Yolsuzluk Olaylarina İlişkin Soruşturmalar Ve Kovuşturmalar Hakkinda Genelge (Ceza İşleri Genel Müdürlüğü)

YOLSUZLUK OLAYLARINA İLİŞKİN SORUŞTURMALAR VE KOVUŞTURMALAR HAKKINDA GENELGE (CEZA İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ)

YOLSUZLUK OLAYLARINA İLİŞKİN SORUŞTURMALAR VE KOVUŞTURMALAR HAKKINDA GENELGE (CEZA İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ)

TC
ADALET BAKANLIĞI
Ceza İşleri Genel Müdürlüğü
Sayı: B030CİG0000005/0100602/ 601/01/2006
Konu: Yolsuzluk olaylarına ilişkin
soruşturmalar ve kovuşturmalar
GENELGE
No : 7
Yıllardan beri toplum içinde sosyal bir yara hâline gelen ve bazı kamu görevlilerince işlenen görevi ihmal veya kötüye kullanma, rüşvet, zimmet, resmî evrakta sahtecilik gibi suçlar nedeniyle haklarında yürütülen soruşturmaların ve kovuşturmaların bir an önce sonuçlandırılmasının sağlanması, suçu sabit bulunanlara kanunlarda belirtilen cezaların zamanında ve etkili bir şekilde uygulanması, toplumumuzun kanunlara karşı olan saygısını ve adalete olan güven duygusunu artıracaktır
Bilindiği üzere;
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın;
"Cumhuriyetin nitelikleri" kenar başlıklı 2'nci maddesinde; "Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk Devletidir"
"Kanun önünde eşitlik" kenar başlıklı 10'uncu maddesinde; "Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasî düşünce, felsefî inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir
Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür
Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz
Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar"
Öte yandan, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 160'ıncı maddesinde;
"(1) Cumhuriyet savcısı, ihbar veya başka bir suretle bir suçun işlendiği izlenimini veren bir hâli öğrenir öğrenmez kamu davasını açmaya yer olup olmadığına karar vermek üzere hemen işin gerçeğini araştırmaya başlar
(2) Cumhuriyet savcısı, maddî gerçeğin araştırılması ve adil bir yargılamanın yapılabilmesi için, emrindeki adlî kolluk görevlileri marifetiyle, şüphelinin lehine ve aleyhine olan delilleri toplayarak muhafaza altına almakla ve şüphelinin haklarını korumakla yükümlüdür"
3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu'nun;
4'üncü maddesinde; "Kanuna veya genel ahlâka uygun olarak sağlandığı ispat edilmeyen mallar veya ilgilinin sosyal yaşantısı bakımından geliri ile uygun olduğu kabul edilemeyecek harcamalar şeklinde ortaya çıkan artışlar, bu Kanunun uygulanmasında haksız mal edinme sayılır"
17'nci maddesinde; "Bu Kanunda ve 18/06/1999 tarihli ve 4389 sayılı Bankalar Kanununda yazılı suçlarla, irtikap, rüşvet, basit ve nitelikli zimmet, görev sırasında veya görevinden dolayı kaçakçılık, resmî ihale ve alım ve satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarının açıklanması veya açıklanmasına sebebiyet verme suçlarından veya bu suçlara iştirak etmekten sanık olanlar hakkında 02/12/1999 tarihli ve 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun hükümleri uygulanmaz
Yukarıdaki fıkra hükmü müsteşarlar, valiler ve kaymakamlar hakkında uygulanamaz
Görevleri veya sıfatları sebebi ile özel soruşturma ve kovuşturma usulüne tâbi olan sanıklarla ilgili kanun hükümleri saklıdır"
19'uncu maddesinde; "Cumhuriyet savcısı 17 nci maddede yazılı suçların işlendiğini öğrendiğinde sanıklar hakkında doğrudan doğruya ve bizzat soruşturmaya başlamakla beraber durumu atamaya yetkili amirine veya 8 inci maddede sayılan mercilere bildirir
Cumhuriyet savcısı soruşturmaya başladığında ihbarı doğrulayan emareler bulduğu takdirde sanıktan, haksız edinilen malın kaçırıldığı yolunda delil ve emare elde edildiği takdirde sanığın ikinci dereceye kadar kan ve sihrî hısımları ile gelini ve damadından mal bildiriminde bulunmalarını ister Bu istemin sanığa ve diğer ilgililere ulaştığı tarihten itibaren yedi gün içinde Cumhuriyet savcısına mal bildiriminin verilmesi zorunludur Soruşturmanın müfettiş veya muhakkik tarafından yapılması hâlinde müfettiş veya muhakkik de sanıktan ve yukarıda sayılan ilgililerden mal bildirimi isteminde bulunurlar Bu istemin sanık ve ilgililere ulaştığı tarihten itibaren yedi gün içinde müfettiş veya muhakkike mal bildiriminin verilmesi keza zorunludur
Cumhuriyet savcısı, kamu davası açılmadan önce haksız edinildiği yolunda delil veya emare elde edilen para veya mal ile ilgili tedbirin alınmasını görevli mahkemeden veya para veya malın bulunduğu yer hukuk mahkemesinden isteyebilir"
Hükümleri yer almaktadır
Ayrıca, mevzuatımızda 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu başta olmak üzere, 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu, 1156 sayılı Kanuna Mugayir Tahakkuk ve Tediye Muamelatını İhbar Edenlere İkramiye İtasına Dair Kanun, 2531 sayılı Kamu Görevlerinden Ayrılanların Yapamayacakları İşler Hakkında Kanun, 3069 sayılı Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyeliği ile Bağdaşmayan İşler Hakkında Kanun, 237 sayılı Taşıt Kanunu, 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun, 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun, 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu, 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ve 4208 sayılı Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine, 2313 Sayılı ********** Maddelerinin Murakabesi Hakkında Kanunda, 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununda ve 178 Sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun gibi mevzuatta, doğrudan veya dolaylı olarak yolsuzlukla mücadeleye ilişkin hükümler bulunmaktadır
Hukukun üstünlüğünü tehlikeye atan, adaleti ve demokrasinin kurum ve değerleri yanında ahlâkî değerleri zayıflatan, siyasî istikrarı tehdit eden ekonomik ve sosyal kalkınmayı engelleyen, toplumsal barış ve güvenliğin bozulmasına sebep olan ve kimi zaman ülke kaynaklarının önemli bir bölümünü teşkil edecek boyutta ekonomik değerlerin konu olduğu her türlü rüşvet ve yolsuzluk olaylarında; ilgili kanun hükümlerine göre derhâl soruşturmaya geçilmesi, kaynağı ne olursa olsun tavassut adı altında yapılacak başvurulara asla itibar edilmemesi ve suç oluşturan eylemlerde derhâl kanunî gereğine başvurulması, eylemleri meydana getiren kişi veya kişilerin belirlenip tespit edilmesinde; bu kişilerin sıfat ve durumları ne olursa olsun, yalnız hukuka bağlı olarak tarafsız bir şekilde ve kararlılıkla hareket edilmesi, bu tür olaylarla ilgili olarak basın ve yayın organlarında yer alan her türlü haberin dikkatle takip edilerek gereğinin yapılması, belirtilen sakıncalar yanında daha bir çok sakıncayı da ortadan kaldıracağı gibi halkımızın kanunlara ve adalete olan güvenini de bir kat daha artıracaktır
Bu itibarla;
1-Suç teşkil eden her türlü rüşvet ve yolsuzluk olaylarının meydana gelmesi durumunda, Cumhuriyet savcıları tarafından olaylara derhâl el konularak usul ve kanun hükümleri çerçevesinde gerekli olan soruşturmanın başlatılması, bu tür suçlara ilişkin soruşturmaların bizzat Cumhuriyet savcıları tarafından yürütülmesi, suç delillerinin sağlıklı ve eksiksiz bir şekilde toplanması suretiyle suçun fail ya da failleri hakkında açılacak olan davaların sür'atle ve isabetle sonuçlandırılmasına katkı sağlanması,
2-Özellikle, 3628 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanmasında ve kamu davası açılmadan önce haksız edinildiği yolunda delil veya emare elde edilen para veya mal ile ilgili olarak gerekli tedbirlerin alınması için görevli mahkemeden veya para veya malın bulunduğu yer hukuk mahkemesinden karar alınması,
3-Ayrıca, Cumhuriyet savcılarınca anılan soruşturmalara ilişkin işlemleri yanında, icra ve iflâs daireleri ile para ve harç hesabı bulunan diğer birimlerin sürekli gözetim ve denetiminden sorumlu oldukları da dikkate alınarak, bu yetkinin etkinlikle kullanılmasında ve görevi ihmal veya kötüye kullanma, rüşvet, zimmet ve resmî evrakta sahtecilik gibi her türlü yolsuzluk iddiaları dolayısıyla gerek re'sen başlatılan, gerek adalet müfettişlerince intikal ettirilen soruşturmaların da aynı şekilde sür'at ve duyarlılıkla sonuçlandırılması,
Konularında gereken dikkat ve özenin gösterilmesini rica ederim
Cemil ÇİÇEK
Bakan

Kaynak: mevzuatadaletgovtr