Ali İmran Suresi 140. Ayette Geçen, &Quot;Allah Bu Sayede İman Edenleri Bilecek.&Quot;Anlamı?

Ali İmran Suresi 140 ayette geçen, "Allah bu sayede iman edenleri bilecek"anlamı? Mumine Sitesi
Ali İmran Suresi 140 ayette geçen, "Allah bu sayede iman edenleri bilecek" ifadesi ne anlama gelmektedir?


Al-i İmran Suresi, ayet 140:

"Eğer size (Uhud savaşında) bir yara değmişse, (Bedir harbinde) o topluma da benzeri bir yara dokunmuştu O günler ki, biz onları insanlar arasında döndürür dururuz (Bu da) Allah'ın sizden iman edenleri ayırt etmesi ve sizden şahitler edinmesi içindir Allah zalimleri sevmez"

Ayetin Açıklaması:
"Eğer size bir yara dokunmuşsa, o topluma da benzeri bir yara dokunmuştur" "Karh " yara demektir Uhud savaşında Muhacirlerden beş kişi (yani Peygamberimizin amcası Hz Hamza b Abdülmüttalib, Resulullah'ın sancakdarı Mus'ab b Umeyr, Peygamberimizin amcaoğlu Abdullah b Cahş, Osman b Şemmas, Utbe'nin kölesi Sa'd), Ensar'dan da yetmiş kişi şehid olmuşlardı (Allah hepsinden razı olsun)

Başlangıçta Bedir harbinde kâfirler ordusundan yetmiş kişi öldürülmüştü Uhud'da İslâm ordusu bine yakın olduğu gibi, Bedir'de kâfirler ordusu da bin kadardı Bundan başka Uhud savaşında Müslümanlar Resulullah'ın emrine muhalefet olmazdan önce, düşmandan bayraktarlarıyla beraber yirmi küsür kişiyi öldürmüşler ve birçoklarını yaralamışlar ve oklarıyla bir hayli hayvanlarını da tepelemişlerdi Bazı tefsirciler bu mukayeseyi yalnız Uhud harbine tahsis etmişlerse de, tefsircilerin çoğunluğunun açıkladığı üzere âyet Uhud ile Bedir'in karşılaştırılması hakkındadır Yani düşmanlar Bedir savaşında verdikleri ölü, gördükleri yenilgiden dolayı gevşekliğe ve güçsüzlüğe düşmeyip Uhud saldırısına hazırlanmış oldukları halde, siz onlardan daha yüksek iken nasıl olur da gevşekliğe ve güçsüzlüğe düşer, üzülürsünüz ve bundan sonra da cihada hazırlanmazsınız?

O günler, o zafer ve üstün gelme günleri yok mu? Biz onları insanlar arasında tedavül ettirir, döndürür, dolaştırırız Kâh filanların lehine çeviririz, kâh da filanların Nitekim:

"Bir gün aleyhimize, bir gün lehimizedir Bir gün kadınlar, bir gün de kartallar" denilmiştir "Devlet" ve "devle" isimlendirmesi de işbu müdavele (döndürüp dolaştırma) mânâsı itibariyledir Ve bu günleri döndürüp dolaştırmanın birçok gizli hikmetleri vardır Bu cümleden olarak Allah sizden iman edenleri bilsin ve sizden şehidler alsın ve şahitler tutsun diyedir ki böyle yapar Ve malum ya, Allah zalimleri sevmez Eğer bu döndürüp dolaştırmak olmamış ve kâfirler hep sıkıntı ve şiddet içinde kalmış olsaydı, imanın ihtiyarî (isteğe bağlı olmasının) kıymeti kalmaz, zorunlu bir iş olur Teklifin, sevap ve cezanın mânâsı olmaz, her şekilde ilâhî cebir (zorlama) ve kudret, hükmünü icra eder Ve çalışma ve seçime, isteğe bağlı olan sayısız terakkî (ilerleme) ve ıstıfa (seçme) kanunu bulunmazdı Görünüşte kâfirlerin çıkarına gibi görünen bazı şüpheler bulunmalı ve mükellef gaybe ait delilleri iman gözüyle keşf ve tetkik ederek o şüpheleri defetmeli ve o sayede bulunduğu halden geleceğe aşk ile hamle ettirecek heyecanlar duyabilmelidir ki, gerçek iman sahibi ile küfür sahibi ortaya çıksın ve küfür ehli geçici şeylerle aldanırken iman ehli ebedîlik ile en son saadete ulaşsın Bunun için buyuruluyor ki: Bir de Allah iman edenleri seçsin ve günahlardan temizlesin ve o kâfirleri eksiltip körletsin Demek olur ki, insanlar arasında günlerin döndürülüp dolaştırılması, iman ile küfür arasında bir ıstıfâ (seçim) ile, işin sonunda müminleri yükseltme hikmetine dayanmaktadır Herhangi bir zamanda kâfirlerin bir zafer günü görmüş olmaları bile bir çeşit iman ile ilgilidir Mesela kâfirlerin batıla inanmalarının kuvveti, müminlerin hakka inanmalarının kuvveti ile karşılaştırıldığı zaman, kâfirin batıla olan imanında daha çok bir şiddet ve kuvvet varsa; o kâfirler o müminlere galip gelebilirler ki, bu galibiyet batılın hakka üstün gelmesi değil, inanılan şeyi bir tarafa bırakmak, bir imanın, diğer imana galip gelmesi demektir Çünkü, ilgilendiği şeye bakmaksızın mutlak iman, mutlak küfre muhakkak galiptir Buna göre müminlerin Allah'a öyle kuvvetli bir imanları bulunması gerekir ki, kâfirlerin, esasında bir küfür ve şirk olan dünyaya ait imanları onunla ölçüldüğü zaman, ahiret karşısında dünya, hâlik (yaratıcı) karşısında mahluk (yaratık) kadar zayıf ve hükümsüz kalsın Bu noktada "Kim zerre kadar hayır yapmışsa onu görür" (Zilzal, 99/7) ifadesinin de bir tecellisi vardır Ve herhalde sonuçta şurası kuşkusuz sabittir ki, yaratılış mutlak bir seçime yöneliktir "Rabbimiz, sen bunu boşuna yaratmadın" (Âl-i İmrân, 3/191) Bunun için kâfirlerin başarıya ulaşması da netice itibariyle, kendi zararlarınadır

Mesela işbu "Allah iman edenleri bilsin", "Yoksa siz, Allah, içinizden cihad edenleri bilmeden, sabredenleri bilmeden" (Âl-i İmrân, 3/142), "Elbette Allah doğruları bilecek, yalancıları bilecektir" (Ankebut, 29/3), "İki zümreden hangisinin, kaldıkları süreyi daha iyi hesab edeceğini bilelim" (Kehf, 18/12), "Andolsun biz sizi deneyeceğiz ki, içinizden cihad edenleri ve sabredenleri bilelim" (Muhammed, 47/31), "Allah hanginizin daha güzel iş yaptığınızı denesin" (Hûd, 11/7) ve Bakara Sûresi'nde geçen "Biz Peygamber'e uyanı bilelim" (Bakara, 2/143) âyetlerindeki ilâhî ilmin mânâsı dikkate değer görülmüştür Hatta Mu'tezile mezhebinden olan Hişam b Hakem bu âyetlerin zahiriyle delil getirerek: "Allah Teâlâ hadiselerin meydana gelişini ancak olduğu anında bilir, zira bu âyetler Allah Teâlâ'nın bu şeyleri ancak oluşları sırasında bildiğini ifade ediyor" demiştir Halbuki Allah'ın ilminin ezelî oluşu, aklî ve naklî kesin deliller ile sabit ve ilâhî ilimde değişme, mümkün olmayacağı için tefsirciler bu âyetlerdeki ilme birkaç şekilde mânâ vermişlerdir:

1 Temsille yorumlanmıştır ki, iman üzere sabit olan ihlas sahiplerini görüp bilmek isteyen şefkatli bir sevgili muamelesi yapmak demektir

2 Burada ilim, sebebiyyet (sebep olma) ve müsebbebiyyet ilgisiyle temyizden mecazdır ki, imanları kuvvetli ve sabit olanları diğerlerinden ayırd etmek demek olur Nitekim: "Allah müminleri, şu üzerinde bulunduğunuz halde bırakacak değildir, pisi temizden ayrılacaktır" (Âl-i İmrân, 3/179) buyurulmuştur

3 İlim, kendi hakiki mânâsıyladır Fakat bilinenle ilgi durumlarını ayırt etmek gerekir Bir şeyle varlığından önce bilginin ilgisi durumuyla, bizzat varlığından sonraki ilgisinin durumu arasında fark vardır Bunun için kelamcılar demişlerdir ki, Allah'ın ilmi kadîm (ezelî) olduğu halde tealluku (ilgisi) hâdis (sonradan olma) olabilir Ve Allah'ın ilminin olaylara iki ilgisi vardır: Biri, var olmadan önceki ilgidir ki, ezelidir Allah Teâlâ ezelde "her şeyi bilen" dir İkincisi, varlığından sonra lâyezal (zevalsiz, sonsuz) da ilgisidir ki, Allah Teâlâ sonsuzda her şeyi varlığından sonra, mevcut veya fânî olarak da olduğu gibi bilir Ve bu fark, Allah'ın ilminde bir değişme değil, bilinenin halinde bir değişme ifade eder Ve bununla Allah'ın ilminin tahakkuk (gerçekleşme) ve sabit olması ortaya çıkar Şu halde bu mânâca ilim, tahakkuk ve icat (yaratma) mânâsıyla yakından ilgilidir

4 İlim, lâziminden mecazdır ki, ceza veya mükafat mânâsınadır Nitekim dilimizde: "İyiliği et, denize at, balık bilmezse Hâlik (yaratıcı) bilir" atasözünde, "Halik bilir" demek, "o takdir eder, mükafatını verir" demektir ki, O'nun mükafatı, en büyük rızadır Birçok âyetlerde ilmin bu mânâya geldiği de olmuştur Nitekim "Allah için yaptığınız her harcamayı, yahut adadığınız her adağı Allah bilir" (Bakara, 2/270) bu kabildendir Üçüncü mânâ çok ince ve pek felsefî olduğu için, ikinci ve dördüncü mânâlardan birisi, genel bir bakışla, daha açıktır

"Vela tehinu vela tehzenu" den buraya kadar olan âyetlerin meâllerinin özeti şu oluyor ki: "Allah Teâlâ bu dine yardım vaad etmiştir Eğer siz gerçekten müminler toplumundan iseniz, biliniz ki, Uhud vakası bu hâl üzere kalmıyacaktır Devlet, Müslümanların olacak ve onlar sonunda düşmanları istila edeceklerdir Zaten dünyanın acıları ve tatlıları sonsuz ve halleri devamsızdır Ebedî saadet ahirettedir Ebu Hayyan tefsirinde nakledilir ki, hafızın birisi, "ve tilkel eyyamu nüdeviluhe beynen nas" âyetini okurken, dili fasih Araplardan birisi dinlemiş, o herhalde "O günleri Araplar arasında döndürüp dolaştırırız" olacak demiş Kendisine: "Hayır -nüdevilühe beynen nas-dir", denilince, "biz Allah içiniz ve O'na dönücüyüz, Ka'be'nin Rabbine yemin olsun ki Arabın devleti elden gitti" demiş ve bu âyetten İslâm devletinin sırf Araba mahsus olmadığını ve bütün toplumlar arasında bir tedavül (döndürülmey)e namzed bulunduğunu lisan kuvveti ile anlamıştır (bk Elmalılı Tefsiri)



sorularla islamiyet