke arasındaPazarın dörtte birini psikiyatrik ilaçlar oluşturuyor

Dünyada en çok kâr edilen ilk 10 ilaçtan üçü antipsikotik

Türkiye’de 2007’de 2 milyon 616 bin 136 kutu antipsikotik tüketilirken, bu sayı 2008’de 4 milyon 11 bin 901 kutuya yükseldi

2003’te 14 milyon 138 bin kutu antidepresan tüketildi Bu rakam 2006’da 22 milyon 651 bine, 2007’de 26 milyon 246 bine çıktı

İlaç endüstrisi, 2007’de yıllık yüzde 196’lık kârlılık oranı ile tüm sektörler arasında petrol endüstrisinden sonra ikinci sırada

(Hürriyet)