Makul Vicdan

Makul Vicdan

Sizce nedir makul vicdan ?…

Hem vicdan hem makul vicdan… Birisi yetmiyormu ki ikincisine gerek olsun… İkincisinin gerekliliği arz edilsin Vicdan için kısaca bir tanımlama yapacak olursak içimizin, kalbimizin sesi diyebiliriz… ve bu konuya birçok ekleme yapabiliriz Vicdanımız bize yapmamız gerekenleri… yapmamamız gerekenleri sıralar durur Bazı kardeşlerimiz vicdan için hoş ve değişik bir ifade tarzı ile “ içimizdeki meleğin sesi “ de derler doğrudur da içimizdeki melek bize yapmamız ve yapmamamız gerekenleri sebepleri ile aktarmaya çalışır Çoğumuz buna kulak verir meleğimizin sesini dinler ve huzur duyarız Çok önemli ve erdem gerektiren bir duygudur vicdanımızın sesini dinleyebilmek Bizi birlikten uzaklaştırıp bizliğe adım attıran, Rabb’imize bir adım daha yaklaştıran, dünya sınavındaki bir dersten daha uzaklaşmamıza neden olabilecek bir erdemdir vicdan…

Vicdan hiç yorum yapmadan, dini inancımız, toplumsal değer yargılarımız, aile öğretilerimiz ve yaşantımız, tahsil hayatımız, içerisinde bulunduğumuz kuruluşların etkilediği bir mekanizma ile yorumsuz olarak çalışır Vicdanda bir karşılaştırma - muhakeme mekanizması yoktur ağırlıklı olarak Karşılaşılan konu kötü ise “ uzak dur “ iyi ise “ yaşa, içerisinde ol “ der vicdanımız ya da içimizdeki melek… İçimizdeki melek genelde tevazu göstermemizi, fedakârlıkta bulunmamızı talep ederek kararını vermiştir Yap ya da yapma diyerek

Hal böyle iken farklı bir perspektiften bakacak olursak ele alınmasında fayda olacağına inandığım bir konu bütünü daha var Şöyle ki;

Bir olay yaşıyoruz, haksızlığa uğradık ve hakkımız şu ya da bu şekilde gasp edildi, hakkımız olan huzur ve sükûnetten giderek uzaklaşıyoruz Vicdanımız konunun uzamaması ve tatsızlık çıkmaması adına “ sakin ol – uzatmanın gereği yok – sen hakkın olanı nasılsa alacaksın “ ifadesi ile araya girdi Peki bu durum olması, yaşanması ve kabullenilmesi gerekenmidir

Benim inancıma göre burada makul vicdanın devreye girmesi gerekmektedir… Gelelim makul vicdanın ne olduğuna yada olmadığına

Yaşadığımız bir olay neticesinde içimizdeki ses uzak dur derken … farklı bir mekanizma ile bu konunun değerlendirilmesinin gerekliliği, yapmamız gerekenlerin tamamının yapılıp yapılmadığının sorgulanması, yapılması ya da yapılmaması gerekenlerin tamamının yapılıp yapılmadığının özeleştirisi, kendimizi karşı taraf yerine koyarak bakıp bakmadığımızı, konuyu bu gözle değerlendirdiğimizin neticesinde içimizdeki melek bize farklı bir komut verecektir… “ kendini kullandırma “ ya da “ dikkat ettiysen her şeye rağmen kasti yanlışında devam ediyor “ ya da “ bunu kabullenmen için bir gereklilik yok “ bu ifadeler makul vicdanımızın sesidir

İfade etmeye çalıştığım konuda vicdan ve makul vicdan ikilisinin bir çelişki içerisinde olduğu düşünülebilir Makul vicdanın her şey denedikten, her türlü olasılık değerlendirildikten, her türlü çözüm önerisi yapıldıktan, her türlü özeleştiri yapıldıktan sonra devreye girmesinin gerekliliğidir

Bunun yaşanmaması durumunda içerisinde bulunacağımız durum bizi bir takım çıkmazlara ulaştıracak hal içinden çıkılmaz bir duruma dönecektir Buna ait örneklerini ifade etmem gerekirse; vicdanımız uzak dur der ise karşımızdaki bizi suskun ya da olayı anlamıyor olarak değerlendirebilir, hakkımızı aramaktan biçareymiş şeklinde değerlendirebilir, ya da tevazu sahibi vicdanımızla verdiğimiz cevabın karşılığını hak olarak görüp bunun devamını talep edebilirSelam ve dua ile

"Ey mutmain (tatmin bulmuş) nefis, Rabbine, hoşnut edici ve hoşnut edilmiş olarak dön" (Fecr Suresi, 27-28)


Kuran'da bildirildiğine göre nefsin iki ayrı yönü olduğunu, bir kısmının "heva"dan, yani Allah'ın yolundan alıkoyan bencil tutku ve hırslardan oluştuğunu biliyoruz Nefsin öteki kısmı ise, insanı Allah'a ve dinin içerdiği doğrulara yöneltir, nefsin içindeki "fücur"dan sakınmasını sağlar Nefsin bu kısmı, vicdandır Vicdan ise, insana Allah tarafından üflenmiş "ruh"tan kaynak bulur


Secde Suresi'nde Allah'ın insana kendi ruhundan "üflediği" şöyle haber verilir:


"Ki O, yarattığı herşeyi en güzel yapan ve insanı yaratmaya bir çamurdan başlayandır Sonra onun soyunu bir özden (sülale'den), basbayağı bir sudan yapmıştır Sonra onu 'düzeltip bir biçime soktu' ve ona ruhundan üfledi" (Secde Suresi, 7-9)



Allah cc razı olsun