Rahim (endometrium) kanseri

Endometirum kanseri özellikle son yıllarda gelişmiş ülkelerde artış göstermektedir Hastalığın %95'i 40 yaşın üzerinde görülür


Risk Faktörleri


Endometirum kanseri normal, atrofik, ya da hiperplazik endometriumda gelişebilirNedeni tam olarak bilinmemekle birlikte progesteron ile karşılanmamış östrojen ana risk faktörüdürBazı kadınlarda ise östrojen ya da hiperplaziden bağımsız olarak oluşur Genel olarak östrojene bağımlı tümörler daha iyi gidişatlıdırDiğer risk faktörleri olarak yumurtalıklarla ilgili problemler, şeker hastalığı, hiç çocuk doğurmamış olmak, erken yaşta adet görmeye başlamak, menopoza geç yaşta girmek, kilo fazlalığı, yüksek tansiyon, atipili endometrial hiperplazi sayılabilir Enteresan olarak sigara endometrium kanseri riskini azaltır


Belirtiler


Erken evrede pek fazla bulgu vermez En sık rastlanan yakınma anormal vajinal kanama ve akıntılardır Kanamaların büyük bir kısmı menopoz sonrası kanamalardırHastalık ilerledikçe ağrı ve bası bulguları ortaya çıkabilir Özellikle menopoz sonrası dönemde bütün kanamalar mutlaka araştırılmalıdır


Tanı


Endometrium kanserinin kesin tanısı, biopsi ve patolojik incelemeler ile konurSmear'ın tanıda yeri yoktur Vajinal ultrasonografi oldukça yardımcı bir yöntemdir Menopoz sonrası dönemde ultrasonda endometrium kalınlığının 5 mm'den fazla olması biopsi alınmasını gerektirirYine endometriumun ultrasonda düzensiz görünmesi habaset lehine olarak yorumlanabilir Bilgisayarlı tomografi tanı konmuş endometrium kanserlerinde hastalığın yayılımının değerlendirilmesi açısından önem kazanır


Evreleme ve prognoz


Hastalığın uygun tedavi seçeneğinin belirlenmesi için hastalığın evresinin yani yayılımının bilinmesi elzemdir Endometrium kanserinde evreleme klinik değil cerrahi olarak yapılır Hasta ameliyata alınır rahim ve yumurtalıklar çıkartılır, karın içindeki sıvılardan ve şüpheli alanlardan örnek alınır Bunların değerlendirilmesi sonucu evreleme yapılır Bütün kanserlerde olduğu gibi endometrium kanseri evreleri de 1 den 4'e kadar sıralanır Evre 1 en erken evre 4 ise en ileri evreyi temsil eder Hastalığın gidişatı, yani prognozu hücrelerin tipine, evresine, yayılım alanlarına, lenf nodu tutulumuna bağlıdırSon yıllarda bazı genlerin varlığı ya da yokluğunun da prognozu etkilediği öne sürülmektedir


Tedavi


Uzun yıllardır bu kanser türünde tedavi olarak rahim ve yumurtalıkların bir arada çıkartılması uygulanmaktadırHastaların büyük bir kısmı Evre 1 de yani olay rahim dışına ulaşmadan yakalandığından bu tedavi yeterli olmaktadır Eğer risk faktörleri varsa veya şüpheli alanlar görülürse lenf nodları da çıkartılabilirBazı yazarlar seçilmiş vakalarda operasyon sonrası radyoterapi önermektedirlerEvre 2 de tümör servikse de yayılacağından prognoz biraz daha kötüdürGünümüzde geçerli olan tedavi yaklaşımı basit histerektomi, yumurtalıkların alınması ve lenf nodlarından biopsi alınmasıdırLenf nodu metastazı yok ise ameliyat sonrası radyoterapi gerekmez Evre 3 ve 4 vakalarda ise kanserli dokuların tamamının çıkartılması mümkün olmayabilir Cerrahın tekniği ve tecrübesine göre rahim, yumurtalıklar çıkartılır ve bunlara ilave olarak karın zarı (omentum), barsakların tutulmuş kısımları ve etkilenmiş organlar çıkartılabilirBu hastalarda ameliyat sonrası ilave kemoterapi ve radyoterapi gerekir


Sağ kalım


Evre 1 endometrium kanserinde 5 yıllık sağ kalım oranları % 90 civarındadır Bu oran Evre 2 olgularda bir miktar düşüşle %69 - %83 arasında bulunmuştur Evre ilerledikçe sağ kalım %40lar civarına iner Nüks olursa bu ilk 2 yıl içinde en fazla oranda görülür 5 yıldan sonra nüks son derece nadirdir