Bademcikler Alınmalı Mı Yoksa Alınmamalı Mı?

Bademcikler alınmalı mı yoksa alınmamalı mı?
Üst solunum yollarından giren mikropları tanıyarak vücudu savunmaya hazırlamak gibi görevleri bulunan bademcikler büyüdükleri ve kişiyi rahatsız eden duruma geldiklerinde akıllara şu soru takılıyor Bademcikler alınmalı mı, yoksa alınmamalı mı? Bu konuda merak edilen soruların yanıtlarını Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Doç Dr Erhun Şerbetçi veriyor

: Bademcik vücutta ne işe yarar?
Doç Dr Erhun Şerbetçi: Bademcikler vücudun bağışıklık sisteminde rol oynayan lenf sisteminin boğazda yerleşmiş dokularından bir çiftidir Özellikle üst solunum yollarından giren mikropların tanınarak vücudu savunmaya hazırlamak gibi görevleri vardır

: Vücudun bademciğe ihtiyacı var mıdır?
Doç Dr Erhun Şerbetçi: Bademcikler özellikle çocukluk döneminde vücudun, hastalıklara karşı, ilk savunma bölgesini oluştururlar Bununla birlikte genizde yerleşmiş yine bademcik dokusu yapısında olan â??adenoidâ? dediğimiz; halk arasında â??geniz etiâ? olarak bilinen dokular da, aynı görevi görmektedirler Yine vücutta sindirim sisteminin bazı bölgelerinde, dalakta ve kemik iliğinde ayrıca vücudun çok değişik yerlerine yerleşmiş olan lenf bezlerinde aynı görevi yapan dokular da mevcuttur Bütün bunlara bağışıklıktan sorumlu lenf sistemi diyoruz

: Bademcikler neden şişer?
Doç Dr Erhun Şerbetçi: Bademcikler hemen daima damlacık enfeksiyonu denen, kişiden kişiye tükürükle ve yakın temasla bulaşan mikroplar neniyle şişerler Bu durumda bademcikler kızarır, bazen üzerlerinde beyaz döküntüler olur Ateş, yutkunma güçlüğü, yutkunurken ağrı gibi eşlik eden belirtiler de bulunur İnfeksiyon belirtisi olmayan, fakat yapısal olarak büyük bademcikler de olabilir Soğuk bir şey içilmesi sağlıklı bir insanda herhangi bir bademcik sorununa yol açmazken, müzmin bademcik sorunu olan ya da bağışıklık sisteminin zayıf olduğu durumlarda yerel direnç düşüklüğü nedeniyle hastalığa neden olabilir

: Geniz etinin bademcikten farkı nedir?
Doç Dr Erhun Şerbetçi: Halk arasında geniz eti denilen â??adenoidâ? dokusu da aslında aynı bademcik gibi lenf yapısındadır ve üst solunum yolunun savunmasında rol oynar Bademcikten en önemli farkı çok büyük olması halinde zaten küçük bir boşluk olan çocuk burun boşluğunu tıkamasıdır Bu durumda bademcik ameliyatına kıyasla geniz eti nin daha sık bir şekilde ameliyat edilmesine yol açmaktadır

: Bademcik alınmalı mıdır? Bademcik hep geniz eti ile birlikte mi alınır?
Doç Dr Erhun Şerbetçi: Özellikle bebeklik ve çocukluk döneminde bademcikler vücudun savunmasında önemli görev aldıkları için zorunlu koşullar dışında alınmaları uygun olmaz Son yıllarda bademcik ameliyatları eskisi kadar sık uygulanmamaktadır Geniz eti çok büyük ve çocuğun solunumunu engelliyorsa, ya da ilaç tedavisiyle düzelmeyen orta kulak sorunlarına yol açmış ise, fakat çocukta hiç bademcik iltihabı olmuyorsa bu durumda bile bademcikler alınmayabilir, sadece geniz eti nin alınması yeterli olur

: Bademcikler ne zaman alınmalıdır?
Doç Dr Erhun Şerbetçi: Bademciklerin alınmasının en sık karşılaşılan sebepleri; üst üste son iki senede çocuğun 5-6 defadan daha fazla bademcik iltihabı olması, bademcik iltihaplarına sık sık halk arasında beta mikrobu denilen â??beta hemolitik streptokokâ? bakterisinin sebep olması, çocuğun ateşli eklem ve kalp romatizması geçirmiş olması, sık bademcik iltihaplanmalarının yanı sıra geniz eti ve orta kulak sorunlarının da bulunuşu, çok sık tekrarlayan ve inatçı hale gelmiş çocuk sinüzitleriyle beraber bademcik ve geniz eti sorununun da bulunuşu, ameliyat nedenleri olarak sayılabilir Yalnız başına büyük bademcikler bir ameliyat sebebi oluşturmazlar Ancak beslenme ve solunum engellemesi yapan büyüklükte bademcikler ameliyat edilmelidir Çocuklarda görülen â??uyku apnesiâ? (uykuda soluksuz kalma nöbetleri) yine geniz eti ve bademciklerin alınmasını gerektiren bir durumdur Ayrıca bademciklerde tümör, tüberküloz gibi farklı durumlarda da mutlaka bademcik ameliyatı gerekmektedir

: Beta mikrobu nedir, ne önemi vardır?
Doç Dr Erhun Şerbetçi: Beta mikrobu denilen streptokok bakterilerinin çok sık bademcik iltihabı yapma özellikleri vardır Bu durumda özellikle üç ila beş yaşlar arasında geçirilen bademcik infeksiyonlarının komplikasyonu olarak kalp kapakçıkları ve böbreklerin işleyişi hasar görebilir Bunlar çoğu kez beta streptokokların yol açtığı ateşli eklem romatizması ile beraber olur Ailelerin boğaz kültürlerinde beta streptokok üremesi halinde adeta paniğe kapıldıklarını sıklıkla görmekteyiz Ancak beta streptokoklar günümüzün gelişen sosyal ve ekonomik koşullarında yetişen çocuklarda çok daha az komplikasyona yol açmaktadır Üstelik antibiyotik çağında bu tür komplikasyonlar hem engellenebilmekte hem de daha az görülmektedir

: Yaşa bağlı olarak bademcik daha çok mu sorun yaratır?
Doç Dr Erhun Şerbetçi: Bademcik sorunları en sık çocukluk döneminde görülür Görülme sıklığı çocukların anaokulu, kreş ya da ilkokul gibi toplu yerlere başladıkları dönemlerde zirve yapar Bademcik dokusu yaşla beraber giderek gerileyen-küçülen bir dokudur ve bu yüzden yirmili yaşlardan sonra enfeksiyonları azalma gösterir Bununla birlikte kırklı yaşlara kadar sürebilecek müzminleşmiş durumların görülmesi de çok nadir değildir

: Kaç yaşına kadar bademcik alınmalıdır?
Doç Dr Erhun Şerbetçi: Bademcik ameliyatları zorunlu haller dışında üç yaşın altında genellikle uygulanmaz Ancak solunumu ileri derecede engelleyen büyük bademcikler üç yaşın altında da alınabilir Genellikle bademcik ameliyatlarının en sık yapıldığı yaşlar 3 ila 10 yaşlar arasıdır Bununla birlikte yirmili yaşlarda da zaman zaman ameliyat gerekli olabilmektedir 30 yaşın üzerinde bademcik ameliyatı çok nadiren gerekli olmaktadır

: Bademcik ve geniz eti ameliyatı kararı nasıl alınır?
Doç Dr Erhun Şerbetçi: Burada anne ve babaların çocuktaki hastalığın sıklık ve şiddeti hakkındaki ifadeleri çok önemlidir İleri derecede horlama, uykuda soluksuz kalma, beslenme ve gelişme bozukluğu, yüz kemiklerinin şekil bozukluğu, dişlerin bozuk çıkması, çocuk doktorunun ameliyat kararı alması, çok sık kullanılan ilaçlara yanıt alınamaması gibi durumlar küçük hastayı ameliyata aday kılar Bunların yanında hastaların burun içerisi ve geniz bölgesinin ayrıntılı bir şekilde görülebildiği endoskopik muayeneleri gerekmektedir Böylelikle doğru teşhis koymak ve ameliyat kararı vermek olanaklı olmaktadır

: Bademcik ameliyatlarının mevsimi var mıdır?
Doç Dr Erhun Şerbetçi: Eskiden yaz aylarında bademcik ameliyatı yapılmazdı Bunun sebebi o dönemlerde çocuk felci salgınlarının yaygın olması idi Günümüzde çocuk felci aşılanma ile neredeyse ortadan kalktığı için böyle bir şey söz konusu değildir Ancak hala yaz aylarında bademcik ameliyatı yapmamak gibi bir gelenek ülkemizde sürmektedir Aileler de bu ameliyatı yarıyıl tatilinde veya okulun kapanmasına yakın dönemlerde tercih etmektedirler

: Bademcik ameliyatı riskli midir?
Doç Dr Erhun Şerbetçi: Bademcik ameliyatının en önemli riski kanamadır Hastalar çoğu kez çocuk olduklarından olası bir aşırı kanama bu riskin sorumlusudur Günümüzde gelişen genel anestezi koşulları ve hastanelerin olanaklarının artmış olması bu riski çok azaltmaktadır Bununla birlikte bademcik ameliyatı teknik olarak basit gözüken, fakat aslında bir büyük ameliyat ciddiyetiyle hazırlık yapılması gereken bir ameliyattır Bir bademcik ameliyatı olurken dikkat edilmesi gereken en önemli şey hastanenin yoğun bakım ünitesi de olan tam donanımlı bir hastane olmasıdır Koşulları yeterli olmayan poliklinik ve muayenehane gibi yerlerde bademcik ameliyatı risklidir

: Anestezi kullanımı şart mıdır?
Doç Dr Erhun Şerbetçi: Halk arasında narkozun fazla verilmesine bağlı komplikasyonlar olduğuna dair yaygın bir inanış vardır Böyle bir durum söz konusu değildir Ameliyat komplikasyonları çoğu kez donanım ve bakım koşullarının yetersizliğinden olabilmektedir Günümüzde modern anestezi cihaz ve ilaçlarıyla genel anestezi kullanılması idealdir

: Kansız bademcik ameliyatı nedir?
Doç Dr Erhun Şerbetçi: Öncelikle bilinmelidir ki bademcik ve geniz eti vücudun en kanlı organlarındandır Bu yüzden ameliyat sırasında daima bir miktar kanama olması beklenir Önemli olan bu tür kanamaların ameliyat sırasında kontrol altına alınabilmesidir Son zamanlarda ülkemizde de kullanılmaya başlayan ısı ve basınçla bademcik dokusunu ayılırken damarları pıhtılaştıran ve neredeyse hiç kanatmayan cihazlarda mevcuttur Bu teknikte genellikle ameliyat sonrası ağrı olması da azdır Bununla birlikte bademcik ameliyatlarında hangi araç ve teknik kullanılırsa kullanılsın kanama ve ağrı olabileceği bilinmelidir

Kaynak: Bebek