Rize İl Merkezi Ve İlçelerindeki Tarihi Eserler

Rize İl Merkezi ve İlçelerindeki Tarihi Eserler - Rizedeki Tarihi Eserler

Rize Atatürk Müzesi (Mataracı Mehmet Efendi Evi)


Müftü Mahallesi'nde yer alır Kuzeyinde geniş bir bahçesi vardır 20 yy'ın başlarında yapılmıştır İç sofalı, planlı, üç katlı bir evdir İkinci katta, kuzeydoğudaki oda Atatürk'ün kaldığı odadır

Atatürk, 1924 yılı Eylül ayında "Atatürk'ün Sonbahar Gezisi" olarak bilinen birkaç ay süreli bir geziye çıkmış, bu gezi sırasında Karadeniz illerini ziyaret etmiştir İşte bu gezi günlerinde Atatürk, beraberinde eşe Latife Hanım, birkaç milletvekili olduğu halde 17 Eylül 1924 gürü Trabzon'dan Hamidiye Vapuru ile Rize'ye gelmiş, Rize de coşkun gösterilerle karşılanmıştır O geceyi Rize'de Mataracı Mehmet Bey'in evinde geçiren Atatürk, ertesi günü şehirde bazı ziyaretlerde bulunmuş, incelemeler yapmış, saat 1630'da ayni vapurla Giresun'a hareket etmiştir


Çatısı ile birlikte 3 katlı olan ev 1902 yılında Mataracı ailesi tarafından yaptırılmıştır Rize'de Atatürk'ün bir gece konuk olduğu ev, daha sonra sahibi Mehmet Mataracı'dan yeğeni Osman Mataracı'ya geçmiştir Atatürk'ün 100 Ölüm yıldönümü dolayısı ile Atatürk Müzesi yapılmak üzere, Osman Mataracı evini Rize Özel İdaresine bağışlamıştır Mataracı Mehmet Efendi Evi restore edilmiş ve müze olarak 27121985 tarihinde ziyarete açılmıştır Evin bir bölümü de Kültür Merkezidir Zemin katta, Rize İl merkezinden toplanan kitabeler ve mezar taşları, birinci katta ise bazı ahşap oymalı mimari parçalar, dokuma araç gereçleri, etnografik eserler sergilenmektedir İkinci katta ise Atatürk zamanından kalan eşyalar, Atatürk'e ait giysiler, Kurtuluş Savaşı ve Atatürk'e ait fotoğraflar bulunmaktadır


Rize Müzesi

Rize Müzesi Müdürlüğü 1984 yılında Atatürk evi olarak hizmet vermeye başlamıştır Kültür Bakanlığı tarafından şehir merkezinde restorasyonu tamamlanan iki adet eski eser yapıdan sarı ev olarak adlandırılanın teşhir ve tanzimi tamamlanarak 27061998 tarihinden itibaren müze olarak parçalanmış olup, zemin kat kafeterya bölümü ve ikinci kat ise yöresel yemeklerin sunulduğu lokanta olarak hizmet vermektedir Rize müzesinde 52 arkeolojik, 1014 etnografik, 594 sikke, 17 Mühür ve mühür baskısı ve 3 arşiv vesikası, 17 el yazması olmak üzere toplam 1695 envanterli eser bulunmaktadır


KALELER


Rize Kalesi

Şehir merkezinin güneybatısında yer alır İç Kale ve Aşağı Kale'den meydana gelmektedir Yoğun yerleşme sebebiyle Aşağı Kale tamamen yok olmuş, batı tarafından bazı sur parçaları ve kuleleri günümüze gelebilmiştir


Kız Kalesi

Pazar İlçe merkezinin batısında küçük bir yarımada üzerinde kurulmuştur Kayaklık bir zemin üzerinde bulunan kalenin kara ile bağlantısı kesilmiştir Yaklaşık 7x7 m boyutlarındaki kalenin duvarlarında muntazam taş işçiliği görülür Giriş kapısı batıdandır Güney surlar yıkılmıştır Sağlam kalan duvarlarda mazgal pencereleri ve yuvarlak kemerli üst kat pencereleri yer almaktadır Kız Kalesi'nin kesin olarak kimin tarafından yapıldığı bilinmemektedir 13-14 yüzyıllarda Trabzon Devleti zamanında yapıldığı sanılmaktadır Kale, Osmanlı döneminde onarılarak kullanılmıştır


Cihar Kale

Sahilden 7 km içeride, Yücehisar Köyü sınırları içinde Hemşin Deresi'nin doğusunda yer alır Ana plan yuvarlaktır Surların taş işçiliği muntazam değildir Kapısı kuzeydoğudadır ve iki kule ile desteklenmiştir Ortada yarım daire planlı bir kule bulunmaktadır



Bozuk Kale

İl merkezinin 10 km doğusunda Gündoğdu'da, aynı adla anılan derenin kenarında yer alır Denizden 30 m yükseklikte kurulmuş küçük bir gözetleme kulesidir Karadeniz sahillerinde sık görülen küçük orta çağ kalelerinden biridir


Zil Kale

Bölgenin en dikkate değer eserlerinden birisidir İlçe merkezinin 15 km güneyinde, Fırtına Deresi'nin batı yamaçları üzerinde kurulmuştur Kalenin üzerinde inşa edildiği sarp kaya kütlesi denizden 750 m dere yatağından yaklaşık 100 m yüksekliktedir Kale; dış surlar, orta surlar ve iç kaleden meydana gelmektedir Kale doğal bir kaya kütlesi üzerinde kurulmuştur Dış kalenin kapısında kuzeybatı yönündeki patika bir yolla ulaşılır Kuzeydeki kapının söğe taşları sökülmüştür Bir teras yardımıyla orta surlar seviyesine çıkılır Buradan ikinci kapı yardımıyla kale içerisine girilir Orta kale içerisinde üç önemli yapı bulunmaktadır Bunlar muhafız binası, şapel ve başkuledir Kulenin dört katlı olduğu, duvarlardaki hatıl izleri ve kiriş deliklerinden anlaşılmaktadır İçerisinde ince bir bölüntü duvarı ve dolgu toprak vardır Duvarlar üzerinde doğu yönünde kemerli pencereler, diğer taraflarda mazgal delikleri bulunmaktadır Kulenin üstünün dendanlı bir teras şeklinde olduğu belirlenmiştir Duvarlar içerisinde dikey uzanan boru yuvaları belki de kapanmış sarnıçları su akıtıyordu


Kale-i Bala (Yukarı Kale)

Çamlıhemşin İlçesi'ne 40 km uzaklıkta, Hisarcık Köyü sınırları içerisinde Fırtına Deresi'nin kaynaklarına hakim bir noktada kurulmuştur Kaynaklarda geçen bir diğer adı da Varoş Kale'dir Kalenin ana planı dikdörtgen olarak tanımlanabilir Doğusu, güneyi ve kısman kuzeyi sarp kayalıktır Batı tarafı eğimli bir arazi üzerindedir Giriş kapısı kuzeybatıdadır Kalenin kurulduğu yer ve duvar işçiliği bakımından Zil Kale ili ilişkisi açıktır Zil Kale ile aynı tarihlerde yapılmış olmalıdır


Şehitler Çeşmesi

İslampaşa Mahallesi'nde eski Güneysu yolu üzerinde 1917 yılında yapılmıştır Dairevi kemerli bir cepheye sahiptir Tek lülelidir ve lülesi üzerinde taslığı vardır Çeşme, 1916 yılında şehrin savunması sırasında şehit olan askerlerimizin gömüldüğü bir yerde yapılmıştır İşgal sırasında Ruslar bu şehitlikten yol geçirmek için kazı yapınca şehitler buradan nakledilmiştir Bu nakil sırasında şehit askerlerin çürümüş elbiselerinden çıkan paralarla halk bu çeşmeyi yaptırmıştır Çeşmenin üzerinde Latin harfli kitabe metni ünlü şair Bayburtlu Hicrani tarafından yazılmıştır

EVLER


Eski Rize Evleri

Şehir merkezinde çok az sayıda eski ev koruma altına alınmıştır Bunların da iki, üç tanesi korunup yaşatılmaktadır Rize evlerinin yapımında geleneksel yapı malzemeleri ve teknikleri kullanılmıştır Bu evler yığma taş ve dolma göz tekniğinde yapılmış duvarlar, dört yana eğimli, kiremitle kaplı çatılara sahiptirler Şehir evleri genellikle iki veya üç katlıdır Zemin katta, ahır, kiler gibi servis hacimleri kullanılır 1katta mabeyn, sofa ve odalar bulunmaktadır Mabeynde (esas yaşanılan alan)Bulunan ocakta yemek pişirilir Odalar geleneksel olarak tasarlanmışlardır ve bazıları ahşap süslemelidirler


Tuzcuoğulları Evi

Rize'nin en eski evlerinden birisidir 18 yy olarak tarihlenebilir Üç katlı olarak yapılmış mabeynli bir evdir İçerisinde de çok sayıda oda, hela ve banyo bulunmaktadır Evin dışında ayrıca bir mutfak ve konak hamamı yer almaktadır


Çağlayan Mustafa Hacaloğlu Evi (Fındıklı)

Köyün girişinde,mahallenin batısında mahallenin batısında yer alır Beş katlı geleneksel ev ve serenderin oluşturduğu yapı Bölgenin en eski ve tipinin en iyi örneklerinden birisidir


Hurşit Bey Evi (Fındıklı)

1849 yılında Mehmet Usta tarafından yapılmıştır İki katlı, hayatlı tipte bir evdir Zemin kat ahır, birinci kat esas yaşama alanıdır Zemin kat yonu taş, birinci kat dolma göz duvarlara sahiptir Evin esas planı mabeyne (hayat) bağlı bir iç hayat ve etrafındaki odalardan oluşmaktadır Odaların kapı kanatları, yüklükleri, tavanlar ahşap süsleme bakımından zengindir Taş ocakların alınlıkları yaşmakları üzerinde bitkisel süslemeler ve kitabeler yer alır Evin süslemeli odası batıdaki baş odadır Burada yan duvarlar üzerinde bazı büyük yapıları cami, saray, gemi, tren, top arabası gibi tasvirler yer almaktadır Evin giriş katındaki yarım daire merdiven ve eve su girişini sağlayan taş yalaklar ilginç özellikler taşırlar

KÖPRÜLER


Şenyuva Köprüsü (Çamlıhemşin)

Eski adıyla Çinçiva Köprüsü bölgenin taş köprülerinden birisidir Tek bir kemerle Fırtına Deresi geçilmiştir Ayrıca korkuluk duvarı tamir edilerek üzerine demir bir kısım ilave edilmiştir Köyün yaşlıları 1699 tarihli bir kitabesinin 1946 yılındaki bir selde kaybolduğunu kaydederler Eğer bu doğru ise, yapı bölgenin en eski köprülerinden birisidir


Köprüköy Köprüsü (Çamlıhemşin)

Fırtına Deresi üzerinde kurulu taş köprülerinden birisidir Köprünün batı ayağına küçük bar tabliye kemeri ilave edilmiştir Tabliyesi iki yandan dik olan köprünün korkuluk duvarları kısmen yıkılmıştır Köprünün 19 yüzyıl sonlarında Türk ustalar tarafından yapıldığı bilinmektedir


Çağlayan Köprüsü (Fındıklı)

Köyün merkezinden geçen Abu Deresi üzerinde kurulmuştur Bölgedeki yaygın taş köprülerden birisidir Tek bir kemer gözünden oluşur Son yıllarda kullanılmayan köprünün korkulukları yıkılmıştır Yapıldığı tarih bilinmemektedir


Güneyce Köprüsü (İkizdere

Güneyce'nin merkezinden geçmekte olan İyidere Suyu üzerinde yapılmış tek gözlü taş köprüdür 1901 yılında inşa edilmiştir

rize atatürk müzesi - rize atatürk evi - rize atatürk evi müzesi - rizede atatürkün kaldığı ev






Rize Atatürk Evi Müzesi




Müftü Mahallesi’nde yer alan tarihi yapı, 20 Yüzyıl başlarında yapılmıştır Zemin kat üzeri iki katlı olup, iç sofalı ve planlı bir evdir İkinci katta bulunan kuzeydoğudaki oda Atatürk’ün kaldığı odadır




Atatürk, 1924 yılında çıktığı “sonbahar yurt gezisi” sırasında ziyaret ettiği Rize’de (17 Eylül 1924) Mehmet Mataracı Efendi tarafından bu evde bir gece misafir edilmiştir Mehmet Mataracı Efendi, Atatürk’ün kaldığı odayı 1953 yılına kadar 29 yıl boyunca eşyaları ile birlikte korumuştur





Atatürk’ün doğumunun 100 yılı nedeniyle, binanın Atatürk Müzesi şekline dönüştürülmesi için İl Özel İdaresine bağışlanması, Osman Zeki Mataracı’nın da katıldığı bir toplantıyla gerçekleştirilmiştir Restorasyon çalışmalarının ardından bina, o zamanki adıyla Kültür Bakanlığı’na bağlanarak, 27121985 tarihinde Rize Atatürk Evi Müzesi olarak hizmete açılmıştır 2004 yılı içinde Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yeniden teşhir ve tanzimi yapılan bina, 17092005 tarihinde yeniden hizmete açılmıştır Evin bir bölümü Kültür Merkezi’dir




Zemin katta, kitabeler ve mezar taşları; birinci katta, bazı ahşap yapılara ait oymalı mimari parçalar, dokuma aletleri ve etnografik eserler bulunmaktadır İkinci katta ise, Atatürk’ün yatak odası, çalışma odaları, Atatürk’e ait giysiler, Kurtuluş Savaşı ve Atatürk ile ilgili fotoğraflar ile Atatürk zamanından kalan eşyalar sergilenmektedir