Tatar Yayı Nedir? Tatar Yayı Ne Anlama Gelir?

Tatar yayı, arbalet veya kurmalı yay, ergonomik bir tahta gövdeye eklenmiş yaydan oluşan bir uzak mesafe silahıdır Çalışma prensibi, yayı gergin tutan tetiğin çekilmesiyle tahta gövdenin üzerinde bulunan okun ileri fırlatılmasıdır


Türkçe'de Tatar yayı denilmesinin nedeni, Tatar'lar tarafından Osmanlı İmparatorluğu'na kazandırılmış olmasıdır Yayı germek için küçük bir vinç mekanizması kullanılmasından ötürü kurmalı yay terimi de kullanılır

Genel Bilgi


Bu yayın en önemli özelliği diğer yayların aksine çok iyi zırh delebilmesidir Tam takım bir şövalyeyi çok rahat öldürebilirdi Bu nedenle Orta Çağ'da çok ölümcül bir silah özelliği taşımaktadır Ancak yakın mesafede çok etkilidir, menzili çok yüksek değildir Uzak hedefler için isabetli değildir


Kurmalı yayın en büyük dezavantajı iki atış arasındaki sürenin uzunluğudur Bir ok attıktan sonra tahta gövdeye yeni bir ok yerleştirip mekanizmayı kurmak gerekmektedir Yaklaşık olarak dakikada iki ok atar Yalnız modeline göre değişebilir, örneğin Çinlilerin kullandığı otomatik kurmalı yay ardı ardına 10 (değişebilir) ok atar En önemli avantajı mekanizma gerildikten sonra istenildiği kadar beklemeye izin vermesidir, bu şekilde hedef izlenebilir, aniden hedefe atılabilir


Kurmalı yayın ne zaman nerede keşfedildiği özellikle Pers kaynaklarının Arap istilasında yok edilmesinden dolayı biraz karışıktır Ancak tahminler İÖ600'lerde Çinliler tarafından keşfedildiği yönündedir Yunan ve Roma dönemlerinde de bilinen bir silahtır

Avrupa

Kurmalı yayı en çok meşhur eden Avrupalılardır Yayın Orta Çağ Avrupası'nda kullanılmaya başlanması, Normanlar tarafından olmuştur Fransız-İngiliz orduları arasında yapılmış olan ünlü Crecy savaşında Fransızların sayıca üstün olmalarına rağmen İngilizlere yenilmelerinde, sözü edilen silahın kuşkusuz büyük bir rolü vardır(Bu savaştaki rolü'nün önemi şudur: Fransızlar sadece tatar yayı kullanmakta idiler, İngilizler Longbow tabir edilen uzun ingiliz yaylarını kullanmaktaydılarFransızlar bir ok atana kadar, İngiizler 6-7 ok atmakta ve İngilizlerin oklarının menzili çok daha uzun olmaktaydıSonuçta, bir dakikada 2 ok atabilen tatar yayı kullanan Fransızlar, çok daha hızlı ve uzun menzilli yaylar kullanan İngilizler karşısında yenildiler) O dönemde kurmalı yay, arbalet olarak bilinir Kurmalı yayın yaygınlaşmasının en önemli nedeni kullanım kolaylığıdır Genç, yaşlı insanlar tarafından çok rahat kullanabilir Normal yayları kullanabilmek için yıllarca eğitim almak gerekirken, kurmalı yay için sadece tetiğe basıp nişan almasını bilmek yeterlidir Avrupa orduları içinde başlıca İngiliz, Alman, İtalyan ve Fransız ordularında rağbet görmüştür Bir Fransız kralının yine bu aletle öldürülmesi üzerine Papa tarafından Şeytan icadı denilerek kullanımı yasaklanmıştır

Tarihte Diğer Kullanıldığı Yerler

Asya'da daha çok elde taşınmayan, yere sabit versiyonları kullanılmıştır Bunlar çok daha büyük olup, kuşatma silahları olarak tasarlanmıştır Haçlıların Türk ve Arap atlılarına kurmalı yaylarla başarılı bir şekilde karşı koymaları Orta Doğulu Araplar'ı etkilemiştir Frank yayı (gaws Ferengi) olarak adlandırdıkları bu silahı geliştirerek Avrupalılar üzerinde kullanmışlardır Ayrıca İslam orduları, kalelerini bu yaylarla savunmuşlardır Genelde doğuda savunma aracı olarak görevi yapmıştır Amerika keşfedildikten sonra malzeme kıtlığı nedeniyle ateşli silahlar yerine bir süre kurmalı yaylar tercih edilmiştir

Chu-ko-nu

Chu-ko-nu


Çinliler, kurmalı yayı geliştirerek otomatikleştirmişlerdir İsmi Chu-ko-nu (Çince: 連弩) olarak geçer Normal kurmalı yay üzerine eklenen bir şarjör ve koldan oluşur Kolunun ileri-geri hareketiyle şarjördeki oklar sırayla atılmaya başlanır Ağır ve hantal olduğu için kucakta taşınır Sol elle gövdeden, sağ elle koldan tutularak kullanılır Nişan alması biraz zordur; ancak önemli olan attığı ok sayısıdır En büyük özelliği hiç kurmaya vakit kaybetmeden okların hızlı bir şekilde (eğer yay sabitlenmişse) hedefe yağmur etkisi yapmasıdır Çok etkili bir silahtır, özellikle kale savunmalarında kullanılmıştır En avantajlı tarafı da her askerin kolaylıkla kullanabilmesidir Özellikle eğitimsiz askerler için tercih edilebilecek bir silahtır

Günümüzde Kurmalı Yaylar

Modern Kurmalı Yay


Günümüz teknolojisiyle avcılık için tasarlanmış dürbünlü ve lazer görüşlü modelleri de mevcuttur Günümüzde marangozluktan anlayan ve ahşap çeşitlerinden anlayan insanların bu silahlardan birini kolaylıkla yapabilmesine rağmen piyasada ticari olarak özellikle Carbon Fiber'den üretilmiş çok güçlü modelleri av meraklılarına hitap etmektedir Günümüzde tatar yayı ile avlanmak başlı başına bir avcılık kategorisini teşkil etmektedir Özellikle günümüzde yapılan Tatar yaylarının çok güçlü olmaları ve ateşli silahların aksine sessiz çalıştıkları için bir çok ülkede kullanımları yasalarla sınırlandırılmıştır