Greft Versus Host Hastalığı Nedir (GVHD), Belirtileri Nelerdir ?

Belirtisi: deri değiştirme, şiddetli ishal, karın ağrısı, bulantı, kusma


Graft versus host hastalığı, allogeneik hematopoietik kök hücre transplantasyonlarından sonra alıcının farklı dokularına karşı saldırıya geçen donör T-lenfositlerine bağlı olarak gelişen morbidite ve mortalitesi yüksek, yaygın bir komplikasyon tablosudur Bir allogenik transplantasyonda, aile üyelerinden, akraba dışı donörlerden ya da kordon kanı ünitelerinden temin edilen hücreler kullanılmaktadır GVHH’ da kemik iliği ya da kordon kanından elde edilen grafta ait immün sistem hücreleri transplant hastasının vücuduna karşı saldırıya geçerler Bu saldırının etkileri vücudun farklı bölümlerinde ortaya çıkabilir Cilt, gözler, karaciğer ve gastrointestinal sistem sıklıkla etkilenen yerlerdir GVHH alıcı organizmasında orta dereceden hayatı tehdit edebilecek düzeylere kadar hasar oluşturabilir





Hematopoetik kök hücre nakli (KHN); kemik iliğinden ve lenfatik sistemden kaynaklanan hastalıklar başta olmak üzere bazı immünolojik ve metabolik hastalıkların tedavisi amacıyla uygulanan ve kullanımı her geçen gün artan bir tedavi yöntemidir Graft-versus-host hastalığı (GVHD), donörden alınıp hastaya kök hücrelerle birlikte verilen sağlıklı T-lenfositlerin aracılık ettiği şiddetli immünolojik reaksiyon sonucu organ fonksiyon bozukluğu ile giden kompleks bir klinik sendromdur Allojenik KHN’inden sonra en önemli mortalite ve morbidite sebebi olarak kabul edilir Genelde KHN’den sonra ortaya çıkış zamanına göre akut ve kronik GVHD diye ikiye ayrılan bu hastalığın önlenmesinde önemli gelişmeler kaydedilmesine rağmen, tedavisi konusundaki ilerlemeler maalesef sınırlı kalmıştır Nakil sonrası ilk üç ay içinde ortaya çıkabilen akut GVHD esas olarak cilt, karaciğer ve barsakları tutar Oluşumunu önlemek amacıyla hastalara nakilden önce immünsüpresif tedavi başlanır Siklosporin ve metotreksat bu amaçla en çok kullanılan ilaçlardır Tedavinin planlanmasında akut GVHD için geliştirilmiş evre ve derecelendirme sistemi kullanılır Yüksek doz kortikosteroid akut GVHD tedavisinde ilk basamaktır Destekleyici tedavi hastaların yaşam kalitesini iyileştirir ve tedaviye cevabı olumlu yönde etkileyebilir GVHD ile birlikte gözlenebilen graft-versus-lösemi (GVL) etkisinin (donör T hücrelerinin hastanın normal dokularında olduğu gibi kanser hücreleri üzerinde de tahribat yapması ve hastalığın eradike edilmesi durumu) gerekli olup olmadığı GVHD tedavisini planlarken göz önünde bulundurulmalıdır Kronik GVHD genel olarak nakil sonrası 3 aydan sonra görülmeye başlanır Bu tür GVHD’nin tedavisi de yüksek doz immünsüpresif içerdiğinden ve uzun süre devam ettiğinden tanının biyopsi ile konfirme edilmesi önemlidir Allojenik KHN’ini takiben geç dönem relaps haricinde mortalitenin en önemli nedeni olan kronik GVHD, multidisipliner bir tedavi yaklaşımı gerektirir Tedavide altın standart steroid ve siklosporindir İnfeksiyon, kronik GVHD’li hastaların en sık ölüm nedenidir Bu nedenle bu hastalara immunsüpresif tedavi sırasında profilaktik antimikrobiyal ilaçlar verilmesi gereklidir Son yıllarda hem akut hem de kronik GVHD’nin patogenezinde ortaya çıkarılan bulgular doğrultusunda farklı koruyucu ve tedavi edici yöntemler geliştirilmiştir Bu yazıda kısaca bu gelişmelere değinilecektir





GI sistem Akut GVHD ağır bağırsak iltihabı olarak, mukozal membran deri değiştirme, şiddetli ishal, karın ağrısı, bulantı ve kusmaya neden olabilir Bu genellikle bağırsak biyopsisi ile teşhis edilir Akut karaciğer GVHH hastalarda bilirubin düzeyi ölçülür Deri diffüz makülopapüler döküntü, bir dantel gibi desenli görülebilir


Grade IV GVHD olan hastalarda genellikle kötü prognoz vardır
GVHD şiddetli ve yoğun immunsupresyon steroid ve ek maddeler içerdiğinden kontrol altında tutulması gerekir, hastada immunsupresyon sonucu olarak ciddi enfeksiyonlar gelişebilir ve aldığı enfeksiyon sonucu ölebilir