*İstiklal Madalyası Nedir Kimlere Verilmiştir? *

"İstiklâl Madalyası Kanunu" 4 Nisan 1921 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonra madalyanın yapımı hususunda Darphane tarafından bir yarışma açıldı 9 Ocak 1923’te bu yarışmayı Mesrur İzzet Bey’in tasarımı kazandı

Mesrur İzzet Bey (1873-1952) Sanayi-i Nefise-i Hümayun Heykel Bölümü’nü birincilikle bitirmiştir Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde çeşitli madalyalar ve özellikle Cumhuriyet döneminin eski Türkçe ve daha sonra yeni Türkçe ilk madeni paralarının çizim hakkaklığını yapmıştır Ayrıca Mesrur İzzet Bey’in heykelleriresimleri ve porselen vazoları da bulunmaktadır

Yapıtları arasında heykellerresimler ve porselen vazolar bulunan ve birçok pulumuzun tasarımını da gerçekleştiren Mesrur İzzet Bey uzun yıllar Yıldız Porselen Fabrikası’nda müdürlük yapmıştır

Mesrur İzzet Bey’in yapıtlarını gösteren bir albüm Türk Nümismatik Derneği tarafından hazırlanmış ve şu anda yayım aşamasındadır

İstiklâl Madalyası’nın Ön Yüzü:

Ortada üzerinde Türk bayrağı çekili olan ilk Büyük Millet Meclisi binasıbinanın sağında ve solunda bir cami ve görüntüleri
Meclis binasının arkasında doğan güneş ve güneşten tüm çevreye yayılan uzun ve kısa ışık huzmeleri zaferin ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunu simgelemektedir

Meclis binasının altında yer alan dünyayabatırpanörsçekiçresim paleti ve fırça görüntüleriyle sanatbilimtarım ve
sanayiye önem verileceğidünya ile bütünleşme kararlılığının belirtilmesi amaçlanmaktadır Bu simgelerin sağında ve solunda savaşı anlatan meşe yapraklarının hemen üstünde meclisin açılış tarihi olan solda"23 Nisan" sağda "1336" (1920) tarihlerine yer verilmiştir
Madalyanın alt yarısındabulutların hemen altında sağa doğru yürüyen ve iki öküzün çektiği İstiklâl Savaşı’nı simgeleyen kağnı arabasıyla İstiklâl Savaşı’nın kazanılmasında büyük özverisi olan Türk kadınının rölyefi yer almaktadır Rölyefin altında güneş ışınlarının ve bulutların devamı gözükmekte alt ortadaki ışınların içinde ise devletimizin yapılaşmasını simgeleyen bir şakül bulunmaktadır

İstiklâl Madalyası’nın Arka Yüzü:

Arka yüzünde madalyanın tüm çevresini kaplayan ve aşağıdan yukarıya doğru resmedilmiş ayyıldız ve ayın dış çevresinde bir motif bulunmaktadır
Ortada yer alan Türkiye haritasında bir yıldız biçiminde gösterilen
Ankara’dan Misak-i Milli sınırları içinde tüm Türkiye’yi kapsayan yedi büyük ve birçok küçük ışık çizgisi yer almaktadır Altta ayın sağ ve sol iç tarafındabarışı anlatan zeytin yaprakları arasında bir çerçeve içindeeski Türkçe’yle üç satır olarak yazılmış "1- Teşrinisani- 1338" tarihi yazılmaktadır 1928’deki Harf Devrimi’nden sonra bu yazıyeni Türk harfleriyle değiştirilmiş ve madalyada dört satır olarak "1- Teşrinisani- 1338" biçimiyle yazılmıştır Bugünkü takvimimizle 1 Kasım 1922 olan bu tarihsaltanatı kaldıran yasanın kabul edildiği günün tarihidir

İstiklâl Madalyasıilk kez 22 Ağustos 1923 tarihinde 10000 adet olarak basılmış ve hak sahiplerine"İstiklâl Madalyası Beratları" başlıklı belgeyleönce Büyük Millet Meclisi tarafındandaha sonra ise Milli Savunma Bakanlığı tarafından verilmeye başlanmıştır
İstiklâl Madalyası’nın üzerindeki tüm tarihler ve yazılar1928 Harf Devrimi’nden sonra yeni Türk harfler ve rakamlarla değiştirilmiştir"

Kimlere Verilir?

15 Mayıs 1919’dan 9 Eylül 1922 tarihine kadar süren Kurtuluş Savaşı’nda cephede veya cephe gerisinde kahramanlık ve fedakarlık gösterenlere İstiklal Madalyası verilmiştir

20 Kasım 1920’den itibaren 1926 yılına kadar milletvekili kuvay-ı milliyeciPTT memuru mülki amir ve askerlerden oluşan toplam 6920 kişi TBMM tarafından İstiklal Madalyası ile ödüllendirilmiştir 1968’de 1005 sayılı yasanın (1 Mart 1968 tarihi itibariyle) kabulüne kadar geçen 47 yıl içinde 17557’si subay-astsubay ve 77704’ü erbaş ve er olmak üzere toplam 95261 kişiye “İstiklal Madalyası” verilmiştir

30 Ocak 1929 gün ve 3579 sayılı kanun gereğince; Kurtuluş Savaşı'nda milli orduda görev alan alay sancaklarına da birer İstiklal Madalyası verilmiştir

Türkiye'de ayrıca İstiklal Madalyası sahibi iki şehir bulunmaktadır Bunlar Kahramanmaraş ve İnebolu'dur

Kahramanmaraş21 Ocak 1920 – 11 Şubat 1920 arasında kurtuluş mücadelesi vererek şehri Fransız işgalinden kurtaran halkın kahramanlığı nedeniyle 5 Nisan 1925’te kırmızı şeritli istiklal madalyası ile ödüllendirildi Kurtuluş Savaşı sonrasında Meclis’ten gelen şehirde Kurtuluş Savaşı’na katılanların bildirilmesi şeklindeki yazı üzerine toplanan şehrin ileri gelenlerinin “Maraş’ta Milli Mücadele’ye katılmayan tek bir fert bile yoktur” cevabı üzerine TBMM madalyayı fertlere değil bütün şehir halkına verme kararı almıştır 1925’ten beri 12 Şubat’ta gerçekleşen törenlerde şehrin İstiklal Madalyası bayrağa törenle takılarak bu olay canlandırırlı

İnebolu ise 9 Nisan 1924 tarihli TBMM kararıyla İnebolulu kayıkçıların gayretleri ve başarıları nedeniyle beyaz şeritli istiklal madalyası ile ödüllendirilmiştir Madalyaİnebolu Belediyesi’nde muhafaza edilmektedir Her yıl 9 Haziran’da tören alanında istiklal madalyası ile birlikte verilen berat açılıp okunur

İstiklal Madalyasımadalya sahibinin ölümü üzerine kanuni mirasçılarına devreder

İlk İstiklal Madalyası Sahipleri

TBMM 1 Dönem üyelerinden bazılarına İstiklal Madalyası verilmesi için Gazi Mustafa Kemal Paşa tarafından yazılan tezkereTBMM'nin 21 Kasım 1923 Çarşamba günü 65 toplantısında görüşülmüş ve yapılan oylama sonucunda Mustafa Kemal ve 23 arkadaşına kırmızı-yeşil şeritli İstiklal Madalyası verilmesi oybirliğiyle kabul edilmiştir

Buna göre TBMM Birinci Devre üyelerinden olup Batı Cephesi'nin Kuzey Grubu'nda yararlık gösteren asker milletvekilleriylesivil şahıslara 66 sayılı yasanın ikinci ve beşinci maddelerine dayanılarak İstiklal Madalyası verilmiştir

Kırmızı-yeşil şeritli İstiklal Madalyası verilen kişiler şunlardır:

1 Gazi Mustafa Kemal Paşa(Ankara)
2 Fevzi Paşa (Çakmak) (Kozan)
3 İsmet Paşa (İnönü) (Edirne)
4 Ali Fuat Paşa (Cebesoy) (Ankara)
5 Kazım Karabekir Paşa (Karesi)
6 Refet Paşa (Bele) (İzmir)
7 Fahrettin Paşa (Altay) (Mersin)
8 Ali Çetinkaya (Karahisarı Sahip)
9 Avni Zaimler (Saruhan)
10 Hüsrev Gerede (Trabzon)
11 Cavit Erdel (Kars)
12 Cafer Tayyar Eğilmez (Edirne)
13 Hacı Şükrü Aydınlı (Diyarbakır)
14 Mahmut Esat İleri (Aydın)
15 Memduh Necdet Erbek (Karahisarı Şarki)
16 Ömer Lütfi Argeşo (Karahisarı Sahib)
17 Selahattin KöSearch Engine Optimizationğlu (Mersin)
18 Celal Bayar (Saruhan)
19 Mustafa Necati Uğural (Saruhan)
20 Reşat Kayalı (Saruhan)
21 Mehmet Vehbi Bolak (Karesi)
22 Osmanzade Hamdi Aksoy (Ertuğrul)
23 Hüseyin Gökçelik (Elazığ)
24 Rıza Kotan (Muş)