Zamanda Yolculuk Olasılığı Mümkün

Zamanda yolculuk olasılığı MÜMKÜN

Geniş bir bilgi topladım sıkılmadan hepsini okuyun

Japonya Uzay Havacılık Dairesi (JAXA) ve Tokyo Üniversitesi'nde görev yapan DoçDr Serkan Anılır, zamanda yolculuk konusunu cnnturkcom için yazdı

Zamanda yolculuk dendiğinde aklımıza hep ünlü bilim adamı Stephen Hawking'in yaklaşımı gelir 'Eğer zamanda yolculuk mümkün olsaydı, neden bugün gelecekten gelmiş zaman yolcularıyla karşılaşmıyoruz?' Peki ya ileride zamanda yolculuk gerçekten mümkün olursa ve gelecekten gelmiş kişiler aramızda yaşayıp bizi izliyorlar ve içlerinden gülüyorlarsa? Gelin, hep beraber bu olasılığı düşünelim

Zannederim, uzmanlık alanı olmasa da herkes, zamanda yolculuğun ancak ışık hızına ulaşabilmemiz durumunda mümkün olduğunu biliyordur

Gelecekte, zaman yolculuğu ile ilgili bütün engelleri ortadan kaldırıp ışık hızından daha hızlı hareket etmeye yönelik teknolojiyi geliştirdiğimizi varsayarsak, nasıl bir zaman yolculuğu yaşanacağını da hayal edebiliriz

Wells'in romanı ve 'warp' fikri

Zamanda yolculuk üzerine en tanınmış yazılı roman, ünlü yazar HGWells tarafından kaleme alınmıştır Romanda zaman makinası geçmişe ve geleceğe tek bir çizgi üzerinde hareket ederken, bugün zamanda yolculuğun gerçekleşeceğine inanan birçok bilim adamı, bazı zorlukları yok etmek için 'warp' fikrini ortaya atmaktadır

'Warp'ı basit bir örnekle açıklayacak olursak, bir kağıdın sol alt köşesine (X), sol üst köşesine (Y) yazalım X'den (şimdiki zaman) Y'ye (geçmiş zaman) bir çizgi çekelim

Wells'in modelinde, zaman makinası bu çizgi üzerinde hareket etmektedir Ama, harflerin yazılı olduğu iki köşeyi kağıdı kaldırıp ortası sarkacak şekilde biraraya getirirsek, bu iki farklı nokta arasında hareket etmek için varolan çizgiyi takip etmek yerine direkt atlama yapabileceğimizi görürüz 'Warp' budur

Her ne kadar bu imkansız gibi düşünülse de, bugün doğadaki formlara baktığımızda, mükemmel bir kare veya dikdörtgen benzeri bir form göremeyiz Doğa, bizim '35 boyut' ismini verdiğimiz mevcut form cetvelleriyle tanımlanamayan 'fraktal'lerden oluşur

Kar tanesi ve yansımalar

Buna en güzel örnek ise bir 'kar tanesinin' şekli Kyoto Üniversitesi'nden Prof Dr Koji Miyazaki ile beraber yaptığımız bir araştırma sırasında, kar taneleri ve benzer milyonlarca fraktal şekillerin aslında dördüncü boyuttan üçüncü boyuta yansımalar olduğunu bilgisayar modelleriyle kanıtlayıp başarılı olduk

Einstein'in 'zaman' olarak tanımladığı dördüncü boyutun, belki de farklı bir kurgusu olan bir üst 'mekan' olabileceğine dair bir tez de geliştirdik

Uzayın şekli ve boyut konusunu daha derinden kavramak, ileride belki de zaman makinasının önünü açabilir

Zaman makinasına geri dönecek olursak, bugüne kadar büyük bütçeler ve derin araştırmalarla hazırlanmış bütün filmlerde kahramanımız zaman makinasıyla geçmişe veya geleceğe giderken, farklı zaman diliminde başladığı nokta ile çıktığı nokta aynıdır

Örneği tekrar düşünürsek, bir kağıt üzerindeki iki nokta arasındaki çizgiyi takip etmeden o noktalar arasında gidip gelmek bir gün mümkün olsa da, herhalde o gün zaman makinası üzerine çalışanlar, çok önemli bir gerçeği fark edecekler O da kağıdın hareket halinde olması Yani uzayın hareket ediyor olması

Nasıl mı?

Dünya saatte yaklaşık bin 600 km hızla dönmektedir Eğer bir zaman yolcusu 'warp' ile, zamanda bir saat geriye gidecek olursa, çıkacağı nokta ilk başlangıç noktasından bin 600 km ötede olacaktır

Tabii ki bu durumda, uzaya dışarıdan bakacak olursak, dünyanın aynı bir saat içinde güneşin etrafında da 107 bin km yol katettiğini, güneşin de Samanyolu galaksisinde 810 bin km, Samanyolu'nun da Andromeda galaksisine doğru 240 bin km, 'Local Group' adı verilen bizim sistemimizin de Virgo kümesine doğru 2 milyon 770 bin km ve komple olarak Virgo sisteminin de 'Great Attractor' adı verilen görünmeyen bir kümeye doğru 2 milyon 150 bin km ile hareket ettiğini düşünmemiz gerekir

Zamanda yolculuk hayalleri ile yola çıkan pilotumuz, sadece ve sadece bir saat geriye dönmeye kalkışırsa, yola çıktığı noktadan yaklaşık 5 milyon kilometre uzaklıktaki farklı bir noktada ortaya çıkacaktır

Burada önemli olan, yolculuğa başladığı noktada gene ortaya çıkmış olsa bile, bu sırada uzay bir saat içinde hareket etmeye devam etmiştir

Bu kadar kötümser olmamak için, olaya bir de iyi tarafından bakalım 5 milyon kilometre uzakta çıkma olasılığından bahsettiğim halde, bütün yıldız ve kümelerin aynı yöne hareket etmediği gerçeğini göz önünde bulunduracak olursak, buradan birbirlerini sıfırlama şansları olduğunu söyleyebiliriz

Bugün bilim adamlarının 'uzayın duvar kağıdı' olarak da tanımladıkları arka plandaki 'kozmik kısa dalga fon radyasyonu' (Büyük patlama, yani Big Bang adını verdiğimiz evrenin doğuşunda meydana gelen patlamadan geriye kalan radyasyon) ölçümleri ışığında, dünyanın saatte yaklaşık 1 milyon 400 bin km hareket ettiğini biliyoruz

Bu uzaklıkları şu ana kadar sadece bir saatlik bir zaman yolculuğu macerası olarak düşündük Bunu günlere, aylara, yıllara vurursak ortaya çıkan mesafe farklılıklarını zannediyorum herkes hesaplayabilir

Basit bir örnek verecek olursak, 2105 yılından zamanımıza dönmeye çalışan bir kişi, dünyadaki başladığı noktadan yaklaşık 1 trilyar kilometre uzakta çıkacaktır, bize o noktada mesaj gönderse, dünyaya ulaşması yaklaşık 47 gün alacaktır

Uzay keşifleri

Eğer bu şekilde bir yolculuk imkanı olursa, yani uzayın sürekli hareket halinde olmasını kendi avantajımıza çevirmek istersek, bunlardan birisi uzay keşifleri olabilir

Mesela aynı hesaplama sistemi ile gidersek, şu an ki bulunduğumuz noktada 174 gün sonra Jüpiter gezegeninin olacağını tahmin ederek (dünyaya en yakın olduğu zamanda 587 milyon kilometre) buna ayarlayarak bir keşif gemisini gönderebiliriz

Tabii ki x-y düzleminde başarılı olunacağı tahmin edilse bile, uzay ortamındaki x-y-z sisteminde düşünürsek, belki uzaklık olarak doğru noktada çıkabiliriz ama Jüpiter'in o andaki konumuna göre tam olarak yanında çıkma şansımızın çok zayıf olduğu da bir gerçektir

Ancak bu teknoloji eğer başarılı olursa, mesela dünya yörüngesine uydu veya benzeri yük taşıması için son derece pratik bir çözüm olabilir

Hayal gücümüzü zorlamaya devam edecek olursak, ben bir gün zaman makinasıyla yolculuk yapma şansını yakalasam iki seçeneğim vardır Birincisi ne kadar dünyadan uzakta ortaya çıksam bile, en kısa zamanda dünya ile bağlantı kurup yönümü bulmak ve geriye dönmeye çalışmak

İkincisi ise, zaten geri dönemeyeceğim gerçeğini kabul ederek, gitmişken sonuna kadar gideyim fikrine de sarılarak, uzayın başladığı zamana dönmek

Acaba Big Bang patlamasının olduğu ana kadar gidebilir miydim? Uzayın henüz bin yaşında olduğu ve sadece taneciklerden meydana geldiği bir döneme dönebilecek olsam, acaba benim zaman makinem de o anda tanelerine ayrılır mıydı?

'Warp' fikrinde zamanın etrafında dönerek, yani o çizgi üzerindeki olaylardan etkilenmeyerek hareket edebileceğimizi varsayarak, 'Big Bang'den öncesine dönmeye kalkışsaydık? Bu durumda uzayın varolmayacağı ve uzayın varolmasından dolayı ortaya çıkan ve insanlar tarafından yorumlanarak 'fizik kanunları' olarak kabul edilmiş, ve benim zaman makinamla o noktaya kadar gitmeme imkan sağlamış bütün kuralların da varolmayacağını düşünersek?

'Terminator' filminde zamanda geriye giderek, ileride lider olacak insanların ailelerini yok etme düşüncesi nereye kadar mümkün bilemiyorum

Buna başka bir yaklaşım getirsem, mesela ileride olacak çok büyük bir felaketi dünyaya mesaj olarak yollayarak tedbir almaları için uyarabilirdim

Bu belki ileride mümkün olabilir ancak böylesine bir felakette ölmesi gereken bir kişi, benim yollayacağım mesaj sayesinde kurtulur ve ileride dedemi bir kavga sırasında öldürürse?

Zaman yolculuğu tartışması yıllarca sürer Sonuç itibariyle DoçDr Serkan Anılır'a göre zaman yolculuğu tartışması yıllarca sürer

Işınla beni Scotty!"
10 Haziran, 2005 17:26:00 (TSİ)
DoçDr Serkan Anılır / JAXA
Japonya Uzay Havacılık Dairesi (JAXA) ve Tokyo Üniversitesi'nde görev yapan DoçDr Serkan Anılır, ışınlanma konusunu cnnturkcom için yazdı
'Star Trek' filmiyle insanların aklında yer eden, bir yerden başka bir yere ışınlanma fikri hakkındaki ilk söylentiler, aslında çok daha eski tarihlerde, 1943 yılında 'Philadelphia deneyi' adıyla bilinen bir spekülasyonla başlar
Bu spekülasyona göre, İkinci Dünya Savaşı sırasında ABD'nin savunma teknolojisini geliştirmeye yönelik çalışmalarında, Philedelphia eyaletinde 'USS Eldridge' gemisinin radarlara görünmemesi amacıyla, içine büyük boyutlarda jeneratörler yerleştirilerek kuvvetli mıknatıs alanları oluşturulup radar sinyalleri aldatılmak istenmiştir
Yapılan deneyler sırasında, gemi bir anda gözden kaybolmuş ve söylentiye göre Norfolk açıklarında yeniden belirmiştir

Deyim yerindeyse, proje üzerinde çalışan bilim adamları, gemiyi görünmez yapmak isterken yanlışlıkla ışınlamışlardır
Bu konuda internette inanılmaz rakamlarda web sayfaları da mevcut

Hepsi ışık oyunu

Gözlerimizin görebildiği tek şey ışık Mesela kırmızı bir elma, mavi bir gökyüzü veya yeşil bir yaprak diyerek renkle tanımladığımız bütün nesnelerin doğal veya yapay ışık olmaması durumunda siyah renge dönüşmeleri ya da görünmemeleri buna güzel bir örnek olabilir

Bugün dünyanın en ünlü sihirbazı bile gözümüzün önünden içi yolcu dolu bir otobüsü yok edip bizleri 'nasıl yaptı' diye dehşete düşürürken, aslında yaptığı tek şey bizim gözümüze bir ışık oyunu yaşatarak aslında var olmayan bir görüntüyü gerçek olarak algılamamazı sağlamaktır

Otobüs ve yolcular yok olmamıştır, hala aynı yerdedir Ama bizim gözümüze yansıyan ışık farklıdır

Bir kez daha şunu anlıyoruz ki, bizler mevcut objeyi değil, sadece o objeden gözümüze yansıyan ışığı görürüz Bir filozofun gözünden bakarsak, objeyi görmek yerine onu hayal ettiğimizi söylemek yanlış olmaz

Böyle bir enerji yok

Bir geminin, içindeki mürettabatı ile beraber hatayla başka bir şehre ışınlanmış olması tabii ki üzerinde spekülasyon yapacak enteresan bir teori haline gelirken, bunu üzerinde gerçekten düşünmeye değer bir konu haline getirecek nokta ise böyle bir transfer için gerekli olan enerji miktarı

Işınlama için bütün diğer zorlukları bir kenara bırakıp, sadece gerekli enerjiyi düşünecek olursak, güneşin merkezindeki mevcut enerjiden bile defalarca büyüklükteki gerekli miktarın bir geminin üzerine yerleştirilecek en kuvvetli jeneratörlerle bile oluşturulamayacağını tahmin edebiliriz

Ama ışık örneğine geri dönerek, manyetik alanların ışığın yönünü değiştirebileceği olasılığını gözönünde bulundurursak, gözümüze kadar erişmeyen ışık nedeniyle geminin kaybolduğunu düşünmemiz mümkün olabilir Yani gerçekte gemi kaybolmamıştır

Oluşan manyetik alanların etkisiyle gemiyi görememiş olmamız (ya da gerçekte olduğu yerden daha farklı bir yerde görmüş olmamız veya gözümüze yansımış olması diyelim) bilimsel olarak açıklanabililir bir durum olmasına rağmen, bunun ihtimali de çok düşüktür

Foton transferinde başarı

Işınlanmanın gerçekleşebilirliğine bakacak olursak, 'Star Trek' benzeri nefes alan insanların bir yerden bir yere ışınlanması için gerekli sistemlerin gelecekte neredeyse imkansız olduğunu görürüz Çünkü bu tür sistemlerin kurulabilmesi için toparlanamayacak derecede çok bilgiye ihtiyaç varİnsanların ışınlanması mümkün değilken, bir fotonun (ışık parçasının) sahip olduğu kuantum parçacıklarının ışınlanmasında başarılı sonuçlar alındı

Bu deneylerde ise kuantum karmaşası adı verilen iki parçacığın birbirine bağlanarak oluşturduğu 'ikiz foton' özellikleri kullanılarak başarılı olundu

İstanbul-Tokyo foton transferi

Bu konuyu basit bir örnekle açıklamaya çalışalım: İki tane foton düşünelim Bu fotonlardan biri İstanbul'da, aynı özelliklere sahip bir ikizi ise Tokyo'da olsun

Eğer İstanbul'da olan fotonu bir başka foton ile birleştirip 'ikiz foton' oluşturduğumuzu düşünürsek, Tokyo'da olan foton (asıl ikizi) bu durumdan tabii ki etkilenmeyecektir

Ancak olayın enteresan kısmı burda başlıyor Eğer İstanbul ve Tokyo'da olan bu iki fotonu fiber optik bir kabloyla birbirine bağlarsak, herhangi bir tarafta olan değişiklik anında diğer tarafa yansır

Çok basit bir cümleyle söyleyecek olursak, kablo ile bağlı iken İstanbul'daki fotona bir başka fotonu bağladığınızda, hattın diğer ucundaki Tokyo fotonuna da bir başka foton kendiliğinden ortaya çıkarak bağlanmaktadır

Olmayan bir fotunun kendiliğinden ortaya çıkıp, hattın diğer ucundaki ikiziyle aynı özelliğe ulaşmak isteyerek bağlanmasının mantıklı bir açıklaması olmamasına rağmen, tamamen rastlantı ve şans faktörleri üzerine kurulu kuantum fiziğinde, doğanın kurallarının tamamen farklı olduğu gerçeğini bir kez daha görebiliriz

Böylesine bir teknoloji geliştirildiği ve günümüze adapte edildiği takdirde, kuantum bilgisayarlarının icadı ve haberleşme teknolojisinde de büyük yenilikler gerçekleşebilir Ama kendimizi ışınlamak her zaman bir hayal olarak kalacaktır

Scotty mi haklı, Mahmut mu?

Kaptan Kirk'ü istediği yere ışınlayan Scotty mi, yoksa Cem Yılmaz'ın "ışınla beni" dediğinde "makine soğuk" diyerek ışınlayamayan Mahmut mu haklı sorusuna gelince

Aslında her ikisi de hem bizim gerçek/hayal dünyamıza hem de bugünkü teknolojiye ulaşmamızı sağlayan insanoğlunun yaratıcılığının temelinde yatan 'merak' unsuruna iki farklı yaklaşım

Merakımızı öldürmezsek önümüze açılacak yeni ufukların sınırları olduğunu düşünmüyorum Bu ufuklardan birtanesi de 'zaman makinesi'

Zaman yolculuğu yapılabilir mi?

Bilim ve Ötesi

HG Wells´in ünlü romanı "Zaman Makinesi"inde, zaman gezgini, özel bir iskemleye oturur, ışıklar yanıp söner, gezgin bir numaratörü çevirir ve sonra kendisini binlerce yıl sonrasına fırlatılmış olarak bulur Çok uzak geleceğin İngiltere´sinde dünya çok farklıdır, Morlock´lar ve Eloi´ler adlarında iki garip ırktan başka kimse yoktur Kısacası İnsanlık değişmiştir Bu iyi bir romanın özetidir ama aslında fizikçiler bilim tarihi boyunca, zaman yolculuğu fikriyle alay etmişlerdir Zaman Yolculuğu fikri çok yakın zamana kadar, genelde bilim kurgucuların, mistiklerin, fanatiklerin ve şarlatanların ilgi alanında kalmıştır Buna karşın, son yıllarda hızla gelişen kuantum kuramı ve çekim alanı bu fikri yeniden getirdi diyebiliriz ve şimdi zaman yolculuğu fikri günümüzün teorik fizikçilerinin çok sık oynadıkları bir oyuna dönüşmüştür Ama nasıl?

Michio Kaku

New York Üniversitesi Fizik Bölümü

Fikrin temel ve vazgeçilmez sorunu, ortaya çıkacak olan çeşitli türlerdeki bulmacalar yani paradokslardır Örneğin bunlardan bir tanesi ailesi olmayan adamdır; Zaman içinde geriye giden birisi annesini ve babasını, kendisi doğmadan önce öldürürse ne olacaktır? İşte bu bir paradokstur yani sizin anneniz ve babanız siz doğmadan evvel ölürlerse, siz nasıl olur da onları öldürebilirsiniz? Geçmişi olmayan adam paradoksu da, buna benzer Örneğin, genç bir bilim adamının laboratuarında bir zaman makinesi inşa etmeye çalıştığını varsayalım Birden kendisinden daha yaşlı bir adam laboratuarda ortaya çıkar, nereden geldiği belli değildir ve genç bilimciye zaman makinesinin yapılışının sırrını verir Genç adam, öncelikle çok zengin olacaktır; borsada, at yarışlarında, müşterek bahislerde oynar ve daima kazanır çünkü geleceği bilmektedir Sonra geçmişe bir kez daha dönüp, kendisine yani daha genç haline zaman makinesinin sırrını vermeye karar verir ve paradoks ortaya çıkar Yani laboratuara gelen adam, aslında kendisidir ama aynı zamanda da kendisine verilen sır dışardan yani gelecekten gelmiştir Öyleyse, zaman makinesini yapan kimdir? Her ikisi de mi? Ama ikisi aynı kişi değil midir?

"Benim annem, yine benim!"

Bir tane daha var; Kendi kendisinin annesi olan adam; Jane sokakta bulunmuş ve öksüzler yurduna verilmiş bir çocuktur, genç bir kız olduğunda kötü bir aşk ilişkisi yaşar, terk edildiğinde hamiledir Felaket başlamıştır, Jane bir kız olan bebeğini tek başına doğururken ölüme çok yaklaşır, tam o anda bebek kaçırılır, doktorlar Jane´i bulduklarında ölmek üzeredir, hemen müdahale ederler Gariplikler sürmektedir; tedavi sırasında doktorlar Jane´in çift cinsiyetli olduğunu fark ederler; Jane´de erkeklik organları da vardır; gereken ameliyat yapılır Jane´in adı Jim olur Jim, iyileştikten alkolik olur ve bir gün bir barmenle dost olur Barmen bir zaman gezginidir ve kendini düzeltmesi için Jim´i geçmişe yollar, Jim çok güzel bir genç kızla karşılaşır, kız hamiledir ve bir kız bebeği olur Jim bebeği kaçırır ve bir öksüzler evine verir Daha sonra zaman gezginlerine katılır ve seçkin bir göreve getirilir Bir görevinde barmen olur ve geçmişte Jim adlı bir alkolikle tanışır Bu bilimsel hayalin sonucunda şimdi söyleyin bakalım; Kim Jane´in annesi, babası, kardeşi, kızkardeşi, büyükanne ve babası ve çocuğudur?

Zaman nehrine doğru

Zaman yolculuğunun olanaksızlığı boşuna değildir Newton, zamanı bir atılan oka benzetirdi Yaydan fırlayan, yükselen ve sonra düşmeye başlayan bir oka Bir okun dünyadan, bir diğerinin Mars´dan atıldığını düşünün Atılış anları da, evrensel ritmde aynı değerde olsun ama iki okun atılış, yükseliş ve düşüş eğrileri farklı olacaktır çünkü mekan farklılığı zamanı etkiler ve başka gerçekliklere neden olur Einstein, daha katı bir resim çizer; zamanı daha çok bir nehre benzetir Bu nehir, yıldızların ve galaksilerin çevresinde akarken, hızı etkilendiği ve etkilediği katı kütlelere göre azalır veya çoğalır Yani dünyadaki bir dakika, Mars´daki bir dakika değildir Evrensel ritm aynı olabilir ama ritmi çalan davulcu farklıdır Einstein, ölümünden evvel çok önemli bulduğu bir sorunla karşılaşmıştı, sorun zaman yolculuğu denklemiydi Princeton´daki komşusu Kurt Gödel ise, belki de son 500 yılın en büyük matematik mantığına sahipti ve Einstein´ın zaman yolculuğu denklemine uygun çözümü o buldu Zaman nehri, bir girdaba dönüştüğünde, zaman kendi kendisini bir burgaç gibi kendi üzerine sarar Gödel´in çözümü dahiceydi; bir postula olarak evrenin bir musluktan akan ve bir kovayı dolduran suya benzettiği zamanla dolduğunu düşündü, kovaya dolan suyun yani evrene dolan zamanın bir doluş yönü veya rotası vardı Rota yönünde ilerleyen birisi, kendisini kaçınılmaz biçimde yine başlangıç noktasında bulacaktı yani zaman içinde geriye gidiş imkansızdı Akıntıya karşı gidilemez ve rotadan çıkılamazdı Einstein anılarında, denkleminin çözümünden rahatsız olduğunu yazıyordu, tam tatmin olmamış gibiydi, denklemin içinde zaman yolculuğuna izin veren birşeyin saklı olduğu umudunu sürdürüyordu Sonunda bir karar verdi ve yazdı; evren bir rotası yoktu, evren genişleyen bir şeydi (Big Bang) ve bu nedenle Gödel´in çözümü doğru değildi Buna göre, eğer Big Bang´in yani Büyük Patlama´nın akan değil, genişleyen bir rotası varsa, evren boyunca zaman yolculuğu mümkün olacaktır

Kurt delikleri bulunuyor;

1963´de Yeni Zelanda´lı matematikçi Roy Kerr, Einstein´in denklemini bir "kara delik"le bütünleştirdi, zaman akışı kara deliklere doğruydu, orada bükülerek girdaplaşıyor yani dönmeye başlıyordu Halkanın hızı arttıkça da, Schrödinger´in santrifüj gücü kuramına göre zaman çekim alanının gittikçe artan gücü sonucunda eziliyordu Yani halka bir aynaya dönüşüyor, üzerinde yürüyen birisi ölmüyor fakat başka bir alternatif evrene geçiyordu Buna "nötrön kurt deliği" dendi Daha sonralarda Einstein´ın denklemini çözmeye yönelik yüzlerce "kurt deliği" çözümü daha geliştirildi Kurt delikleri sadece uzayın iki bölgesi arasında ilişkiyi sağlamıyordu, aynı zamanda da iki ayrı zaman arasındaki ilişkiyi sağlıyordu Yani prensip olarak Kurt Deligi bir zaman makinesi gibi kullanılabilirdi Kuantum kuramının çekim kavramına katkısı nedeniyle (artık buna herşeyin kuramı deniyor), paradoks sorununa da yeni boyutlar eklendi Kuantum kuramında, bir cismin çeşitli durumları vardır Örneğin bir elektron benzer ama farklı rotalar çizer, zaman içinde geri gidersek, alternatif geçmişler bulabilir ve paralel evrenler yaratabiliriz Yani birisinin geçmişi değişebilir; örneğin John Kennedy suikastten kurtulur ama bizim geçmişimizdeki Kennedy hala ölüdür Yani o başka bir geçmiştir, bir altenatiftir, biz oraya geçersek başka sonuçlarla karşılaşırız Bu bir zaman çatalıdır, nehrin kollara ayrılması gibi

Yeterince akıllı değiliz

Peki bu şekilde düşünerek, Wells´in zaman makinesini yapıp, bir numaratörü çevirerek, İngiltere´nin binlerce yıl sonrasına gidebilir miyiz? Cevap hayırdır veya en azından şimdilik hayırdır Daha bunun için sayısız engel vardır Bir kere ana sorun enerjidir, zaman makinesi için inanılmaz değerde bir enerji kaynağı olmalıdır hatta bunun için yıldızların gücü gerekir Belki bir egzotik maddenin veya bir negatif enerjinin bulunması gerekmektedir Fizikçilere göre negatif madde imkansız bir şeydi ama son zamanlarda deneysel alanda çok minik ipuçlarına raslandı (Buna Casimir efekti deniyor) Ama bunların büyük miktarlarda elde edilmesi çok güç bir iştir, en azından yüzlerce asır gerekecektir Bir diğer sorun dengedir, Kerr´in rotası olan kara deliği dengesiz olabilir Stephen Hawking kuantum etkisinin içine girmeden evvel bir kurt deliğini yok edebileceğini belirtiyor Unutulmamalı ki, bizim matematikçilerin denge konusunda yeterince cevabı bulunmamaktadır Çünkü "herşeyin kuramı"na gerçekten ihtiyaç vardır Kuantum gücü ve çekim alanı bütünleşmelidir, günümüzün bu süper kuramı eninde sonunda ebedi ve tek kuram olmaya adaydır, üstelik rakibi de yoktur Kuantum, henüz Einstein´in denklemini çözebilmiş değil ama zaten kendisi de tam anlamıyla tanımlanmış sayılmaz, dünyada henüz hiç kimse denklemle, kuram arasındaki ilişkiyi kurup, çözüme gidecek kadar akıllı görünmüyor

Geleceğin geçmişe yolculuk turistleri nerede?

İlginçtir, Stephen Hawking bir zamanlar zaman yolculuğu fikrine karşıydı, fazla fantastik olduğunu düşünüyor ve eğer zaman yolculuğu gerçekleşmiş olsaydı, şu anda aramızda gelecekten gelen bir sürü turistin bulunması gerektiğini söylüyordu Ama henüz gelecekten gelen hiçbir turiste raslamadık çünkü zaman yolculuğu imkansızdır Ayrıca, Hawking, son beş yılda bu konuda teorik fizikçilerin yaptıkları çalışmaların, çok fazla olduğunu düşünüyor ve bu çabayla dünyanın başka sorunlarının bazılarına belki de çözüm getirilebilirdi, diyordu Fakat Hawking şimdilerde fikrini değiştirdi, artık zaman yolculuğunun pek pratik olmasa da, olası olduğuna inanıyor Kimbilir belki de bizler gelecekten gelecek veya gelebilecek olan turistler için yeterince ilginç değiliz Yani yıldızların gücüne kontrol edebilen birisi için, bizler öylesine ilkel olabiliriz ki Bir karınca yuvasının girişine gidin ve karıncalara süs eşyaları, kitaplar, tıp bilgisi ve güç verin? Ne ifade eder ki? Bir diğeriniz ise, bir grup karıncanın üzerine bassın, bu da karıncalar için fazla birşey ifade etmeyecek ve onlar koşuşturmalarına hiçbir şey olmamış gibi devam edeceklerdir Sonuçta yine de dikkatli olun; birgün kapınız çalabilir ve birisi gelip sizin kendisinin büyük-büyük-büyük-büyük ve de büyükanneniz olduğunu söyleyebilir ve tekrar ediyoruz sakın unutmayın, çünkü o haklı olabilir

Cevap: Zamanda yolculuk olasılığı MÜMKÜN frmacil sayfa 2iki Cevap: Zamanda yolculuk olasılığı MÜMKÜN

Geçmişe veya geleceğe dönebilir miyiz?

Bilim ve Ötesi

Zaman Yolculuğu mümkün mü?

Bilim ilerliyor ve araştırıyor, bugün kuramsal olarak zaman yolculuğu mümkün ama pratikte uygulanması mümkün değil Geçmişe giden zaman yolcusu kendi varlığını ve yola çıktığı geleceği ortadan kaldırabilir Gelecekte ise, eğer öldüyse zaten varolmayacaktır

Bilim kurgu tutkunlarının değişmez rüyası olan zaman yolculuğu, günümüzde önemli araştırmalara neden oluyor Bilimciler ve düşünürler, H G Wells´in öngördüğü bir tür zaman makinesinin yapılabileceğini varsayıyorlar, zaman içinde yolculuk fikri geliştirilirken yeni yaklaşımlar da ortaya çıkıyor, zamanda yolculuğun, uzayda yolculuk anlamına gelmediği aksine "kendi içinde yolculuk" olarak düşünülmesi gerektiği yani zaman içinde ileriye ve geriye yolculuk yapılabileceği iddia ediliyor Bütün bu varsayımlara karşı çıkanlar da var; beş dakikalık bir süre içinde yüz yıllık bir zaman dilimi aşılsa dahi yine aynı yerde kalınacağı söyleniyor Einstein´ın Görecelik Kuramı geliştirildikçe, zaman yolcusunun uzaydaki göreceli hareketi de zamanla eşit olacağından, zaman yolculuğunun yeni olasılıklara izin vermeyeceği belirtiliyor

Einstein ve Kurt Gödel 1931

Gödel´in Evreni

1949 yılında Kurt Gödel, Einstein´ın alan denklemlerini kullanarak, bir evren modeli tasarladı Tasarım Einstein´ınkine benziyordu ama Gödel´in yaklaşımında kozmolojik sabitlere negatif bir değer veriliyor (Einstein formüllerine göre evrenin genişlemesi durmuştu) ve kozmik bir zamanın tanımlanması imkansızlaşıyordu Çünkü yerel zaman gözlemcileri ile maddenin hareketi bir dünya zamanı içinde uyumsuzlaşıyordu Modelin en inanılmaz yönü, varoluş kapanıyor, zamansal düğümler bir roketin gökte çizdiği yay gibi ancak yeterli eğimi çizdikten sonra, gözlemci geçmiş veya gelecekteki bir konuma gidip gelebilme imkanını bulabiliyordu Her ne olursa olsun, dünyadaki herhangi bir konumda deneysel olarak varsayılan dönülebilir geçici bir dönem varoluyor ve eğer P ve O gibi iki hayali noktayı varsayarsak, P, O´dan önce geliyor ama daha sonra zaman çizgisi P ile O´yu birleştiriyor ve bu kez O, P´den önce geliyordu İşte bu dönülebilir zaman çizgisi Wells´in rüyası olan zaman çizgisiyle iş değerdedir Gödel´in evreni aslında yeterince tanımlanmış değildi ve sonuç olarak da zaman yolculuğunun imkansız olduğu sonucuna varıyordu Kısacası, Gödel´in evreni imajinatifti, fiziksel olasılıklara dayanmıyordu

Zaman yolcusu ne yapacağını çok iyi bilmelidir

G J Whitrow´a göre ise, kozmik rota yani dizinsel zaman akımı kuramı yerine kozmik zaman olayı düşünülmelidir Radyasyonun temelinde bulunan mikro-dalgalar kalıcıdırlar ve çoğulun tıpatıp örneğine sahiptirler yani bütünün aynısıdırlar Whitrow şöyle diyor; "Sonuç olarak, biz evrenin baştanberi homojen bir varoluş olduğu düşüncesindeyiz Bu da kozmik zamanın varolduğunun güçlü bir kanıtıdır" Bu yaklaşım Gödel´in modeli ile uyumsuzdur zaman yolculuğuna izin verir ama yolculuğun fiziksel olarak yapılabileceği imkansız görünür Herşeye rağmen zaman yolculuğunun imkansız olduğu düşüncesinin duygusal bir yaklaşım olduğu düşünülmektedir çünkü düşüncenin temelinde doğaya karşı gelmek vardır Gödel rahatsızdı zira birisinin geçmişe yolculuk yaparak, kendi gençliği ile karşılacağına inanıyor ve; "Düşünün ki, bu insanın anılarında bu durumu yaşadığı bulunmuyor" diyordu Bu bakış açısı, kaderciliğin neden-sonuç ilişkisi inancına aykırıdır, bir anlamda yeni bir kaderin oluşacağı var sayılabilir yani kişinin yapacağı olacak olandır Bu nedenle, Gödel´in endişelendiği gibi kişinin ne olduğunu hatırlamaması önemli değildir ama bu noktada dikkat edilmelidir ki, zaman yolculuğu varsayımına engel olan şey, kişinin kendisidir çünkü kendi kendisinden korkacaktır Öyleyse zaman yolculuğunda geçerli kural ne yapacağınızı bilmenizdir

Bir sinema izleyicisi gibi olabilecek miyiz?

Eğer Abraham Lincoln öldürüldüğünde siz zaman içinde geriye dönüp, dondurma yiyorsanız, gelecek Lincoln öldürüldüğünde siz dondurma yediniz şeklinde oluşacaktır Burada Lincoln´un ölümü ile sizin dondurma yemeniz arasında doğrudan bir ilişki yoktur Çünkü dondurma yemeniz veya yememeniz Lincoln´un ölümünü etkilemez Sonuç olarak bilimle felsefenin karşıtlığı, felsefe ile dinin karşıtlığını benzer ve ikilimler arasında destekleyici etkenler vardır Bu yüzden dinsel kadercilik tartışması sonuçta zaman yolculuğunun takyonlar yapılıp, yapılmayacağı sonucunu oluşturur Geçmişteki olaylar, mantıklı olmayabilirler, öngörülmemiş bir olay yaklaşımı ile de değerlendirilemezler çünkü yapılmamış eylem ancak olasılıktır Veya geçmişteki olayları değiştiremeyiz yaklaşımına girmemiz gerekir Zaman yolculuğunu yapabilirsiniz ama müdahale etmeniz yasaklanabilir Sessiz kalmanız gerekecektir Zaman yolculuğu hakkında endişelerin azalması için belki de gerekli olan şey, ilahi bir bilgi ya da mantı ötesi bir bilgi kaynağının konuyla ilişkisi olduğunu varsaymaktır bu da bizi Tanrı inancına götürür veya Tanrı´nın neyi bildiği düşüncesine

Geri döndüğünüzde kendinizi bulamayacaksınız ama giden kimdi?

Zaman yolculuğunun önemli olup olmadığı çok dikkat edilmesi veya tartışılması gereken bir olaydır Eğer bu teknolojiye ulaşılmış olunsa dahi o noktada durmak gerekebilir Geçmişi öğrenmek, çok ama çok pahalıya malolabilir zira içinde bulunduğunuz anı kaybetmeniz olasılığı çok yüksektir Örneğin inandığınız bir inancın çok farklı bir şey olduğunu hatta olmadığını öğrenmek çok büyük yıkımlara neden olabilir Tarihi olayların zaman içersinde ne derece değişmiş olduklarını ya da değiştirildiğini görmek sanıldığından çok daha büyük bir felakete götürebilir Ama karşıt anlamda bu eşiğin aşılması kaçınılmaz da olabilir, er veya geç bu noktaya gelinecektir Böyle bir durumu, bir bilgisayarı sıfırlamaya benzetebilirsiniz Herşey yeniden başlayacaktır, hatta artık geçmiş yoktur yani geçmişinizi yitirmiş olacaksınız Yepyeni ve hatta hiç hoşlanmayacağınız bir geçmişiniz olacaktır Bireysel olarak ortaya çıkabilecek riskler de aynı düzeydedir Geçmişe ve çok daha tehlikelisi ama daha doğru anlamda imkansıza yani geleceğe gidip gelmek makul mantık eşiğini aşmaktadır Ölmüş olduğunuz bir geleceğe gitmek, Wells´in Zaman Makinesi´nde varolmayan bir kavramdır ama öyle bir gelecekte olmamanız, sizin geleceğe giden varlığınızın da olmayacağı anlamındadır

Galiba geçmiş, gelecek ve şu an birer hayalden öte değil

Bütün bunlar bizleri ağır ve zorlu tartışmalara götürür Üstelik bu tartışmalarla bir yere varılmayacaktır Zira denenmesi gereken şey deneyin ta kendisi yani zaman yolculuğunu yapabilmektir Bir başka yaklaşıma göre ise gelecek zaten yoktur çünkü oluşmamıştır öyleyse zamanın gerçekleşmiş ve gerçekleşmemiş iki ayrı yönü vardır Geleceğin varsayımlarla dolu olması, şu anda yapacaklarımızın sonuçlarını içerir ama bu varsayımların sınırsız olmadığı da unutulmamalıdır Her bireyin gelecekte sınırlı varsayımları vardır, bunlardan birisi gerçekleşecektir veya hiçbirisi gerçekleşmeyecektir çünkü birey ölmüş olacaktır O zaman da bireyin geleceği bildiğimiz anlamda yoktur ya da çok küçücük bir yaklaşımla ölü bireyin geleceği ölümün görülmesi yani tanımlanmasıdır Geçmişle ilgili paradokslar şaşırtıcı olabilirler ama geleceğin paradoksları çok daha şaşırıtıcı olabilir Geçmişeki olaylara müdahale etmeye kalkışmak ise, varlığınızı ortadan kaldırabilir Atom bombasının Hiroşima´ya atılmasını engellemek inanılmaz bir alternatif zaman devamlılığını ortaya çıkarabilir, böyle bir gelecekte II Dünya Savaşı dana sürecek, belki ölenler ölmeyecek, ölmeyecek olanlar ise ölecektir Bugünün dünyası oluşmayacak, zaman makinesi yapılmayacak ve böyle bir geçmiş-gelecek olasılığında geçmişe gidilemeyecektir oysa ilk yapılan eylem geçmişe gidip atom bombasını engellemekti demek ki buna kalkışıldığında tekrar çıkış noktasına hiçbirşey olmamış gibi dönülecektir Sonuçta, zaman yolculuğu fikren mümkündür ama pratikte mümkün değildir çünkü geçmişe dönen zaman yolcusu bulunduğu yere tekrar dönemeyecektir Bu da herşeyin göreceli olduğu bir evrende yaşıyoruz anlamındadır

Zaman Zaman İçinde - ( Time After Time)

Tür

Korku / Bilim Kurgu / Fantastik

Yönetmen

Nicholas Meyer

Senaryo

Karl Alexander , Steve Hayes , Nicholas Meyer

Görüntü Yönetmeni

Paul Lohmann

Müzik

Miklós Rózsa

Yapım

1979, ABD , 112 dk

Oyuncular

Malcolm McDowell (H G Wells) , Mary Steenburgen (Amy Robbins) , Charles Cioffi (Komiser Mitchell) , Kent Williams (asistan) , Andonia Katsaros (Bayan Turner) , Patti D'Arbanville (Shirley) , James Garrett (Edwards) , Leo Lewis (Richardson) , David Warner (Karındeşen Jack)

HG Wells'i tanırsınız, hani şu Zaman Makinesi ve Dünyalar Savaşı gibi bilim kurgu klasiklarini yazmış olan, "çağının önünde giden" İngiliz yazar

İşte bu son derece önemli şahsiyet, 1979 yapımı filmimizde de başrole soyunuyor

Karındeşen Jack'ten bir türlü kurtulamamış durumdaki 19 yüzyıl sonu Londra'sının sislerini geride bırakıp, bu kez kelimenin tam anlamıyla "çağının önüne" gidiyor

Dost bilip evinde satranç oynadığı, hatta kendi yapmış olduğu (ve güneş ışığıyla çalışan) zaman makinesini çekinmeden gösterdiği Doktor Kohn Lesley Stevenson'ın aslında bizzat Karındeşen olduğunu ve polis baskınında paçayı kurtarmak için makine marifetiyle geleceğe gittiğini anlayınca, idealist yazarımız seçeneksiz kalıyor:

Karındeşen'in gitmiş olduğu 1979 yılı, şüphesiz ki insanlığın hayli gelişmiş, asayişin ise berkemal olduğu bir ütopyadır Ve kendi elleriyle yaptığı zaman makinesinin bu ütopyayı mahvedecek çaptaki bir caniye yaraması, Wells'i seçeneksiz bırakır: O da 1979'a gidecektir!

Gider netekim, ve görür göreceğini: Geride bıratığı Londra'yı mumla aratacak çapta yoz ve şiddet dolu bir çağ, adeta bir anti-ütopya'dır bulduğu Dahası, kendisine adanmış sergi etkinliği ile birlikte, sadece zaman değil mekan da değiştirerek Amerika'ya gitmiştir

Bir İngiliz beyefendisi olarak yaptığı araştırmalar sırasında hem Karındeşen'in izini, hem de "özgür" bir kadını yakından tanıma fırsatını bulur Kendi döneminde kadın hareketinin önde gidip bayrak tutan bir neferi idiyse de, cinsellikten rahatça dem vuran ve bir erkek kadar işine düşkün olan bu kadına zor alışır Herbert George Wells

Time After Time, politik göndermelerle dolu arka planda dönemin tmosferini eleştirirken, gerçekten yaşamış iki karakter olan Karındeşen'i ve Wells'i mükemmele yakın bir yorumla sinemanın kurgusal boyutunda diriltiyor Her ikisinin de etkisini koruyarak hem mizahı hem de şiddeti başarıyla kullanan yapım, başrol oyuncularını zaman yolculuklarını konu alan iki filme de taşıdı:

Duygusal arayışlar içindeki özgür 20 yüzyıl kadını Mary Steenburgen, bu filmdeki rolüne atıfta bulunacak şekilde Robert Zemeckis tarafından 1990 tarihli Geleceğe Dönüş 3'ün kadrosuna davet edildi Çılgın profesörümüzün gönlünü kapan öğretmen hanım rolünde tam anlamıyla "tüm zamanların" en iyi zaman yolcularında biri oluverdi böylece H G Wells'i canlandıran Malcolm McDowell ise, komedi/bilimkurgu türü Fransız filmi Les Visiteurs'ün Amerikan uyarlaması Just Visiting'de büyücü Merlin'i canlandırdı, ve bir kez daha geçmişin Avrupa'sından çağımızın Amerika'sına geldi

Filmin baş karakterleri, kitapçılarda ve internetteki satış noktalarında sizi farklı yorumlarla ve farklı öykülerle bekliyor:Karındeşen Jack'in çağları atlayarak günümüze geldiği Dylan Dog serüvenini ya da HG Wells'in Zaman Makinesi'ni okumak, sizi DVD formatında izleyebileceğiniz filmin atmosferine sokacaktır