Kanunî’nin Altın Devri

Kanunî Sultan Süleyman devri Osmanlı devletinin en güçlü, en satvetli, en tesirli zamanı Tuna ve Nil iki Osmanlı nehri Ülkenin bir ucundan öteki ucuna altı ayda gidilemiyor Akdeniz bir Türk gölüİslâm orduları Viyana'yı kuşatıyor, Malta'yı kuşatıyor Devletin "Habeş eyaleti" var Somali, Fizan, Büyük SahraHint Okyanusu Budin'de ezan okunuyor, mahkemesinde kadı hüküm veriyor Osmanlı donanması Nice'i muhasara ediyor Kuzeyde Ukrayna stepleri Mekke-i Mükerreme, Medine-i Münevvere, Şam-ı şerif, Kuds-i şerif, Haleb-i şahba, Darüsselâm Bağdad, KahireOsmanlı'nın büyük şehirleri saymakla bitmiyor İstanbul sebillerinde Atina balından yapılmış şerbetler dağıtılıyor Haçlı zulmünden kaçan Yahudiler hürriyet ve refah ve güvenlik içinde yaşıyor Hıristiyan reayanın sayısı Müslümandan çok Herkes hür, herkes güvende 1544'te İstanbul'a gelen rahip Morand seyahatini anlattığı kitapta "İstanbul'da bir adam avucunu altınla doldurup kalabalık çarşı pazarlarda dolaşsa, kimse yan gözle bakamaz" diyor Öylesine güven, öylesine adalet var

Her yerde İslâm medreseleri var

Her yerde tasavvuf tekkeleri var Tarikatlar olgun Müslüman yetiştirmek için çalışıyor

Devlet ve Ümmet iki kanatla uçuyor Şeriat kanadı, tarikat kanadı

Camiler vakit namazlarında doluyor Padişah'tan en aşağıdaki dilenciye kadar her Müslüman sabah namazından bir saat önce kalkıyor, namaza hazırlanıyor

Topluma ahlâk, fazilet, hikmet hakim

Adalet mülkün temelidir ilkesi lafta değil

Bir isteği, bir şikayeti olanlar Topkapı sarayına gidiyor, Divan'a müracaat ediyor Padişah tepedeki pencereden seyrediyor

Adalet adalet adalet Alabildiğine adalet

Hikmet hikmet hikmet

Şeriat ve tasavvuf Tek kanatla uçulmaz

O tarihte Osmanlı dünyanın en güçlü devleti Devlet değil, bir "Milletler Birliği"

Bugünkü mânâda demokrasi yok ama adalet var, güvenlik var, hürriyet var, huzur var, âsâyiş var

Şeriat var, tarikat var

Ulemâ ve meşayih icazetli

Şeriatsız tarikata izin yok

Tekkelerde önce yatsı namazı kılınıyor, namaz tesbihatı yapılıyor, sonra tarikat ezkar ve evradı

Şeyhülislâm Ebussuud Efendi hâlâ okunan büyük bir tefsir yazıyor Arapça

Beşiktaş ile Ortaköy arasındaki Yahya Efendi dergahının şeyhi Padişahın süt kardeşi

Padişah fetvasız bir iş yapmıyor

Devlet Şeriatla idare ediliyor Örf hukuku var ama Şeriata aykırı değil

Avusturya hükümdarının elçisi Busbecq Sultan Süleyman'ın huzuruna Amasya'da çıkıyor Otağı hümayunda Padişah tahtına oturmuş, sağında solunda ümera, ulemâ, büyük bürokratlar var Busbecq kitabında "Bunlar içinde, bulunduğu mevki ve makama ehliyet ve liyakatiyle ulaşmamış bir tek kimse yoktu" diyor

Osmanlılar Süleymaniye'yi yapıyor Nice büyük camiler, köprüler, kervansaraylar, darüşşifalar, medreseler, imaretler

İslâm'ın altın günleri

Elbette günahlar, kusurlar, hatalar var ama galib olan, ağır basan sevaplar, hayırlar, hasenat

Öylesine incelik var ki, Süleymaniye vakfiyesine "İmamların eşlerinin güzel olması" şartı konuluyor Gözleri namahreme bakmasın diye

Hiç kimse aç kalmıyor Parası olmayan imarete gidiyor, ekmek yemek bedava

Yolcular kervansaraylarda üç gün bedava yiyip içiyor, atlarına ve develerine de ücretsiz bakılıyor

İstanbul'da sadaka taşları var İçleri oyuk taşlar Yanından geçen paralılar içine biraz para atıyor Parasızlar ellerini sokup biraz para alıyor Paranın hepsini alan yok

Şairler, edibler, tarihçiler, bilgeler Hattatlar, mimarlar, musikişinaslar Din âlimleri, şeyhler Kamil mürşidler Fazıllar, mürüvvetliler, salihlerDua ehliRical-i gayb Gavs, kutublar, büdela, nüceba, imamân, üçler, yediler, kırklar

Ümmet'in bütün kadınları tesettürlü Başı açık bir tek İslâm kadını yok Yahudi ve Hıristiyan kadınlar da tesettürlü

Dört cihette, üç kıt'ada cihad var, i'lâ-i kelimetullah yapılıyor Allahu Ekber Allahu Ekber

Emr bi'l-mâruf nehy 'ani'l-münker

Ya Rabbi ne günlermiş o günler, nereden nereye gelmişiz

Mehmet Şevket Eygi