Dünyanın Özellikleri

Dünyanın Özellikleri Nelerdir

Dünyanın Özellikleri

Dünyanın Fiziksel Özellikleri


Dünya kutuplarından hafif basık olan bir küre şeklindedir Çapı; Ekvatorda 12 756 km, kutuplar arasında 12 712 km’dir Hacmi; 1 083 260 km3 , kütlesi 61 x1024 kg’dır


Dünyanın Yoğunluğu: Yoğunlukları bakımından dünyayı meydana getiren barisfer, çekirdek zarfları, sima ve sial farklı değerler göstermektedir Barisferin yoğunluğu diğer zarflardan fazladır Dünyanın derinliklerindeki yoğunluk farklılaşması merkezden yeryüzüne doğru azalarak devam etmektedir Dünyanın ortalama yoğunluğu 552 dir


Yeriçinin sıcaklığı: Yerin sıcaklığı yaklaşık olarak 30 m derinlikte hissedilmeye başlar ve buradan sonra derinlere inildikçe sıcaklık artar Maden ocaklarında tünel ve petrol kuyularında bu sıcaklık en iyi şekilde hissedilir


Yeryuvarı bir ısı makinesi gibidir Yerin iç kısmından yeryüzüne doğru sürekli bir ısı akımı (ısı akışı) vardır Yeriçindeki ısı, güneşten gelen ısıya kıyasla az olmasına rağmen, birçok volkanlar, depremler ve dağ oluşumu için gerekli enerjinin kaynağını meydana getirir Yeryuvarının litosfer ve üst manto bölgesindeki yüksek radyoaktivite ile daha derinlerde etken olan gravitasyon enerjisinin termal enerjiye dönüşümü, yeriçi ısısının ve sıcaklığının başlıca kaynaklarıdır


En çok rastlanan mağmatik kayaçlardaki radyoaktif ısı üretimi, bunların içerdikleri radiojenik Uranyum, Toryum ve Potasyumun miktarlarına göre değişmektedir En fazla radyoaktif element içeren granit ve granitik kayaç grupları en çok ısı üretirler


Günlük yaşantımızda yer ısısının farkında olmayışımızın nedeni, yer kabuğunun ısı iletkenliğinin düşük olması, ısının yeryüzüne çok yavaş gelmesidir


Dünyanın merkezine doğru inildikçe ısı devamlı olarak artar Yerin sıcaklığının 1 C0 artması için inilmesi gereken derinlik her bölgede aynı değildir Yaklaşık olarak her 33 mde yerin sıcaklığı 1 C0 artar Buna Jeotermik gradyan denir


Yerin içinden yeryüzüne doğru akan ısı enerjisine yerin ısı akısı denir Bunun değeri jeotermik gradyana bağlı olduğu gibi, ısının içinden geçtiği kayaç kütlesinin ısı iletkenliğine bağlıdır


Jeotermik derece; ısının bir derece yükselmesi için bilinmesi gereken derinlik olup, ortalama 300 m’dir Yer ısısı derecesine aşağıdaki faktörler etki eder


• Geçilen tabakanın iletkenliği veya yalıtkanlığı

• Kayaçların cinsleri

• Tabakaların Şistozite dereceleri

• Bölgede volkanik faaliyetin olup olmadığı

• Radyoaktif minerallerin yokluğu yada varlığı


Yerçekimi ve İzostasi; Serbestçe salınım yapan bir sarkacın sürekli hareketi, boşluğa bırakılan veya havaya fırlatılan bir cismin yeryüzüne düşmesi, yeryuvarının bir çekim kuvvetine sahip olduğunun açık belirtileridir


Yerçekimi değeri, çekim kuvvetinin ivmesi ile belirtilir ve g ile gösterilir Yeryuvarı geometrik olarak tam bir küre olmadığından, yerçekimi ivmesinin kutuplardaki değeri ekvatordaki değerinden fazladır (Kutuplarda 983 gal, ekvatorda 978 gal)


Yeryüzünde bir noktadaki çekim kuvveti; bu noktanın yer merkezine olan uzaklığına, noktanın deniz seviyesine göre yüksekliğine ve noktayı çevreleyen maddelerin yoğunluğuna bağlı olarak değişir


Yer kabuğunun kütleleri ve yoğunlukları birbirinden farklı büyük parçaları arasındaki denge durumuna izostasi denir Jeolojik olaylarla yerkürede birçok değişiklikler meydana gelir Sedimantasyon, yer kabuğu hareketi ve mağmatik faaliyetler izostatik dengeyi bozar


Dünyanın mıknatıslığı: Mıknatıslık özelliğinin büyük bir kısmı litosfere aittir Litosfer yapısındaki minerallerin farklı mıknatıslanma kabiliyetinde olmaları, muhtelif litosfer bölgelerindeki magnetik alan şiddetlerinin farklı olmasına sebep olmaktadır Kuvars, kalsit, kayatuzu gibi mıknatıslanma kabiliyeti az olan (-0001 gauss) diamagnetik minerallerin bulundukları litosfer bölgelerinde, magnetik alan şiddetleri azalır Buna mukabil mıknatıslanma kabiliyetleri fazla olan (200-2000 Gauss) minerallein bulundukları bölgelerde ise, litosferin magnetik alan şiddeti artar Dünyanın magnetik alan şiddeti 05 gauss’tur Mıknatıslanma kabiliyetleri fazla olan minerallere paramagnetik mineraller denir Litosferin muhtelif bölgelerindeki magnetik alan şiddetlerini magnetometre ile ölçmek mümkündür