Maddi Ve Manevi Temizlik

MADDİ VE MANEVİ TEMİZLİK

Maddi temizlik; bedenimizin, elbisemizin ve ikamet ettiğimiz yerin temiz olması, genel sağlık ve hijyen açısından uygun olması ile sağlanır Manevi temizlik ise, düşüncenin şirk ve batıl inanışlardan, kalbin ise kin, düşmanlık, haset, kötü niyet ve kötü tahmin gibi manevi arızalardan arındırılması ile sağlanır

· İslam dini temizliği ibadetin ilk şartı kabul etmiş ve imanla irtibatlandırmıştır Bir hadis-i şerifte:

Buniye d-dinu ale n-nezafeti, ed-duhuru şadru l-iman buyuruluyor Meali şöyledir: Din temizlik üzerine kurulmuştur (Meşarık, C2S107), Temizlik imanın yarısıdır (Müslim, Tahare,1)

· Maddi temizlik daha ziyade ibadetle, manevi temizlik ise iman ve ahlakla alakalıdır Tevbe suresi 28 ayette müşriklerin necis oldukları belirtiliyor Bu ayette işaret edilen necaset hiç şüphesiz, şirk ve batıl inanç dolayısı ile zihinde ve kalpte oluşan manevi necasettir

· İslam ilmihali ve fıkıh kitapları temizlik bahsi ile başlar Çünkü temizlik, ibadetin ön şartıdır Bazı ibadetlerin yapılmasına engel olan hükmi pisliğe hades, bundan temizlenmeye de hadesten taharet, denilir Normal namaz abdesti ile yapılan temizliğe taharet-i suğra, gusül abdesti ile yapılan temizliğe ise taharet-i kübra denir Gusül abdesti cünüplük hali dolayısı ile dinen zaruri olmasa bile kış mevsiminde iki, yaz mevsiminde 3-4 kez yıkanmak gerekir Pis olan şeye necaset, bundan temizlenmeye de necasetten taharet denilir Necasetten taharet, bedende, elbisede ve namaz kılınacak yerde namaza mani pisliğin bulunmamasıdır Necaset de ağır(ğalize) ve hafif( hafife) olmak üzere iki kısma ayrılır: Ağır olan necaset: insan dışkısı, idrarı, vucuttan akan kan, irin, kusuntu,meni, vs dir Eti yenmeyen hayvanların dışkı,sidik ve salyaları ile eti yenen hayvanlardan tavuk kaz ve ördeklerin kan ve pislikleri,leşler ve şarap Bu tür pisliklerden katı olanları (208 gr), sıvı olanları ise avuç içi kadar ise namaza manidir Kolonya da her ne kadar alkol olsa da alkolün uçucu özelliği olduğu için, namazdan on onbeş dakika önce sürülmesi halinde bir sakıncası olmaz

Hafif Necaset: Atın dışkı ve sidiği, eti yenen hayvanlardan koyun keçi, manda ve devenin dışkı ve sidiği ve eti yenmeyen kuşların pislikleri bu kapsama girer Bu tür pislikler, elbisenin dörtte biri kadar ise namaza manidir, daha az olanları namaza mani olmasa da mekruhtur

Kur an-ı Kerimde, abdesti, guslü ve teyemmümü emreden ayet-i kerime şöyledir: "Ey iman edenler! Namaz için kalktığınızda yüzünüzü, elinize dirseklere kadar yıkayın, başınız mesh edin ve topuklara kadar ayaklarınızı yıkayın Eğer cünüp iseniz boy abdesti alın Hasta yahut yolculuk halinde bulunursanız, yahut biriniz tuvaletten gelirse, yahut kadınlara dokunmuşsanız(cinsi birleşme yaptıysanız) ve bu hallerde su bulamamışsanız temiz toprakla teyemmüm edin de yüzünüzü ve dirseklere kadar elinizi onunla meshedin Allah siz herhangi bir zorluk çıkarmak istemez, fakat sizi tertemiz kılmak ve size (ihsan ettiği) nimetini tamamlamak ister, umulur ki şükredersiniz"(5/Maide,6)

Abdesti ve guslü emreden bu ayeti kerime su bulunmaması halinde bir kolaylık getiriyor ve teyemmümü emrediyor Sonunda da Allah, sizin için zorluk dilemez fakat sizi temiz kılmak ister buyuruluyor Tevbe suresi 108 ayette de (Mescitte) temizliği seven insanların bulunduğu ve Allah ın temiz kulları sevdiği beyan edilmektedir

Allah Peygamberimize risaletini tebliğ etmek üzere harekete geçmesini emrettiği Müddessir Suresinin ilk ayetlerinde şöyle buyuruyor:

Ey örtüsüne bürünen (Resulüm), kalk ve insanları uyar, sadece Rabbini büyük tanı, elbiseni temiz tut ve kötü şeyleri terk et Bu ayetlerde, tebliğcinin bu görevini yaparken temiz görünüm ve örnek davranış sahibi olma gereğinin hatırlatılması dikkatimizi çekiyor Demek ki temiz ve düzgün elbise giymeye, bir müslüman olarak her zaman özen göstermemiz gerekiyor

Peygamberimiz (sas) de çeşitli hadis-i şerifleri ile temizliği emretmiştir: "Fıtrat beştir: Sünnet olmak, etek tıraşı olmak, bıyığı kesmek, tırnakları kesmek, koltuk altını yolmak" (Müslim,Taharet, 49(I,122)

Resûlullah (sav) bir adam gördü, saçları darmadağınıktı"Bu adam saçlarını düzeltip tertibe sokacak bir şeyi bulamadı mı?" diye memnuniyetsizlik izhâr etti Derken, o sırada bir diğer adam gördü, bunun da üstü başı kirliydi Bunun hakkında da: "Şu adam elbisesini yıkayacak bir su bulamıyor mu?" diye söylendi" (Ebû Dâvud, Libâs 14 (IV, 332)

Resûlullah (sav): "Yemeğin bereketi yemekten önce ve sonraki yıkamalardadır" buyurdular" (Ebu Dâvud, Et'ime, 12 (IV, 136)

Misvak ağzı temizler, Rabbi hoşnud eder" (Buharî, Savm, 27 (II, 234), Size ne oluyor ki, dişleriniz sararmış olduğu halde yanıma geliyorsunuz Misvak kullanınız (Mecmau z-zevaid,c1s221) Diş temizliğinin ve düzenli bakımının ne kadar önemli ve gerekli olduğu, bakımsız ve çürük dişlerin bir çok hastalığa yol açtığı tıbbi tecrübenin günümüzde geldiği noktada çok daha iyi anlaşılıyor

Peygamberimiz (sas), soğan ve sarımsak kokusu ile mescitlere gelmeyi men ediyor Bu yasaklamayı daha geniş bir zaviyeden ele aldığımızda Peygamberimiz aslında cemaatin ter, çorap kokusu, parfüm ve esans gibi rahatsız edici her türlü kokudan arınmasını emrettiğini anlıyoruz

İmam Gazali, temizliğin dört derecesi olduğunu belirtiyor:

1-Dışını her türlü pisliklerden,

2-Organlarını günahlardan,

3-Kalbini kötü Hutlardan,

4-Gönlünü Allah tan başka her şeyden temizlemektir

(İhyau Ulumi din,c1s167)

Aslan yattığı yerden belli olur Maddi temizliği prensip haline getirmiş olmak görgü, kültür ve medeniyetin bir sonucudur Kimsenin işine karışma anlamında, Suya sabuna dokunma derler ama bu söz doğru değildir Suya sabuna dokunmadan temizlik olmaz

Şu hususlara dikkat etme mecburiyetimiz vardır:

* Elbisemiz eski olabilir ama temiz olmalıdır
* Tiksinti verici her türlü kokudan uzak durmalıyız
* Toplum içinde boğaz kazımak, sümkürmek, tükürmek, burun karıştırmak son derece yanlıştır
* Sokaklar toplumun ortak kullanım alanıdır Herkes kendi evinin önünü temizlemiş olsa her yer temiz olur
* Nasıl görmek istiyorsak, öyle kullanmalı ve bırakmalıyız

(Mukadder Arif YÜKSEL/ Divriği Müftüsü

Merkez Kültür Camii 1 Haziran 2007 Cuma)