Gazneli Mahmut'un Hayatı - Eserleri , Gazneli Mahmut'un Hindistan Seferi ve Sonuçları

Gazneli Mahmut (d 2 Kasım 971 – ö 30 Nisan 1030) (Farsça Yemin el-Devlet Mahmut) (Tam ismi: Yemin el-Devlet Abdülkasım Mahmut ibn Sebük Tigin), 998-1030 yılları arasında Gazne Devleti’nin hükümdarı



Hayatı

Sebük Tegin’in en büyük oğlu olan Mahmut’un annesi, Zabulistan bölgesinde asil bir ailenin kızıydı Bu sebeple şairler, Mahmut’a zaman zaman “Mahmud-ı Zâbulî” olarak olarak hitap etmişlerdir Daha gençlik yıllarında devlet idaresinde görev almaya başlayan Mahmut’un Gazne dışındaki ilk görev yeri Zemindaver vilayetiydi En parlak dönemlerini Sultan Mahmut zamanında yaşadılar

Sultan unvanını ilk kullanan hükümdar olan Gazneli Mahmut, Hindistan’a Eylül 1000′den 1027′ye kadar 17 sefer yapmıştır Bu seferler sırasında Hindistan’da birçok cami yaptıran ve İslam dinini öğretmek üzere Hindistan’da âlimler yerleştiren Gazneli Mahmut, Hindistan’ın kuzey bölümlerine kadar İslamiyet’in yayılmasını sağlamıştır


Hint seferlerinin dışında Karahanlıların Samanî Devleti’ni ortadan kaldırması ile, Nisan 1002′de Gâzi unvanını alan Mahmut’un Hindistan dışındaki faaliyetleri daha da kolaylaşmıştır

Ölümü

Mahmut ve Melik Ayaz (Ferîdüddîn-i Attâr’ın alt şiir ‘den)
Sultan Mahmut, hayatının büyük bir kısmını savaş meydanlarında geçirmiş, özellikle Hindistan’a yaptığı seferler onu çok yormuş ve hastalanmasına sebep olmuştu Doktorların tavsiyelerine rağmen hiç dinlenmiyor ve bir hükümdarın yapması gereken vazifeleri yerine getiyordu Genellikle tarihçiler, Sultan Mahmut’un verem hastalığından öldüğünü kabul ederler

Mahmut, 1029-1030 kışını Belh’te geçirdi Fakat bu şehrin havasından dolayı Gazne’ye döndü Burada da sağlığına kavuşamayan Sultan Mahmut, 30 Nisan 1030 tarihinde 59 yaşındayken öldü

Sultan Mahmut zamanında en başarılı devrini yaşayan Gazneliler, Dandanakan Savaşı’ndan sonra zayıflamışlar ve yıkılış sürecine girmişlerdir Gaznelilere, Afgan yerlilerinden olan Gurlular 1187 yılında son vermiştir

Hindistan seferleri

SMahmut Karahanlılar ile anlaşma yapıp kuzeyini emniyete alınca yönünü Hindistan’a çevirdi 1000 yılında başladı ve hayatının sonuna kadar Hindistan’a 17 sefer düzenledi
Hindistan seferlerinin başlıca nedenleri şunlardır:

1) Hindistan’ın yer altı ve yer üstü kaynaklarının zengin, iklim özelliklerinin insana uygun bir bölge olması
2) Hindistan’da İslâmiyet’i yaymak istemesi
3) İslamiyetin bütünlüğünü tehdit eden bölücü mezhep mensuplarının faaliyetlerine son vermek istemesi
4) Hindistan’ı ele geçirerek güçlenmek ve İslam dünyasının liderliğini ele geçirmek amacında olması

Sonuçları:

1) Ülke sınırlarını Ganj nehri kıyılarına kadar (Hindistan’ın pencap , peşaver Multan ,Gücerat, Delhi ve Ganj nehrinin batı yakası) genişletti
2) Bu seferlerde elde ettiği başarılar, Sultan Mahmut’un İslâm dünyasının kahramanı olmasını sağladı
3) Hindistan’da İslamiyet yayıldı
4) Hindistan’daki zengin altın ve mücevherler Gazne’ye taşınarak ülke değerli yapılarla süslendi Gazne Devleti devrin en zengin devleti oldu
5) Hindistan’dan getirilen filler ise Gazne ordusuna farklı ve üstün bir özellik kazandırdı

Gazneli Mahmut’un Hindistan Seferi’nin sonuçları nelerdir? (başka bir kaynak)

• Kuzey Hindistan’ın alınması ile burada uzun süre devam edecek Türk hakimiyeti başlamıştır
• Hindistan’da İslamiyet’in yayılması ile günümüzdeki Pakistan, Afganistan, Bangladeş devletlerinin temelleri atılmıştır
• Seferler sırasında ele geçen ganimetlerle Gazneli Devleti zenginleşmiş, Gazne şehri mimari olarak gelişmiştir