 |
Ülkeler Coğrafyası Konu Anlatımı |
 |
11-29-2012
|
#1 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Ülkeler Coğrafyası Konu AnlatımıÜlkelerin coğrafi konumları - ülkelerin coğrafi özellikleri - ülkelerin coğrafi konum özellikleri - ülkelerin coğrafik konumları - bütün ülkelerin coğrafi özellikleri Afganistan (Afghanistan) Başkent Kabil Nüfus 16  903000Yüzölçümü 251 825 km2Komşuları Doğuda ve güneyde Pakistan; Batı'da İran, Kuzey'de Türkmenistan, Tacikistan ve Özbekistan; Kuzeydoğu'da Çin Önemli Şehirleri Kabil, Kunduz, Heart Din %84 Sünni Müslüman, 15 Şii Müslüman Dil %35 Peştu, %50 Dari Farsçası, %11 Özbek Türkçesi Yönetim Biçimi Geçiş dönemi Tarih : Antik çağlardan beri takdir edilen bir işgal rotası izleyen Afganistan ilk çağlarda Ariana veya Bactria, Ortaçağlarda ise Krahanan olarak anılırdı Yabancı imparatorlukların, yerleşik emirler ve krallar aracılığıyla sürdürdükleri yönetim, birleşik bir krallığın kurulduğu 18 yy'a kadar sürdü 1993'te yapılan bir askeri darbe beraberinde Cumhuriyeti getirdi SSCB yanlısı solcular 1978'te kanlı bir darbe ile iktidarı ele geçirdiler ve Sovyetler'le ekonomik ve askeri hükümler içeren bir andlaşma imzaladılar Aralık 1979'da SSCB Kabil'e yoğun bir hava saldırısına geçti ve daha da Sovyet yanlısı bir liderin işbasına geçmesi için yapılacak yeni bir darbeyi destekledi Sovyet birlikleri Afganistan'a yayıldılar ve Müslüman isyancılarla -ilan edildiğine göre 15000 Sovyet birliğinin öldüğü- bir gerilla savaşına başladılar Sovyet birliklerinin geri çekilmesini, tarafsız bir Afganistan'ı ve Afgan mültecilerin ülkelerine iade edilmesini öngören, Birleşmiş Milletlerin arabuluculuğu ile sağlanan bir andlaşma 14 Nisan 1988'de imzalandı Afganlı isyancılar "SSCB ve onların kuklaları" Afganistan'da kaldığı için savaşmaya devam ederek, andlaşmaya itiraz ettiler Sovyetler, birliklerini geri çekme işlemini, hem Afganlı asilerle hem de onları izleyen devlet güçleriyle savaşarak 15 Şubat 89'da bitirdiler Gerilla güçlerinin Kabil'e ilerlemesi üzerine komünist devlet başkanı Najibullah 16 Nisan 1992'de görevden çekildi Ayaklanmacılar, 14 yıllık Sovyet destekli rejimleri sona erdirerek 28 Nisan'da iktidarı ele geçirdiler 1979'dan beri ülkede 2 milyon'dan fazla Afganlı ölmüş, 6 milyon kadarı da ülkeyi terketmişti Bir gerilla lideri olan Burhaneddin Rabbani 28 Haziran 1992'de devlet başkanı oldu Kabil ve çevresinde görülen silahlı mücadele 1993 ve 1994'te de devam etti 1994 ortalarına gelindiğinde, Pakistan ve İran'da hala 3 milyondan fazla Afganlı mülteci vardı________________________________________ Almanya (Germany) Başkent Berlin Nüfus 79 312000Komşuları Batıda Hollanda, Belçika, Lüksemburg ve Fransa, güneyde İsviçre, Avusturya, güneydoğuda Çek-Slovakya, kuzeyde Danimarka, doğuda Polonya Önemli Şehirleri Berlin, Hamburg, Münih, Essen, Frankfurt, Düseldorf, Stuttgart, Dresden, Leipzig Din Katolik %42 9, Lüthetci-Reformcu %416, Müslüman %27, Diğer %128Dil Almanca Yönetim Biçimi Çok Partili Federal Cumhuriyet Siyasi Partiler Hristiyan Demokratik Birliği (CDU), Hristiyan Sosyal Birlik (CSU), Alman Sosyal Demokrat Partisi (SPD), Yeşiller, Ulusal Ceyhe, Hür Demokrat Parti (FDP), Almanya Sosyalist Demokratik Birlik Partisi Tarih: Bir Orta Avrupa devleti olarak I Dünya Savaşı'ndan yenik çıkmış, zor şartlar altında bırakan Versay Barış Antlaşmasını imzalamak zorunda kalmıştır Bu şartlar Almanya'yı daha saldırgan hale getirmiş; Hitler'in yeni bir hayat sahası bulma ve Almanların diğer insanlardan üstün ve dolayısıyla önderi olduğu felsefi II Dünya Savaşı'nın en önemli etkeni olmuştur Savaştan yine yenik çıkınca Potsdam Konferansı'nda 4 işgal bölgesine ayrılmış, Mayıs 1949'da Batılı devletlerin işgal bölgelerinin birleştirilmesi ve ülkesi, 1955'te tam bağımsız bir cumhuriyet olarak ilan edilmesiyle Federal Alman Cumhuriyeti kurulmuştur SSCB'nin işgali altındaki bölgede ise 1949'da Demokratik Almanya Cumhuriyeti ilan edilmiştir Federal Alman Cumhuriyeti Konrad Adenauer yönetiminde büyük bir hızla gelişmiş, 1955 yılında NATO'ya üye olduğu gibi AT'nin de kurucu üyesi olmuştur Demokratik Almanya 1954 yılında SSCB tarafından tam egemen bir cumhuriyet olarak tanınmasına rağmen, ülkeyi ekonomik ve siyasal açıdan Sovyetleştirme programından geçirmeyi ihmal etmemiştir 1960 yılından çiftliklerin devletleştirileceğinin ilan edilmesi üzerine göç dalgasını önlemek için 1961 yılında Batı Berlin Duvarı inşa edilmiştir Batı ile Doğu Almanya arasında gerginleşen ilişkiler şansölye Willy Brandt'ın geliştirdiği "ost politik" çerçevesinde yumuşatılmıştır 1973 yılında iki ülke de BM'ye üye olmuşlar ve karşılıklı olarak temsilcilik kurmuşlardır 1989 yılında istifa eden Erik Hoenecker'in yerini alan Egon Kren reformların gerekliliğine inanmış ve Batı ile sınırları açmaya karar vermiştir Berlin Duvarı'nın 9 Kasım 1990'da geçişe açılmasıyla, iki ülke arasında sınırlar açılarak ortak para sistemine geçilmiştir Yeni başkentin Berlir olarak karar verilmesinin ardından 3 Ekim 1990'da Birleşik Almanya resmen ilan edilmiştir Birleşmeyi izleyen 10 gün içinde yapılan eyalet seçimlerini Hristiyan Demokratlar kazanmış, genel seçimleri kazanan Helmut Kohl ise başbakan olmuştur________________________________________ Amerika Birleşik Devletleri (The United States of America) Başkent Washington Nüfus 251 934000Yüzölçümü 19372614 km2 Komşuları Kuzeyde Kuzey Buz Denizi ve Kanada, doğuda Atlas Okyanusu, güneyde Meksika ve Meksika Körfezi, Batıda Büyük Okyanus Önemli Şehirleri New York, Los Angeles, Chicago, Houston, Philadelphia, Detroit, Dallas, San Diego, Phoenix, Baltimore, San Francisko, Indianapolis Din Protestan $49 1, Katolik %296, Musevi %19, diğer Hristiyanlar %84, Hindu %02, din dışı ve ateist %68 diğer %13Dil İngilizce Yönetim Biçimi Federal Cumhuriyet Siyasal Partiler Cumhuriyetçi Parti, Demokrat Parti Tarih: ABD 4 Temmuz 1776'da bağımsızlığını ilan etmiştir I Dünya Savaşı'nın başlamasıyla izolasyonist politikayı terketmiş, 1917 yılında ise savaşa girmiştir Savaştan sonra Başkan Wilson'un 14 ilkesini temel alan bir uluslararası örgüt kurmak amacıyla Milletler Cemiyeti kurulmuş, ancak Senato ABD'nin MC'ye girmesini onaylamamıştır ABD II Dünya Savaşı'na kadar kıta dışındaki olaylarla ilgilenmemiş, yalnızca barışa hizmet edebilecek konferanslara katılmıştır 7 Aralık 1941'de Hawai'deki Pearl Harbour limanında bulunan Amerikan üslerine düzenlenen bir Japon saldırısı sonucu Almanya ve Japonya'ya savaş açmıştır ABD 6 Ağustos 1945'te Nagazaki ve Hiroşima'ya iki atom bombası atarak savaşın sonunu getirmiş ve Japonya teslim olmuştur IIDünya Savaşından sonra Truman Doktrini ve Marshall Planı ile Avrupa ülkelerine yardımda bulunan ABD, Avrupa'nın giderek Sovyet etkisine girmesi tehlikesi ile karşı karşıya kalınca NATO'nun kuruluşuna öncülük etmiş ve Sovyetleri çevreleme politikası uygulamıştır Bundan sonra ABD ile SSCB arasında soğuk savaş başlamış, Kore Savaşı'nda, Berlin Buhranı'nda ve 1959 Küba Krizi'nde iki ülke karşı karşıya gelmişlerdir 1965 yılında Vietnam'a asker sevkeden ABD bu ülkede başarısızlıkla çekilmek zorunda kalmıştır 1972'de Salt I ve 1979'da Salt II Antlaşması'nı ve 1987'de ise INF Antlaşması'nı imzalamıştır ABD'ye karşı İran 1987 yılında Irak'a olduğu kadar ABD ile de fiilen savaş durumunda olduğunu ilan etmiştir Soğuk Savaşın sona ermesiyle ABD'nin Sovyetler Birliği ile ilişkileri oldukça gelişmiş, dış politika konularında iki ülke arasında görüş alış verişi geleneği yerleşmeye başlamıştır 1990'da Irak'ın Kuveyt'I işgal ve ilhak etmesi üzerine başlayan bunalımda ABD'nin başını çektiği ittifak Amerika'ya büyük prestij sağlamıştır ABD ardından Ortadoğu Barışı'na öncülük ettiği gibi Bosna'da üç buçuk yıl süren savaşa da aracılık ederek son vermiştir________________________________________ Andora (Andorra) Başkent AndorraLavella Nüfus 64 000Yüzölçümü 181 km2 Komşuları Güney'de İspanya, Kuzey'de Fransa Din Katolik Dil Katalanca, Fransızca, Kastilyanca Yönetim Biçimi Parlamenter demokrasi Tarih: Andora 1278 ve 1993 yılları arasında Fransa ve Urgel'in ortak egemenliğinde bir yönetime sahipti Turizm ve özellikle kayak önemli bir ekonomik kaynaktır Hareketli bir ticaret merkezi olan serbest liman yılda 10 milyon turist çekmektedir Ülkenin kanuni serbesti statüsü ve bununla ilişkili olan ekonomik refahı, reform çağrılarının artmasına neden olmuştur Andora'lı seçmenler 715 yıllık feodal sistemi sona erdirmişler ve 14 Mart 1993'te parlamenter bir hükümet sistemi benimsemişlerdir________________________________________ Angola Başkent Luanda Nüfus 9 904000Yüzölçümü 481 354 km2Komşuları Güney'de Namibya, Doğu'da Zambiya, Kuzey'de Zaire Önemli Şehirleri Lobito, Novalisboa, Luanda Din %38 Katolik, %15 Protestan, %47 yerel inançlar Dil Portekizce ve çeşitli Bantu dilleri Yönetim Biçimi Cumhuriyet Siyasi Partiler Angola Halk Kuruluş Hareketi-İşçi Partisi Tarih: İlk çağlarda 1500 yılına kadar, Bantu kabileleri bölgenin büyük bir kısmını ele geçirmişlerdi 1583'te gelen Portekizliler, kuzeyde Bakango krallığı ile ittifak kurdular ve köle ticaretine başladılar Geniş ölçekli kolonizasyon hareketi, 400000 Portekizlinin göçettiği 20 yy'a kadar başlamadı 1961'de başlayan, gerilla savaşı Portekizlilerin bağımsızlıklarını kazanmalarıyla 1975'te sona erdi Mücadele daha sonra üç rakip isyancı gruplar arasında başladı; 1)Zaire'de merkezlenen Ulusal Cephe 2)Sovyet destekli Angola'nın özgürlüğü için Halk Hareketi (MPLA) 3)ABD ve Güney Afrika destekli Angolanın Tam Bağımsızlığı için Ulusal Birlik (UNITA) İç savaş binlerce siyah insan ölümüne, çok sayıda beyazın göçetmesine yol açtı ve ekonomik çöküntüyü hızlandırdı 1976 yılına kadar Küba ve Sovyet yardımlarıyla MPLA ülkenin büyük bir kısmında kontrol kazandı ve Angola hükümeti olarak geniş bir biçimde tanındı Angola, Küba ve Güney Afrika arasında, Küba birliklerinin geri çekilme süresini düzenleyen hükümler içeren -ki birliklerin çekilmesi 25 Mayıs 1991'de bitmiştir- bir andlaşma 1988 Aralığında imzalandı Hükümet ve UNITA arasında bir barış andlaşmasının yapılması üzerine 16 yıllık savaş 1 Mayıs 1991'de sona erdi 1992 Eylül'ünde seçimler yapıldı fakat UNITA'nın başkanlık seçimi sonuçlarına itiraz etmesi üzerine savaş tekrar başladı ve ülkenin büyük kısmını ele geçiren UNITA birlikleri 1993 ve 1994 yılına kadar savaştılar Çok sayıda sivil başta savaş olmak üzere pek çok savaş kaynaklı nedenden ötürü öldü İsyancılar 28 Haziran 1994'de hükümetle bir andlaşma imzaladılar ABD, 19 Mayıs 1993'te -bağımsızlığından bu yana ilk defa- Angola hükümetini resmi olarak tanıdı________________________________________ Antigua ve Barboda Başkent St JohnNüfus 65 000Yüzölçümü 171 km2 Komşuları Güney'de Guadeloupe Din İngiliz Kilisesine Bağlı Dil İngilizce Yönetim Biçimi Anayasa Monarşi Tarih: Kristof Kolomb 1495 yılında Antigua'ya çıktı İngiltere ise 1632'de bölgeyi sömürgeleştirdi İngiltere'ye bağlı bir devlet olan Antiava, Antigua ve Barbuda olarak bağımsızlığını 1 Kasım 1981'de kazandı Hükümet, ABD Birleşik Krallık ve Venezuela ile sıkı ilişkiler içerisindedir________________________________________ Arjantin (Argentina) Başkent Buenos Aires Nüfus 33 913000Yüzölçümü 1 073518 km2Komşuları Batı'da Şili, Kuzey'de Bolivya, Paraguay; Kuzeydoğu'da Brezilya, Uruguay Önemli Şehirleri Buenos Aires, Cordoba, Rosano Din 190 Katolik Dil İspanyolca, İngilizce, İtalyanca Yönetim Biçimi Cumhuriyet Siyasi Partiler Ulusal Adaletçi Hareket (Peronist Parti), Radikal Yurttaşlık Birliği Tarih: 9 Yüzyılın sonlarına kadar, hemen hemen bütün Kızıldereliler öldürülmüşlerdi Ülkedeki sömürgeciler 1816'da bağımsızlıklarını kazandıkları zaman uzun süredir devam eden düzensizlikler de güçlü bir merkezi hükümet tarafından sona erdirildi 1880'li yıllarda ortaya çıkan geniş ölçekli İtalyan, Alman ve İspanyol göçleri modernleşmeyi sağladı Sosyal reformlar 1920'lerde gerçekleştirildi fakat 1930-46 yıllar arasındaki askeri darbeler ancak Juan Peron'un başkan olarak seçilmesiyle sona erdi Peron, eşi Eva Duorte ile birlikte işçi reformlarını etkiledi, fakat bunun yanında konuşma ve basın özgürlüklerini bastırdı, din okullarını kapattı ve ülkeyi borca soktu 1955 darbesi Peron'u sürgüne gönderdi, ardından bir dizi askeri ve sivil rejim yaşandı Peron 1973'te geri döndü ve birkez daha başkan olarak seçildi On ay sonra ölünce yerine kendisine yardımcılık yapmış eşi İsabel geçti ve İsabel, Batı yarıküresinin ilk kadın devlet başkanı oldu 1976'da askeri cunta, rüşvet davaları nedeniyle Bayan Deron'a görevden elçektirdi Devam eden kuşatma durumunda, ordu gerillalara ve solculara karşı savaştı, 5000 kişiyi öldürdü, birçok insanı tutukladı ve işkenceye tabii tuttu 5 ay süren ve yaklaşık 1000 şahidin dinlediği duruşma zamanı, 9 Kasım 1985'te, 5 cunta üyesi cinayetten ve insan hakları ihlalinden suçlu bulundular 2 Nisan 1982'de Arjantin birlikleri İngiltere'nin elindeki Falkland adalarının kontrolünü ele geçirdi İki ülke de Arjantin sahilinin 250 mil ötesindeki bu adalara üzerinde, 1833'ten beri egemenlik iddiasında bulunuyorlardı İngilizler, adalara kuvvet göndererek çevrede tam bir hava ve deniz ablukasına başlayacaklarını belirttiler Savaş 1 Mayıs'ta başladı Bir İngiliz destroyer'inin tahrip edilmesi ve bir Arjantin cruirer'nin batırılması ile yüzlerce insan hayatını kaybetti İngiliz birlikleri 21 Mayıs'ta Doğu Falkland'a ayak bastılar ve Arjantin'in en güçlü kalesi olan başkent Stanley'i kuşattılar14 Haziran'da Arjantin birlikleri teslim oldular, devlet başkanı Leopoldo Galtieri de 17 Haziran'da istifa etti Raul Alfonsin başkanlığındaki Radikal Sivil Birliği'nin 1983'ten hem başkanlık hem de kongre seçimlerinde mutlak bir çoğunluk elde etmesiyle ülkede demokratik yönetime geri dönüldü 1989'a gelindiğinde enflasyon %6000 gibi kriz düzeyindeki karamlara ulaşmıştı ve ülke ciddi mali problemler içindeydi Bu hiperenflasyon bir çok yerinde gösteri yürüyüşlerine ve ayaklanmalara neden oldu 1989'da kurulan Peronist devlet başkanı Carlos Menemen önderliğindeki hükümet, yükselen enflasyonu durdurmak, hükümet harcamalarını denetlemek ve dış borçları tekrar düzenlemek amacıyla sıkı ekonomik tedbirler öne sürdü________________________________________ Arnavutluk (Albania) Başkent Tiran Nüfus 3 374000Yüzölçümü 11 100 km2Komşuları Güney'de Yunanistan, Kuzey'de Yugoslavya, Doğu'da Makedonya Önemli Şehirleri Tiran, Eibasan, Dıraç Din %70 Müslüman, %20 Grek Ortodoks, %10 Katolik Dil Arnavutça, Yunanca Yönetim Biçimi Demokrasi Siyasi Partiler Arnavutluk Emek Partisi Tarih: Eskiçağların lilyn'ası Romalılar, Slavlar ve 15 yy'da da Türkler tarafından fethedildi ve sonuncusu nüfusu Müslümanlaştırdı Bağımsız Arnavutluk 1912'de ilan edildi ve 1920'de de Cumhuriyet kuruldu 1925-1939 yılları arasında, İtalya işgal edene kadar ülkeyi Kral 1 Zog yönetti Komünist partizanlar 1944'de iktidarı ele geçirip Arnavutluk'u SSCB ile İttifaka soktular, daha sonra da 1960'da de-Stalinizasyon süreci içinde SSCB'den koptular Bunu, milyonlarca dolarlık yardımı beraberinde getiren güçlü bir Çin ittifakı izledi Arnavutluk'un Çin'li lider Mao Zedungun ölümünden sonra, kendi politikalarına ihanet etmesi üzerine Çin, 1978'de yaptığı yardımları kesti 1970'lerde, rejim muhalifleri büyük ölçüde ortadan kaldırıldılar 40 yıl boyunca ülkeyi yöneten Enver Hoca 11 Nisan 1985'te öldü Yeni rejim ülkeye, 1990'da dış ülkelere seyahat özgürlüğünü ve bunun gibi uygulamaları da içeren liberalizasyon akımını getirdi Dış dünyayla bağlantıların geliştirilmesi için çaba gösterildi Mart 1991 seçimleri, komünistleri iktidarda bıraktı ama genel bir grev ve kırsal muhalefet, anti-komünistlerden oluşan bir koalisyon hükümetine yol açtı Arnavutluk'taki eski komünistler, ülke ekonomik bir çöküntü ve toplumsal huzursuzluk ortasındayken 1992 Mart'ında gönderildiler Sali Berisha, II Dünya Savaşından beri ilk anti-komünist başkan olarak seçildi________________________________________ Aruba Başkent Oranjestad Nüfus 62 900Yüzölçümü 193 km2 Komşuları Antil Deniz'inde ada Önemli Şehirleri Oranjestad Din Katolik %88 5, Protestan %74, diğer %41Dil Flemenkçe (resmi), Paplamento Yönetim Biçimi Denizaşırı toprak ________________________________________ Avustralya (Australia) Başkent Kanberra Nüfus 18 077000Yüzölçümü 2 966200 km2Komşuları Kuzey'de Endonezya, Pepua Yeni Gine; Doğu'da Yeni Zelanda, Fizi Adaları, Solomon Adaları Önemli Şehirleri Sydney, Melbourne, Brisbone, Perth, Adelaide Din %26 Anglikan, %26 Katolik, %24 diğer Hristiyanlar Dil İngilizce Yönetim Biçimi Demokratik Federal Devlet Sistemi Siyasi Partiler Avusturalya Ulusal Partisi, Avs Liberal Partisi, Avs İşçi PartisiTarih: Kaptan James Cook 1770'de doğu kıyısını keşfettiğinde, kıtada çok sayıda değişik kabile yerleşik durumdaydı 1788'de bölgeye ilk gelenler çoğunlukla askerler, hükümet görevlileri ve aranan suçlular idi 1830'a gelindiğinde İngiltere tüm kıta üzerinde hak sahibi olmuştu ve serbestçe göçedip yerleşme daha da hızlandı Common wealth 1 Ocak 1901 tarihinde ilan edildi 1 Temmuz 1978'de ülkenin kuzey kısmına sınırlı özerk yönetim tanındı Irk temeline dayalı göç politikaları, 1945'ten beri yarısı İngiliz olmak üzere 3 milyon Avrupalının girmesinden sonra, 1973'te terkedildi 50000 yerli ve 150000 yarı-yerli kabile düzeninden çıkarıldılar fakat Kuzey Bölgesinde hala muhafaza edilen yerler vardır Buralar, ekonomik açıdan dezavantajlıdırlar Avusturalya'nın tarımdaki başarısı, ülkeyi en önemli et, buğday ve yün ihracatçılarından biri haline getirmiştir Büyük maden kaynakları da geliştirilmiş, ihracata hazır duruma gelmiştir Endüstrileşme tamamlanmıştır Avusturalya başka hiçbir yerde bulunamayan bitki ve hayvan türlerini (Kangru, koglo, dingo, havlayan timsahlar…) barındırmaktadır Ülke 1990-1993 yıllarında ağır bir bunalım dönemi geçirmiştir İşçi Partisi 1983 genel seçimlerinde çoğunluğu kazandı ve 1984, 1987, 1990, 1993 yıllarında tekrar seçildi________________________________________ Avusturya (Austria) Başkent Viyana Nüfus 7 955000Yüzölçümü 32 378 km2Komşuları Batı'da İsviçre, Lichtenstein; Kuzey'de Almanya, Çek Cumhuriyeti ve Slovakya; Doğu'da Macaristan, Güney'de Slovenya ve İtalya Önemli Şehirleri Viyana, Linz, Graz Din %85 Katolik, %6 Protestan Dil Almanca Yönetim Biçimi Parlamenter demokrasi Siyasi Partiler Avs Özgürlük Partisi, Avs Halk Partisi, Avs Sosyalist Partisi Avs Yeşiller BirliğiTarih: Roma, Avusturya topraklarını M Ö 18 yıllarda işgal etti 788'de bölge Şarlman imparatorluğuna dahil edildi 1300'e gelindiğinde Habsburg hanedanı kontrolü ele geçirmişti, daha sonra da Avrupa'nın bir çok yerine egemenliklerini yaydılar Avusturya'nın Almanya üzerindeki egemenliği 19 yy'da zayıfladı ve 1866'da Prusya tarafından sona erdirildi Fakat 1815'teki Viyana Kongresi, Almanlar, Macarlar, Slavlar, İtalyanları içeren güneydoğu Avrupa'daki büyük imparatorluk üzerinde Avusturya denetimini teyid etti 50 yıllık barış ve Macaristan'a da özerklik getiren Avusturya-Macaristan ikili monarşisi 1867'de kuruldu 28 Haziran 1914'de Harburg hanedanının varışı Arşidük From Ferdinand'in bir Sırp milliyetçisi tarafından öldürülmesi, imparatorluğu yıkan 1 Dünya savaşını başlattı 1918 yılına gelindiğinde Avusturya şimdiki sınırlarıyla küçük bir Cumhuriyet haline gelmiştir13 Mart 1938'de Nazi Almanyası Avusturya'yı işgal etti Cumhuriyet, 1945'te müttefik kuvvetlerinin işgali altında tekrar kuruldu Tam bağımsızlık ve tarafsızlık 1955'te oluştu Avusturya, 1 Ocak 1955'te Avrupa Birliği'ne girmek üzereydi________________________________________ Azerbaycan (Azerbaijan) Başkent Bakü Nüfus 7 684000Yüzölçümü 33 400 km2Komşuları Kuzey'de Rusya, Gürcistan; Güney'de İran, Batı'da Ermenistan, Doğu'da Hazar Denizi Önemli Şehirleri Bakü Din Çoğunluk Müslüman Dil %82 Azerice, %7 Rusça, %5 Ermenice Yönetim Biçimi Çok Partili Cumhuriyet Tarih: Azerbaycan Scythran kabilelerinin vatanı ve Roma İmparatorluğunun da bir parçasıdır 11yy'da Türkler tarafından yönetildi, 1806-1913 yıllarında Rusya tarafından işgal edildi 30 Aralık 1922'de SSCB'ye katıldı ve 1936'da anayasal bir cumhuriyet haline geldi Azerbaycan 30 Ağustos 1991'de bağımsızlığını ilan etti ve SSCB'nin 26 Aralık 1991'de dağılımıyla bağımsız bir devlet oldu Çoğunluğu Hristiyan olan Ermenistan ile çoğunluğu Müslüman olan Azerbaycan arasındaki savaş 1992'de yayıldı ve 1993, 1994 yıllarında da devam etti Dağlık Karabağ toprakları üzerinde iki tarafın da egemenlik iddiaları vardı 1994 Mayıs'da Ermeni güçlerinin bu bölge de kontrol kazanmaları üzerine geçici bir ateşkes ilan edildi Ulusal Konsey komünist devlet başkanı Muttalibov'u görevden uzaklaştırdı ve 19 Mayıs 1992'de iktidarı ele geçirdi 7 Haziran'da Ebulfeyz Elçibey ülkenin demokratik bir biçimde seçilen ilk devlet başkanı oldu Fakat 30 Haziran 1993'te özel ordu komutanı Suret Hüseyinov tarafından devrildi Hüseyinov başbakan, sovyet yanlısı eski komünist Gaidar Aliyev de devlet başkanı oldu________________________________________ Bahamalar (The Bahamas) Başkent Nassav Nüfus 273 000Yüzölçümü 5 382 km2Komşuları Batı'da ABD; güneyinde Küba Önemli Şehirleri Nassav, Freeport Din %32 Baptist, %20 Anglikan, %19 Katolik Dil İngilizce, Kreole Yönetim Biçimi Bağımsız Commonwealth Üyesi Tarih: Kristoff Kolomb 1492'de yeni bir dünya olan San Salvador'a ilk ayak bastığında, adalarda Arawak Kızılderilileri bulunuyordu İngilizlerin gelmeleri 1647'de başladı Adaların İngiliz sömürgesi olmaları ise 1783 yılına rastlar Ülke içi hükümet 1964'te kuruldu Commonwealth içinde tam bağımsızlık ise 10 Temmuz 1973'te kazanıldı Tüm mali düzensizliklere rağmen uluslararası bankacılık ve yatırım yönetimi başlıca endüstri koludur Turizm de kayda değer bir ekonomi kaynağıdır________________________________________ Bahreyn (Bahrain) Başkent Namana Nüfus 586 000Yüzölçümü 268 km2 Komşuları Batı'da Suudi Arabistan, Doğu'da Katar Önemli Şehirleri Manama Din %70 Şii Müslüman, %30 Sünni Müslüman Dil Arapça, İngilizce, Farsça, Urduca Yönetim Biçimi Geleneksel Monarşi Tarih: Uzun bir süre halife ailesi tarafından yönetilen Bahreyn, 1861'de bağımsızlığını kazandığı 15 Ağustos 1932'ye kadar İngiliz korumacılığındaydi 1932'de petrol çıkarılmadan önce ülkenin ekonomik geliri karides meyve ve sebzeden sağlanıyordu 1970'li yıllarda petrol rezervleri tükendi; uluslararası bankacılık yerleşip güçlendi Bahreyn Arap ülkelerinin 1973-74 yıllarında ABD'ye ve diğer devletlere koyduğu petrol ambargosuna katıldı Hükümet petrol endüstrisine kontrollü geçişi 1975'te yaptı________________________________________ Bangladeş (Bangladesh) Başkent Dakka Nüfus 125 149000Yüzölçümü 57 295 km2Komşuları Batı'da, Kuzey'de ve Doğu'da Hindistan Din %83 Müslüman, %16 Hindu Dil Bangia Yönetim Biçimi Parlamenter Demokrasi Tarih: Müslümanlar, eskiden Hindu toprağı olan bu ülkeyi 12 yy 'da feth ettiler İngiliz yönetimi 18 yy'dan, Doğu Bengal'in Pakistan'ın bir parçası olduğu 1947'ye kadar devam etti Merkezi doğuda olan Avam Topluluğu 1971'de Ulusal Meclis'in kontrolünü kazandı Meclis oturumları ertelendi, ayaklanmalar patlak verdi 25 Mart'ta Pakistan birlikleri saldırdılar, ertesi gün Bangladeş bağımsızlığını ilan etti Ardından gelen sivil savaş bir milyon insanın ölümüne, 10 milyon insanın da Hindistan'a kaçmasına neden oldu Hindistan ve Pakistan arasındaki savaş 3 Aralık 1971'de patladı 15 Aralık'ta Pakistan Doğu'da teslim oldu Şeyh Mjibur Rahman başbakan oldu ABD'nin Pakistanı desteklemesi üzerine ülke Hindistan ve SSCB yörüngesine kaydı, ekonominin büyük bir kısmı millileştirildi Bangladeş 1991'de parlamenter bir hükümet sistemi benimsedi Nüfus yoğunluğu çok fazla olan bu ülkede zaten mevcut olan fakirlik, Jute'un dünya ticaretinde ağırlığının azalmasıyla daha da arttı 30 Mayıs 1981'de ordu tarafından girişilen bağımsız bir darbe ile devlet başkanı Ziaur Rahman öldürüldü Bunun üzerine başkan yardımcısı HM Erşad tarafından yürütülen bir darbe sonucu görevden uzaklaştırıldı Erşah 1988'de Bangladeş'in İslami Cumhuriyet olduğunu ilan etti Feminist yazar Teslime Nesrin, İslami inançlara karşı çıktığı için yargılandı ve İslami militanlar tarafından ölümle tehdit edildi; bunun üzerine 10 Ağustos 1994'te İsveç'e kaçmak zorunda kaldı________________________________________ Barbados Başkent Bridgetown Nüfus 256 000Yüzölçümü 166 km2 Komşuları Güneybatı'da Trinidad, Grenada Önemli Şehirleri Bridgetown Din %67 Protestan, %4 Katolik Dil İngilizce Yönetim Biçimi Parlamenter Demokrasi Tarih: "Barbados" ismi muhtemelen Portekizli gemiciler tarafından konulmuştur İlk İngiliz gemisi 1605'te adaya geldi ve İngilizler daha önce hiçbir insanın oturmadığı bu adaya 1627 yılında yerleşmeye başladılar Köleler, köleliğin kaldırıldığı 1834'e kadar şeker üretim çiftliklerinde çalıştırdılar Kendi kendini yönetimi 30 Kasım 1966'da kazanılan tam bağımsızlık izledi İngiliz gelenekleri olduğu gibi devam etmektedir________________________________________ Batı Samoa Başkent Apra Nüfus 204 000Yüzölçümü 11093 km2 Komşuları Batı'da Fiji, Güneyde Tonga Önemli Şehirleri Apra Din %70 Protestan, %20 Romen Katolik Dil Samoaca ve İngilizce (her ikisi de resmi) Yönetim Biçimi Anayasal Monarşi Tarih: Batı Samoa 1914'de Yeni Zelanda askerleri girip, yönetimi ele alıncaya kadar (1899'dan bu yana) Alman kolonisi idi 1945 yılında BM'in Yeni Zelanda Vesayeti olarak Common Wealth içinde Yeni Zelanda mandası altına girdi 1959 Ekim'inde seçilmiş yerli hükümet görev başına geldi 1 Ocak 1962'de ülke tamamen bağımsız oldu________________________________________ Belçika (Belgium) Başkent Brüksel Nüfus 10 063000Yüzölçümü 11 787 km2Komşuları Batı'da ve Güney'de Fransa, Güneydoğu'da Lüksemburg, Doğu'da Almanya, Kuzey'de Hollanda Önemli Şehirleri Brüksel, Antwerp, Ghert, Charleroi, Liege Din %75 Katolik Dil Fransızca, Almanca Yönetim Biçimi Anayasal Monark'a bağlı parlamenter demokrasi Siyasi Partiler Flaman Bloğu, Halkın Birliği, Fransızca Konuşanların Demokratik Cephesi, Özgürlük ve İlerleme Partisi, Reformcu Liberal Parti, Hristiyan Halk Partisi, Sosyal Hristiyan Parti, Sosyal Parti Tarih: Belçika ismi, ülkenin ilk yerleşik insanları olan Belgae'lerden gelmektedir Ülke olarak Julius Caesar tarafından fethedilmiş ve Romalıların, Frank'ların Burgundy'nin, İspanya'nın, Avusturya'nın ve Fransa'nın da dahil olduğu bir dizi işgalci devlet tarafından 1800 yıl yönetilmiştir 1815'ten sonra Belçika Hollanda'ya bağlandı fakat bağımsız bir anayasal monarşi olması 1830'a rastlar Belçika'nın tarafsızlığı her iki dünya savaşında da Almanya tarafından ihlal edildi Kral 3 Leopold 28 Mayıs 1940'ta Almanya'ya teslim oldu Savaş sonrası, tahtından feragat edip yerini oğlu Kral Baudovin'e bırakması konusunda siyasi baskıya maruz kaldı Kuzey Belçika'da yaşayan Flamanlar Hollandaca, güneydeki Valonlar ise Fransızca konuşurlar Bu dil farklılığı daimi bir karşıtlık kaynağı olmuş, iki grup arasında düşmanlığa yol açmıştır Parlamento, gücün merkezi hükümetten 3 bölgeye -Valonya, Flander ve Brüksel- transferini amaçlayan bir takım önlemler almıştır Belçika yaptığı dış ticaret ile ekonomisini yürütmektedir ve toplam ücretiminin %50'si dış ülkelere satılmaktadır________________________________________ Belize Başkent Belmopan Nüfus 209 000Yüzölçümü 8 867 km2Komşuları Kuzey'de Meksika, Batı'da ve Güney'de Guatermala Önemli Şehirleri Belize City Din %62 Katolik, %32 Protestan Dil İngilizce, İspanyolca, Maya ve Garifuna dilleri Yönetim Biçimi Parlamenter Demokrasi Tarih: Belize (eski İngiliz Hondura'sı) Amerikan kıtalarındaki son İngiliz kolonisidir 21 Eylül 1981'de bağımsızlığını kazanan Belize'de İngiliz birlikleri güvenlik sağlarlar________________________________________ Beyaz Rusya (Belarus) Başkent Minsk Nüfus 104 405000Yüzölçümü 80 134 km2Komşuları Batı'da Polonya, Kuzey'de Litvanya, Letonya Önemli Şehirleri Minsk, Homel Dil Belarus Rusçası, Rusça Yönetim Biçimi Cumhuriyet Tarih: Bölge, Ortaçağ'da Litvanyalıların ve Polonyalıların yerleşimine sahne oldu 1503'te başlayan Rusya-Polonya savaşında ödül olarak ortaya kondu Bölgenin batı kısmının Polonya tarafından yönetilmesine rağmen, 1992'de SSCB'ye bağlandı 1941'de Alman orduları tarafından işgal edildi Beyaz Rusya 1944'de Rus birliklerince ele geçirildi SSCB'ye ilhak edilen Kuzeydoğu Polonya topraklarını almak suretiyle topraklarını genişletti 25 Ağustos 1991'de bağımsızlığını ilan etti Sovyetler Birliği'nin 26 Aralık 1991'de dağılması üzerine de bağımsız bir devlet oldu Ülkenin yeni anayasası 15 Mart 1994'te kabul edildi ve 10 Temmuz 1994 seçiminde de yeni bir devlet başkanı seçildi________________________________________ Benin Başkent Portonova Nüfus 5 342000Yüzölçümü 43 500 km2Komşuları Batı'da Togo, Kuzey'de Burkina Faso ve Nijer, Doğu'da Nijerya Din %70 yerel inançlar, %15 Müslüman, %15 Hristiyan Dil Fransızca, Fon, Yomba dilleri Yönetim Biçimi Demokrasi Tarih: Abomey Krallığı, 17 yy da komşu krallıklarla yaptığı savaşlarda güç kazandı; 19 yyın son dönemlerinde Fransız hakimiyetine girdi ve 1904'te Fransız Batı Afrikasına dahil edildi 1 Ağustos 1960'da Dahomey adı altında bağımsızlık kazandı, Benin ismini ise 1975'te aldı Bağımsızlıktan bu yana yapılan beşinci dairede, general Ahmet Kerekov iktidara geçti Bundan 2 yıl sonra, 1974'de Benin'in Marksist-Leninizt felsefe güden sosyalist bir devlet olduğunu ilan etti Aralık 1989'da Kerekov bundan böyle Marksizm ve Leninizm'in devlet ideolojisi olmayacağını açıkladı Krekov, 30 yıl içinde ilk defa yapılan başkanlık seçimlerinde yerini Nicephore Sogho'ya bıraktı Ekonomi, tarımsal kaynaklı endüstrilerin gelişimine bağlıdır________________________________________ Bermuda Başkent Hamilton Nüfus 59 300Yüzölçümü 54 km2 Komşuları Atlas Okyanusu'nda ada Önemli Şehirleri Hamilton Dil İngilizce, Portekizce Yönetim Biçimi Koloni Tarih: Bermuda'nın ilk sömürge oluşu, İngiliz Sir George Somers ve beraberindekilerin 1609 yılında bir deniz kazasına uğramalarıyla başlar Bermuda 1684'te İngiliz Kraliyeti'nin buyruğuna girdi ve 1968'de öz yönetimli sömürge haline geldi Bermuda'da ABD'nin bir deniz ve hava üssü vardır________________________________________ Bhutan Başkent Thimphu Nüfus 1 739000Yüzölçümü 18 147 km2Komşuları Batıda ve Güneyde Hindistan, Kuzeyde Çin Önemli Şehirleri Thimphu Din %75 Lama Budisti, %25 Hindu Dil Dzongkha, Gurung, Assemese Yönetim Biçimi Monarşi Tarih: Bölge, 16 yyda Tibet hakimiyetine girdi İngiliz etkisi 19 yyda giderek arttı 1907'de kurulan monarşi, 1910'da yapılan bir andlaşma ile İngiliz himayesine girdi 1949'da bağımsızlık kazanan Bhutanın dış ilişkilerini Hindistan yürütmektedir Dışardan aldığı yardımın büyük kısmı da Hindistan'dan gelmektedir Butan-Hindistan bağlantıları hava taşımacılığında ve yol yapımında girişilen işbirlikleriyle daha da güçlenmiştir Nüfusun büyük çoğunluğu tarımla uğraşmaktadır________________________________________ Birleşik Arap Emirlikleri (United Arab Emirates) Başkent Abu Dabi Nüfus 2 791000Yüzölçümü 30 000 sgm:Komşuları Kuzeyde Katar, Batıda ve Güneyde Suudi Arabistan, Doğuda Umman Önemli Şehirleri Abu Daki, Dubavy Din %96 Müslüman, Hindu, Hristiyan Dil Arapça (Resmi) birçok diğer diller Yönetim Biçimi Emirler Federasyonu Tarih: Bölgedeki Şeyhler 19 yy da Dışişleri ve savunmanın kontrolünü İngiltere'ye verdi 2 aralık 1971'de bu şeyhlikler bağımsız olmak için birleştilerAbu Dabi Petrol Şirketi, 1975'de tamamen ulusallaştırıldı Petrol hatları BAE'ye dünyanın en yüksek kişi başına GSMH'nı sağlar Son yıllarda uluslararası bankacılık gelişme içindedir________________________________________ Bolivya (Bolivia) Başkent La Paz Nüfus 7 719000Yüzölçümü 424 164 km2Komşuları Batıda Peru, Şili; Güneyde Arjantin, Paraguay; Doğuda ve Kuzeyde Brezilya Önemli Şehirleri La Paz, Santa Cruz, Cochabamba Din %95 Katolik Dil İspanyolca, Quechua ve Aymara dilleri Yönetim Biçimi Cumhuriyet Tarih: İnkalar 13 yy da bölgeyi ilk sahipleri Kızılderililerden alarak fethettiler İspanya'nın hakimiyeti 1530'larda başladı ve 6 Ağustos 1825'e kadar sürdü, ülkenin ismi bağımsızlık savaşçısı Simon Bolivar'dan esinlenerek konuldu 1879-1935 yılları arasında süren bir dizi savaşta Bolivya; Pasifik sahilini Şili'ye petrol yataklarına sahip Chaco'yu Paraquay'a ve kauçuk yetiştirilen bölgelerini de Brezilya'ya bıraktı Özellikle maden işçileri arasında başgösteren ekonomik huzursuzluk, uzun süredir devam eden siyasi istikrarsızlığı besledi 1951-64 yılları arasında Victor Paz Estensaro başkanlığındaki reformcu hükümet (kalay) madenlerini millileştirdi ve Kızılderili çoğunluğun yaşam koşullarını iyileştirmeye yönelik çabalarda bulunda fakat askeri bir cunta tarafından devrildi Darbeler ve karşı darbeler askeri cuntanın General Villay'ı devlet başkanı olarak seçtiği 1981 yılına kadar sürdü 1982 Temmuz'unda askeri cunta büyüyen ekonomik kriz ve dış borç zorlukları arasında iktidarı devraldı Cunta Ekim'de istifa etti ve 1980'de demokratik yollardan seçilen Kongre'nin iktidara gelmesine izin verdi Kokainin hammaddesi olan koka üretiminin azaltılması yönündeki Amerikan baskısı, polisle koka üreticileri arasında çatışmalara yol açtı ve Bolivyalılar arasındaki Anti-Amerikan duyguları artırdı________________________________________ Bosna Hersek (Bosnia Herzegovina) Başkent Saraybosna Nüfus 4 651000Yüzölçümü 19 741 km2Komşuları Yugoslavya, Hırvatistan, Adriyatik denizi Din %40 Müslüman, %31 Ortodoks, %15 Katolik Dil Sırpça, Hırvatça Yönetim Biçimi Federasyon Tarih: Bosna MS 958'lerde Hırvat Krallar, 1000-1200 yıllar arasında da Macaristan tarafından yönetildi 1200 yılında örgütlenen Bosna, daha sonra da Hersek'i kontrol altına aldı Bu krallık, 1391'de ülkenin güney kısmının bağımsız Hersek dükalığı olmasıyla parçalandı 1463'te Türkler tarafından fethedilince bir Türk eyaleti durumuna geldi Bölge 1878'de Avusturya-Macaristan egemenliğine girdi ve Bosna Hersek eyaletinin bir parçası oldu 1918'de Yugoslav egemenliğine giren bölge 1946 anayasası ile bir federe devlet olarak Hersekle tekrar birleştiBosna-Hersek parlamentosu 15 Ekim 1991'de bir egemenlik bildirgesi onayladı Bağımsızlık referandumu ise 29 Şubat 1992'de yapıldı Bu referanduma karşı çıkan Sırplar, şiddetli çarpışmalar ve bombalamalar yaşanmasına neden oldular 7 Nisan'da ABD ve Avrupa Birliği bu cumhuriyeti tanıdılar Bosnalı Sırplar, Müslümanlar ve Hırvatlar arasında 3 yönlü çatışmalar devam etti Sırp güçleri binlerce Bosnalı Müslümanı katlettiler ve yoğun bir "etnik temizliğe" giriştiler Başkent Saraybosna kuşatıldı ve Bosnalı Sırp güçleri tarafından etrafı çevrildi Bosnalı Müslüman ve Hırvatlar 23 Şubat'ta bir ateşkes üzerinde uzlaştılar ve 18 Mart 1994'te, Bosna'da bir Müslüman-Hırvat konfederasyonu kurulması için bir anlaşma imzaladılar Bosna ve Hırvat hükümetleri bu konfederasyonun asgari ölçülerde Hırvatistanı bağlaması yönünde anlaşmaya vardılar Müslüman-Sırp çatışmaları ardında bir çok sivil yaralı bırakarak devam etti17-20 Şubat arası Bosnalı Sırplar, NATO ültimatomuna cevaben Saraybosna etrafındaki ağır silahlarının bir çoğunu çektiler 28 Şubat'ta yine bir NATO uçağı, uçak yasağı olan bir bölgede bu yasağı ihlal ettiği gerekçesiyle bir Sırp uçağını düşürdü1994'ün yarısına gelindiğinde Bosnalı Sırplar ülkenin %70'inden fazlasının kontrolünü ele geçirmişlerdir Bölünmüş Bosna'nın %49'unu Sırplara, %51'ini de Müslüman-Hırvat konfederasyonununa veren uluslararası barış planı Bosnalı Sırplar tarafından sürekli olarak reddedilmiştir Ancak ABD'nin önderliğinde Dayton Barış Antlaşması 1996'nın başında kabul edildi________________________________________ Botswana Başkent Gaborone Nüfus 1 359000Yüzölçümü 224 607 km2Komşuları Kuzeyde ve Batıda Namibya, Güneyde Güney Afrika, Kuzeydoğuda Zimbabwe Önemli Şehirleri Gaborone, Serowe, Manna Din %50 yerel inançlar, %50 Hristiyan Dil İngilizce, Setswana Yönetim Biçimi Parlamenter Cumhuriyet Tarih: Bölgeye ilk yerleşen "bushmen"ler idi Bantus'lar zamanında bölge, 1886 yılında Bechvanaland adıyla İngiliz himayesine girdi ve bu statüsü, güneyden ve güneybatıdan yöneltilen Boer ve Alman işgallerini durdurduÜlke 30 Eylül 1966'da bağımsızlığını kazandı ve ismi Botswana olarak değiştirildi Büyükbaş hayvan yetiştiriciliği ve madencilik (elmas, bakır, nikel…) ülke ekonomisinin büyümesine katkıda bulunmaktadır ________________________________________ Brezilya (Brazil) Başkent Brasilia Nüfus 158 739000Yüzölçümü 3 286470 km2Komşuları Kuzey'de Fransız Guyana'sı, Surinam, Guyana ve Venezuella, Batı'da Kolombiya, Peru, Bolivya, Paraguay ve Arjantin; Güneyde Uruguay Önemli Şehirleri Sao Paulo, Rio de Janerio, Brasilia, Salvador Din %90 Katolik Dil Portekizce, İspanyolca, Fransızca, İngilizce Yönetim Biçimi Federal Cumhuriyet Siyasi Partiler Brezilya Demokratik Hareket Partisi Tarih: Pedro Alveres Cahrali'n-Portekizli bir gemicidir 1500'de Brezilya'ya gelen ilk Avrupalı olduğu bilinir Ülke o zaman çeşitli Kızılderili kabileleri tarafından mesken tutulmuştur Bu kabilelerin çok az bir kısmı günümüze kadar gelmiştir ve Amazon bölgelerinde yoğunluk kazanırlar Daha sonraki yüzyıllarda Portekizli koloniciler beraberinde çok sayıda Afrika kölesini getirerek ülkenin içlerine doğru ilerlediler Kölelik 1888'e kadar devam etti Napolyo'nun ordusundan kaçan Portekiz kralı 1808 yılında Brezilya'ya gelip, hükümet koltuğuna oturdu Ülke bu tarihte, 6 Dom Joavo başkanlığında, bir krallık haline geldi Portekiz'e dönmesinin ardından oğlu Pedro 7 Eylül 1822'de Brezilya'nın bağımsızlığını ilan etti ve imparator ilan edildi 2İmparator olan 2 Dom Pedro 1889'da tahttan indirildi ve Brezilya Birleşik Devletleri ismi altında bir cumhuriyet ilan edildi 1967'de ülkenin ismi Brezilya Federal Cumhuriyeti olarak değiştirildi Askeri bir cunta 1930'da iktidarı ele geçirdi, cuntanın başında Getulio Nargas vardı Bu yönetim 1945'te ordu tarafından devrilinceye kadar sürdü 1945-64 yılları arasında demokratik rejime geçiş yapıldı, bu zaman diliminde başkent Rio'da Janero'dan Brezilyaya taşındı 1964 yılında devlet başkanı Joao Belchoir Margues Goulart ülkedeki enflasyonu daha da tırmandıran bir takım ekonomi politikaları yerleştirmeye çalıştı fakat ordunun bir isyanıyla görevden uzaklaştırıldı Daha sonraki 5 başkan da ordudan gelmiştiler Bunların döneminde ülkede yoğun bir sansür uygulandı, muhalefet bastırıldı ve çok sayıda işkence davası açıldı1974 seçimlerinde resmi muhalefet partisi Millet Meclisi'nde daha fazla sandalye kazandı, yoğun biçimde uygulanan sansür biraz olsun yumuşatıldı 1930'dan beri iş başına gelen hükümetler endüstriyel ve tanımsal büyümeyi, bunun yanında ülkenin iç bölgelerinde gelişmesini amaçlayan politikalar izlediler Büyük maden yataklarının keşfi, ülkenin büyük kısmında bulunan tarıma elverişli topraklar ve büyük işgücü kapasitesi ile Brezilya 1970'lerde Latin Amerika'nın bir numaralı endüstriyel gücü oldu, tarımsal üretimi yüksek seviyelere ulaştı Ne var ki, gelir dağılımındaki eşitsizlik ve enflasyon ciddi ekonomik bunalımlara yol açtı Brezilya dünyada dış borcu en fazla olan ülkeler arasındadır 1992 Temmuz'unda ülkenin 44 milyar dolarlık dış borcunun yeniden gözden geçirilmesine karar verildi 1991'de yapılan nüfus sayımında -50 yılda ilk defa- nüfus artış hızının %2'nin altına düştüğü gözlendi 1989'da Brezilya, Amazon bölgesi için geniş ölçekli bir çevre programı açıkladı Bu bir bakıma, Amazon'un ekolojik dengesinin tahribi ile ilgilenen çevrecilere bir yanıt niteliğinde oldu Brezilya 3-14 Haziran 1992'de düzenlenen yeryüzü zirvesi için gelen 178 delegeye ev sahipliği yaptı1985'te demokratik yollarla yapılan başkanlık seçimiyle ülke sivillerin yönetimine geçti Kasım 1989'da Fernando Collor de Mello devlet başkanı seçildi, de Mello Eylül 1992'de yolsuzlukla suçlandı Duruşması başlamak üzereyken 29 Kasım'da istifasını verdi Yerine İtamat Franco başkan olarak göreve başladı 3 Ekim 1994'te yapılan seçimlerde, eski Dışişleri ve Maliye Bakanı ve aynı zamanda sosyoloji profesörü olan Pernando Hamique Cordono, 1945'ten bu yana gözlenen en büyük çoğunlukla devlet başkanlığına getirildi________________________________________ Brunei Başkent Bandor Seri Begawan Nüfus 285 000Yüzölçümü 2 226 km2Komşuları Güneybatı'da Sarawak Önemli Şehirleri Bandor Seri Begawan Din %63 Müslüman, %14 Budist, %8 Hristiyan Dil Malay, İngilizce, Çince Yönetim Biçimi Bağımsız Sultanlık Tarih: Brunei sultanlığı 16 Yüzyılın ilk dönemlerinde, Sulu adalarının bir kısmı ve Filipinlilerin yanısıra Borneo adasının tümü üzerinde hakimiyeti olan güçlü bir devletti 1988 yılında bir andlaşma ile Büyük Britanya'nın himayesine girdi Brunei 1 Ocak 1984'te tam bağımsız bir devlet oldu1987'de Brunei Sultanı Nikaragualı kontragerillalara 10 milyon dolar bağışladı ________________________________________ Bulgaristan (Bulgaria) Başkent Sofya Nüfus 8 800000Yüzölçümü 42 885 km2Komşuları Kuzeyde Romanya, Batıda Yugoslavya, Makedonya, Güneyde Yunanistan ve Türkiye Önemli Şehirleri Sofya, Plovdiv, Varna Din %85 Bulgar Ortodoksu, %13 Müslüman Dil Bulgarca Yönetim Biçimi Cumhuriyet Siyasi Partiler Bulgaristan Sosyalist Partisi, Bulgar-Halk Çiftçi Birliği, Hak ve Özgürlükler Partisi, Demokratik Güçler Birliği Tarih: Bulgaristan'a ilk yerleşenler 6 Yy da Slavlar oldular Türk Bulgarları 7 yy'da geldiler Slavlarla karışarak 9 yyda Hıristiyan oldular, 10 Ve 12 yylarda güçlü imparatorluklar kurdular Ülke 1396'da Osmanlılar tarafından ele geçirildi ve 500 yıllık Osmanlı egemenliğine sahne oldular 1876'da meydana gelen bir ayaklanma 1908'de bağımsız krallık olunmasına yol açtı Bulgaristan I Balkan savaşından topraklarını genişletmesine rağmen, Almanya'nın yer aldığı I Dünya Savaşında Ege Sahil Şeridini kaybetti II Dünya savaşında Mihver'e katıldı fakat 1944'de bu ittifaktan çekildi Komünistler Sovyet desteğiyle iktidarı ele geçirdiler 8 Eylül 1946'da monarşi lağvedildi 10 Kasım 1989'da 35 yıldır iktidarda olan, Komünist parti lideri ve devlet başkanı Todar Jivkov istifa etti Ocak 1990'da tutuklanan Jivkov, Eylül 1992'de yolsuzluktan ve görevi kötüye kullanmaktan suçlu bulunduBurma bkz Myanmar________________________________________ Brundi (Brundi) Başkent Bjumbura Nüfus 5 451000Yüzölçümü 27 834 km2Komşuları Kuzey'de Ruanda, Doğuda Tanzanya, Batıda ve Güneyde Zaire Önemli Şehirleri Bjumbura, Kitega Din Hıristiyan %85 5, Kabile dinleri %135, Müslüman %09Dil Burundi dili, Fransızca (resmi) Yönetim Biçimi Askeri Yönetim Tarih: Orta Afrika'da bağımsız bir ülkedir Almanya bölgeyi 1879'da yönetmeye başladı Ancak Belçika Birlikleri Birinci Dünya Savaşı sırasında burasını işgal ettiler ve 1919'da Belçika MC tarafından Ruanda-Urundi'yi yönetmekle görevlendirildi Ruanda-Urundi'nin 1962'de ikiye ayrılmasıyla Belçika'nın egemenliği sona erdi Ruanda Cumhuriyet, Burundi ise Monarşiyle yönetilmeye başlandı 1966'da Tutsi subayları Tutsi Kralı'nı devirdi ve bir Cumhuriyet kurdular Hutular ve Tutsiler arasında savaş şiddetlendi 1970'lerin başlarında Cumhurbaşkanı Micombera yönetimi Hutuları suçladı Kısa aralıklarla binlerce Hutu öldürüldü Sağ kalanlar komşu ülkelere sığındılar________________________________________ Burkina Faso Başkent Ovagadovgov Nüfus 10 135000Yüzölçümü 105 946 km2Komşuları Kuzeybatı'da Mali, Kuzeydoğu'da Nijer, Güneyde Benin, Togo, Gana, Cate d'Ivoire Önemli Şehirleri Ovogadougov, Bobodiovlasso Din %65 yerel inançlar, %25 Müslüman, %10 Hıristiyan Dil Fransızca, kabile dilleri Yönetim Biçimi Askeri Yönetim Tarih: Mossi kabilesi bölgeye 11 İle 13 Yüzyıllar arasında girdi Krallıkları, Mali ve Sanahai imparatorlukları tarafından bozguna uğratılana kadar yönetimde kaldı Fransız hakimiyeti 1896'da başladı, fakat Yukan Volfa (4 Ağustos 1984'te Burkina Faso olarak ismi değiştirildi) 1947 yılına kadar ayrı bir bölge olarak görülmedi Tambağımsızlık 5 Ağustos 1960'ta kazanıldı ve Fransa yanlısı bir hükümet seçildi Ordu 1980'de yönetimi ele geçirdi 1987'deki darbe bugünkü rejimin temellerini attı 1990'larda da sınırlı demokrasiyi ülkeye getirdi Bugün, yüzbinlerce çiftçi Löte d'Ivoire ve Gana'ya göçetmektedirler Ülke, yoğun biçimde dış yardıma bağımlı durumdadır________________________________________ Birleşik Krallık (United Kingdom) Başkent Londra Nüfus 56 7 milyonYüzölçümü 244 100 km2Komşuları Batıda Atlas Okyanusu, İrlanda Denizi, İrlanda Cumhuriyeti, Kuzeyde ve Doğuda Kuzey Denizi, Güneyde Manş Denizi Önemli Şehirleri Birmingham, Glasgow Leeds, Sheffield, Liverpool, Brondford Manchester, Edinburg, Bristol, Coventry, Belfast, Nottingham, Leicester Din Anglikan %57, Katolik %13, Presbiteryen %7, Metodist %4, diğer %19 Dil İngilizce Yönetim Biçimi Çok Partili Meşruti Monarşi Siyasal Partiler Muhafazakar Parti, İşçi Partisi, Liberal Parti, Sosyal Demokrat Parti, Büyük Britanya Komünist Partisi, İskoç Ulusal Partisi, Galler Milliyetçi Partisi, Ülster Birleşikleri Sosyal Demokrat ve İşçi Partisi Tarih: II Dünya Savaşı'na kadar Avrupa'nın ve dünyanın başat gücü olan ülke savaş sonrası yeni bir rol edinmiş, gerek üçüncü dünyadaki ulusçu hareketin etkisiyle, gerekse uluslararası baskıların artmasıyla denizaşırı sömürgelerine bağımsızlıklarını vererek dünyadaki öncü rolünü kaybetmiştir 1956 Süveyş Krizi'nden sonra Birleşik Krallığın etkisini yitirdiği iyice ortaya çıktı Bunun İngiliz Uluslar Topluluğu'na yansıması 1970'li yıllarda olmuş, bu yıllardan sonra, topluluk bağımsız üyelerin biraraya geldiği serbest bir birlik halini almıştır Avrupa bünyesinde oluşturulan örgütlenme hareketlerinin de içinde olan Birleşik Krallık NATO'ya üyeliğinden başka 1973'te de AT'ye dahil olmuştur Dünya Savaşı'ndan sonra Clemat Attlee'nin liderliğindeki İşçi Partisinin iktidarına rağmen 1951 yılında savaş sırasında başbakanlık yapan Sir Winston Churchill'in oluşturduğu muhafazakarların yönetimine geçerek 13 yıl böyle kalmıştır 1979 yılına kadar İşçi Partisi ve Muhafazakar Parti arasında el değiştiren iktidar o tarihten 1990'a kadar Margaret Thatcher'in liderliğindeki muhafazakarların elinde bulunmuştur Thatcher'in 1990'da istifasıyla boşalan muhafazakar parti liderliği ve başbakanlığa Jon Major seçilmiştir Birleşik Krallık yönetiminin ülke içindeki en önemli sorunları genel olarak ekonomik nedenlerle dayanmakla beraber Kuzey İrlanda'nın statüsü ve IRA militanlarının yarattıkları terör olayları da yönetimi zor durumda bırakmıştır Uluslararası alanda en önemli sorun 1982 yılında yaşanan Falkland Krizi olmuş Arjantin Birleşik Krallık yönetiminin başarılı bir sınav verdiği bu olaylar Arjantin'in yenilgisi ile sona ermiş, hemen yapılan genel seçimler sonrasında da Thatcher liderliğindeki Muhafazakarlar iktidarlarını iyice sağlamlaştırmışlardır Güney Afrika ile geleneksel bağlarına karşın bu ülkede sürdürülmekte olan "apartheid" politikasıyla çeşitli ekonomik yaptırımlar uygulamakta olan Birleşik Krallık yönetimi, 1990'da Nelson Mandela'nın serbest bırakılması üzerine uyguladığı yaptırımlara son verdiği gibi Güney Afrika'ya yatırım yasağını da kaldırılmıştır________________________________________ Cabo Verde (Cape Verde) Başkent Praia Nüfus 428 000Yüzölçümü 4 033 km2Komşuları Moritanya, Senegal Önemli Şehirleri Mindelo, Praia Din Katolik Dil Portekiz (resmi dil), Crioulo Yönetim Biçimi Cumhuriyet Tarih: Cabo Verde, 1450'li yıllarda Portekizlilerce keşfedildi İlk Portekizli sömürgeciler 1462'de yerleşti; çok geçmeden Afrikalı köleler getirildi Cabo Verdelilerin çoğunluğunu bu iki grubun torunları oluşturur 5 Temmuz 1975'te bağımsız olan Cabo Verde'de 1991 yılında Antonia Mascarenhas ulusun ilk özgür başkanlık seçimini kazanmıştır________________________________________ Cezayir (Algeria) Başkent Cezayir Nüfus 27 895000Yüzölçümü 919 595 km2Komşuları Batıda Fas, Güneyde Moritanya, Mali ve Nijerya; Doğuda Libya ve Tunus Önemli Şehirleri Cezayir, Wahran, Qacentina Din %99 Sunni Müslüman Dil Arapça ve Berberi Fransızcası Yönetim Biçimi Cumhuriyet Siyasi Partiler Ulusal Kurtuluş Cephesi, İslami Kurtuluş Cephesi, Sosyalist Güçler Cephesi, Cezayir'de Demokrasi Hareketi Tarih: Ülkenin bilinen ilk yerlileri, Berberilerin, Romalıların, Vandalların ve son olarak da Arapların atalarıdır 1518'den Fransa'nın yönetimi devraldığını 1830 yılına kadar, ülkeyi Türkler yönetti Geniş ölçekli Avrupa göçleri ve Fransızların kendi kültürlerini yerleştirmeye çalışmaları, Arap milliyetçiliğinin bir gerilla savaşına atılmasını önleyemedi Barış ve Fransızların geri çekilmeleri Fransa Cumhurbaşkanı Charles de Gaulle ile müzakere edildi Bağımsızlık 5 Haziran 1962'de geldi 1965'te askeri bir darbe olup da Albay Hovari Boumedienne liderliğe gelinceye kadar, bu iç savaşın galibi ve ülkeyi yöneten Ahmet Ben Beila idi 1967'de Cezayir İsrail'e savaş ilan etti ABD ile bağlarını kopardı ve SSCB ile askeri siyasi bağlar kurdu 1988'deekonomik sıkıntıları protesto eden ayaklanmalarda 500 kişi öldü 1989'da ise seçmenler, çok partili sisteme geçişi düzenleyen yeni bir anayasayı onayladılar Hükümet islam kökten dincilerinin kazanacağı tahmin edilen 1992 Ocak seçimlerini iptal etti ve cezayiri 10000 camisinde yürütülen tüm din dışı faaliyetleri yasakladı 29 Haziran 1992'de devlet başkanı Muhammed Boudiaf uğradığı suikast sonucu öldü Gruplar arası çatışmalar halen devam etmektedir________________________________________ Cibuti (Djibouti) Başkent Cibuti Nüfus 413 000Yüzölçümü 23 200 km2Komşuları Batıda ve Kuzeybatıda Etyopya, Kuzeybatıda Eritre, Güneyde Somali Önemli Şehirleri Cibuti Din %94 Müslüman, %6 Hıristiyan Dil Fransızca, Arapça (resmi) Yönetim Biçimi Cumhuriyet Tarih: Fransa, 1862-1900 yılları arasında bu toprakların yönetimini aşama aşama ele geçirdi Etyopya ve Somali bölge üzerindeki iddialarından vazgeçmekle birlikte birbirlerini bölgenin kontrolünü ele geçirmeye çalışmakla suçlamışlardır 1976'da Afar (Etiyopya asıllı bir grup) ile İssa (Somali asıllılar) arasında çatışmalar oldu 27 Haziran 1977'de kazanılan bağımsızlığa kadar bölgeye iki ülkeden göçler devam etti________________________________________ Çad (Chad) Başkent N'Djamena Nüfus 5 467000Yüzölçümü 1 284000 km2Komşuları Kuzeyde Libya; Batıda Nijer, Nijerya, Kamerun; Güneyde Orta Afrika Cumhuriyeti; Doğuda Sudan Önemli Şehirleri N'Djamena Din %44 Hıristiyan, %33 Geleneksel İnançlar Dil Fransızca ve Arapça (Resmi Dil) 100 kadar çeşitli diller Yönetim Biçimi Cumhuriyet Tarih: Çad, Sahra Çölü oluşmadan önceki dönemlerde paleolitik ve neolitik kültürlerin yaşandığı yerdi Fransa'nın 1900'lerde kontrolü ele geçirmesine kadar, bir dizi krallık ve Arap köle tacirleri Çad'a egemen oldu Ülke 11 Ağustos 1960'ta bağımsız oldu Bir çok ateşkes ve barış andlaşması yapılmasına rağmen, 1966'dan beri kuzey Müslümanları güneydeki Hristiyan hükümete ve Fransız birliklerine karşı savaşmaktadır Libya yanlısı Çad hükümetinin isteği üzerine Aralık 1980'de Libya askeri birlikleri ülkeye girdi Birlikler Kasım 1981'de geri çekildi Hissene Habre liderliğindeki isyancı güçler, Haziran 1982'de başkenti ele geçirerek başkan Goukouni Oueddei'ye ülkeden kaçmak zorunda bıraktılarFransa, 1983'te başkan Habre'ye Libya destekli isyancılarla mücadelesinde yardım etmeleri amacıyla 3000 asker gönderdi Eylül 1984'te Fransa ve Libya birlikleri Çad'dan eş zamanlı olarak geri çekilmesinde anlaştılar, ancak Libya güçleri Çad güçlerinin onları son büyük kalelerinden de attığı Mart 1987 tarihine kadar kuzeyde kaldılarAralık 1990'da, Habre Libya destekli bir isyancı grup olan Yurtsever Kurtuluş Hareketi tarafından devrildi 3 Şubat 1994'te Uluslararası Adalet Divanı Libya'nın kendi sınırlarındaki mineral zengini Aazou Şeridi üzerindeki ülkesel hak iddiasını reddetti Libya birlikleri Mayıs sonunda geri çekildi________________________________________ Çek Cumhuriyeti (Czech Republic) Başkent Prag Nüfus 10 480000Komşuları Kuzey'de Polonya, Kuzey ve Batıda Almanya, Güneyde Avusturya, Doğuda ve Güneydoğuda Slovakya Önemli Şehirleri Prag, Brno, Ostrava Din %39 8 Ateist, %392 Katolik, %46 ProtestanDil Çekçe Yönetim Biçimi Cumhuriyet Tarih: 9 yy'da Büyük Morovya İmparatorluğunun parçası olan Bohemya ve Morovya daha sonra Kutsal Roma İmparatorluğunun parçası oldu Bohemya krallarının yönetiminde, 14 yyda Prag Orta Avrupa'nın kültür merkezi olmuştur Bohemya ave Macaristan daha sonra Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun idaresine geçti1914-18'de Thomas G Masaryle ve Eduard Beneş, Milan Stefanik'in de aralarında olduğu Slovak liderlerinin desteği ile geçici bir hükümeti oluşturdular 28 Ekim 1918'de Çekoslavakya Cumhuriyeti'ni ilan ettiler________________________________________ Çekoslovakya 1938'de Nazi Almanyası Südetlerdeki Almanca konuşan vatandaşları etkilemeye ve onların yönetimini devralmaya çalışmaya başladı İngiltere Başkanı, Nevrille Chamberlain, 30 Eylül 1938'de Münih'te Hitler ile Fransa'nın da kabülü üzerine Hitler ve Mussolini'nin barışa garanti ettiği bir devir antlaşması imzalandı Almanya, 1-2 Kasım'da Südetleri işgal etti Hitler 15 Mart 1939'da özerkliğini destekledi, 14 Mart 1939'da bağımsızlığını ilan eden Çekoslavakya'nın doğusuna 1944'te Sovyet askerleri girdi ve Mayıs 1945'te Prag'a ulaştılarBeneş başkan olarak döndü Mayıs 1946 seçimlerinde, Komünist parti oyların %38'ini kazandı ve Beneş komünist Goflwald'ı başbakan olarak atadı Şubat 1948'deki seçimlerde komünistler güçlendi Mayıs 1948'de yeni anayasa kabul edildi Beneş bunu reddetti 30 Mayıs'ta Komünistler tam kontrolü ele geçirdi 7 Haziran'da Beneş boyun eğdi ve Goflwald başkan oldu Bunu şiddetle ve baskıya dayalı Stalinist bir dönem izledi Ocak 1968'de Çekoslovakya'ya bir kurtuluş hareketi yayıldı Stalinci cuntanın Noventny parti liderliğinden azledilerek yerine demokratik reformları savunan Aleksander Dubchek geldi22 Mart'ta Novontny başkanlığı bıraktı, yerine Ge Ludvik Svoboda geldi 6 Nisan'da başbakan Joseph Lenart'ın yerine reform yanlısı Oldrich Cernik geçtiTemmuz 1968'de SSCB ve Varşova Paktı üyesi dört ülke bu kurtuluş hareketine son vermek istedi 20 Ağustos'ta Sovyet, Polonyalı, Doğu Alman, Macar ve Bulgar orduları Çekoslovakya'ya saldırdı Öğrenci ve işçi eylemlerine rağmen liberal liderler görevlerinden alındı ve komünist parti önderleri Sovyet Politikalarına sadakat sözü verdi17 Nisan 1969'da Dubchek Komünist Parti liderliğinden ayrıldı, yerine Gustav Husak geldi Ocak 1970'te Cernik azledildi Sansür arttırıldı, Komünist Parti üyelerinin 1/3'ünü kovdu 1973'te 1968 işgali sırasında ülkeden kaçanlar için genel af ilan edildi ama baskıcı uygulamalar devam etti 1977'de 700'den fazla Çekoslavak entelektüeli ve parti önderi "77 Şartı" adı ile bir insan hakları bildirisi imzaladı17 Kasım 1989'da özgür seçim isteyen protestolar yapıldı 27 Kasım'da milyonlarca insan greve gitti10 Aralık 1989'da 41 yıl içinde Komünist ağırlıklı olmayan ilk kabine iktidara geldi 29 Aralık'ta piyes yazarı ve insan hakları savunucusu Vaclav Havel başkan seçildi Havel 3 Temmuz 1992'deki seçimleri kaybetti Slovak önderliğinde bir koalisyon kuruldu Slovakya 17 Temmuz'da egemenliğini ilan etti, Çekoslavak lideri 23 Temmuz'da Çekoslavakya'nın iki bağımsız devlete ayrılması için bir plan üzerine anlaştılar________________________________________ Çek Cumhuriyeti 01 Ocak 1993'te Çekoslavakya, Çek Cumhuriyeti ve Slovakya olarak iki ayrı devlete bölündü 26 Ocak 1993'te Havel başkan seçildiÇin (China) Başkent Pekin Nüfus 1 190431000Yüzölçümü 9 572900 km2Komşuları Kuzeyde Moğolistan, Kuzeydoğuda ve Kuzeybatıda Rusya, Batıda Afganistan, Tacikistan, Pakistan, Kazakistan, Güneyde Hindistan, Nepal, Bhutan, Byanmar, Laos, Vietnam, Kuzeydoğuda Kuzey Kore Önemli Şehirleri Şangay, Pekin Din Çoğunluk ateist, geleneksel olarak Budizm, Taoizm Dil Mandarin (resmi) Yönetim Biçimi Tek Partili Cumhuriyet Tarih: Çin'de yüzbinlerce yıl öncesine ait insana benzer yaratık kalıntıları bulunmuştur MÖ5000'den beri Huang havzasında neolitik tarımsal yerleşimler görüldü Bunların dilleri, dinleri ve sanatları sonraki Çin medeniyetinin kaynağı olmuştur Kuzey Çin'in büyük bölümüne hakim olan Chang Hanedanının gelişmiş kültürü içinde bronz madenciliği zirveye çıktı ve Çin yazısı kullanılmaya başlandıArdarda gelen hanedanlar ve hanedanlararası krallıklar, Çin'i sonraki 3000 yıl boyunca yöneterek politik ve kültürel Çin egemenliğini güneye ve batıya yaydılar; teknolojik ve kültürel açıdan ilerlemiş bir toplum yarattılar Yabancı hakimiyeti Yuan hanedanında Mangollar (1271-1368) ve Ch'ing hanedanında Mançular (1644-1911) ülkenin temel kültürünü değiştirmediGöreli durgunluk dönemi 19 yy'da Çin'i iç ve dış baskılara karşı savunmasız kıldı İsyanlar milyonlarca kişinin ölümüne yol açarken Rusya, Japonya, Britanya ve diğer güçlerin ülkedeki politik ve ekonomik kontrolleri arttıÇin, 1 Ocak 1912'de Dr Sun Yat Sen önderliğinde Wuchang Ayaklanmasının ardından Cumhuriyet oldu1894-1945 arası, 50 yıl boyunca, Çin-Japon çatışması yaşandı Çin 1895'te Kore, Tayvan ve Diğer alanları terketti 18 Eylül 1931'de, Japonya kuzeydoğu bölgesini (Mançurya) ele geçirdi ve Mançuko adı ile bir kukla devlet kurdu Sınırdaki Jehal, 1933'te tampon devlet olarak ayrıldıJaponya 7 Temmuz 1937'de Çin'e saldırdı 2 Dünya Savaşı'nda yenildikten sonra ele geçirdiği yerleri geri verdi II Dünya Savaşı'ndan sonra Kamingtang, Komünistler ve diğer gruplarla birlikte iç karışıklıklar arttı 1949-1950'de Çin, Komünist orduların denetimi altına girdi Komutan hükümeti 8 Aralık 1949'da Tayvan'a kaçtı 21 Eylül 1949'da Pekin'de Mao Zedung, Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulduğunu ilan etti Çin ve SSCB 15 Şubat 1950'de 30 yıl sürecek bir "Dostluk, İttifak ve Karşılıklı Yardım Andlaşması" imzaladılar Amerika, yeni rejimi tanımayı reddetti 26 Kasım 1950'de Çin Halk Cumhuriyeti Amerikan askerlerine karşı Kore'ye ordu göndererek Kore savaşını çıkmaza soktu 1960'larda, SSCB ile ilişkiler sınırlar, ideoloji ve komünizm liderliği konularında çıkan anlaşmazlıklar nedeniyle kötüye gitmeye başladık SSCB yardım anlaşmalarını iptal ederken, Çin ve Arnavutluk da Sovyet karşıtı propagandalara başladı25 Ekim 1971'de BM Genel Kurulu Tayvan hükümetinin BM üyeliğine son vererek Çin Halk Cumhuriyeti'ni tanıdı Amerika, anakaranın örgüte kabulünü destekledi, ancak Tayvan'ın üyelikten çıkarılmasına karşı çıktıAmerika Birleşik Devletleri Başkanı Richard Nixon, 21-28 Şubat 1972'de Başbakan Zhou Enlai'nin devleti üzerine iki ulus arasında yıllardır süren antipatiyi sona erdirerek Çin'I ziyaret etti 15 Aralık 1978'de ABD Çin Halk Cumhuriyeti'ni Çin'in tek yasal hükümeti olarak resmen tanıdı ve iki ülke arasında 1 Ocak 1979'da ilk diplomatik ilişkiler kurulduİç Gelişmeler: 1949 sonrası dönemde endüstriyel, tarımsal, sosyal, ekonomik kuruluşlar mao idealler çerçevesinde zorla biçimlendirildi 1957'de Mao Zedung 1949-54 yılları arasında yaklaşık 800000 kişinin idam edildiğini kabul etti 1965'teki Büyük Proleter Kültür Devrimi Pragmatizm ve bürokrasiye karşı çıkmak ve devrim ilkeleri çerçevesinde yeni bir nesil yetiştirmeyi amaçlıyordu Mao 9 Eylül 1979'da öldü 25 Ocak 1981'de dul eşi ve diğer solcu yandaşları Kültür Devrimi sırasında işlemiş oldukları suçlar nedeniyle mahkum edildiYeni iktidar eğitim, kültür ve endüstri alanlarında Maocu politikaları değiştirdi ve komünist olmayan ülkelerle daha sıkı ilişkiler kurma arayışına girdi 4 Mayıs 1989'da, 100000 civarında öğrenci ve işçi Pekin'de demokratik reform talep eden gösteriler yaptı Gösteriler 15-18 Mayıs'ta Sovyet lideri Gorbaçov'un Pekin'I ziyareti sırasında da devam etti Yenilikler yapılmasını, Deng ve diğer liderlerin yönetimden uzaklaştırılmasını isteyen 1 milyon kişi Pekin'de toplandı En az 20 ilde 3-4 Haziran'da Çin ordu birlikleri Pekin'e girdi ve demokrasi yanlısı protestocularla çarpıştı 5000 kişi öldü, 10 bin kişi yaralandı, yüzlerce öğrenci ve işçi tutuklandı İnsan Hakları ihlalleri sonraki yıllarda da devam ettiABD 26 Mayıs 1994'te, koşulsuz olarak ticarette Çin'e tanıdığı en çok gözetilen ulus statüsünü yeniledi ________________________________________ Danimarka (Denmark) Başkent Kopenhag Nüfus 5 188000Yüzölçümü 43 080 km2Komşuları Güneyde Almanya, Kuzeybatıda Norveç, Kuzeydoğuda İsveç Önemli Şehirleri Kopenhag Din %91 Evangelist Lutherci Dil Danimarkaca, Faroese Yönetim Biçimi Anayasal Monarşi (meşruti monarşi) Tarih: Bishop Absaion, kökeni antik çağlara kadar uzanan Kopenhag kentinin asıl kurucusu olarak kabul edilmektedir Dones Vikinglerin Ortaçağdaki önemli merkezlerinden birisiydi Danimarka krallığı 17yy'a dek, yani güney İsveçteki topraklarını kaybedene kadar çok önemli bir Kuzey Avrupa gücüydü Norveç 1815'te Scheswig Holstein ise 1864'te ayrıldı Kuzey Schleswig 1920'de tekrar katıldı Seçmenler 1992'de reddettikleri AT ile birleşme üzerine yapılan Maastricht Antlaşması'nı Mayıs 1993'te onayladılar________________________________________ Dominik Cumhuriyeti (Dominican Republic) Başkent Santa Domingo Nüfus 7 826000Yüzölçümü 48 443 km2Komşuları Batıda Haiti Önemli Şehirleri Santo Domingo, Santiago de Los Caballeros Din %95 Katolik Dil İspanyolca Yönetim Biçimi Temsili Demokrasi Tarih: 1492'de Kolomb oraya ulaştığında Hispanida adasında Carib ve Arawak Hintlileri yerleşmişti 1496'da kurulan Santa Domingo kenti yarıkürede Avrupalılarca yerleşilmiş en eski alandır1697'de adanın batısındaki 1/3'lük kısmı Fransa'ya devredildi Santa Domingo 1795'te Fransa'ya katıldı Haitili lider Toussant L'Ouverture 1801'de burayı ele geçirdi 1803-1821 arasında pek çok yerli cumhuriyet belli aralıklarla kurulup kalktı 1822-1844 arasında Haiti bölgeye tekrar egemen oldu ve 1861-63'te İspanyol işgali gerçekleşti1916'dan anayasal çerçeveden seçilen hükümetin başa geçtiği 1924'e kadar ülke Amerikan donanmaları tarafından işgal altında tutuldu 1930'da Gen Rafael Leonidas Trujiollo Malina devlet başkanı seçildi Trujillo 1961'de uğradığı suikaste kadar ülkeyi zorbalıklar yönetti 1960'ta Trujillo tarafından atanmış olan başkan Joaguin Balaguer 1962'de baskılara dayanamadı 33 yıl içinde yapılan ilk özgür seçimlerde seçilen Juan Bosch; 1963'te devredildi 24 Nisan 1964'te Bosch taraftarları ve komünistleri de dahil olduğu diğer bazı gruplar ayaklandı Dört gün sonra Amerikan donanması Bosch yanlısı güçlere müdahale etti Daha sonra beş Güney Amerika devleti tarafından oluşturulan barış koruma güçleri gönderildiHaziran 1966'da Balaguer'in Bosch'u yendiği seçimleri geçici bir hükümet denetledi Balaguer sonraki 28 yıl boyunca görevde kaldı, ancak Mayıs 1994'te yeniden seçilmesinde hile yapıldığı ortaya çıkınca 1995'te yeni seçim yapma sözü verdi________________________________________ Dominika (Dominica) Başkent Roseau Nüfus 88 000Yüzölçümü 750 km2 Komşuları Kuzeyde Guadeloupe, Güneyde Martinik Önemli Şehirleri Roseau Din %77 Katolik Dil İngilizce (resmi) Yönetim Biçimi Parlamenter Demokrasi Tarih: 1805'tenberi bir İngiliz kolonisi olan Dominika 1967'de özerk, 3 Kasım 1978'de de bağımsız oldu 30 Ağustos 1979'da çıkan David Kasırgası adayı harap ederken, Dominika ekonomisinin temeli olan muz fidanlıkları da yok oldu 1980-81'de hükümete karşı darbe girişimleri olduDominika, 1983'te Amerika Birleşik Devletleri'nin Grenada'ya saldırmasında teşvik unsuru olmuştur ________________________________________ Ekvator (Ecuador) Başkent Quito Nüfus 10 677000Yüzölçümü 269 178 km2Komşuları Kuzeyde Kolombiya, doğuda ve güneyde Peru Önemli Şehirleri Guaya quil, Quito Din %95 Katolik Dil İspanyolca (resmi) Yönetim Biçimi Cumhuriyet Tarih: İspanya, kuzey inka imparatorluğu olan bölgeyi 1633'te fethetti 24 Mayıs 1822'de Kurtuluş güçleri Quito yakınlarında İspanyolları yenilgiye uğrattı Ekvator önce Büyük Kolombiya Cumhuriyeti'nin parçası oldu ama 13 Mayıs 1980'de ayrıldı 1968'den itibaren sivil ve askeri diktatörlerce yönetildi 1979'da askeri cunta idareyi demokratik sivil hükümete devretti1972'den beri ekonomi petrol ihracatına dayanmaktadır Ekvator, 20 bin kişiyi evsiz bırakan ve ülkenin önemli petrol hatlarını harap eden 5-6 Mart depremini takiben 82 milyara yakın dış borcu nedeniyle faiz ödemelerini 1987'de ertelediÜlkedeki Hintliler 1990'larda daha fazla hak talep eden bir dizi protesto düzenlediler ________________________________________ Ekvator Ginesi (Equatorial Guinea) Başkent Malabo Nüfus 410 000Yüzölçümü 28 051 km2Komşuları Güneyde Gabon, Doğuda ve Kuzeyde Kamerun Önemli Şehirleri Malabo Din Çoğunluk Katolik Dil İspanyolca (resmi), Fang, Bubi Yönetim Biçimi Geçiş Dönemi Tarih: 15 yy da Portekizlilerce ele geçirilen Fernando Po adası (bugünkü Bako) 1778'de İspanya'ya devredildi 12 Ekim 1968'de bağımsız oldu Anakaradaki Rio Muni eyaleti ile ada arasındaki çekişmeler sonucu 1969'da bir dizi ayaklanma çıktı 1972'de anakaradan Masre Nguema Biyogo ömür boyu, devlet başkanı olduMasre'nin hükümdarlığı, ulusu iflasa sürükleyen, Afrika'nın en vahşi yönetimidir Ağustos 1979'da bir askeri darbe ile görevinden uzaklaştırıldı Darbenin lideri Teodoro Mbasogo devlet başkanı oldu21 Kasım 1993'te yapılacak seçimlere razı oldu İktidar partisi tek başına galip geldi ancak muhalefet partileri, hile yapıldığı iddiası ile seçimleri boykot ettiDevlet büyük ölçüde dış yardımlara dayalı olarak varlığını sürdürmektedir ________________________________________ El Salvador Başkent San Salvador Nüfus 5 753000Yüzölçümü 21 041 km2Komşuları Batıda Guatemala, Kuzeyde Honduras Önemli Şehirleri San Salvador Din %75 Katolik Dil İspanyolca (resmi) Yönetim Biçimi Cumhuriyet Tarih: 1821'de İspanya'dan ve 1839'da Orta Amerika Federasyonu'ndan bağımsız oldu 1969'da Honduras ile 300000'den fazla Salvadorlu işçi arasındaki savaşta 2000 kişi öldü 1979'da askeri bir darbe ile başkan Carlos Humberto Romeno hükümeti devrildi ama iktidardaki askeri-sivil cunta Küba ve Nikaragua'nın silahlandırdığı solcu isyancıları durdurmayı başaramadı Mayıs 1984'teki seçimlerde Hıristiyan Demokratiklerden Jose Nopoleon Duarte oyların %54'ünü alarak başkan seçildi Hükümet ve solcu isyancıların imzaladığı resmi bir barış andlaşması ile 12 yıl süren ve 75000 kişinin ölümüne yol açan ve iç savaş 16 Ocak 1992'de sona erdi________________________________________ Endonezya (Indonesia) Başkent Cakarta Nüfus 200 410000Yüzölçümü 1 913443 km2Komşuları Güneydoğu Asya, Hint Okyanusu'nda takım adalar Önemli Şehirleri Surabaya, Bandung, Uyung Pandang, Malang Din Müslüman %87 Dil Bahasa İndonezya, İngilizce Yönetim Biçimi Cumhuriyet Tarih: Önce Portekiz ardından da Hollanda sömürgesi olan Endonezya II Dünya Savaşı'nda Japonya tarafından 1942'de işgal edildi 1945 yılında Ahmet Sukarno'nun liderliğinde yürütülen Ulusçu hareket bağımsızlık ilan etmesine karşın, bu ilan kabulü ancak 1949'da olmuştur İlk Cumhurbaşkanı olan Sukarno 1950 yılında federal yapıyı feshederek üniter bir cumhuriyet kurdu ve katı bir ulusçuluk politikası uyguladı Ülke içinde yükselen ağır baskılar sonucu 1965 yılında Sukarno yetkilerini General Suharta'ya devretmiştir Suharta 1993 yılında 6 Kez Cumhurbaşkanı seçildi Suharta muhalefeti sınırladı ve ülkeyi Batı ile müttefik yaptı Politik istikrar ve ülkenin zengin petrol kaynakları ülkeyi ekonomik bakımdan istikrarlı yaptı________________________________________ Eritre (Eritrea) Başkent Asmera Nüfus 3 200000Komşuları Güneyde Etiyopya Doğuda Cibuti, Batıda Sudan Kuzeyde Kızıldeniz Din Müslüman ve Hıristiyan Dil 7 yerli dil Yönetim Biçimi Geçiş Döneminde Tarih: Eritre 1890'dan 1941'de İngilizlerin eline geçene kadar bir İtalyan kolonisiydi İngiliz ve BM denetiminin ardından, 1952'de federe bir birim olarak Etyopya'ya bırakıldı Etyopya 1962'de Eritre'yi bir eyalet olarak ilhak etti Bu, 24 Mayıs 1993'te Eritre bağımsızlığını resmen ilan edene kadar sürecek olan 31 yıllık bir bağımsızlık mücadelesine neden oldu________________________________________ Ermenistan (Armenia) Başkent Erivan Nüfus 3 522000Yüzölçümü 11 500 km2Komşuları Kuzeyde Gürcistan, Doğuda Azerbaycan, Güneyde İran, Batıda Türkiye Din %94 Ortodoks Dil Ermenice Yönetim Biçimi Cumhuriyet Tarih: Bugünkü Ermenistan 2 Nisan 1921'de bir Sovyet Cumhuriyeti olarak kurulmuştur 30 Aralık 1922'de SSCB'nin bir parçası olan Kafkas seddini oluşturmak üzere, 12 Mart 1922'de Gürcistan ve Azerbaycan'la birleşti Ermenistan, 5 Aralık 1936'da SSCB'nin anayasal bir cumhuriyeti oldu 7 Aralık 198'de meydana gelen bir deprem sonucu 55000'den fazla insan öldü, bir çok şehir yıkıntı haline dönüştü Ermenistan 23 Eylül 1991 tarihinde bağımsızlığını ilan etti ve 26 Aralık 1991'de SSCB dağılınca da tamamen bağımsız bir devlet oldu Çoğunluğu Hıristiyan olan Ermenistan ile çoğunluğu Müslüman olan Azerbaycan arasındaki savaş 1992'de yayıldı ve 1993'te, 1994'te de devam etti Azerbaycan'da Dağlık Karabağ Enklavi üzerine iki tarafın da egemenlik iddiaları vardı 1994 Mayıs'ında Ermeni güçlerinin bu bölgede kontrol kazanmaları üzerine geçici bir ateşkes ilan edildi________________________________________ Estonya (Estonia) Başkent Tallinn Nüfus 1 617000Yüzölçümü 45 100 km2Komşuları Kuzey'de ve Güneyde Baltık Denizi ile Çevrilidir, Doğuda Rusya, Güneyde Letonya Önemli Şehirleri Tallinn Din Lutherci Dil Estonyaca (resmi), Letonyaca, Litvanyaca ve Rusça Yönetim Biçimi Cumhuriyet Tarih: I Dünya Savaşı'ndan önce Rusya İmparatorluğunun bir parçası olan Estonya, I ve II Dünya Savaşları arasında bağımsız kaldı, ancak 1940'ta SSCB tarafından yeniden fethedildi Mart 1990'da kendisini "işgal altında ülke" ilan etti 20 Ağustos 1991'de başarısız bir sovyet darbesi sırasında bağımsızlığını ilan etti Eylül 1991'de Sovyet Birliği ülkenin bağımsızlığını tanıdı 50 yıldan sonra ilk özgür seçimler 20 Eylül 1992'de yapıldı 31 Ağustos 1994'ten son Rus işgalci birlikleri de geri çekildi________________________________________ Etiyopya (Ethiopia) Başkent Addis Ababa Nüfus 58 710000Komşuları Batıda Sudan, Güneyde Kenya, Doğuda Somali, Cirbuti, Kuzeyde Eritre Önemli Şehirleri Addis Ababa Din %45-50 Müslüman, %35-40 Ortodoks Dil Amhara dili (resmi), Tgre, Galla Yönetim Biçimi Geçiş Döneminde Tarih: Etyopya kültürü kaynağını Mısır ve Yunanistan'dan alır Eski monarşi 1880'de İtalya tarafından saldırıya uğradı ancak 1936'da yeni bir İtalyan saldırısına dek bağımsızlığını korudu 1941'de İngiltere ülkeyi özgürlüğüne kavuşturduSon imparator I Harle Selassie 1931'de bir parlamento ve düzeni kurdu ancak bütün siyasal partileri kapattı1970'lerde yaşanan kuraklık nedeniyle yüzbinlerce kişi öldü Ordunun isyanı ve öğrenci gösterileri sonucu 1974'te Selassie tahttan indirildi Cunta, tek partili sosyalist bir devlet oluşturarak başarılı bir toprak reformu gerçekleştirdi Muhalefet şiddet yoluyla bastırıldı MS 330'da benimsenmiş olan Kobt Kilisesi'nin etkisi önlendi ve 1975'te monarşi lağvedildi Rejim kanlı darbelerle, Sudan ve Somali'nin yardımları ile desteklenen siyasi grupların isyanları ile karşı karşıya kaldı 1977'de SSCB ile işbirliği andlaşmaları yapılırken, bir zamanlar en önemli müttefik olan ABD ile ilişkiler kötüleşti 1978'de Sovyet ve Küba birlikleri Somali güçlerinin yenilgiye uğratılmasına yardım etti Etyopya ve Somali 1988'de bir barış antlaşması imzaladı1984'te milyonları açlığa ve ölüme sürükleyen yaygın kuraklık sonucu dünya çapında bir yardım çabası başladı 1988'de Eritreli gerillaların zaferi hükümetin, kuraklığa uğramış bölgelerde yabancıların ve işçilerin yardım çalışmalarını yarıda kestirmesine yol açtı 1994'te Etyopya'da kuraklık sonucu yeni bir kıtlık yaşandı Etyopyalı halkın Devrimci Demokratik Cephesi (EPRDF), (6 isyancı ordudan oluşan) Şubat 1991'de hükümete karşı büyük bir saldırı düzenledi Mayıs'ta başkan Mengist, Haile Mariam ülkeyi terketti EPRDF idareyi ele geçirerek geçici bir hükümet kurdu Eritre 24 Mayıs 1993'te bağımsız oldu________________________________________ Faroe Adaları (Faeroe Islands) Başkent Thorshawn Nüfus 1399 km2 Komşuları Atlas Okyanusu'nun Kuzeyinde Takımada Önemli Şehirleri Thorshawn, Sandur, Sandvik, Klaksvik Din Çoğunlukla Hıristiyan Dil İzlanda Dili, Faroe Dili Yönetim Biçimi Danimarka'ya Bağlı Özerk Bölge Tarih: Atlas Okyanusu'nun kuzeyinde 22 volkan adasından oluşan takımada İzlanda ile İngiltere arasında yer alan bu takımadanın merkezi Thorshawn'dır Adalardan yalnızca 17'sinde insan yaşar Ancak 2 Dünya Savaşı'nda Danimarka'nın Almanlar tarafından işgal edilmesiyle bir süre İngiliz denetimine geçti 1946'da Faroe parlamentosu bağımsızlık ilan etti ama yeni meclis kararı değiştirdi 1948'de özerkliği tanınan Faroe 1953'ten bu yana Danimarka meclisinde 2 üye ile temsil edilmektedir________________________________________ Fas (Morocco) Başkent Rabat Nüfus 28 559000Yüzölçümü 458 730 km2+Batı sahra toprKomşuları Güneyinde Batı Sahra, Doğusunda Cezayir Önemli Şehirleri Kazablanka (2 600000), Rabat (556000), Fas (852000)Din %99 Sünni Müslüman Dil Resmi Dili Arapça, Berberice Yönetim Biçimi Anayasal Monarşi Tarih: Fas topraklarına ilk yerleşenler berberlerdi Onları Romalılar ve Kartejinler (Carthaginians) izledi 683'te Araplar burayı fethettiler 11 ve 12 Yüzyıllarda bir Berberi imparatorluk zayıf durumdaki Kuzey Afrika'yı ve İspanya'nın büyük bölümünü Fas'tan yönettiFas'ın bir bölümü 19 yyda İspanyol yönetimine girdi Kalan kısmını ise 20 yy başlarında Fransa kontrolü altına aldı 1911-33 yılları arasında kabile ayaklanmaları son buldu Ülke 2 Mart 1956'da bağımsız oldu Uluslararası bir liman olan Tanca 1956'da Fas'a geçti İspanya Sahrasının üçte ikisi büyüklüğündeki 70000 milkarelik fosfat zengini toprakları ele geçirdi Kalanı ise Moritanya elde etti İspanya Şubat'ta geri çekildi Bir gerilla hareketi olanPolisario, 287 Şubat'ta bölgenin bağımsızlığını ilan etti ve Cezayir'in de desteği ile saldırılar düzenlemeye başladı 1980'de Moritanya, Palisario cephesi bir anlaşma imzala¤¤¤¤¤ Eski İspanyol Sahrasının bu bölümünden vazgeçince Fas burayı işgal ettiUzun yıllar süren çatışmalardan sonra, Fas önemli şehir alanlarını kontrol altına aldı Ama Polisaro gerillaları geniş ve nüfusu seyrek çöllerde rahatça hareket edebilmektedir 1990'da iki taraf bir ateşkes andlaşması imzaladı Birleşmiş Milletler Batı Sahra'nın bağımsız mı, yoksa Fas'a mı bağlı olacağını belirlemek için bir referandum düzenlemeyi planlamıştır________________________________________ Fiji (Fiji) Başkent Suva Nüfus 764 000Yüzölçümü 8 274 km2Komşuları Kuzeybatıda Soloman Adaları, Doğuda Tonga Önemli Şehirleri Suva Din %52 Hıristiyan, %38 Hindu, %8 Müslüman Dil İngilizce (resmi), Fijice, Hindustani Yönetim Biçimi Cumhuriyet Tarih: 1974'ten beri bir İngiliz kolonisi olan Fiji 10 Ekim 1970'te bağımsız parlamenter demokrasi haline geldi Hint halkının kültürel farklılıkları içinde 19 yya gelen ülkede, kanunen topraklarının %83'üne sahip olan Fiji halkı siyasal polorizasyona önderlik etti 1987'de askeri bir darbe ile hükümet görevden alındı 21 Mayıs'ta bir uzlaşmaya varıldı ve darbe lideri Sitveni Rabuka göçünü arttırdı Rabuka 25 Eylül'de ikinci bir darbe düzenleyerek Fiji cumhuriyetini ilan etti Aralık'ta demokratik bir anayasa taslağı hazırlandı ve yönetim sivil hükümete iade edildi________________________________________ Fildişi Kıyısı (Ivory Coast) Başkent Yamoussoukro (resmi), Abidjon (de facto) Nüfus 14 296000Yüzölçümü 320 763 km2Komşuları Batıda Liberya, Gine Kuzeyde Mali, Burkina Faso, Doğuda Gana Önemli Şehirleri Abidjon Din Animist %63, Müslüman %25, Hıristiyan %12 Dil Fransızca (resmi) Yönetim Biçimi Cumhuriyet Tarih: 1848'den beri Fransız koruması altında bulunan Fildişi kıyısı, 1960'ta bağımsız oldu İhracat için ayrılan tarım ürünleri, Fransa ile yakın bağlar ve dış yardımlar sayesinde Afrikalı uluslar içinde en başarılısıdır Nüfusun %20'sini komşu ülkelerden gelen işçiler oluştururÖğrenciler ve işçiler Şubat 1990'da Başkan Felix Houphouet-Boigny'nin uzaklaştırılması ve çok partili demokrasiyi talep eden protestolarda bulundular Ülkenin ilk çokpartili başkanlık seçimi Ekim 1990'da yapıldı ve Houpheuet-Boigny yerini korudu ancak 7 Aralık 1993'te öldü Ulusal meclis 1995 için planlanan seçimlere kadar onun yerine bakacak bir kişi seçti________________________________________ Filipinler (Philippines) Başkent Manila Nüfus 69 80900Komşuları Güneyde Malezya, Endonezya, Kuzeyde Tayvan Önemli Şehirleri Manila, Quezon City, Cebu Din Roma Katolikleri %83, Protestanlar %9, Müslüman %5 Dil Plipino, İngilizce (ikisi de resmi dil) Cebuano, Bicol, İlocano, Pampango ve diğerleriYönetim Biçimi Cumhuriyet Siyasal Partiler Liberal Parti, Nacionalista Parti, Edsa Ulusal Hıristiyan Demokratlar Birliği (NUCD), Milliyetçi Halk Koalisyonu, Kilusan Bugong Lipunan, PDP-Laban Partisi) Tarih: Filipin adaları 1571 yılında Macellan tarafından ziyaret edildi Daha sonra bölgeye gelen İspanyollar, Manila kentini kurdular İspanya hükümdarı II Felipe'den esinlenerek, bu takım adaları Filipinler adını verdiler 1869'da Süveyş Kanalı'nın gerçekleşmesiyle Filipinler Avrupa pazarına açıldı 1899 Manila savaşında İspanya ABD'ye yenilince, Filipinler ABD'ye bırakıldı Ancak Amerikan hükümetinin tutumu ve II Dünya Savaşı nedeniyle ülkenin bağımsızlığına kavuşması ancak 1946 yılında mümkün olabildi 1972'de başkan Ferdinand Marcos sıkı yönetim ilan etti ve sıkı yönetim sırasında Filipinler'in ABD ile ilişkileri zayıfladı1973-1976 yılları arasında hükümet güçleriyle ayrılıkçı Moro Müslümanları arasında çatışmalar çıktı 1977 yılında yeniden başlayan çatışmaların ardından, Libya'nın aracılık ettiği özerklik anlaşması bölgede Hıristiyanlarca reddedildi1981 yılında sıkı yönetim kaldırıldı, ancak Marcos olağanüstü birtakım yetkilileri elinde tutmaya devam etti Haziran'da 6 yıllık bir dönem için yeniden başkan seçildi21 Ağustos 1983 yılında Muhalefet lideri Bengno S Aouino'nun suikaste kurban gitmesi Marcos'u istifaya çağıran gösterilere yol açtı 1986 seçimlerinde Marcos suikasta uğrayan Aguino'nun eşi Corozon Aguino'ya karşı zafer kazandığını ilan etti Aguino kendini başkan ilan etti24 Şubat'ta Marcos askeri ve dinsel desteğinin azalmasından dolayı olağanüstü hal ilan etti 26 Şubat'ta ülkeden kaçtı Aguino ABD ve diğer devletlerce başkan olarak tanındı 1987 yılında Aguino toprak reformunu başlattı Aguino'nun aday gösterdiği kişiler yasama organında büyük çoğunluk elde ettiler Ekonominin zayıflığı, yaygın fikirliği, komünist muhalefler ve askeriyenin zayıf desteği yüzünden büyük sıkıntılarla karşılaştı Aralık 1989 yılında asi güçler askeri üsleri televizyon istasyonlarını ele geçirdi ve başkanlık sarayını bombaladılarAguino 1982'de başkanlık seçimlerinde Fiedel Ramous'un başkanlığını tanıdı 1992'de ABD'nin Filipinlerdeki askeri varlığı sona erdi 30 Ocak 1994'te Müslüman ayrılıkçı gerillalarla ateşkes andlaşması imzalandı________________________________________ Finlandiya (Finland) Başkent Helsinki Nüfus 5 069000Yüzölçümü 338 145 km2Komşuları Kuzeyde Norveç, Batıda İsveç, Doğuda Rusya Önemli Şehirleri Helsinki, Espoo, Tampere Din %89 Lutherci Dil Fince, İsveçce (resmi) Yönetim Biçimi Anayasal Cumhuriyet Tarih: Finliler, büyük olasılıkla Hristiyan çağının başlarında Urallar'dan göç ettiler 1154'ten Finlandiya'nın Rus İmparatorluğunun özerk bir dükalığı haline geldiği 1809'a dek İsveçli yerleşikler hakimdi Rusların zorla topladığı vergiler güçlü bir ulusal bilinç yarattı Finlandiya 6 Aralık 1917'de bağımsızlığını ilan etti ve 1919'da Cumhuriyet oldu 30 Kasım 1989'da SSCB ülkeye saldırdı ve Finliler topraklarının büyük bölümünü kaybettiler İkinci Dünya Savaşı sonrası toprak kayıpları arttı 1948'de Finlandiya SSCB ile Karşılıklı Yardım Andlaşması imzaladı, iki ülke (Finlandiya ve Rusya) Ocak 1992'de imzalanan yeni bir pakt ile bu andlaşmayı iptal ettiFinli seçmenler 16 Ekim'de Avrupa Birliği'ne (eski adıyla Avrupa Topluluğu) üyelik konusunda bir halk oylamasına katıldılar ve üyelik 1 Ocak 1995'te yürürlüğe girdi ________________________________________ Fransa (France) Başkent Paris Nüfus 57 840000Yüzölçümü 543 965 km2Komşuları Güneyde İspanya, Doğuda İtalya, İsviçre, Almanya, Kuzeyde Lüksemburg, Belçika Önemli Şehirleri Marseille, Lyon, Toulouse, Strasbourg, Bordeaux Din %90 Katolik Dil Fransızca (resmi) Yönetim Biçimi Cumhuriyet Siyasal Partiler Sosyalist Parti, Sol Radikal Hareketi Fransız Komünist Partisi, Ulusal Cephe, Fransa İçin Birlik Tarih: M Ö 58-51'de J Coesar tarafındn fethedilen Celtic Gaul, 500 yıl boyunca Romalılar tarafından yönetildi Şarlman zamanında Fransız hakimiyeti Avrupa'nın büyük bölümüne yayıldı Onun ölümünden sonra Fransa ardıl krallıklardan biri olarak ortaya çıktıMonarşi Fransız İhtilali ile yıkıldı (1789-93) onu Birinci Cumhuriyet izledi, ardından Napolyon döneminde I İmparatorluk (1804-15), Krallık (1814-48), İkinci Cumhuriyet (1848-52), İkinci İmparatorluk (1852-70), Üçüncü Cumhuriyet (1871-1946), Dördüncü Cumhuriyet (1946-58) ve Beşinci Cumhuriyet (1958'den bugüne dek) kurulduFransa, Birinci Dünya Savaşı'ndan (1914-1918) Almanya tarafından işgal edildiği zaman ciddi oranda insan gücü ve servet kaybı yaşadı Versailles Andlaşması ile 1871'de Almanya'nın ele geçirdiği Alsace ve Lorane eyaletlerini geri aldı Almanya Mayıs 1940'ta Fransa'ya yeniden saldırdı ve Vichy hükümeti ile bir andlaşma imzaladı Fransa Eylül 1944'te Müttefiklerce kurtarıldıktan sonra 1946'ya dek görev yapacak olan GenCharles de Gaulle geçici hükümetin başkanı oldu ve yeni bir anayasa için seçmenlerin onayını almayı başardı Güçlü yönetici Avrupa Ekonomik Topluluğu bağlamında Fransız ekonomik ve teknolojik gelişmelerini ilerlettiFransa 1954'te Hindiçini'den, 1956'da Morocco ve Tunus'tan çekildi 1958-62'de geriye kalan Afrika topraklarının çoğu özgürlüklerine kavuştu 1966'da Fransa, NATO'nun askeri emri üzerine bütün askerlerini geri çekti, buna karşılık 60000 askeri Almanya'da kaldıMayıs 1968'de isyancı öğrenciler Paris'te ve diğer merkezlerde ayaklanarak polisle çatışmaya girdiler, onlara ulus çapında grevleri başlatan işçiler de katıldı Hükümet, 26 Mayıs'ta grevcilere ücret artışı sözü verdi De Gaulle, anayasal reformlar hakkında ulus çapında bir halk oylamasını kaybetmesi üzerine Nisan 1969'da görevinden istifa etti10 Mayıs 1981'de Francois Mitterand adlı sosyalist aday başkan seçildi Hükümet Eylül'de 5 büyük endüstriyi ve özel bankaların çoğunu millileştirdi Bununla birlikte 1986'dan 1993'e kadar Fransa'da pek çok devlet şirketinin satışa sunduğu bir özelleştirme programı izlenmeye devam etti Mitterand 1988'de ikinci kez 7 yıllık bir dönem için seçildi1993'te ülkeye girişler için daha sıkı kurallar getirildi ve hükümetin yabancıları ülke dışına çıkarması kolaylaştırıldı Haziran 1994'te Ruanda'ya sivilleri devam eden katliamdan korumak amacıyla Fransız askerleri gönderildi14 Ağustos 1994'te Çakal Carlos adı ile bilinen uluslararası terörist Sudan'da yakalandı (İlich Ramirez Sanchez), Fransa'ya gönderildi ve orada ömür boyu hapse mahkum edildi Korsika adası Fransa'nın Akdeniz'de, İtalya'nın batısında yer alan 2 bölümden oluşan resmi bir toprağıdır Bunun dışında Fransız parlamentosu bir senatör ve bir milletvekili gönderen Fransız Guyanası, parlamentoda 2 senatör ve 3 milletvekili ile temsil edilen Guadelouppe, yine 2 senatör ve 3 milletvekili ile temsil edilen Martinik ve parlamentoya 2 senatör, 3 milletvekili gönderen Reunion adası gibi deniz aşırı birimler de vardır________________________________________ Fransız Guyanası (French Guyana) Başkent Cayenne Nüfus 117 000Yüzölçümü 86 504 km2Komşuları Güneyde ve Doğuda Brezilya, Batıda Surinam, Kuzeyde Atlas Okyanusu Önemli Şehirleri Cayenne, Saint-Laurent-du-Maroni Din Katolik %87, Protestan %3 9, Dindışı %35Dil Fransızca Yönetim Biçimi Denizaşırı il Tarih: Bölge 1500 yıllarında İspanyollar tarafından bulunmuş, ilk yerleşim merkezi de 1604'te Fransızlar tarafından kurulmuştur Sırasıyla Hollanda, İngiltere ve Portekiz denetimine girdikten sonra 1817'de bir Fransız sömürgesi haline gelmiştir Çoğunlukla Fransızca konuşan halk 1848'den bu yana Fransız yurttaşları olarak kabul edilmektedir 1970'ten sonra Fransız Guyanası Fransız meclisinde 2 üye tarafından temsil edilmeye başlandı________________________________________ Fransız Polinezyası (French Polynesia) Başkent Papeete Nüfus 197 000Yüzölçümü 4000 km2 Komşuları Büyük Okyanus'un Güneyinde Adalar Grubu Önemli Şehirleri Papeete Din Protestan %46 6, Katolik %394, Diğer %15Dil Fransızca Yönetim Biçimi Deniz Aşırı Toprak Tarih: Büyük Okyanus'un güneyinde 105 adadan meydana gelen bir ada grubu Adaların çoğu 1767'de denizci Samuel Wallis tarafından bulunmuştur, ama 1 yıl sonra Fransız Louis de Bouganville bölge üstünde hak iddia etmiştir 1850'den önce adaların çoğu Fransız himayesine girmiş, 1880'lerde de bütün grup bir Fransız sömürgesi haline getirilmiştir 1946'dan bu yana bölge halkı tam Fransız yurttaşı sayılmakta ve ulusal meclise iki temsilci göndermektedir________________________________________ Gabon Başkent Libreville Nüfus 1 390000Yüzölçümü 267 667 km2Komşuları Kuzeyde Ekvator Ginesi ve Kamerun, Doğuda ve Güneyde Kango Önemli Şehirleri Libreville Din Hıristiyan %96 2, Diğer 38Dil Fransızca, Bantu Dialektleri Yönetim Biçimi Çok Partili Cumhuriyet Tarih: 19 yy'ın ikinci yarısında Fransa bölgede hakimiyet kurdu 1960 yılında Gabon bağımsız oldu 1990 yılında yeni anayasa oluşturuldu Gabon zengin doğal kaynakları, dış yatırımları ve hükümetin kalkınma programlarını başarıyla uygulaması sayesinde bugün kara Afrikası'nın en müreffeh ülkelerinden biridir________________________________________ Gambia Başkent Banjul Nüfus 859 000Yüzölçümü 10 689 km2Komşuları 3 Tarafı Senegal ile Çevrili Önemli Şehirleri Banjul Din Müslüman %95 4, Hıristiyan %37, Diğer 08Dil İngilizce, Mandhka, Wolof Yönetim Biçimi Askeri Rejim Tarih: Ülke 1588 yılında İngiltere'nin Afrika'daki ilk sömürgesi oldu 1965 yılında bağımsız oldu 1970 yılında İngiliz Devletler Topluluğu içinde bir Cumhuriyet statüsü kazandı 1981 yılındaki darbe girişiminin ardından, Senegal ile konfederasyon kurdu Konfederasyon 1989'a kadar sürdü 24 yıl süren iktidar sonunda 23 Temmuz 1994 yılında Lieut Yahya Jammeh tarafından kanlı bir darbe gerçekleştirildi Demokrasiye geçiş sözü vermesine rağmen Jammeh politik faaliyetleri yasakladı, potansiyel muhalifleri tutukladı________________________________________ Gana (Ghana) Başkent Accro Nüfus 17 225000Yüzölçümü 238 533 km2Komşuları Batıda Cote D'Ivoire, Burkina, Faso Kuzeyde, Doğuda ise Togo Önemli Şehirleri Accro Dil İngilizce Yönetim Biçimi Askeri Rejim Tarih: MS 400-1240 arası Afrika İmparatorluğu adıyla Nijer ırmağı boyunca adlandırılan Gana, Altın sahilleri adıyla Britanya İmparatorluğu eliyle 113 yıl yönetildi 1957 yılında bağımsız oldu 1960 yılında İngiliz Devletler Topluluğu içinde Cumhuriyet statüsüne sahip oldu 964 yılı referandumu ülkede imar faaliyetlerinde bulunan ancak ülkeyi borç batağına sürükleyen, ardından da rüşvet suçlamalarıyla karşı karşıya kalan Nkrumah 1966 yılında iktidardan indirildi 1969 yılında seçimler yapıldı, ancak ardından 1972, 198, 1979 ve 1981 yıllarında 4 darbe girişimi ile ülke karşı karşıya kaldı 1979 ve 1981 yıllarında hava gerginleşti "Jerry Rawlings"in darbeleri anayasayı ortadan kaldırdı ve siyasi partileri yasakladı Çok partili siyasete olanak tanıyan yeni bir anayasa 1992 yılında kabul edildi________________________________________ Gine (Guinea) Başkent Konakri Nüfus 6 392000Yüzölçümü 245 857 km2Komşuları Kuzeyde Gine-Bissau ve Senegal, Kuzeydoğuda Mali, Doğuda Fildişi Kıyısı, Güneyde Liberya ve Sierra Leone, Batıda Atlas Okyanusu Önemli Şehirleri Labe, Kankah, Kindla Din Müslüman %85, Hıristiyan %8 Dil Fransızca, Mandinka ve Ful dilleri Yönetim Biçimi Cumhuriyet Tarih: XVIII yy da bölgenin kuzey bölümü Gana imparatorluğunun bir parçasıydı 1891'de Fransız sömürgesi oldu 1958'de halkın bağımsızlık oylamasına evet demesiyle Fransızlar çekildi Fransızların çekilmesinin ardından başkan Toure yüzünü Komünist ülkelere çevirdi Başarısız bir Portekiz işgal girişiminin ardından binlerce muhalif 1970'lerde hapse atıldı 1984 yılında Touren'in ölümünden sonra kanlı bir darbeyle askerler iktidarı ele geçirdi 1991 yılında yeni bir anayasa kabul edildi, ancak demokrasi çabaları çok yetersizdi 1993 yılındaki başkanlık seçimlerini Lansana Conte kazandı |
|
 |
Üye olmanıza kesinlikle gerek yok !
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
«
Önceki Konu
|
Sonraki Konu
»
|
|
ForumSinsi.com hakkında yapılacak tüm şikayetlerde ilgili adresimizle iletişime geçilmesi halinde kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde gereken işlemler yapılacaktır. İletişime geçmek için buraya tıklayınız.