Mardinin Yöresel Kıyafetleri Mardinin Yöresel Giysileri

Mardinin Yöresel Kıyafetleri Mardinin Yöresel Giysileri

Kadın Giysileri:



• Fistan: Bütün köylerde kadınların karakteristik giyim tarzının önemli bir parçasıdır Renk olarak beyaz veya krem renklidir Model olarak: Yuvarlak yaka, 20 cm'lik bir yırtmaç ve ayak bileklerine kadar uzanan düz kesimden oluşur Üzerinde, gümüş altın ince telleri veya renkli nakış iplikleriyle çeşitli desenler işlenebilir

Zıbun: İç gömleğin üzerine giyilen elbisedir Helezonik bir takım şekillerle altın gümüş ve inci ile işlenebilir Düz ve yırtmaçlı olmak üzere ikiye ayrılır El işi dokuma tekniğiyle yapılan kumaşlar: Hame bürümcek, ipek, sırmalı ipek, ipek kadife, keten kadife türündedir

Düz elbise: Yuvarlak yaka, 20 cm'lik bir yırtmaç ve ayak bilek*lerine kadar uzanan düz kesimden oluşur

Yırtmaçlı elbise( Üç etek): Düz elbiseden ön tarafı yakadan itibaren aşağıya kadar açık, yan tarafların belden aşağıya kadar yırtmaçlı oluşu özelliğiyle ayrılır

• Çorap: İşlemeli ve işlemesiz olmak üzere ikiye ayrılır Diz altına kadar el emeğiyle yünden örülür

• Çarık: Deriden yapılan ucu sivri ve yine deriden bağcıkları olan bir çeşit ayakkabıdır

• Kundura: Deriden yapılan düz bağcıksız Genellikle 3 cm yükseklikte bir topuğa sahip muhtelif renkleri olan bir çeşit ayakkabıdır Gençler genellikle kırmızı ve beyaz renklisini tercih ederken, yaşlılar kahverengi veya siyah renklisini kullanırlar

• Kıpkap (Takunya):Tahtadan yapılan üzeri gümüş telkari işlemeli, sade veya altıninci işlemeli türleri bulunan rahat bir ayakkabı modelidir Genellikle yeni evli kadınların hamamda giydikleri bir ayakkabıdır

•Kalas Kundura: Kadınların özel günlerde giydikleri bir ayakkabı türüdür

• Para kesesi: Kadife kumaştan, hame veya kıttenden yapılan para muhafaza kesesidir

•Marhame(Mendil): Uçları iğne oyalı ve üstü nakışlı, kemere takılan büyük mendildir Düğün ve bayramlarda; simli, altın, gümüş tel işlemeli mendiller kullanılır Mendil genelde ipek, şifon veya keton (ince keten) kumaşından yapılır

•Sıdriye ( önlük): Kadınların iş yaparken belden aşağı taktıkları, elbiselerini koruyan bir çeşit önlüktür Sık dokunur, işlemeleri olanları da vardır ( işlemeli olanlar gelinler içindir)

• Fota: Hamam örtüsü: Kadınların hamama giderken göğüs hizasından itibaren vücutlarına sardıkları kumaştır Hame ve ipekten yapılır ( İpek olanını gelinler kullanır)

•Don: Bol paçalı ayak bileklerinde büzgü olan, tek düğmeli bir iç giyimdir Kesinlikle görülmez

• Kuşak: Buna uçkur da denir Lastik vazifesi yapar Donun beline geçirilir İki ucunda işlemeler vardır

Kadın Ziynet Eşyaları

Mardin halkı ziynet eşyalarının giyimi tamamlayıcı aksesuar olarak gördüklerinden her giysiyi tamamlayacak ziynet takısı kullanılır Genellikle set olayı çok yaygındır Set denildiği zaman kolye bilezik, yüzük, halhal ve hızma anlamındadır

Altın:

Beşi birlik: Beş altının birleşik bir figür oluşumu

Güneş, Yürek Haç Kur'an-ı Kerim Marcırcis modelli kolyeler yöreye ait altın kordonla birleştirilerek boyna takılır

Bilezik: (Sannare), Hasır bilezik

Mercimek,kişniş modelli kolye, yakut, firuzan, zümrüt ve incili taşlarla yapılan kolyeler

Göğüs iğneleri (Broş), taç, düğme, hızma halhal

Kordon: 1-3 m boyunda zincir işi olan yöremizin temel takısıdır

Hal hal, manşet düğmesi, kuyu zincirli modelli bilezik, kemer, tarak

Erkek Giysi Türleri:



•Erkek Başlıkları: Kofi, poşu, fes poşu, fes ve poşu olmak üzere olmak üzere dört türlüdür

Poşunun sarıldığı başlık kumaştan yapılmış fes veya devetüyü, tiftikten yapılmış külah olabilir Bazen de camadanı denilen egal başlarına takılır Poşu, beyaz renkli olup uçları gergefle işlenmiş kare şeklinde bir örtüdür

Fes: Koyu kırmızı renkte olup, arkadan püsküllüdür Etrafı biyelidir Püskülsüz olan türü de vardır

•Dergi-Kıras: Erkeklerin alttan ve üstten giydikleri giysi, beyaz renkte dokudukları kıtandan yapılır

Dergi şalvarın aynısıdır Kıras: Dizlerden 3–4 parmak kadar sarkan aynı kıtandan yapılan entaridir Buna Zubun'da denir Kol uçlarında purçikleri vardır Sıfır yaka ve tek düğmelidir Üzerine siyah işlemeli yelek giyilir Kışın ise Haşo denilen pamuktan yapılmış dikişleri baklava dilimi modelli olan bir tür ceket giyilir Halen giysi olarak kullanılmaktadır

• Şalvar yelek: Eskiden yöre insanının tezgâhlarda ürettikleri yünden ve keçi kıllından yaptıkları giysilerdir Günümüzde ise fabrikalarda üretilen gabardin kumaştan yapılan şalvar ayak bileğinden diz kapağına kadar dar ve fermuarlı üst kısmı geniş ve üstü çebken yelek ve

içinde hamiden yapılmış çizgili kumaş veya düz beyaz pamuklu keten kumaş, hakim yakalı gömlek giyilir Üzeri üst üste birkaç kez sarılmış kuşakla tutturulur Kuşağın arasına kabuklu olan meşin taşıyıcıları sıkıştırılır Kuşağın sol tarafına mendil yer*leştirilir

• Entari-Aba-Mintan: Gri veya haki renkte kıtandan yapılan entari, önü açık ayakuçlarına gelecek boydadır Gömlekler hame veya kıttan kumaştandır Renk olarak beyaz, mor renk veya çizgili modelde seçilir Hakim yakalı, kollar düğmesizdir Manşetli olanı da vardır Aba ayaklara kadar uzundur Yarım aba (ceket boyu) ke*çeden yapılır Mintan, cekete benzer

• Uçkur: Patiskadan ya da yapağından dokunarak şalvara takılarak lastik görevini yapar

• Kuşak: ibrişimden dokunarak yapılır 2-3 m uzunluğun*dadır Bele dolanır 30–40 cm genişliğindedir Beyaz veya kır*mızı renktedir

• Palto: Gocuk adı da verilir İçi genellikle tüylüdür Renk olarak haki ve gri tercih edilir

• Para kesesi: Meşinden ya da ketenden yapılır Ağzından bir kınnap ip geçirilerek büzülür Meşinden olanlar ağzına çıt pıt dikilir

• Mendil: Dört köşesi telle yahut kılabdanla işlenir Beyaz renklidir, ekoseli olanların da vardır

• Çorap: İşlemeli ve işlemesiz olarak ikiye ayrılır Diz altına kadar el emeğiyle yünden veya yapağından örülür

• Çarık: Deriden yapılan ucu sivri ve yine deriden bağcıkları olan bir çeşit ayakkabıdır

• Mes: Tek kat deriden yapılan ve kışın düz model lastik ayakkabının içine giyilir Siyah renk seçilir

• Kundura: Deriden yapılmış düz bağcıksız genellikle 2 cm yükseklikte bir topuğa sahip muhtelif renkleri olan bir çeşit ayakkabıdır

Erkek Ziynet Eşyaları:

Saat, köstek başta gelir Köstek genellikle gümüş olup, tahminen 50 cm boyunda 5-6 kat zincirden oluşur Saatler kapaklı ve anahtarlıdır Saat anahtarı kösteğe bağlı olarak yelek cebinin yanında sallanır Saatin ipekli kumaştan yapılmış ve üzeri motifli bir de kabı bulunur Saat kabının ağzında bağ olmaz Saat kabına benzer para keseleri de vardır Bunun ağzı bağlıdır İçerisine bozuk para konur ve kuşak arasında saklanır Bunlardan başka kama ve hançerler de kuşak arasında taşınır Kamalar daha narin ve küçüktür Hançerler ise daha büyük olup iki kısma ayrılır:

1-Kuşak hançeri

2-Koltuk altı hançeri