Ömer (R.A.)'İn İbadetler Sahasındaki İçtihadı

Ömer (ra)'in İbadetler Sahasındaki İçtihadı




Ömer (ra) bid'atlara karşı oldukça sert bir tavır ortaya koydu, bu hususta en büyük şiddeti gösterdi Müslümanları Resulullah (sav)'ın sünnetine tabi olmaları için irşad etti


Bu sahadaki büyük delillere sahip olan bazı pozisyonları aşağıdaki gibidir:


Rıdvan Bey'atı'nın altında gerçekleştiği ağacı kesmesi:


Halkın, Rıdvan Bey'atı'nın yapıldığı ağacın altına giderek namaz kıldıkları Ömer (ra)'e haber verildi Bu haber Ömer (ra)'e çok ağır geldi ve kendisini korkuttu Söz konusu ağacın kesilmesi için emir verdi Bu emir üzerine ağaç kesildi Halife daha sonra şunları söyledi:


“Ey insanlar! Görüyorum ki sizler Uzza'ya döndünüz Bugünden itibaren, herhangi biriniz buna benzer bir şey yapmaya kalkışırsa mürtedin öldürüldüğü gibi kendisini kılıçla öldürürüm”


Ömer (ra) Kabe'yi tavaf ederken Hacerü'lEsved'i öptü ve dedi ki:


"Biliyorum ki sen bir taşsın Senden ne bir kâr ne de bir zarar gelir! Vallahi Resulullah (sav)'ın seni öptüğünü görmemiş olsaydım, seni öpmezdim!"


Ömer (ra), bir defasında hacca gitmek için yola çıktı Halkla birlikte sabah namazını kıldıktan sonra bir grupla yolda yürürken bir camiye rastladılar Halk camiye girmek için acele etmeye başlamıştı Durumu gören Ömer (ra)


"Bu nedir?" diye sordu Dediler ki:


“Bu cami Resulullah (sav)'ın namaz kıldığı camidir” Ömer (ra) kendilerine hitap ederek şunları söyledi:


“Sizlerden önceki kitap ehli işte böyle helak oldu Onlar peygamberlerinin eserlerini bid'atlar haline getirdiler Kim namaz zamanında buraya gelirse naazını kılsın, kim namaz zamanı olmadığı bir sırada buradan geçerse yoluna devam etsin”


İmran b Husayn (ra), Basra'da ihrama girerek hacca gitmek için yola düştü Ömer (ra)'e geldiğinde kendisine katıca davrandı ve onu bu şekilde ihrama girmekten men elti Kendisine şöyle söyledi:


“Halk der ki, Muhammed (sav)'in sanabil erinden biri ülkelerin birinde ihrama girdi” [68]


Ömer (ra) Resulullah (sav)'ın sünnetine son derece bağlı olmasına rağmen, Müslümanlar için daha faydalı gördüğü hususlarda dinde içtihad yapmayı tehlikeli bulmadı Bunlardan bazıları aşağıdadır:


Ramazan ayında halkı teravih namazına topladı Urve b Zübeyr Aişe'den yaptığı rivayete göre şöyle demektedir: Resulullah gece yarısı evden çıkarak camiye gitti ve namaz kıldı Halk da kendisiyle birlikte namaz kıldı Halk bu namazdan söz etti Üçüncü gece camide bulunanların sayısı oldukça çoğaldı Bu kalabalık Resulullah ile birlikte namaz kıldı Dördüncü gece camiye gelenler mabede sığmadılar Resulullah (sav) sabah namazına kadar evden çıkıp camiye gitmedi Sabah olunca halkın karşısına çıkıp ederek dedi ki:


“Bu gece sizlerin durumunu unutmadım Fakat gece namazının üzerinize farz kılınıp altından kalkamayacağınızdan korktum


Yine Urve diyor ki:


“Bir Ramazan gecesi Ömer'le birlikte dışarı çıktık O sırada camiye uğradık Camidekilerin her biri tek başına namazını kılıyordu Bazıları da gruplar halinde bir imamın arkasında namaz kılıyorlardı” Ömer (ra) dedi ki:


“Vallahi öyle sanıyorum ki bunları bir cemaat haline getirip bir imam bunlara namaz kıldırırsa daha ideal olur” Daha sonra birinin arkasında namaz kılmaları için kesin karar verdi Übey b Kâ'b'a Ramazan'da namaz kıldırması için emir verdi Ömer'le birlikte çıktığımızda halk tek kişinin arkasında namaz kılıyordu Ömer (ra) bana dönüp dedi ki:


“Bu ne mükemmel bid'atdır”


Ömer (ra) sünnet konusunda ihtilâfa düşmediği gibi, bid'atın meydana gelmesine de sebep olmadı Fakat ona göre teravih namazının yasaklanması illetinin Resulullah döneminden sonra Peygamberin vefatıyla farz olma korkusunun ortadan kalkmasıyla bu yasağın da ortadan kalkmasıdır


Genel kaideye göre, "mani ortadan kalkarsa, memnu geri döner" Resulullah (sav)'ın mescidinin aydınlatılması ve yerlerinin hasırla döşenmesı:


Ömer (ra) halkın mescitteki tozdan rahatsız olduğunu görünce içini hasırla döşedi Mescidi lâmbalarla aydınlattı Ali b Ebi Talib bu hususta şöyle diyordu:


“Mescidlerimizi nasıl aydınlattıysa, Allah'ın nuru kabrinde Ömer'in üzerini aydınlatsın”


Daha önce Kabe'ye bitişik olan makamın bugünkü yerine alınması:


Bunu Kabe etrafından özellikle hac mevsiminde yüzbinlerce kişinin buraya gelmesi sebebiyle, tavaf eden insanlara kolaylık sağlaması için yaptı


Namazda yüksek sesle ilk selâm veren odur:


Mücahid diyor ki: "Ömer önce sağına sonra da soluna yüksek sesle selâm verirdi İlk olarak Ramazan ayının ikinci yarısında Kunut duasını okuyan odur"


Yatsı namazından sonra oturup sohbet ederek zaman geçirmeyi yasaklayan odur Âsâsıyla halkı evlerine sürer ve derdi ki:


"Evlerinize gidiniz!"





[68] Burada Ömer (ra)'in kastettiği şudur: Adı geçen sahabi hacca gitmek için daha Basra'da iken ihrama girmişti Oysa ihrama girme yerlerinin hepsi Hicaz'da idi İhrama girme yeri ne kadar yakın olursa, hac yapan kişi için o kadar kolay olur İslâm dini zorlaştırmaz, kolaylaştırır Çünkü ihrama giren kişi bundan sonra bazı kaidelere uymak zorundadır İhrama girme süresi uzadıkça gerekli şartları yerine getirmesi de o derece zorlaşır, işte bu sebeple Ömer (ra) İmran'ın Basra'da ihrama girmesine engel olmuştur Adı geçen sahabi o şekilde hac yapmış olsaydı, daha sonra gelecek olan nesiller bunu gerekçe göstererek, onun gibi uzak ülkelerde ihrama gireceklerdi Bu da Müslümanlar için zorluklara sebep olacaktı