İpek Yolu Üzerinde Kurulan Türk Devletleri

İpek Yolu Üzerinde Kurulan Türk Devletleri
ipek yolu üzerindeki türk devletleri, ipek yolu üzerinde kurulmuş türk devletleri
Asya Hun Devleti (Büyük Hun Devleti)(Mö 220-Ms300)
- Kurulduğu tarih kesin olarak bilinmemektedir Tarihte bilinen İLK TÜRK DEVLETİ'dir

- Bilinen ilk hükümdarı TUMAN (Teoman)'dır Teoman'dan sonra yerine oğlu METE HAN geçmiştir

- Asya Hun devleti METE HAN zamanında en geniş sınırlarına ulaşmıştır

- Çinliler Türk akınlarına karşı koymak için ÇİN SEDDİ'ni yaptılar *ÇİN SEDDİ; 2450 km uzunluğunda , 11 metre yüksekliğinde 7,5 m gerişliğinde kalınlığındadırYinede Türk akınlarına engel olamamıştır

-Mete orduda 10’luk sistemi uyguladı Günümüzde orduların çoğu daha bu sistemi kullanmaktadır

- Oğuz Kağan Destanını önemli destanlarıdır Bu destandaki kişinin Mete olduğu sanılmaktadır

- Tarihte ilk defa bütün Türkleri tek bayrak altında toplayan Türk Devleti Asya Hun devletidir

- Büyük Hun Devleti VERASET SİSTEMİ ve ÇİN SİYASETİ nedeniyle Doğu ve Batı Hun Devleti diye ikiye ayrıldı Batı Hunları ARAL GÖLÜ civarına göç etmek zorunda kaldılar Doğu Hunları ise Kuzey ve Güney olarak ikiye ayrıldı Ve daha sonra Çinliler tarafından ortadan kaldırıldı

Kavimler Göçü:
- Hun Devleti yıkıldıktan sonra Çin baskısından kurtulmak için bazı Hun boyları İtil’in batısına geçerek Karadenizin kuzeyine göç ettiler Bu göç sırasında önüne çıkan devletleri ya yönetimine aldılar yada onlarda ileri doğru kaçtı

- Tarihte devletlerin bu yer değiştirmesine “ Kavimler Göçü” denilmektedir

- Göç eden bu Türkler Avrupa Hun Devletini Kurdular

Kavimler göçünün sonuçları:
- Roma İparatorluğunun çöküşü hızlandıİmparatorluk 395’te ikiye ayrıldı

- 476’da batı Roma İmparatorluğu yıkıldı Toprakları üzerinde birçok devlet kuruldu

-Avrupa’nın etnik çehresi değiştiYeni topluluklar ortaya çıktı

- Avrupa bir karışıklık dönemi yaşadı

-Günümüz Avrupa devletlerinin temelleri atıldı

-Avrupada feodalite dönemi başlamıştır

-Avrupa Türk kültürüyle tanıştıBalkanlarda Türk devletleri kuruldu

Feodalite (Derebeylik): Zengin toprak sahibi olan kişilerin oluşturduğu sistemdir Toprakta çalışan köylüler toprakla birlikte alınıp satılabilirdi

AVRUPA HUN DEVLETİ
- Kurucusu Balamir Han’dır

- Anadolu’ya ilk Türk akınları bu dönemde olmuştur

-Atilla döneminde Bizans vergiye bağlanmıştır

-Batı Roma üzerine sefer yapılmış, fakat Papanın Hıristiyan dünyası adına Roma’yı kendilerine bağışlamalarını istemesi üzerine buranın alınmasından vazgeçilmiştir

-Fransa üzerine düzenlenen Galya seferi Batı Roma’yı yalnız bırakmaya yöneliktir

GÖKTÜRKLER
- Bumin Kağan 552’de Göktürk devletini kurdu - Ötügen başkent olmuştur

-Türk adını kullanan ilk devlettir

-Göktürk adı Göktürk yazıtlarında Kök-Türk şeklinde yazılmıştır

- Bumin Kağanın ölümünden sonra iktidar mücadeleleri başladı

- Çinliler bu mücadeleyi körükleyince Göktür kağanlığı iyice zayıfladıve siyasi birligi bozuldu630 yılında yıkıldı

IIgöktürk devleti
- Kutluk Han 681 den itibaren Göktürkleri yeniden bir araya getirerek 2 Göktürk Devleti kuruldu Bu devlete bu nedenle Kutluk Devleti de denilmektedir

-Bu devlet en parlak dönemini Bilge Kağan, Kültigin veVezir Tonyukuk zamanındadır

-Devletin zayflaması üzerine Türk boylarından Basmıller, Karluklar ve Uygurlar isyan ederek 742 yılında yıkıldı

- Göktürklerden günümüzü kalan en önemli eser Orhun Yazıtlarıdır(Göktürk Kitabeleri) Bu kitabeler Bilge Kağan, Kültigin Kağan ile vezir Tonyukuk adına dikilmiştir

- Bunlar yazılı ilk Türk belgeleridir Orhun alfabesi ile yazılmıştır

-Bu yazıtları Danimarkalı Wilhem Thomsen (Vilyım Tamsın) çözmüştür

UYGUR DEVLETİ:
- Karluk ve Basmiller'le birleşerek II Göktürk Devletini yıkan UYGURLAR Orhun bölgesinde UYGUR

DEVLETİ'ni kurdular(745) Kurucuları KUTLUK BİLGE KÜL KAĞAN, merkezleri Ordubalık (Karabalsagun)'dur
- Uygurlar Yerleşik hayata geçen ilk Türk topluluğudur
- Manihizm’e inandılar Bu inanışta et yemek günah sayıldığı için vücut yapıları değişti Ve savaşçı güçlerini kaybettiler
-18 harfli Uygur Alfabesini hazırladılar
- Cengiz Han'ın egemenliğine girmelerine rağmen medeniyette geliştiklerinden Moğollar'ı devlet teşkilatı, ticaret, bilim, sanat, alfabe gibi konularda etkilediler
-Moğolların Türkleşmesinde önemli bir rol oynadılar (Özbek ve Çağatay Türkleri)
-İlk Müslüman Türk Devleti Karahanlılar'la savaştılar(Sebep Uygurların Budizmi, Karahanlıların İslamiyeti yaymak istemeleri)
-Tahta harflerden MATBAA'yı oluşturdular, pamuktan KAĞIT yaptılar
- Kırgızlar tarafından 840 yılında yıkıldılar

Türklerin Müslüman Olmaları
- Araplarla Çinliler arasında yapılan “Talas Savaşı”nda Türkler Arapları desteklemişlerdir Araplar savaşı kazanmıştır

- Bu savaştan sonra Türkler İslamiyet’e geçmeye başladı

-İlk Müslüman olan Türkler, Karluk, Yağma ve Çiğil boylarıdır

- Devlet olarak; İlk Müslüman Türk devleti Karahanlılardır

KARAHANLILAR
-Uygurların yıkılması ile Karluklar, Çiğil ve Yağma Türkleri ile birleşerek Karahanlılar Devleti'ni kurdular (840)

- İlk Müslüman Türk devletidir

-Satuk Buğra Han, İslamiyeti kabul etti Karahanlılar, 960 yılından itibaren Müslüman bir Türk devleti haline geldi

Karahanlılar, iç karışıklıklar sonunda doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrıldı Doğu Karahanlılar Karahitaylılar tarafından ortadan kaldırıldı (1211 ) Batı Karahanlılar ise Harzemşahlar tarafından yıkıldı (1212)

*** Kaşgarlı Mahmut “Divan_ı Lügâti Türk” adlı eseri yazmıştır Amacı Türkçenin Arapçadan zengin bir dil olduğunu anlatmak ve Türkçeyi öğretmek için yazmıştır
*** Yusuf Has Hacip “Kutadgu Bilig” adlı eseri yazmıştırKutadgu Bilig Mutluluk Bilgisi anlmına gelirforumsinsinet Bu öğüt ve ahlak konusunda bilgiler verir İnsanların iyi olması için neler yapması gerektiğini anlatır

GAZNELİLER
- Alp Tigin Saman oğulları Devleti'nde hassa komutanı idi Horasan'a vali olarak atandı Bu görevden alınması üzerine Gazne'ye gitti Yerli hanedanı devirerek bağımsız bir beylik kurdu Başlangıçta Saman oğullarına bağlı olarak yaşadılar Bu devletin yıkılmasından sonra bağımsız oldular

- Ceyhun'a kadar uzanan topraklar, Gaznelilerin eline geçti

- Gaznelilerin en parlak dönemi Sultan Mahmut (Gazneli Mahmut) devridir

- Sultan Mesut, Büyük Selçuklularla Dandakan Savaşını yaptı ve yenildi Bu savaştan sonra Selçuklular resmen kuruldu

- Gazneliler savaşlarda filleri kullanıyordu Buda karşı orduların dikkatini dağıtıyordu

BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ:
- Selçuk Bey kendine bağlı Oğuz boylarını toplayarak Cend şehrine yerleşti Fakat bu dönemde Selçuklular devlet olarak kurulmadı

- Çagrı ve Tuğrul kardeşler ülkenin başına geçtikten sonra, 1015 ten itibaren Anadolu’ya akınlar düzenlediler

- Çağrı bey 1040 yılında Gaznelileri Dandanakan Savaşında yenince Büyük Selçuklu devleti resmen kuruldu

- Tuğrul bey adına para bastırdı, hutbe okuttu Bunlar bir kişinin sultan olması için yapardı