Gence Hanlığı / Gence Hanları ve Hanlık Tarihleri

GENCE HANLIĞI; Azerbeycan"ın Gence yöresinde hüküm sürmüş olan hanlıkİran hükümdarı Nadir Şah 1735"te Gence"yi ele geçirdiNadir Şahın öldürülmesinden sonra Gence de diğer Azerbaycan Hanlıkları gibi İran toprağı olmaktan çıkarak 1747"de bağımsızlığını ilan etti Ziyadoğulları Hanedanını kuran Kalaç Türklerinden Şahverdi Han, Gence"nin ilk hanı olduŞia"nın Caferi koluna mensub olan Ziyadoğulları Hanedanı Türkçe konuşuyordu1781-83 yılları arasında Gence, Karabağ hanlarının eline geçtiyse de geri alındı

Onduzuncu yüzyılın başlarında Gürcistan"ı işgal eden Rusya, Gence ile birlikte bütün bağımsız Azerbaycan hanlıkları için tehdit unsuru olduBu hanlıklar büyük tehlikeye karşı aralarında birleşmeyi başaramadılarRusya bu sırada Dağıstan ve Kuzey Kafkasya"da bulunan hanlıklarla savaş halindeydiAzerbaycan"daki coğrafi durum Rusya"nın ,Dağıstan"ı ve Kuzey Kafkasyadaki hanlıkları ele geçirmesini güçleştiriyorduKafkasya"daki Rus orduları kumandanı general Sisyanov 1803"te Tiflis"ten hareket ederek Gence"yi kuşattıGence Hanı Cevad Han Ruslar"la yaptığı, yenildiği ve devletini kaybettiği muharebede öldürüldüOğlu ve veliahdı Hüseyin Han da babası ile aynı günde Ruslar"ın top ateşi ile öldürüldüCevad Hanın ve Hüseyin Hanın öldürülmesi üzerine iki koldan şehre giren Ruslar yağma yaparak,halkı öldürdüler

Gence Hanlığını ortadan kaldırdılarBuranın adı da Çariçelerinin onuruna Elizabetpol olarak değiştirdiler(1804) Hüseyin Hanın kardeşi Uğurlu Han bu tarihten 22 yıl sonra Gence"yi Ruslardan geri alıp 2 yıl Gence Hanlığı yaptıFakat Ruslar ülkeyi tekrar istila ederek Gence Hanlığını tamamen ortadan kaldırdılarGence de Türkmençay Antlaşmasıyla Rusya"ya ilhak edildiKomünist idare Gence"ye Kirovabad adını verdi

Gence Hanları ve Hanlık tarihleri;

Şahverdi Han( 1747-1791)

Mehmed Hasan Han( 1761-1786)

Cevad Han( 1786-1804)

Uğurlu Han( 1826-1828)

Kaynak; YENİREHBER ANSİKLOPEDİSİ CİLT 8 SAYFA 14-15
frmsinsinet için yazılmıştır