Laboratuvarda Dikkat Edilmesi Uyulması Gereken Kurallar Nelerdir?

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-09-2012

Laboratuvarda Uyulması Gereken Kurallar Nelerdir? - Laboratuvarda Dikkat Edilmesi Gerekenler Laboratuvarda Nelere Dikkat Edilmelidir?
Laboratuvarda Dikkat Edilmesi Uyulması Gereken Kurallar Nelerdir?
Laboratuvarda yapılan deneyler belli bir itina ile yapıldığında emniyetlidir

Ancak kurallara
uyulmadığında unutmayın ki bütün kimyasal deneyler tehlikelidir

■ Kurallara uyulduğu sürece laboratuvar tehlikeli ve korkulacak bir yer değildir!
Öncelikle laboratuvarın ciddi çalışma yapılan bir yer olduğu akıldan çıkarılmamalı,
beyaz laboratuvar önlüğü giyilmeli, saçlar dağınık olmamalıdır

Özellikle
gözler kimyasal maddelerin etkilerinden korunmalı ve deneyler sırasında koruyucu
gözlük kullanılmalıdır

Laboratuvarda kontak lenslerin kullanılması sakıncalıdır,
kimyasal madde buharları göz ile kontak lens arasına sızarak etkisini
yavaş gösteren zararlı oluşumlara yol açabilir

■ Kimyasal maddelerin ve çözeltilerin kullanımı sırasında ellere, yüze ve vücuda
bulaşmamasına çok özen gösterilmelidir

Herhangi bir bulaşma durumunda
ilk yardım düzeyinde laboratuvarda müdahele edilebilir

Ancak ağır olaylarda
doktora başvurulmalıdır

■ Kimyasal maddeleri ve çözeltileri kesinlikle tatmamalı, çıplak elle tutmamalı,
laboratuvarda yenilip içilmemeli, doğrudan burun yaklaştırılarak koklamamalıdır

Koku tanımlaması gerekiyorsa, kabın üzerinden elle yelpazelenerek
buruna gönderilen bir miktar buharın kokusunun hissedildiği uzaklığa kadar yaklaşılarak
yapılmalıdır
■ Deneyde kullanılacak alet ve cam malzemenin temiz olmasına dikkat edilmeli,
kırık ve çatlak araç-gereçle çalışmamalıdır

Deney bitiminde çalışma yeri ve kullanılan
malzeme temizlenmelidir

Herhangi bir yere asit veya başka bir aşındırıcı
kimyasal düküldüğünde anında bol su ile yıkanmalıdır

■ Kimyasal madde alırken, alınan kabın üzerindeki etiket dikkatle okunmalı,
doğru maddenin alındığından emin olunmalıdır

Ayrıca kullanılan kimyasal maddeler
doğrudan büyük şişelerden alınmamalıdır

Gereken miktar kadar sıvı reaktif-

ler, reaktif şişelerine, katı maddeler de kapaklı geniş ağızlı cam veya plastik şişe ya
da kavonozlara konulmalıdır

Reaktif şişeleri üzerine reaktif adını ve konsantrasyonunu
belirten etiketler yapıştırılmalı ve kullanım sırasında kapakları açık
bırakılmamalı sıkıca kapatılmalıdır

■ HNO3, HClO4 gibi organik maddeleri etkileyen reaktifler için cam kapaklı cam
şişeler kullanılmalıdır

Camı etkileyen HF ve derişik alkali hidroksit çözeltileri
ise plastik şişelerde tutulmalıdır

■ Bir kimyasal madde veya çözeltiyi bulunduğu kaptan alırken kullanılan araç kesinlikle
kuru ve temiz olmalıdır

Özellikle sıvılardan birini almak için kullanılan cam
malzeme başka bir sıvı için kullanılmamalıdır

■ Asit, baz veya tuz çözeltilerinin hazırlanmasında; bu maddelerin üzerine
su dökülmemelidir

Çünkü ani köpürmeler istenmeyen durumlara yol açabilir

Bu nedenle suyun üzerine bu tür maddeler yavaşça eklenmelidir

■ Laboratuvarda kullanılan birçok maddenin buharlarının solunulması zehirlenmelere
ve solunum yollarında yara oluşumlarına yol açabilir

Laboratuvarda
en çok kullanılan nitrik asit (HNO3), sülfürik asit (H2SO4), hidroklorik asit
(HCl) gibi inorganik asitler; formik asit (HCOOH), asetik asit (CH3 COOH), kloroasetik
asit (ClH2COOH) gibi organik asitler ve pentan (C5H12), benzen (C6H6),
etilalkol (C2H5O4), asetik asitin etil esteri (CH3 COOC2H5) gibi organik çözücülerin
buharlaştırılmasında kaynama noktalarına uygun olarak seçilen değişik
türde denetimli ısıtıcılar kullanılır

Özellikle bu maddelerin buharlarının zehirli
olması çeker ocakta çalışmayı gerektirir

Alkol, eter gibi yanıcı organik sıvılar çeker ocakta bile asla çıplak alevde ısıtılmamalı
uygun elektrikli ısıtıcı kullanılmaladır

Çeker ocak içinde hava emişi yapılabilen, ön tarafı sürgülü cam ile kapatılan
birbölmedir

İçerisinde hava emişini sağlayan bir aspiratör bulunur

Çalışma süresince aspiratör çalıştırılır ve ön sürgülü cam kapalı tutulur

■ Zehirli kimyasalları lavaboya akıtarak değil, size gösterilecek özel şişelere
dökünüz

Katı kimyasal maddeler ve çözeltiler çöp sepetine dökülmemelidir

Lavaboya dökülmesi sorun yaratmayan çözeltiler bol su ile akıtılmalı; katı kimyasal
maddeler ise toplama kabında toplanmalıdır

09-09-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Laboratuvarda Dikkat Edilmesi Uyulması Gereken Kurallar Nelerdir? Laboratuvarda Uyulması Gereken Kurallar Nelerdir? - Laboratuvarda Dikkat Edilmesi Gerekenler Laboratuvarda Nelere Dikkat Edilmelidir? Laboratuvarda Dikkat Edilmesi Uyulması Gereken Kurallar Nelerdir? Laboratuvarda yapılan deneyler belli bir itina ile yapıldığında emniyetlidir Ancak kurallara uyulmadığında unutmayın ki bütün kimyasal deneyler tehlikelidir ■ Kurallara uyulduğu sürece laboratuvar tehlikeli ve korkulacak bir yer değildir! Öncelikle laboratuvarın ciddi çalışma yapılan bir yer olduğu akıldan çıkarılmamalı, beyaz laboratuvar önlüğü giyilmeli, saçlar dağınık olmamalıdır Özellikle gözler kimyasal maddelerin etkilerinden korunmalı ve deneyler sırasında koruyucu gözlük kullanılmalıdır Laboratuvarda kontak lenslerin kullanılması sakıncalıdır, kimyasal madde buharları göz ile kontak lens arasına sızarak etkisini yavaş gösteren zararlı oluşumlara yol açabilir ■ Kimyasal maddelerin ve çözeltilerin kullanımı sırasında ellere, yüze ve vücuda bulaşmamasına çok özen gösterilmelidir Herhangi bir bulaşma durumunda ilk yardım düzeyinde laboratuvarda müdahele edilebilir Ancak ağır olaylarda doktora başvurulmalıdır ■ Kimyasal maddeleri ve çözeltileri kesinlikle tatmamalı, çıplak elle tutmamalı, laboratuvarda yenilip içilmemeli, doğrudan burun yaklaştırılarak koklamamalıdır Koku tanımlaması gerekiyorsa, kabın üzerinden elle yelpazelenerek buruna gönderilen bir miktar buharın kokusunun hissedildiği uzaklığa kadar yaklaşılarak yapılmalıdır ■ Deneyde kullanılacak alet ve cam malzemenin temiz olmasına dikkat edilmeli, kırık ve çatlak araç-gereçle çalışmamalıdır Deney bitiminde çalışma yeri ve kullanılan malzeme temizlenmelidir Herhangi bir yere asit veya başka bir aşındırıcı kimyasal düküldüğünde anında bol su ile yıkanmalıdır ■ Kimyasal madde alırken, alınan kabın üzerindeki etiket dikkatle okunmalı, doğru maddenin alındığından emin olunmalıdır Ayrıca kullanılan kimyasal maddeler doğrudan büyük şişelerden alınmamalıdır Gereken miktar kadar sıvı reaktif- ler, reaktif şişelerine, katı maddeler de kapaklı geniş ağızlı cam veya plastik şişe ya da kavonozlara konulmalıdır Reaktif şişeleri üzerine reaktif adını ve konsantrasyonunu belirten etiketler yapıştırılmalı ve kullanım sırasında kapakları açık bırakılmamalı sıkıca kapatılmalıdır ■ HNO3, HClO4 gibi organik maddeleri etkileyen reaktifler için cam kapaklı cam şişeler kullanılmalıdır Camı etkileyen HF ve derişik alkali hidroksit çözeltileri ise plastik şişelerde tutulmalıdır ■ Bir kimyasal madde veya çözeltiyi bulunduğu kaptan alırken kullanılan araç kesinlikle kuru ve temiz olmalıdır Özellikle sıvılardan birini almak için kullanılan cam malzeme başka bir sıvı için kullanılmamalıdır ■ Asit, baz veya tuz çözeltilerinin hazırlanmasında; bu maddelerin üzerine su dökülmemelidir Çünkü ani köpürmeler istenmeyen durumlara yol açabilir Bu nedenle suyun üzerine bu tür maddeler yavaşça eklenmelidir ■ Laboratuvarda kullanılan birçok maddenin buharlarının solunulması zehirlenmelere ve solunum yollarında yara oluşumlarına yol açabilir Laboratuvarda en çok kullanılan nitrik asit (HNO3), sülfürik asit (H2SO4), hidroklorik asit (HCl) gibi inorganik asitler; formik asit (HCOOH), asetik asit (CH3 COOH), kloroasetik asit (ClH2COOH) gibi organik asitler ve pentan (C5H12), benzen (C6H6), etilalkol (C2H5O4), asetik asitin etil esteri (CH3 COOC2H5) gibi organik çözücülerin buharlaştırılmasında kaynama noktalarına uygun olarak seçilen değişik türde denetimli ısıtıcılar kullanılır Özellikle bu maddelerin buharlarının zehirli olması çeker ocakta çalışmayı gerektirir Alkol, eter gibi yanıcı organik sıvılar çeker ocakta bile asla çıplak alevde ısıtılmamalı uygun elektrikli ısıtıcı kullanılmaladır Çeker ocak içinde hava emişi yapılabilen, ön tarafı sürgülü cam ile kapatılan birbölmedir İçerisinde hava emişini sağlayan bir aspiratör bulunur Çalışma süresince aspiratör çalıştırılır ve ön sürgülü cam kapalı tutulur ■ Zehirli kimyasalları lavaboya akıtarak değil, size gösterilecek özel şişelere dökünüz Katı kimyasal maddeler ve çözeltiler çöp sepetine dökülmemelidir Lavaboya dökülmesi sorun yaratmayan çözeltiler bol su ile akıtılmalı; katı kimyasal maddeler ise toplama kabında toplanmalıdır