Fecr-İ Ati Edebiyatının Önemli Sanatçıları -- Refik Halit Karay

**Prof. Dr. Sinsi** · 12-20-2012

15 Mart 1888?de İstanbul?da doğdu 18 Temmuz 1965?te İstanbul?da yaşamını yitirdi Romancı, öykü yazarı ve gazeteci Anadolu yaşamını anlatan öyküleri ve Kurtuluş Savaşı'na karşı tutumuyla tanınır Vezneciler?de Şemsü?l-Maarif ve Göztepe?de Taş Mektep?te öğrenim gördü Özel ders aldı Mekteb-i Sultani'yi (Galatasaray Lisesi) bitirdi 1907'de Hukuk Mektebi?ne başladı Maliye Nezareti'nde Devair-i Merkez Kalemi?ne katip olarak girdi 2'nci Meşrutiyet'in ilanından sonra memurluğu bırakarak 1908?de Servet-i Fünun?da ve Tercüman-ı Hakikat?te yazmaya başladı 1909'da Son Havadis adıyla bir gazete kurdu, 15 sayı yayınladı Fecr-i Ati Topluluğu?na katıldı "Kalem" ve "Cem" mizah dergilerinde "Kirpi" takma ismiyle siyasi mizah yazıları yazdı 1912'de İttihat ve Terakki'nin istenmeyenler listesine girdi, Sinop'a sürgüne gönderildi 1918'de Ziya Gökalp'in çabalarıyla İstanbul'a döndü Robert Kolej?de Türkçe öğretmenliği yaptı Vakit, Tasvir-i Efkar ve Zaman gazetelerinde makaleleri yayınlandı Damat Ferit Paşa?nın dostluğu sayesinde, mütarekeden hemen sonra Hürriyet ve İtilaf Fırkası?na katıldı 1919'da Posta ve Telgraf Umum Müdürü oldu İzmir?in işgalinden sonra Anadolu Hareketiyle İstanbul Hükumeti arasında yaşanan telgraf krizinde İstanbul Hükumeti'nin tarafını tuttu 1922'de Aydede mizah gazetesini çıkardı İstanbul?un düşman işgalinden kurtarılışının ardından 1922?de Beyrut?a kaçtı

15 yıllık kaçak hayatından sonra 1938?de af çıkarılmasıyla yurda dönebildi Yeniden gazeteciliğe başladı Gazetelerde yazılar yazdı, Aydede dergisini tekrar çıkardı Yazarlığa mizah öyküleriyle başladı 1919'dan başlayarak Türk öykücülüğüne yeni bir sayfa açtı Sürgün olarak gittiği Anadolu'dan çeşitli kesimlerden insanları canlandırdığı "Memleket Hikayeleri" 1919'da yayınlandı Bu kitapla, o güne kadar konuları İstanbul'la sınırlı olan öykücülüğü Anadolu'ya taşıdı Bu yönüyle sonradan serpilip gelişen "köy edebiyatı"nın öncüleri arasına girdi 1920'lerden sonra daha arı ve anlaşılır bir dil kullandı Romancılığında iki ayrı çizgi etkindir Yurtdışına kaçmadan önce yazdığı "İstanbul'un İç Yüzü" en yetkin romanı sayılır 1920'de yayınlanan bu romanda, roman tekniğinin dışında birbirinden kopuk parçaları mozaikler halinde birleştirerek İttihat ve Terakki'nin işbaşına gelişinden 1'nci Dünya Savaşı günlerine kadar olan İstanbul'u bütün renk ve çizgileriyle yansıttı Türkiye'ye dönüşünden sonra yazdığı romanlarda, daha çok kişiye seslenme daha fazla satma ve okunma kaygısıyla sanatı bir kenara bırakıp ticari eserlere yöneldi Bu romanlarda yurt gerçeklerinin yerini, Avrupa dışı ülkelerde geçen olaylar aldı

ESERLERİ

ROMAN: İstanbul?un İçyüzü (1920) ,Yezidin Kızı (1939) ,Çete (1939) ,Sürgün (1941) ,Anahtar (1947) ,Bu Bizim Hayatımız (1950) ,Nilgün (3 cilt, 1950-1952) ,Yeraltında Dünya Var (1953) ,Dişi Örümcek (1953) ,Bugünün Saraylısı (1954) ,2000 Yılının Sevgilisi (1954) ,İki Cisimli kadın (1955), Kadınlar Tekkesi (1956) ,Karlı Dağdaki Ateş (1956) ,Dört Yapraklı Yonca (1957) ,Sonuncu Kadeh (1965) ,Yerini Seven Fidan (1977) ,Ekmek Elden Su Gölden (1980) ,Ayın On Dördü (1980) ,Yüzen Bahçe (1981)

ÖYKÜ: Memleket Hikayeleri (1919) , Gurbet Hikayeleri (1940)
MİZAH: Sakın Aldanma İnanma Kanma (1915) , Kirpinin Dedikleri (1918) , Agop Paşa?nın Hatıraları (1918) , Ay Peşinde (1922) , Tanıdıklarım (1922) , Guguklu Saat (1925)
GÜNCE: Bir İçim Su (1931), Bir Avuç Saçma (1939), İlk Adım (1941), Üç Nesil Üç Hayat (1943), Makyajlı Kadın (1943) ,Tanrıya Şikayet (1944)
ANI: Minelbab İlelmihrab ((1946) , Bir Ömür Boyunca (1980)

12-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Fecr-İ Ati Edebiyatının Önemli Sanatçıları -- Refik Halit Karay 15 Mart 1888?de İstanbul?da doğdu 18 Temmuz 1965?te İstanbul?da yaşamını yitirdi Romancı, öykü yazarı ve gazeteci Anadolu yaşamını anlatan öyküleri ve Kurtuluş Savaşı'na karşı tutumuyla tanınır Vezneciler?de Şemsü?l-Maarif ve Göztepe?de Taş Mektep?te öğrenim gördü Özel ders aldı Mekteb-i Sultani'yi (Galatasaray Lisesi) bitirdi 1907'de Hukuk Mektebi?ne başladı Maliye Nezareti'nde Devair-i Merkez Kalemi?ne katip olarak girdi 2'nci Meşrutiyet'in ilanından sonra memurluğu bırakarak 1908?de Servet-i Fünun?da ve Tercüman-ı Hakikat?te yazmaya başladı 1909'da Son Havadis adıyla bir gazete kurdu, 15 sayı yayınladı Fecr-i Ati Topluluğu?na katıldı "Kalem" ve "Cem" mizah dergilerinde "Kirpi" takma ismiyle siyasi mizah yazıları yazdı 1912'de İttihat ve Terakki'nin istenmeyenler listesine girdi, Sinop'a sürgüne gönderildi 1918'de Ziya Gökalp'in çabalarıyla İstanbul'a döndü Robert Kolej?de Türkçe öğretmenliği yaptı Vakit, Tasvir-i Efkar ve Zaman gazetelerinde makaleleri yayınlandı Damat Ferit Paşa?nın dostluğu sayesinde, mütarekeden hemen sonra Hürriyet ve İtilaf Fırkası?na katıldı 1919'da Posta ve Telgraf Umum Müdürü oldu İzmir?in işgalinden sonra Anadolu Hareketiyle İstanbul Hükumeti arasında yaşanan telgraf krizinde İstanbul Hükumeti'nin tarafını tuttu 1922'de Aydede mizah gazetesini çıkardı İstanbul?un düşman işgalinden kurtarılışının ardından 1922?de Beyrut?a kaçtı 15 yıllık kaçak hayatından sonra 1938?de af çıkarılmasıyla yurda dönebildi Yeniden gazeteciliğe başladı Gazetelerde yazılar yazdı, Aydede dergisini tekrar çıkardı Yazarlığa mizah öyküleriyle başladı 1919'dan başlayarak Türk öykücülüğüne yeni bir sayfa açtı Sürgün olarak gittiği Anadolu'dan çeşitli kesimlerden insanları canlandırdığı "Memleket Hikayeleri" 1919'da yayınlandı Bu kitapla, o güne kadar konuları İstanbul'la sınırlı olan öykücülüğü Anadolu'ya taşıdı Bu yönüyle sonradan serpilip gelişen "köy edebiyatı"nın öncüleri arasına girdi 1920'lerden sonra daha arı ve anlaşılır bir dil kullandı Romancılığında iki ayrı çizgi etkindir Yurtdışına kaçmadan önce yazdığı "İstanbul'un İç Yüzü" en yetkin romanı sayılır 1920'de yayınlanan bu romanda, roman tekniğinin dışında birbirinden kopuk parçaları mozaikler halinde birleştirerek İttihat ve Terakki'nin işbaşına gelişinden 1'nci Dünya Savaşı günlerine kadar olan İstanbul'u bütün renk ve çizgileriyle yansıttı Türkiye'ye dönüşünden sonra yazdığı romanlarda, daha çok kişiye seslenme daha fazla satma ve okunma kaygısıyla sanatı bir kenara bırakıp ticari eserlere yöneldi Bu romanlarda yurt gerçeklerinin yerini, Avrupa dışı ülkelerde geçen olaylar aldı ESERLERİ ROMAN: İstanbul?un İçyüzü (1920) ,Yezidin Kızı (1939) ,Çete (1939) ,Sürgün (1941) ,Anahtar (1947) ,Bu Bizim Hayatımız (1950) ,Nilgün (3 cilt, 1950-1952) ,Yeraltında Dünya Var (1953) ,Dişi Örümcek (1953) ,Bugünün Saraylısı (1954) ,2000 Yılının Sevgilisi (1954) ,İki Cisimli kadın (1955), Kadınlar Tekkesi (1956) ,Karlı Dağdaki Ateş (1956) ,Dört Yapraklı Yonca (1957) ,Sonuncu Kadeh (1965) ,Yerini Seven Fidan (1977) ,Ekmek Elden Su Gölden (1980) ,Ayın On Dördü (1980) ,Yüzen Bahçe (1981) ÖYKÜ: Memleket Hikayeleri (1919) , Gurbet Hikayeleri (1940) MİZAH: Sakın Aldanma İnanma Kanma (1915) , Kirpinin Dedikleri (1918) , Agop Paşa?nın Hatıraları (1918) , Ay Peşinde (1922) , Tanıdıklarım (1922) , Guguklu Saat (1925) GÜNCE: Bir İçim Su (1931), Bir Avuç Saçma (1939), İlk Adım (1941), Üç Nesil Üç Hayat (1943), Makyajlı Kadın (1943) ,Tanrıya Şikayet (1944) ANI: Minelbab İlelmihrab ((1946) , Bir Ömür Boyunca (1980)