Katerina-Rus çariçesi

Katerina-Rus çariçesi

(17291796) Tarihte Büyük Katerina olarak anılan Rus Çariçesi II Katerina döneminde fetihlerle ülkenin topraklan genişletildi Yasalarda yeni düzenlemeler yapıldı İletişim, kültür ve ticaret alanlarında önemli gelişmeler sağlandı

Alman kökenli bir prenses olan Katerina 15 yaşındayken, ilerde III Petro adıyla Rus
tahtına çıkacak olan Grandük Petro ile evlenmek üzere Almanya'dan Rusya'ya geldi ve bir yıl sonra evlendi 1762'de tahta çıkan Çar III Petro silik, dengesiz ve başarısız bir yöneticiydi Çarlığı sırasında din adamlarını kendisine düşman etti Tahta çıktıktan altı ay sonra, çan ve ailesini korumakla görevli muhafız birliğinin ayaklanması sonucu, Petro öldürüldü Katerina kiliseden aldığı destekle tahta çıktı Dine saygı göstereceğine ve koruyacağına, Rusya'yı güçlendirmek için çalışacağına ant içti

II Katerina döneminde Rusya'da toprağa bağlı köleler olan serfler yoksulluk içindeydi II Katerina soyluların, serfler üzerindeki haklarını daha da genişletti 1773'te, Yemelyan Pugaçov'un önderliğinde başlayan köylü ayaklanması ordu gücüyle ve büyük bir şiddetle bastırıldı Ayaklanmanın önderleri öldürüldü ya da Sibirya'ya sürgüne gönderildi Katerina'nın 34 yıllık yönetimi sırasında Polonya'nın büyük bir bölümünü, Karadeniz ve Hazar Denizi yakınlarındaki toprakları da içeren bölgeler ele geçirildi Bu başarılar ona "Büyük" sanını kazandırdı

Osmanlı Devleti I Petro döneminden (16941725) beri Rusya ile savaş durumundaydı Rus orduları 1770'te Osmanlı Devleti'nin koruması altındaki Kırım Hanlığı'm istilaya girişti Bunun üzerine çıkan OsmanlıRus savaşının sonunda 1774'te imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması ile Kırım'a bağımsızlık verilmesi, Ruslar'ın 1783'te Kırım'ı topraklarına katmalarını kolaylaştırdı Böylece Karadeniz'in kuzeyini ele geçiren Rusya, Osmanlı Devleti için bir tehlike olmaya başladı Kırım'ı geri almak isteyen Osmanlılar'a karşı girişilen ikinci bir savaşın sonunda 1792'de imzalanan Yaş Antlaşması ile de Rus ticaret gemilerine boğazlardan serbest geçiş izni verildi; böylece Rusya için Akdeniz'e ulaşma olanağı doğdu

Çağının bilimsel ve düşünsel gelişmelerine büyük bir ilgi duyan Katerina okumayı çok seviyordu Avrupa'nın önde gelen düşünürleri ve yazarlarıyla mektuplaştı Bu mektuplar ince espirileriyle keskin bir zekâyı yansıtıyordu Resim ve heykel yapmaya da meraklı olan Katerina, satın aldığı yüzlerce resimle bugünkü zengin Ermitaj Müzesi'nin kurucusu sayılır

Aşklarıyla atasözlerine girmiş, aydın kişiliğiyle yoksul halkını refaha ulaştırmaya çalışmış devrimci Rus Çariçesi


Büyük Katerina olarak da bilinen II Katerina, 2 Mayıs1729 yılında Prusya'da doğdu Asıl adı Sophie Augusta Frederike olan Katerina, Rus prensiyle evlenip Ortodoks mezhebine geçtikten sonra bu ismi aldı Babası Prusya prensi ve ordunun da generaliydi
1744 yılında Rus Çariçesi Elizabeth, yeğeni Grand Dük Petro için uygun bir eş olduğunu düşünerek Sophie ve annesini Moskova'ya davet etti On dört yaşındaki küçük prenses, gelir gelmez müstakbel kocasıyla tanıştırıldı Ama Petro, çirkin, hoyrat, hastalıklı ve pek de akıllı olmayan on altı yaşında bir delikanlıydı Daha şimdiden içkiye ve eğlenceye düşkündü Alman kızına daha ilk görüşmelerinde, kendisiyle evlenmeye razı olduğunu ama halasının yardımcılarından birine aşık olduğunu söyledi Bu arada Sophie'nin annesi Çariçeyle sürekli kavga ediyordu Bu yüzden Sophie ve Petro 1745 yılında evlendirildiler ve Sophienin annesi ülkesine geri döndü Genç Düşes bu tarihten sonra bir daha ne annesini ne de babasını görebildi Sophie, Moskova'ya geleli kısa bir süre olmasına rağmen bu ülkeyi ve tanıştığı bu yeni kültürü benimsedi Hatta bir Ortodoks rahibi getirterek annesinin tüm itirazlarına rağmen Katolik mezhebinden Ortodosk mezhebine geçti ve adını Katerina olarak değiştirdi


Düşes olmasına rağmen hayatı son derece sıkıcı ve kötü geçiyordu Petro karısını sevmiyor hatta onunla aynı odada bulunmaya bile dayanamıyordu Ayrıca hala halasının hizmetçisiyle ilişkisini sürdürüyordu Katerina güzel değildi ama hoş ve çekici bir kadındı Bu sıkıcı ortamda kendini oyalayabileceği tek çıkar yol vardı: Evliliğinin altıncı yılında kendine bir aşık buldu Bu olayı kimse umursamadı, hatta en az aldırış eden de Petro'ydu Böylece Katerina saray çevresindeki genç delikanlılarla aşk oyunlarına devam etti 1754 yılında oğlu Paul, dört yıl sonra da bir kızı dünyaya geldi Her iki çocuğun da Petro'dan olmadıkları sanılır Çariçe Elizabeth, çocukları yetiştirmek için annelerinden uzaklaştırdı Böylece yalnız kalan Katherina'ya yine aşıklarından başka kimse kalmamıştı


Sıkıcı ve korkunç yıllar birbirini kovaladı Elizabeth'in zulmü giderek artıyor, Petro'nun ahlakı gün geçtikçe kötüleşiyordu 1762 yılında Çariçe Elizabeth öldü ve Katerina'nın kocası, III Petro adıyla Çar oldu Bu olay Katerina'nın hayatında bir kriz yarattı, ama bu keskin zekalı kadın olacaklara hazırlıklıydı Tehlikeyi iyi biliyordu; Petro hala ilk sevgilisi Elizabeth Vorontzov'a tutkundu ve nefret ettiği karısı Katerina'dan ayrılıp onunla evlenmek istiyordu Öte yandan Petro'nun Almanlaşmaya başlaması, milliyetçileri kızdırıyordu Almanca konuşuyor, üniformasını Almanların üniformalarına benzetiyordu Oysa bu arada Alman uyruklu Çariçe her haliyle tam bir Rus vatandaşıydı Böylece Rusya'daki Vatanseverler Partisi, Katerina'nın çevresinde gittikçe güçlendi Ama ortada garip bir paradoks vardı: Ruslar, Alman hayranı Çarlarına karşı bir Alman kadını tutuyorlardı Petro'nun da Katerina'ya onu boşayıp ülkeden süreceğine dair tehtitleri artıyordu Sonunda yanınna metresini de alan Petro, Oranienbaum'daki villasına çekildi Böylece 22 Mart 1762'de Petersbourg'dan uzaklaşarak imparatorluğu terketmiş oldu Katerina ise orduyu örgütleyip yönetimi devralacağını ilan etti Ordunun gücünü de arkasına alan Çariçe, Petro'yu tutuklattı Hapsedilmesinden kısa bir süre sonra da öldü Ölümü üzerindeki sır perdesi hala kalkmamış olan Petro'nun ölüm kağıdına Katerina tarafından ''karın ağrısından ölmüştür'' yazıldı


Katerina artık Rusya'nın tek egemeniydi Bu Alman asıllı kadın, görevini öylesine iyi yerine getirdi ki adının başına ''büyük'' ünvanı takıldı Bu arada sık sık değiştirdiği aşıklarıyla ilişkisine devam ediyordu Sevgililerini bakan yapıyor yada önemli görevlere atayarak onları Rusya'ya yararlı olmaya teşvik ediyordu


Katerina'nın yönetimi altındaki Rusya, gün geçtikçe büyüyüp zenginleşti Politik zekasıyla da kimseden etkilenmeden aşıklarını kendi yararına kullanmayı bildi Sadece son aşığı olan Plato Zubof politikada söz sahibi olabildi

Katerina, ayrıca büyük bir reformcuydu Fransızların kültürlerini ve devrimci fikirlerini çok benimsemişti 1766 yılında işçi haklarını gözeten ''Yönetme Kuralları''nı yayınladı Haksızlığa uğrayan halk için bir şeyler yapmaya kararlı olan Katerina, ''Yönetme Kuralları''nda Moskova'da aşağı sınıfın reformları ile ilgilenecek büyük bir komisyon kurulmasını istiyordu Ne var ki soylu kişiler ve toprak sahipleri, adamlarının üzerindeki iktidarı kaybetmekten korktukları için bu oluşuma karşı çıktılar Katerina da onların isteklerine boyun eğmek zorunda kaldı ve toprak sahiplerinin baskısıyla öyle kanunlar çıkardı ki, köylülerin durumu eskisinden de kötü oldu 1773 yılında Volg köylüleri Pugaçef başkanlığında bir isyan çıkardılar Ancak isyan iyice büyümeden bastırıldı ve Pugaçev idam edildi Bu olaydan sonra Katerina reformun artık kaçınılmaz olduğunu görerek 1775 yılında yeni kanunlar çıkardı Bir Alman hukukçusunun danışmanlığında ''Eyaletlerin Statüsü''nü yayınladı Buna göre eyaletler kendi kendilerini yönetecek, her eyalette mahalli idare ve mahkemeler kurulacaktı Bu olay gerçekten bir ilerleme hareketiydi Nitekim ''Eyaler Statüsü'', XIX yüzyılın ikinci yarısında II Alexander'ın yaptığı diğer reformlar, eski yasaların yerini alıncaya kadar uzun süre uygulandı


Dış politikası da ülkenin sınırlarını olabildiğince genişletmek olan Büyük Katerina, 1768 yılında Prusya İmparatoru Frederik ile anlaşarak Osmanlılara ve Avusturyalılara karşı savaş ilan etti Bu Osmanlılarla ilk savaştı ve altı yıl sürdü Savaşı Rusya kazandı1787 yılındaki Osmanlı savaşlarında ise Katerina, Türklere karşı Prusya ve Avusturya'yla birleşti Seferler sonucunda Rusya'nın sınırlarını Karadeniz kıyılarına, Kırım ve Kafkaslar'a kadar genişletmeyi başardı Bu arada Polonya'yı ele geçirmeye çalışyordu 1772'de Polonya'nın bölünmesiyle bağzı yerleri işgal etti 1795'te ise Polonya'nın büyük bir bölümünü Rusya topraklarına katmayı başardı

Kültürlü kişiliğiyle pek çok aydın kişiyi çevresinde toplamayı bilmiş olan Katerina, Voltaire, Diderot gibi ünlü Fransız yazar ve düşünürlerle dostluk kurdu 10 Kasım 1796'da geçirdiği felç sonucu öldü Ardından tüm Rusya yas tuttu