Fısıldaşma Yasağı

Fısıldaşma yasağı
FISILDAŞMA YASAĞI
ÜÇ KİŞİ BİRARADA BULUNURKEN
- İHTİYAÇ HALİ DIŞINDA- ÜÇÜNCÜDEN İZİN ALMAKSIZIN DİĞER İKİ KİŞİNİN GİZLİCE KONUŞMALARININ YASAKLANMIŞ OLDUĞU

Âyet
"Gizli konuşmalar şeytandandır"
Mücâdele sûresi (58), 10

Necvâ, gizli gizli konuşmak, fısıldaşmak demektir İslâm'ın başlangıcında İslâm düşmanları bir araya gelir ve gizli gizli bir şeyler fısıldaşırlardı Yasaklanmış olmasına rağmen onların bu yasağa uymayıp günah işlemek, düşmanlık yapmak ve Hz Peygamber’e karşı gelmek hususunda gizli gizli konuşmaya devam ettikleri aynı sûrenin sekizinci âyetinde haber verilmektedir Onların maksadının "mü'minleri üzmek" olduğu onuncu âyetin devamında açıkca bildirilmektedir Şeytanın işi de zaten müminleri üzmek, şaşırtmak ve yoldan çıkarmaktır Ne var ki, "Şeytan, Allah'ın izni olmadıkça mü'minlere hiç bir zarar veremez" Bunun için mü'minlerin Allah'a güvenip dayanmaları gerekmektedir
İslâmiyet, muâşeret kurallarına son derece önem veren bir dindir Medenî bir toplumun oluşmasında beşerî ilişkilerin tanzimi ve işletilmesi büyük bir yere sahiptir Bu sebeple müslümanların gizli-açık her konuşma ve tavırları olumlu ve hayırlıdır Tıpkı Mücâdele sûresinin dokuzuncu âyetinde buyurulduğu gibi: "Ey mü'minler! Aranızda gizlice konuşacağınız zaman günahı, düşmanlığı ve Peygamber'e karşı gelmeyi fısıldaşmayın İyilik ve takvâyı konuşun Huzuruna toplanacağınız Allah'tan korkun!"
Âyet, birinci derecede Hz Peygamber zamanındaki mü'minlere veya bazı müfessirlerce işaret edildiği üzere, mü'min görünen münâfıklara hitabediyorsa da çağrısı bütün müslümanlaradır
Hadisler

1602 İbni Ömer radıyallahu anhümâ'dan rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
"Üç kişi bir arada iken, diğerini bırakıp ikisi fısıldaşmasın"
Buhârî, İsti'zân 45; Müslim, Selâm 36; Ayrıca bk Ebû Dâvud, Edeb 24; İbni Mâce, Edeb 50
Hadisi Ebû Dâvûd şu ziyâde ile rivâyet etti (Edeb 24):
Râvilerden Ebû Sâlih dedi ki; İbni Ömer'e "Peki dört kişi olurlarsa?" diye sordum "O zaman sakıncası yoktur" dedi
İmam Mâlik Muvatta'da (Kelâm 13,14) Abdullah İbni Dînâr'ın şöyle dediğini nakleder:
Bir gün ben Abdullah İbni Ömer ile birlikte Hâlid İbni Ukbe'nin çarşı içindeki evinde bulunuyordum Bir kişi gelip İbni Ömer'in yanında benden başka kimse olmadığı halde onunla gizlice konuşmak istedi Bunun üzerine İbni Ömer, derhal bir başkasını çağırdı, biz evde dört kişi olduk İbni Ömer, bana ve çağırdığı kişiye, "Siz biraz birlikte oyalanınız Zira ben Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem'in, "Üç kişi bir arada iken, ikisi öbüründen ayrı olarak fiskos etmesin" buyurduğunu işittim, dedi
1603 numaralı hadis ile birlikte açıklanacaktır
1603 İbni Mes'ûd radıyallahu anh'den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
"Üç kişi bir arada bulunduğunuz vakit, başka insanlara karışıncaya kadar, (içinizden) iki kişi, diğerini bırakıp fısıldaşmasın Çünkü bu fısıldaşma, o kişiyi üzer"
Buhârî, İsti'zân 47; Müslim, Selâm 37, 38; Ayrıca bk Ebû Dâvud, Edeb 24; Tirmizî, Edeb 59; İbni Mâce, Edeb 50
Açıklamalar
Üç kişi bir arada iken, ikisinin bir tarafa çekilip gizli gizli konuşmaları, üçüncü kişiyi işkillendirir Kendisi hakkında kötü bir şey planlandığını zanneder En azından, kendisini konuşmalarına ortak etmedikleri için üzülür Böyle bir tavır, orada bulunanlar arasında soğukluğa ve güvensizliğe sebep olur Bu sebeple Resûl-i Ekrem Efendimiz, böyle bir davranışın İslâm muâşeret kurallarına uygun olmadığını bildirmiş ve yasaklamıştır İmam Mâlik ve Nevevî bu yasağın, haram anlamında olduğu görüşündedirler Ancak hemen hatırlatalım ki, üçüncü kişiden izin almak suretiyle yapılacak gizli konuşmada, pek tabii ki herhangi bir sakınca yoktur Üçten çok kişinin bir arada bulunduğu bir mecliste de, bir kişiyi dışlayarak hepsi birden kendi aralarında fiskos edecek olsalar, hüküm yine aynıdır Bu da yasaktır Öte yandan bir mecliste, içlerinden birinin bilmediği bir dille konuşmak da gizlice fısıldaşmak hükmündedir Çünkü bu durum o kişiyi üzer ve şüphelendirir Üçden fazla kişinin bulunduğu bir toplantıda iki kişinin kendi arasında fısıldaşması yasak değildir Çünkü, kimse yalnızlığa itilmemiş olup diğerleri de kendi aralarında konuşabilirler Resûl-i Ekrem Efendimiz'in sünnetini imkân ölçüsünde aynen yaşamaya çok özel bir gayret ve titizlik gösteren Abdullah İbni Ömer, -Allah babasından ve kendisinden râzı olsun- Hz Peygamber'in bu konudaki tavsiyesine nasıl uyulabileceğini fiilî olarak göstermiştir Gizli görüşme isteyen bir kişi yanına gelince, daha önceden yanında bulunan arkadaşını yalnız bırakmamak için hemen bir dördüncü kişiyi çağırıp siz ikiniz şuracıkta biraz meşgul olun, diyerek tedbir almış ve özel görüşmesini yapmıştır Böyle davranmasının gerekçesi olarak da Peygamber Efendimiz'in “Üç kişi bir arada iken, ikisi öbüründen ayrı olarak fısıldaşmasın" tavsiyesini göstermiştir
İkinci hadiste yer alan "başka insanlara karışıncaya kadar" kaydını İbni Ömer, bir başkasını yanlarına çağırmak suretiyle gerçekleştirmiştir Bu da insanlara karışmanın bir başka yoludur
Bilhassa İslâmiyetin ilk yıllarında, müslüman olmayanların kendi aralarında gizli gizli konuşmaları, kaş göz işaretleriyle müslümanlar hakkında bir şeyler planladıkları izlenimi vermeleri, müslümanları son derece üzüyordu Durum bugün de aynıdır Bazı kişi ve kurumlarda tavır hiç değişmemiştir Kendilerine ağır gelen bir durumu, müslümanların, başkalarına uygulamaları ise, elbette hiç yakışık almaz
Hadislerden Öğrendiklerimiz
1 Dinimiz, muâşeret kurallarına büyük önem vermektedir
2 Dostluk, açıklık ve şeffaflık ister
3 Bir kişiyi dışlayarak fısıldaşmak İslâmî edebe aykırı ve haramdır
Riyazüs salihin