Masal Türleri Ve Özellikleri

Masal Nedir Kaç Türü Vardır

Masalın Özellikleri Nelerdir Hakkında Bilgiler



MASAL NEDİR?



Genellikle halkın yarattığı , ağızdan ağıza , kuşaktan kuşağa anlatılarak sürüp gelen ,çoğunlukla olağanüstü durum ve olayları yine olağanüstü kahramanlara bağlayarak anlatan yaşanmamış halk hikayelerine masal denir


Sözlü gelenekle ilişkisi olmayan edebi yönü ağır basan bazı eserler de bu türün içinde yer alır


MASAL TÜRLERİ


Halk masalları 4 temel grupta toplanır: Hayvan masalları, olağanüstü ve gerçekçi masallar, güldürücü öyküler, zincirlemeli masallar

1- Hayvan masalları genellikle kısa masallardır La Fontaine masalları bu türün en güzel örnekleridir Şeyhi’nin Har-name adlı eseri de Divan edebiyatındaki hayvan masalları türüne örnek gösterilebilir

2- Olağanüstü masallarda, olağan varlıkların yanı sıra cin, peri, dev, ejderha gibi olağanüstü varlıklara da yer verilir Gerçekçi masalların başlıca kahramanları ise padişahlar, vezirler, prens ve prensesler, zenginler, hırsızlar ya da haydutlar gibi gerçek hayattaki kişilerdir

3- Güldürme amacı taşıyan masallar okuyan ve dinleyeni eğlendirmeyi amaçlayan masallardır

4- Zincirleme masallarda sıkı bir mantık bağıyla birbirine bağlanan, küçük ve önemsiz bir dizi olay art arda sıralanır


MASALIN ÖZELLİKLERİ


***Olağanüstü konular vardır

***Kahramanlar olağanüstü özelliklere sahip olabilir

***Yer ve zaman belirsizdir

***Masallarda bir öğüt () çıkarılabilir

***Masallar, kalıplaşmış bir tekerleme ile başlar

***Masallarda olağanüstü varlıklar (cin, peri, melek) bulunabilir

***Masallarda milli ve dini motiflere hemen hiç yer verilmez

***Masallar didaktik ( öğretici) türler olmalarına rağmen , genellikle eğitim amacı saklıdır

***Anlatım kısa ve yoğundur

***Anlatımda genellikle öğrenilen geçmiş zaman kipi ( -mişli geçmiş ) veya geniş zaman kipi (-r ) kullanılır

***Masallar kalıplaşmış tekerlemelerle biter


ÜLKEMİZDE MASAL DERLEMELERİ ve İNCELEMELERİNDEN;


Bugün Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde anlatılan masalların mazisi, Türk kültürünün çok eski çağlarına kadar uzanmaktadır Elimizde Türk masallarını ihtiva eden (içeren)* basılı eserler az olmasına rağmen, masallarımız hâlâ halkın dilinde tazeliğini ve canlılığını korumaktadır Bunun yanında daha nice masallarımızın unutulduğu da bilinen bir gerçektir

Her bölgenin ve köyün zevkle dinlediği ve usta olarak kabul ettiği bir masalcısı vardır Bu usta masal anlatıcıları, erkek olduğu gibi kadın da olabilmektedir Bu masalcılara gereken ilgi gösterilmediği için, bu dünyadan göçerken, bildiklerini de, çok az bir iz bırakarak, beraberlerinde götürmüşlerdir


Pertev Naili Boratav, Az Gittik Uz Gittik, Adam Yayınları, İstanbul, 1997, 318 s

Folklor ve edebiyat (2 Cilt), Halk Hikâyeleri ve Halk Hikâyeciği; Köroğlu Destanı; Zaman Zaman İçinde (Tekerlemeler, Masallar) adlı bulunan Pertev Naili Boratav’ın Az Gittik Uz Gittik adlı eseri ilk baskısını 1969’da yapmıştır Bu baskıdan sonra eser tıpkı basım olarak iki baskı daha yapmıştır 1997 tarihli olan bu son baskı ile ilgili kısa bilgi verecek olursak: Kitap, eserin içeriği hakkında kısa bilgiler veren ve Pertev Naili Boratav’ın 1968 tarihinde kaleme aldığı bir ön sözle başlamaktadır Bundan sonra bir tekerleme yer almaktadır Daha sonra 48 masal, altı alt bölümde verilmiştir Yedinci bölümde ise, “Karatepeli Hikâyeleri” başlığı altında 19 hikâye yer almaktadır

Türk duygusunun, düşünüşünün kısaca Türk kültürünün bir aynası olan bu masallardan bazıları şöyledir:

1 Ayağına Diken Batan Karga

2 Dev-Baba

3 Dünya-Güzeli

4 Benli-Bahri

5 Kral-Padişahının Kızı

6 Kara-tavuk


Umay Günay ,Elazığ Masalları’ nda derleyerek incelediği ürünleri 1973 yılında yayımlamıştır

Türk folklorcularından Hamit Zübeyr Koşay, 1929 yılında Dokuz Ötkünç adlı eserini neşretmiştir

Yusuf Ziya Demircioğlu, derlemiş olduğu masalları Yürükler ve Köylülerde Hikayeler-Masallar adlı eserinde 1934 yılında bir araya getirmiştir

Naki Tezel, 1936 yılında Keloğlan Masalları adlı eserini neşretmiştir

Ziya Gökalp, çıkarmakta olduğu Küçük Mecmua’da halk masalları yayımlamıştır

Bunlar dışında, Ahmet Caferoğlu, Ahmet Bican Ercilasun, Turgut Günay, Turgut Acar, derlemiş oldukları metinlerde masal ve fıkralara da yer vermişlerdir


TÜRK MASALLARIYLA İLGİLİ DÜNYADA YAPILAN ÇALIŞMALARDAN;

Türk maslarını içine alan en eski derleme Fransa Kıralı 14Lui’nin mütercim ve sekreteri olan MDigeon’un eseridir 1781 tarihini taşıyan bu eserde üç Türk masalı olmak üzere beş masal vardır

Macar Türkolog Ignas Kunoş, Yurdumuzun çeşitli bölgelerinden derlemeler yapan bir bilim adamıdır, masallarımızı ayrı ayrı ciltlerde toplamıştır Masalları bölgeden derleyen, tercüme eden ve onları neşre hazırlayan Ignas Kunoş’un bizzat kendisidir


***Binbir Gece Masalları, Orta Çağ’da kaleme alınmış Orta Doğu kökenli edebi eserdir Şehrazat’ın hükümdar kocasına anlattığı hikâyelerden oluşur


Konusu;


Hikâyeye göre Fars kralı Şehriyar “Hindistan ile Çin” arasındaki bir adada hüküm sürer (eserin daha sonraki biçimlerinde, Şehriyar’ın Hint ve Çin’de egemenlik sürdüğü yazar) Şehriyar, karısının kendisini aldattığını öğrenir ve öfkelenir, tüm kadınların sadakatsiz, nankör olduğuna inanmaya başlar Önce karısını öldürtür, sonra da vezirine her gece kendisine yeni bir hanım bulmasını emreder Her gece yeni bir gelin alan Şehriyar, geceyi geçirdikten sonra tan vakti kadınları idam ettirir Bir süre bu böyle devam eder, daha sonra vezirin akıllı kızı Şehrazad bu kötü gidişata son vermek için bir plan kurar ve Şehriyar’ın bir sonraki eşi olmaya aday olur Evlendikleri geceden başlayarak, kardeşi Dünyazad’ın da yardımıyla her gece Şehriyar’a çok güzel ve heyecanlı hikâyeler anlatır Tam şafak vakti geldiğinde, hikâyenin en heyecanlı yerinde anlatmayı keser Hikâyenin sonunu merak eden Şehriyar, ertesi gece devam edebilmesi için, o gecelik Şehrazad’ın idamını erteler Kitabın sonuna kadar, Şehrazad’ın Şehriyar’a anlattığı hikayeler yer alır Sona gelindiğinde, Şehrazad üç erkek çocuk doğurmuştur ve evlenmelerinin üzerinden uzunca bir süre geçmiştir Kralın kadınlara olan öfkesi ve kötü düşünceleri dinmiş, Şehrazad’ın sadakatine inanmıştır Böylece önceki emrini de kaldırır