Burgaç,girdap

BURGAÇ

Burgaç,GİRDAP olarak da bilinirAkış doğrultusu genel akışın doğrultusundan farklı olan akışkan akımıAkışkanın toplam hareketi,bu hareketi oluşturan burgaçların net sonucudurBurgaçsız akıştaki molekül yayınımına oranla burgaçlar,akışkan içinde çok daha büyük mektarlarda enerji ve çözünmüş madde iletebilirlerBunun nedeni burgaçların büyük akışkan kütlelerini birbirleriyle karıştırmasıdırÇok sayıda burgaçtan oluşan akışa burgaçlı akış (türbülanslı akış)denirAkışkanın akış hızı arttıkça burgaçların sayısı da genellikle artarEnerji,harcanıp kaybolana değin,büyük burgaçlardan küçük burgaçlara sürekli olarak aktarılır

Bir akışkanın karşılaştığı engel çevresindeki akış hızı ancak belirli bir kritik değeri aştığında engelin arka (korunaklı)bölümünde burgaçlar oluşurBurgaçlar ,engelin arka tarafındaki boşluğa,doğru bir akış olduğunu gösterirbu ise,genel akışın,engelin arkasında düşük basınçlı bir bölge oluşturmaya yetecek kadar hız kazanmasıyla olanaklıdır

Gündüzleri atmosferde küçük burgaçlar oluşurBunların oluşum nedeni,yüzeydeki havanın yerle teması sonucunda ısınarak yükselmesidirYer üzerinde hareket eden çok büyük yüksek ve alçak basınç merkezleri de burgaç olarak kabul edilirçünkü bunların hareketleri genel dolaşıma uymazBunlar arasında tropik kasırgalar ve tayfunlar ile orta enlemlerin batı rüzgarları kuşağındaki siklon ve antisiklonlar ve bu kuşağın üst katlarındaki Rossby dalgaları vardırOrta enlemlerdeki siklonlar,antisiklonlar ve Rossby dalgaları,açısal momentumu (dönme hareketinin şiddet ölçüsü)doğu rüzgarları kuşağından batı rüzgarları kuşağına aktararak genel atmosfer dolaşımının korunmasında önemli bir rol oynar

Okyanuslarda oluşan burgaçların oluşum nedenleri çok çeşitlidirBunlar arasında suyun üzerinden eserek kıyılar boyunca yükselen rüzgarlar sayılabilir

KaynakAnaBritannica cilt 7 frmsinsinet için derlenmiştir