Özgürlük Heykelinin Hikayesi

New York'un sembolü sayilan 'Özgürlük Heykeli'nin pek bilinmeyen

> öyküsü

> Heykel, 19 yüzyilin ortalarinda Türk topragi olan Misir'a dikilmesi

> maksadiyla Fransizlar tarafindan

> hazirlanmis ama sonradan yasanan bazi sanssizliklar yüzünden Misir

> yerine Amerika yolunu tutmustu Isin daha da garip tarafi, heykelin

> masraflarinin büyük kisminin, zamanin hükümdari Sultan Abdüláziz

> tarafindan bizzat ödenmis olmasiydi

> 'NEW York' dendigi zaman, çogumuzun hatirina ilk önce Manhattan'daki

> gökdelenler ve sehrin hemen önündeki adada yükselen, kaidesiyle

> beraber tam 93 metrelik 'Özgürlük Heykeli' gelir 1880'li senelerde

> Fransa'da yapilan Özgürlük Heykeli'nin masraflarinin büyük kisminin

> bizden çiktigini, projesin in New York'a degil, o yillarda Türk

> topragi olan Misir'a dikilmek üzere hazirlandigini ve son anda

yasanan

> bir talihsizlik neticesinde Amerika'ya gittigini bilir misiniz?

> Iste, kaçirilan bu firsatin kisa öyküsü:

> 19 asirda Osmanli Imparatorlugu'nun topragi olan Misir, yüzyilin ilk

> yillarindan itibaren Kavalali

> Mehmed Ali Pasa'nin soyundan gelen 'Hidiv' unvanli valiler tarafindan

> idare ediliyordu ve içislerinde

> bagimsiz hale gelmisti Misir valileri, sadece yabanci memleketlerle

> imzaladiklari anlasmalarla mali

> protokolleri padisaha tasdik ettirmekle yükümlüydüler ve Istanbul, bu

> gibi talepleri genellikle her zaman yerine getiriyordu Misir Valisi

> Said Pasa'nin Fra nsiz mühendis Ferdinand de Lesseps'e 1854'te

> hazirlattigi ve Akdeniz ile Kizildeniz'i birbirine baglayacak olan

> Süveys Kanali projesi de onaylamasi için Osmanli hükümdarina

> sunulmustu Projenin arkasinda Fransa vardi ama Ingiltere,

> Akdeniz'deki ve Hindistan'daki hákimiyetini sona erdirebilecek olan

> böyle bir hazirliga karsi çikiyor ve zamanin hükümdari Sultan

> Abdüláziz'i, projeyi reddetmesi için devamli bir baski altinda

> tutuyordu Said Pasa, Istanbul'un tasdikini beklemedi ve 1854'ün 30

> Kasim'inda Fransiz mühendise projenin hayata geçirilmesi için gerekli

> sirketin kurulmasi iznini verdi Fransiz sermayesiyle kurulan

sirketin

> hisse senetlerinin tamami satilinca Ingiltere, Sultan Abdüláziz'e

daha

> da fazla baski yapmaya basladi ve hükümdar, Misir Pasasi'nin

projesini

> 12 yil boyunca onaylamadi Misir tarafi ise, Istanbul'un tasdiki

> gelmeden ise basladi ama Said Pasa 1863'te birdenbire ölüverdi

Yerine

> geçen Ismail Pasa ise Fransiz degil, Ingiliz taraftariydi, bu yüzden

> iktidarinin ilk yillarinda projeye gereken önemi vermedi ama daha

> sonraki senelerde Kanal'in Misir'a nasil bir hayati degisiklik

> getirecegini farkedince ise o da dört elle sarildi Kazilar neredeyse

> tamamlanmak üzereyken Fransiz hükümeti, Sultan Abdülaziz'e

> Ingilizler'den daha fazla baski yapmaya basladi Sultan Abdülaziz,

> 1866'nin 19 Mart'inda yayinladigi fermanla Kanal'a izin verirken

Kanal

> Sirketi ile Said ve Ismail Pasalar arasinda varilan anlasmalari

> onayladi, üstelik Misir'in kanal insaati için yaptigi dis borçlari da

> devlet garantisi altina aldi ve kendisi de Kanal Sirketi'nin

> hisselerine oldukça yüksek bir meblag yatirdi

>

>

> ASYA'NIN ISIGI OLACAKTI

> Said Pasa ile kanalin mühendisi olan Ferdinand de Lesseps arasinda

> 1854'te varilan anlasmanin çok ilginç bir maddesi vardi: Kanal'in

> Akdeniz'e açildigi yere dev bir heykel dikilecekti Heykel,

firavunlar

> zamaninin giysilerine bürünmüs bir kadin seklinde olacak ve elinde

> 'Asya'nin isiginin Misir'dan geldigini' sembolize eden bir mesale

> tutacakti Sultan Abdülaziz'in ödedigi paralar arasinda yapilacak

olan

> heykelin masraflarinin bir bölümü de vardi Pasa ve mühendis, eseri

> Fransa'nin taninmis heykeltraslarindan olan Frederic Auguste

> Bartholdi'ye siparis ettiler, hatta bir hayli avans da ödendi ve

> Bartholdi ise basladi Dikilecegi yerde monte edilecek sekilde

> parçalar halinde hazirlanan heykel birkaç sene sonra tamamlanmis,

> kanalin Akdeniz'e açildigi yerde birkaç hafta içerisinde

> yerlestirilebilecek hale getirilmis ve Marsilya'dan bir gemi ile

> Misir'a

> nakledilmesinin hazirliklarina bile girisilmistiAma, Said Pasa'dan

> sonra Misir'in basina geçen Ismail

> Pasa, Müslüman bir memlekette böylesine büyük bir heykelin

> dikilmesinin halk arasinda hosnutsuzluk yaratacagini düsündü ve

> mühendis Ferdinand de Lesseps'e, heykelin Misir'a getirilmemesi

> talimatini verdi Mühendis'in Pasa'yi ikna çabalari neticesiz kaldi

> Süveys Kanali 1869 Kasim'inda dünyanin dört bir tarafindan gelen

> davetlilerin katildigi büyük ama 'heykelsiz' törenlerle açildi

> Bartholdi'nin eseri ise, Misir'da bu yasananlardan sonra Paris'te bir

> depoya kondu ve tozlanmaya terkedildi O yillarda dünyanin bir baska

> tarafinda, Fransa ile Amerika Birlesik Devletleri arasinda büyük bir

> muhabbet yasaniyor ve taraflar birbirlerine jest üstüne jest

> yapiyorlardi

> HEYKEL, AMERIKA YOLUNDA

> Paris'te kurulan Fransiz-Amerikan dostluk grubunun lideri olan

Edouard

> Rene Lefebvre de Laboulaye, Fransiz Hükümeti'ni Amerikalilar'in

> Fransa'n in dostlugunu daima hatirlamalari için bir hediye

> gönderilmesi konusunda ikna etti ve hediyenin devasa bir heykel

olmasi

> kararlastirildi Heykel bir elinde hukuku simgeleyen bir kitap

> tutacak, diger elinde de 'dünyayi aydinlatan özgürlügün sembolü' olan

> bir mesale tasiyacakti Siparis gene ayni heykeltrasa, Frederic

> Auguste Bartholdi'ye verildi Bartholdi'nin eseri zaten hazirdi,

> senelerden beri bir depoda beklemedeydi ve tek eksigi üst kisminda,

> yani elleriyle kollarinda ve yüzünde bazi degisiklikler yapilmasiydi

> Amerikalilar heykelin New York'un hemen girisinde bulunan ufak

> adalardan birine yerlestirilmesine karar verdiler Bartholdi, kaidenin

> yerini görmek için New York'a gitti ve Paris'e dönüsünde yeniden ise

> basladi Bakir ve çelik ten yaptigi heykelin mühendisligi ilgilendiren

> taraflarini Paris'e kendi adiyla anilan bir kule dikmis olan Gustave

> Eiffel ile beraberce çalisarak tamamladi ve 1884 Haziran'in ilk

> günlerinde eserini Fransiz hükümetine teslim etti Bartholdi heykelin

> yüzünü tamamen degistirmis ve metale annesi Charlotte'in siluetini

> islemisti Birbirine monte edilecek sekilde yapilmis 350 parçadan

> olusan heykel 'Isere' adindaki bir Fransiz gemisine yüklendi ve 4

> Kasim 1885 günü New York'a ulasti New York'ta, bu arada heykelin

> kaidesinin yapimi için bir bagis kampanyasi baslamis, ilk bagisi Macar

> göçmeni olan, New York'ta 'World' adinda bir gazete çikartan Joseph

> Pulitzer yapmis ve kaide için 100 bin dolar vermisti Macar göçmeni

> gazeteci, daha sonra gazetecilikte dünyanin en büyük ödülü sayilan

> 'Pulitzer'in de isim babasi olacakti Kaidenin insasindan sonra sira

> heykelin dikilmesine ve resmi açilisa geldi Bartholdi, New York'a

> yanina bu defa Süveys Kanali'nin mühendisi ve heykelin fikir babasi

> olan Ferdinand de Lesseps'i de alarak gitti ve 1886'nin 25 Ekim'inde

> yapilan törende eserinin açilisini bizzat yapti