Kanın İçindekiler, Kanın İçinde Neler Vardır, Kanın İçinde Ne Var, Kanda Neler Vardır

Kanın içindekiler, Kanın içinde neler vardır, Kanın içinde ne var, Kanda neler vardır



Kanın içinde neler var

Alyuvar (Eritrosit)

- İçlerindeki hemoglobin sayesinde oksijen ve karbondioksit taşınmasında rol oynar

- Kana kırmızı rengini veren hücredir

- 1 mm3 kanda ortalama 5 milyon alyuvar bulunur

- İnsan vücudunda 120 gün yaşar

Akyuvar (Lökosit)

- Yabancı maddelerle veya hastalık etkenleriyle ( virüs, bakteri v b ) karşılaştığımızda vücudumuzu koruyan savunma hücreleridir

- Hastalık etkeni vücudumuza girdikten sonra akyuvarlar antikor üretirler Bu antikorlar hastalık etkenine karşı savaşırlar

- Her bulaşıcı hastalığın pencere dönemi dediğimiz bir dönemi vardır

- Bu dönemde hem hastalık etkeni hem de antikorlar savaş için çoğalırlar

- Eğer bu dönemde test yapılırsa; etken belirli seviyeye gelmediği için hastalık saptanamaz

- Akyuvarların birçok çeşidi olmakla birlikte, her çeşidin yaşam süresi farklıdır

- 1 mm3 kanda ortalama 6 – 10 bin kadar akyuvar bulunur

Plazma :

Kanın sıvı kısmına plazma denir Tüm kan hücreleri bu sıvı içerisinde bulunur Plazma;

- Su (% 92),

- Elektrolitler (sodyum, potasyum, klor vb),

- Albumin, globulin, immünglobulin gibi yaşamsal proteinlerden oluşur

Kanın içindekiler ve özellikleri

Kanın hücresel elemanları kemik iliğinde yapılır Başlıca 3 grupta incelenebilir

Eritrositler (Alyuvarlar)

Lökositler (Akyuvarlar)

Trombositler

Eritrositler : Kana kırmızı rengini veren alyuvarlardır İçinde taşıdıkları hemoglobin molekülü ile hücrelere oksijen ve hücrede enerji sağlama sırasında yakılan oksijenin metaboliti karbondioksiti dışarı atmak üzere akciğere taşır Eritrositlerin ortalama yaşam süresi 120 gündür

Lökositler : Vücuda giren canlı cansız her çeşit yabancı maddeyi tanımak ve onlarla savaşmak için görev yaparlar Bir kısmı doğrudan mikroplarla savaşırken, başka bir kısmı yabancı molekülleri ve mikropları tanıyarak sistemi uyarır, diğerleride mikropla savaşmak üzere antikor denen spesifik proteinleri üretir Akyuvarların yaşam süresi değişiktir 48 – 72 saat ile yaşam boyu canlı kalabilirler

Trombositler : Bir yaralanma halinde yaralanan bölgeyi ilk tamir etme ve bu bölgede pıhtı oluşması için bir dizi olayı başlatma görevi olan hücrelerdir Bu hücrelerin yaşam süresi 7 – 9 gündür

Görüldüğü gibi kan hücreleri kemik iliğinde sürekli olarak yapılan, yaşayan ve ölen hücrelerdir Bir bakıma kan hücreleri sürekli olarak yenilenen hücrelerdir Kemik iliği ise sürekli olarak çalışan ve gereksinime uygun miktarda hücre üreten bir fabrikadır İnsan vücudunda 70 ml / kg kadar kan vardır ( 70 kg ağırlıkta biri için yaklKan, atardamar ve toplardamardan oluşan damar ağının içinde dolaşan; akıcı plazma ve hücrelerden (alyuvar,akyuvar ve plaket) meydana gelmiş kırmızı renkli bir sıvıdır

Kan ile ilgili tıbbi terimler genellikle hemo- ve hemoto- sözcükleri ile başlar Bu sözcükler eski Yunanca’da kan sözcüğünü karşılayan “haima” dan türetilmiştir

Kanın ana işlevi; besin maddelerinin ( oksijen, glikoz) sağlanması, yapısal elemanların sağlanması ve atık maddelerin (karbondioksit, laktik asit vs) atılmasının sağlanmasıdır

Her bedende 5 ila 6 litre arası kan bulunur Bu miktar ortalama vücut ağırlığının %7-8′ini oluşturur Kanın yarısı, sıvı olan bölümden yani plazmadan meydana gelir Diğer yarısı ise kanın içinde çeşitli görevler üstlenmiş olan hücreler veya moleküllerdir Kandaki hücreler, vücuttaki kan miktarının yarısını oluşturmalarına rağmen, yan yana dizildikleri takdirde 96500 km’lik bir çizgi oluşturabilecek kadar fazladırlar Bu, dünyanın çevresini iki kez dolaşmaya yeterli bir uzunluktur

Kan, hücrelerden ve “plazma “ adı verilen bir sıvıdan oluşmuştur Hücreler eritrositler (kırmızı kan hücreleri), lökositler (beyaz kan hücreleri) ve trombositlerdir Hücrelerin % 99’undan fazlasını eritrositler oluşturur Eritrositler kanın oksijen taşıyan hücreleridirLökositler vücudu enfeksiyonlara ve kansere karşı koruyan hücrelerdir Trombositler ise kanın pıhtılaşmasında görev alırlar

Eğer kan santrifüj edilirse, hücreler plazmadan ayrılır Hücreler daha ağır oldukları için dibe çökerken daha hafif olan plazma üstte kalır Kan, içi heparin ile sıvanmış “mikropipet” denilen küçük tüplerde santrifüj edilir Bu tüpün en alttaki kısmında eritrositler toplanır, bunun hemen üstünde ise çok ince bir tabaka halinde lökositler bulunur, en üstte ise plazma bulunur Hematokrit, eritrositlerin oluşturduğu kan hacminin toplam kan hacmine oranıdır Hematokrit tayini için kan heparinize özel tüplerde santrifüj edilir, eritrositler en altta toplanır, onun üstünde lökosit ve trombositlerin oluşturduğu çok ince bir tabaka oluşur, en üstte ise plazma adı verilen açık saman sarısı-beyaz renkte sıvı toplanır Hematokriti hesaplamak için eritrositlerle dolu olan tüpün uzunluğu kanla dolu tüpün uzunluğuna bölünüp, çıkan sonuç 100 ile çarpılırHematokrit pipetinde eritrositler 36 mm lik bir sütun oluştururken, lökosit ve trombositler birlikte yaklaşık 1-2 mm lik bir sütun oluşturmalarının sebebi, bu hücrelerin sayılarından kaynaklanmaktadır 1 mm3 kanda 4,6-6,2 milyon eritrosit varken, 5000-10000 lökosit ve 200000-400000 trombosit vardır Doğal olarak, sayıca fazla olan eritrositler hemotokrit pipetinde daha uzun bir sütun oluşturacaklardır

Hematokrit oranı erkeklerde % 40-50 arasında değişirken, bu oran kadınlarda % 35-45 arasında değişir Erkeklerde hematokrit oranının yüksek olmasının sebebi, erkeklerdeki toplam kan hücresi sayısının kadınlarınkinden daha fazla olmasından kaynaklanmaktadır Erkeklerde 1 mm3 kanda ortalama 5,1-5,8 milyon kan hücresi varken kadınlarda 1 mm3 kanda 4,3-5,2 milyon kan hücresi vardır Eritrositlerin sayısının azaldığı durumlara anemi (kansızlık) denirken, eritrosit sayısının arttığı durumlara ise polisitemi denir

Plazma kanın sıvı kısmıdır, su içinde çözünmüş çok sayıda organik ve inorganik maddelerden oluşur Bu maddelerden en önemlisi proteinlerdir Proteinler plazmanın toplam ağırlığının yaklaşık yüzde 7 sini oluşturur Plazma proteinleri 3 ana gruba ayrılır Bunlar, albüminler, globülinler ve fibrinojendir Bu proteinlerin kandaki konsantrasyonu, sırasıyla 4,5 g/100mL , 2,5 g/100 mL ve 0,3 g/100mL dir Proteinler içinde miktar olarak en fazla olan albüminlerdir Bu proteinler, hücreler tarafından kullanılmak üzere plazmadan ayrılmazlar Hücreler kendi proteinlerini yapmak için plazma amino asitlerini kullanırlar fakat hiçbir zaman plazma proteinlerini kullanmazlar Plazma proteinleri plazmanın içinde yada interstisiyel sıvıda fonksiyon yaparlar Kısacası, plazma proteinleri, hücreler tarafından kullanılmak üzere plazmayı terk etmezler Eğer kanın pıhtılaşmasına izin verilirse, tüpün üstünde kalan sıvıya plazma değil serum denir Serumda fibrinojen ve pıhtılaşma ile ilgili diğer proteinler, pıhtılaşmada kullanıldığı için yoktur Matematik formül olarak ifade etmek gerekirse

[Plazma - Fibrinojen = Serum ]diyebiliriz