Şiir Kokusu (İsmet Özel)

ŞİİR KOKUSU

İsmet Özel'in İzmir Tüyap’ta yaptığı konuşmanın tam metni

“Şiir kokusu” koyduk bu konuşmanın başlığını Neden böyle yaptık? Çünkü şiirin, kokusundan başka esas alabileceğimiz bir vasfı yok Yani şiiri kokusundan tanıyabiliriz Robert Graves’e, "İyi şiiri kötü şiirden nasıl ayırabilirsiniz?" diye sormuşlar "Burnumla" demiş İyi şiirin kokusu başkadır, kötü şiirin kokusu başkadır Ama o biraz daha açıklayıcı bir cevap vermiş "Tıpkı kokmuş balığı, kokmamış balıktan ayırdığım gibi" demiş Balık bozulunca kokusu değişiyor Bu manada kötü şiirin kötü bir kokusu olur Daha doğrusu artık yenmeyecek balık nasıl kokuyorsa, okunmayacak şiir de öyle kokuyor

Şiirin ne olduğu meselesini sağlam bir kaynaktan öğrenmek için Kuran-ı Kerim'e başvurmak zorundayız Zorundayız diyorum ama bu zorunluluk herkesin riayet ettiği bir zorunluluk değil tabii Kuran-ı kerim in 26suresi Şuara suresi… Ve o surenin son ayetleri, 224 ayetten başlayarak şu mealle bize ulaşıyor: Şairlere ise azgınlar uyar Veyahut şairler ise gerçekten, onlara azgın sapıklar uyar Onların her vadide şaşkın şaşkın dolaşmakta olduklarını görmedin mi? Ve onlar yapmadıklarını söylemektedirler Ancak iman edip salih amel işleyen, Allah'ı çokça anan ve haksızlığa uğradıktan sonra öçlerini alanlar müstesna Zulmedenler, zulmetmekte olanlar, nasıl bir inkılaba uğrayıp devrileceklerini pek yakında bileceklerdir şeklinde bir meali var bu şuara suresinin son ayetlerinin Demek ki bu şairlerin yaptıkları iş pek parlak bir iş değil Yani onlara uymak pek tekin değil Çünkü onlara sapkınlar ve azgınlar uyar, diyor Kuran-ı Kerim Ama üç tane istisna zikrediyor Şairler eğer Allahın adını çok anan kişilerse veya salih amel işleyen kişilerse veyahut -ki ben o kategoriye kendimi sokmak hevesindeyim- uğradıkları haksızlığın öcünü almak üzere şiir yazıyorlarsa, onlara Kuran-ı Kerim cevaz veriyor Yani onların yazdıklarına uyanlar sapkın ve azgın olmuyorlar

ŞİİR VE İNSANLIĞIN KADERİ

Bu mesele bize neyi gösteriyor? Şiir dediğimiz olay ile “insanlığın kaderi” dediğimiz olay iç içe iki hadise Şiir insanların azıp sapmak için elverişli ortamlar aramalarında etkin bir rol oynayabiliyor Biz bu etkin rol dışında bir alanı kolaçan etmek istiyoruz Onun için “şiir kokusu” dedik

Bilim -burada bilim derken bilhassa 17 yy’dan itibaren Avrupa’da gelişmiş, formunu bulmuş olan zihniyet çerçevesini kastediyorum- sayılabilir, ölçülebilir, kıyaslanabilir unsurların bilgisine istinat ediyor Yani sayamadığımız, ölçemediğimiz, kıyaslayamadığımız, kıyaslamak için herkesin kabul edilebildiği bazı ölçüler edinemediğimiz alanda bilim yapamıyoruz Onun için, bildiğimiz gibi, matematik, fiziğin doğmasına çok büyük katkıda bulunuyor Çünkü bize mekteplerde öğretildiği gibi fizik maddenin dış belirtilerini incelemeye hasredilmiş bir disiplin; kimya daha bünyevi, yani maddenin bünyevi özelliklerine hasredilmiş; biyoloji, canlı dediğimiz unsurun incelenmesine hasredilmiş Dikkat ederseniz bütün bunlar, yani bilimin konusu olan şeyler, sayılabilir şeyler Sayamadığımız zaman, ölçemediğimiz zaman, büyüklüklerini ve şiddetlerini karşılaştıramadığımız zaman bilim yapamıyoruz İşte şiir ve koku bu ölçülere uymuyor

Mesela kokunun adedini gösteremiyoruz Sayılabilecek bir şey değil koku Sesin hızını ölçebiliyoruz, ışığın hızını ölçebiliyoruz Kokunun hiç bir şeyini ölçemiyoruz Ama kokuyu gayet net olarak hissedebiliyoruz İyi ve kötü koku arasında bir ayrım yapabiliyoruz Demek ki şiir ve bilim bir arada bulunabilecek şeyler değil Bilim sayılabilir şeylerle olan bir şey Şiir, sayılamaz şeylerle inşa edilen bir şey Dolayısıyla insanın kaderi ile şiirin muhtevası arasında birbirinden ayrılamaz bir bütünlük görüyoruz

Şimdi bu insanlığın kaderi konusunda size Talmud'dan bir pasaj okuyacağım Şiirle arasındaki bağı birlikte kurmaya çalışalım İnsanlığın kaderi ile şiir arasındaki bağı kurarken, Talmud'un söylediklerini bir fark edelim Diyor ki Talmud: "Dikkatini düşüncelerinden ayrıma, zira onlar sözlerin haline geleceklerdir Dikkatini sözlerinden ayırma, zira onlar davranışların haline geleceklerdir Dikkatini davranışlarından ayrıma, zira onlar alışkanlıkların haline geleceklerdir Dikkatini alışkanlıklarından ayırma, zira onlar karakterin haline geleceklerdir Dikkatini karakterinden ayırma, zira o senin kaderindir"

Şimdi bu hikmet bize insanlık durumumuz ile insanlık hakkında tasavvurumuz arasında kaçınılmaz bir irtibat olduğunu öğretiyor Bu, şiirin başlıca uğraşı alanı Bizim insan olarak nerede bulunduğumuz ile insan olarak nerede bulunduğumuzu tasavvur etmemiz… Bunlar irtibatlı şeyler Ama medeniyetin getirdiği tekellüflü hayat, bizim insan olarak varlığımızla insan olarak aklımızın çalışma yöntemini birbirinden ayırıyor Yani daha kestirmeden söyleyecek olursak: Teknoloji varlık ile akıl arasındaki bağı koparıyor Biz teknolojinin bize dayattığı hayatı yaşarken varlığımızla aklımız arasındaki kaynaşıklığı ihmal etmek zorunda kalıyoruz Çünkü teknoloji bizi varlık sebebimizle ilgili tefekkürden ayırarak yaşamaya mecbur ediyor Yani cebinizde bir banka kredi kartı varsa, onun size dayattığı hissiyat sizin sahici bir insan olarak dünyada tutuğunuz yeri tehdit ediyor Ve çoğu kez tahrip ediyor İşte şiir bu manada kayıplarımızı telafi eden, yani bizim insanlık durumumuzla insanlık durumumuzun tasavvuru arasındaki bağı kurmaya yardımcı olmaya yarayan bir alan Bir uğraşı alanı

”ŞİİR, AKLIN AÇTIĞI YARALARI ONARIR”

Novalis şöyle demişti: “Şiir, aklın açtığı yaraları onarır” Akıl bir takım yaralar açıyor, ama şiir bunları onarıyor Böyle bir söz doğru mu? Böyle bir söz Avrupa'da doğan medeniyetin seyri bakımından doğru Biz Türkiye'de yaşayan insanlar Avrupa'da doğan medeniyetin belki heveskârı olabiliriz, ama onun ürünü değiliz Avrupa'da doğan medeniyet içinde Novalis'in sözü mutlak manada doğru Yani şiir, aklın açtığı yaraları onarır Ama bizim için bu geçerli değil Hiçbir çağda geçerli olmadı

Divan edebiyatı yaşarken böyle bir şey söylememiz mantıklı değildi Yani divan edebiyatının ürünleri sosyal düzenleme içinde, siyasal düzenleme içinde, zihni düzenleme içinde uğradığımız kayıpları telafi eden bir mahiyet taşımıyordu Divan edebiyatının fonksiyonu tam tersiydi Divan edebiyatı aklın hayatımızı düzenlemede ne kadar destek olabileceğini örneklendiren malzemeyle tıka basa doluydu Divan edebiyatı akla ters olan bir şeyden çok, akılla giden bir şeydi Çünkü bu bizim kültürümüzün bir gereğiydi Biz batı tesiriyle Türk edebiyatı kurmaya başladığımızda da bu divan edebiyatının esasları Batıda gücünü göstermiş olan şiiri fethetmeye yardımcı olan esaslar haline geldi Yani biz divan edebiyatını arkamıza alarak Batı şiiriyle hesaplaşmadık, öyle bir şey yok Biz divan edebiyatında başarılmış şeyleri bilen bir toplum olarak Batı edebiyatıyla ilişki kurduk Bu manada bir desteği vardı divan edebiyatının Batı tesirindeki Türk edebiyatına

“KÂBE ARABIN OLSUN, ÇANKAYA BİZE YETER”

Batı tesirindeki Türk edebiyatı Tanzimatla başlayıp günümüze geldi Ben bundan önce Bursa Tüyap'ta yaptığım konuşmamda Kemalettin Kamu'nun bir şiiriyle bir başka şiiri arasında bir kıyaslama yaptım Dedim ki: "Bakınız ‘Kâbe Arabın olsun, Çankaya bize yeter’ mısralarının sahibi aynı zamanda nasıl bir şiirin de yaratıcısıdır Burada bir duygu yoğunluğunda bir faz farkı olduğunu işaret ettim Cumhuriyetin kurulduğu yıllarda ya da cumhuriyetin kurulmasına giden süreç başladığında… Bu ifadeyi sehven, yanlış kullanıyorum Çünkü cumhuriyet, Türkiye'de kurulmamıştır, Türkiye'de cumhuriyet ilan edilmiştir Yani cumhuriyetçi bir akım sonunda varılmış değil Her neyse Bu olaylar peşpeşe gelirken insanlar bir duyarlılık taşıdılar ve bu duyarlılık şiirle bir şekilde dışa vurdu Bu dışa vuruşun çok parlak bir örneği bize İstiklal Marşı olarak doğdu Şimdi size istiklal marşı olmak üzere yarışmaya katılan metinlerden bir tanesini okuyacağım Bu, Kemalettin Kamu'nun önerdiği metin Bunun üzerine konuşacağız

Gözyaşına veda et ey güzel Anadolu
Hakkını korur elbet Türk'ün bükülmez kolu
Cenk ederiz genç koca bugün değil yarın da
Yadımız ağladıkça İzmir ezanlarında

Hakk yolunda kan olur dünyalara taşarız
Ya şerefle vurulur ya efendi yaşarız
Her gün yeni bir hile arkasından satıldık
Her gün yeni bir dille yurdumuzdan atıldık

Yeter ey Kâbe'mizi elimizden alanlar
Alıkoyamaz bizi yolumuzdan yalanlar
Hangi alçak el alır el zinciri boynuna
Kim Yunan'ı bırakır Türk kızının koynuna

Bakınız eğer yarışmada kazansaydı biz milli marş olarak bunu söyleyecektik Bu şiir kazanmadı ve gördüğünüz gibi bugün bizim istiklal marşı olarak bildiğimiz şiirin bundan her bakımdan farkı çok bariz değil mi? Ama bizi bu konuşma dolayısıyla ilgilendiren şu: Bu İstiklal Marşı adayı olan şiirin şairi daha sonra ne yazmıştır? “Kâbe Arabın olsun, Çankaya bize yeter” Ama bakın burada, 1921’de ne diyor: “Yeter ey Kâbe'mizi elimizden alanlar”

Demek ki şairin öyle Kâbe’yi vermek diye bir derdi yok O, o kadar yoğun bir acıya kendisini kaptırmış ki Kâbe’nin kaybıyla mutlaka telafi edilecek bir şeyin olması gerektiğini hissediyor "Kâbe Arabın" olsun derken "Boşver Kâbe’yi" demiyor Böyle bir şey madem gerçekleşti, bunun yerini tutacak bir şey mutlaka icat etmeliyiz endişesi var Ve tabi ki biraz tebessümlere yol açan bir şey de var: "Kim Yunanı bırakır Türk kızının koynuna" Şimdi bu da çok önemli bir şey Ne bakımdan önemli?

Bizim İstiklal harbimiz eğer o gün düvel-i muazzama diye bilinen unsurlara karşı yenilmek durumunda kalsaydı, başarı şansı çok düşük bir çatışma olacaktı İstiklal harbinin başarıya kavuşmasında en büyük etken Ermenilerin ve Rumların, Türklerin efendisi olacağına dair işaretlerin belirmesidir Türkler İtalyan, Fransız, İngiliz hâkimiyetine -maalesef bunu söylemek çok ağır gelen bir şey ama- pek o kadar ses çıkaracak durumda değillerdi Ama Rum ve Ermeni sultasında olmayı asla içlerine sindiremeyecek bir psikoloji taşıyorlardı Bu, İstiklal harbinin süratle organize olmasına büyük bir katalizör olmuştur

Şimdi bütün bunların biraz önce söylediğim insanlığın kaderi ve insanlığın kaderi hakkındaki tasavvurla bağını anlamamız lazım Yani bu öyle mücerret, günlük hayatınızda karşılığı olmayan bir hadise değil Bilakis bu, insanlığın kaderi ve insanlığın kaderi hakkındaki tasavvurumuz meselesini yaşadığımız gündelik şeylerden, günbegün yaşadığımız şeylerden tecrit ederek bizi hem aldatıyorlar hem etkisiz bırakıyorlar

Meselemiz çok yakın bir dertle bağlantılı Nedir o yakın dert? Türkiye Cumhuriyeti devleti varlığını devam ettirecek mi, ettirmeyecek mi? Bu birçoklarına fantezi gibi görünebilir Size şunu söyleyeyim ki bugün Ortadoğu haritasında Lübnan diye bir devlet var Ama “Sahiden Lübnan diye bir devlet var mı?” diye sorsak, meseleye birazcık yakın olanlar tebessüm edeceklerdir Yani Türkiye'nin yok olması böyle bir yok olma da olabilir Ki bunun içindeyiz, bu olay oluyor Türkiye'nin yok olması ve Türkiye'nin şiiri arasındaki bağlantı kafamızı kurcalayabilir Meselenin aslı şudur: Biz bu ülkede yaşayan insanlar, bu toplumun insanları, dünyada antik çağlar sonrasında çözüm arayışlarının bir sonuca bağlandığı kültürün devamı olan insanlarız Antik çağlar dediğimiz şey ne? Mesela Rönesans, adını nerden alıyor? “Yeniden doğuş” diye tercüme ediliyor ya, Rönesans, adını antik dönemin ruhunun yeniden doğuşundan alıyor Yani Avrupa tarihine ilişkin tarihlememizde periyodik bölünme göz önüne alındığında -biliyorsunuz- bir Ortaçağdan bahsedilir Bu Ortaçağ neyin ortası? Antikite ile modern çağın ortası Böyle bir varsayım, böyle bir kategorizasyon söz konusu İşte Avrupa tarihinde Yeniçağ bir ufku işaret eder Yani “biz tekrar antik çağdan aldığımız destekle antik çağın şaşaasına denk düşen bir gelecek inşa edeceğiz” fikri, Rönesans ile birlikte hayatiyet kazanmıştır Bu aynı zamanda bugün karşımıza piyasa ekonomisi adı altında çıkan temayülün hızını kazandığı olaydır Daha kestirmeden bir ifadeyle: Kapitalizm bir bakıma Avrupa'nın ümidi olarak hayat bulmuş bir yaklaşımdır Peki bunun bizim yaşadığımız ülke ile alakası ne? Bizim yaşadığımız ülke ile alakası şu: 14 yy İtalyan site devletlerinde kapitalizmin temellerinin atıldığı sırada, bizim yaşadığımız topraklarda Osmanlı devletinin de temellerinin atıldığı zamandır Böylece bugün dünyada piyasa ekonomisi ve piyasa dışı ekonomi diye bir ayrım yapılabiliyorsa, bu ayrım 14 yy’da bizim yaşadığımız topraklar ile Avrupa arasındaki ayrım olarak ilk belirtilerini ortaya koymuştur Biz dünyada dünyanın kaderi itibariyle aranan yolların aranmasına gerek olmayan bir kısmını temsil ediyoruz Yani dünyada kapitalizm dışında bir hayat tarzı olabilecekse, bunu bizim yaşadığımız topraklar oldurmuştur zaten “Olabilecekse” diye bir şey aramaya lüzum yok Bu nedenle de 1918 yılına kadar bu varlık etkisini kaybetmemiştir

KENDİ DEĞERİNDEN BİHABER BİR TOPLUMUZ

Ama 1918 yılında herşey bitti Ne bitti? Bunu söylemek ve kafaya yerleştirmek zarurettir 1918 yılında bu topraklarda can emniyeti bakımından en tehlikeli yer Türk bayrağının altıydı 1918 yılında bu yaşadığımız topraklarda Edirne'den Ardahan'a, İzmir'den Hakkari'ye kadar uzanan bu topraklarda can emniyeti bakımından en kötü, en riskli yer Türk bayrağının altıydı 1923 yılında bu topraklarda Edirne'den Ardahan'a, Sinop'tan Anamur'a kadar uzanan bu topraklarda en güvenilir yer, en sağlam yer Türk bayrağının altı oldu Böyle bir değişiklik yaşadı bu ülke Bu, sandığınız gibi böyle abur cubur bir şey değil “Öyle sandığımızı nerden çıkarıyorsun?” diyeceksiniz İşte, hayatımızdan çıkarıyorum Biz kendimizi çok hafife alan bir toplumuz Kendi kıymetinden bihaber bir toplumuz Bu nedenle Türkiye'de şiir çok önemli Çünkü Türkiye'de bu önemi koruyan yegâne uğraşı alanı şiir

Hangi dille yazılmış olursa olsun, dünyanın hangi kültürel zenginliğiyle gübrelenmiş olursa olsun o şiirin karşısında Türkiye’de yukarıdan bakacak bir konumda olan bir şiirdir Türk şiiri Yani insanlığın kaderi ve insanlığın kaderi hakkındaki tasavvurumuz konusunda Türk şiiri çok önemli bir yaşama yeri temin etmiştir Mesela Turgut Uyar'ın geyikli gece şiiri nasıl başlar?

Halbuki korkulacak hiç bir şey yoktu ortalıkta
Her şey naylondandı o kadar
Ve ölünce beş on bin birden ölüyorduk güneşe karşı
Ama geyikli geceyi bulmadan önce
Hepimiz çocuklar gibi korkuyorduk


(…) Türkiye olduğunu göstermek, dünyada birlikte yaşanacak insanların Türkler olduğunu göstermek işleviyle yüklü bir şiirdir Bunu, modernleşmenin, Türkiye'ye ait modernleşmenin son safhasına gelindiği zaman, yanlış bir adlandırmayla mı diyeceğiz, isabetli bir adlandırmayla mı diyeceğiz onu tartışmalıyız Bunu, İkinci Yeni şiiriyle yaptı

İNSANLARIN BAŞINA ŞAİR DİYE BELA KESİLMEK İÇİN YAZMIYORLARDI

Türk şiiri 1954-1959 yılları arasında son modern atılımını yaptı Bu modern atılım Avrupa milletleri arasında Türklerin komplekse kapılacak bir yeri olmadığını, Türklerin en az Avrupalılar kadar zihni bir hazineye sahip olduklarını gösteren bir şiir akımıydı: İkinci Yeni şiir akımı Ve sonra da bu insanlar bireysel ya da ferdi açılımlarını sürdürdüler Bağımsız önemli şiirler yazdılar Fakat burada önemli bir şey var: İkinci Yeni şiiri dediğimizde, burada hiyerarşik sınıflama görürüz İkinci Yeni şiirinin en önemli üç ismi şunlardı: Turgut Uyar, Edip Cansever, Cemal Süreyya Bu, sırayı da gözeterek yapılmış bir tasnif Ondan sonra derece farkı olarak Ülkü Tamer ve Kemal Özer gelir Bu İkinci Yeni’nin en canlı olduğu döneme ait bir tasnif Şimdi bu tasnifte Sezai Karakoç' un, Fazıl Hüsnü' nün, Metin Eloğlu'nun yerleri farklı farklıdır Bu hiyerarşik bölünmeye riayet etmeyen yerleri vardır, ama bakınız İkinci Yeni şiirindeki bu hiyerarşik bölünmede doğrudan doğruya Türkiye'nin meselelerinde omurgaya yakınlıkla tespit edilmiş bir şeydir Omurga olan Turgut Uyar'ın şiiridir ve Edip Cansever ona destek olan bir şiir kurmuştur Cemal Süreyya'nın kurduğu şiir de bu desteği süsleyen şiirdir

Ne demek istiyorum? Oteller kenti diye bir kitabı var Edip Cansever'in Ben şahsen tanıdığım için biliyorum, memleketi hakkında “bu memleket benim değilse, ben bir sıfırım” mantığıyla hareket eden bir adam Amerika'dan Walt Withman'ı koparabilir misiniz? Ya da Walt Withman'dan Amerika'yı? Hayır! Böyle bir şey yapılmıştır ve bu, o ülkenin hesaba katılmasında rol oynayan bir şeydir Bizim bu şairlerimiz de apolitik görünürler, öyledirler nitekim Siyaseti iktidar oyunu olarak alırsanız, şüphesiz apolitiktirler Ama bir memleketin devamı, bir memleketin yükselişi söz konusu olduğu zaman bu insanların “Bir dokun, bin ah dinle” durumunda olduğunu görürsünüz “Bir ay aldım Diyarbakır' dan / Tokat' tan biri öldü o zaman” diye başlar şiir Diyeceksiniz ”işte, artistik şeyler” Hayır! Değil!

Geçenlerde bir mülakatımda söyledim: Turgut Uyar'ın İkinci Yeni içindeki ikinci kitabı… Birincisi “Dünyanın en güzel Arabistanı”, ikincisi “Tütünler Islak”… O kitap yayınlandığı zaman sigara paketlerinden çıkan tütünler ıslaktı O günleri yaşayanlar bilirler, Tekel’in ürettiği sigaradaki tütünler ıslaktı İnsanlar yaşamak fakat mutlaka yaşamayı yükseltmek derdiyle şiir yazıyorlardı Milletin başına şair diye bela kesilmek üzere değil Yani Türkiye'de “şair olan şaire” uymak, Kuran' a rağbet etmenin açık bir yol olduğu durumu gösterir Yani Türkiye'de şairler Allahın adını anmasalar da, salih amel işlemeseler de, uğradıkları haksızlığın öcünü almak üzere şiir üretmektedirler Üretmedikleri zaman bu bir aldatmacadır Burnu kötü kokuya alışmış olan insanlar bunları şiir sanır

ACCIDENT, KAZA, KADER

Biz, şiiri koklayarak anlarız Koklamamız için burnumuzun olması lazım Nezleysek, kokuyu alamayız Koku alma hassamız tahrip olmuşsa, yine koku alamayız Bu manada Türkiye'de şiir ne menem bir şeydir sorusunu sorup bunun cevabını almaya çalıştığımız zaman, “Benim tıynetim nedir? Ben kaç paralık adamım?” sorusunu sormuş olmanız gerekir Yani “Türkiye ha olmuş, ha olmamış” diyen bir insanın Türk şiirinden zerrece bir şey anlamasına imkân yoktur Onun için biz Abdülhak Hamit' in yazdıklarına da, Cahit Külebi'nin yazdıklarına da bu nazarla bakarız ve bu nazar dolayısıyla onlara bir yer biçeriz Biçmiyorsak, şiirden anlamıyoruz demektir Şiirden anlamamak demek, kendi kaderini umursamamak demektir Yani kaderi Talmud un söylediği bir şey olarak değil, "Ne yapalım? Başımıza gelmiş çekiyoruz" şeklinde algılamak demektirKaderi Allah'ın takdiri olarak görmek Türklüğe mahsus bir şeydir Dünyada sadece Türkler bunu bilir Bu kadar mübalağalı bir söz olur mu, diyeceksiniz Hayır Bakınız İngilizce “accident” dediğimizde neyi anlıyoruz? Kaza Kaza nasıl bir kelime? Kaza ne? Kaza ve kader diyoruz değil mi yani? Biz o milletiz ki başımıza gelen her şeyin Allah' tan olduğunu peşin kabul etmişiz Kazaya uğradığımız zaman, “Allahın takdir ettiği şey oldu” demiş oluyoruz Ama elin gâvuru “accident” diyor buna Onun için “olmaması gereken bir şeydi oldu” O, kendi hükmünü öne alıyor “Ben bunu istiyorum, Allahın ne istediği umurumda değil” diyor “accident” demekle Bizse, “kazaya uğradık, demek ki Allah bunu takdir etmiş” diyoruz

Bizim dilimiz, bu dille yazılan şiir, daha doğrusu bu şiirinin ürettiği dil Siham-ı Kaza Bu şiirin ürettiği dili konuşuyoruz Türk şiirini yok edin, Türk milleti diye bir şeyden söz edemezsiniz

MUSİKİSİNİ KAYBETMİŞ BİR TOPLUMUZ

Biz şu gün yaşadığımız çağda, yaşadığımız günlerde, musikisini kaybetmiş bir toplumuz “Türk müziği” diye bir şey yaşamıyor artık Ama bir tek ümidimiz var: Hâlâ Türk şiiri varlık endişesiyle çırpınıyor Bunu da ben yapıyorum ya da yapılmasına destek veriyorum Eğer biz bir millet olarak varlığımızı ciddiye alıp bu varlığın hem kendimize, hem başkalarına faydasının dokunmasını gözetiyorsak, şiirin kazandırdıklarına odaklanmamız gerekiyor Focus bu olmak zorunda Maalesef bu çok ağır bir hüküm hakkımızda Daha doğrusu, başımıza gelen çok belalı bir şey Musikimizi kaybettik Dünyada Batı klasik müziği dediğimiz müzik ve Türk klasik müziği dediğimiz müzik dışında sistemi olan başka bir müzik yok Tesadüfi şeyler değil bunlar

Nasıl 14 asırda İtalyan site devletleriyle kapitalizm temellerini attı ve Osmanlı devletinin kuruluşuyla beraber piyasa ekonomisi olmayan bir düzen de temellerini attı dediysem, bu da böyle bir süreçtir Bu yüzden iki ayrı musiki doğdu dünyada ve başkaları bugün bizim bütün insanlık olarak geldiğimiz noktanın periferisine düştüler Merkez, aslında metropol Türk-gavur çatışmasında oluştu Onun için, her zaman sorulacak sorunun şu olduğunu tekrar ettim ben: “Ağzında geveleme, Türk müsün gavur musun sen onu söyle”
Bu, dünyada bugün vardığımız nokta bakımından Amerikanlaşma veya Türkleşme arasında bütün milletlerin, Almanlar da dahil buna, yapacağı bir tercihtir

İSTİKLAL HARBİMİZİ ŞİİR KOKUSUYLA KAZANDIK

Bugün Avrupa Birliği’ne girmeye çalışıyor Türkiye Halbuki Avrupa Birliği kendisini azat edebilmiş bir topluluk değil Kendi ayakları üzerinde durmayı başarabilmiş bir insanlar birliği değil Onlar bir mecburiyete boyun eğmiş bir yığın Felsefesi üretilmemiş, pratik gayelerinden başka hiçbir esaslı dayanağı olmayan bir ilişkiler bütünü Avrupa Birliği Ama Türkiye böyle değil Türkiye dünyada yapılamamış, modern çağlarda yapılamamış bir şeyi yapmış olan bir ülke Türkiye İstiklal Harbini vermiş olan bir ülke Ve Türkiye istiklal marşı şiir olan bir ülke Dünyada milli marşlara bakın, öyle dangıl dungul şeylerdir edebi kalite bakımından Ama Türkiye’de istiklal marşı edebi kalitesi tartışılmaz bir metindir

Ne diyoruz bugün? Türkiye’de bir açılım bekliyorsak, bu açılım doğrudan doğruya herkesin kabul edebileceği şekilde bu ülkede yaşayan insanların bütün zorlukları göze alabilecekleri bir dönemi yaşamalarıyla sağlanabilecek bir şey Yani biz bir kurtuluş bekliyorsak eğer, mutlaka öncesinde bir sıkıntıyı gerektiriyor Bir sıkıntı, ciddi bir sıkıntı, bir mahrumiyet, bir eziyet Bu eziyeti göze almamız lazım
Bu eziyet nedir? Birbirimizi kabul etmekten dolayı birbirimize verdiğimiz kan Biz eğer böyle bir dayanışmayı başlatabilir ve bir olgunluğa eriştirebilirsek… Ki burada şiir bizim için müthiş bir mühimmat alanıdır, bütün şiirlerin Ahmet Haşim' in ki de, Tevfik Fikret' in ki de, Nazım Hikmet' in ki de, Necip Fazıl' ın ki de bizim millet olarak varlık kazanmamızda bir depo, istediğin kadar, istediğin boyutta, istediğin renkte kullanabileceğin müthiş bir küme Şimdi buna dayanıp ne yapmamız lazım? Bizim milli varlığımıza tehdit oluşturan unsurlara karşı bir cevap vermemiz lazım Yunanlıların çok beğendiğim bir sözü vardır Onlar düşmanlar tarafından kuşatıldıkları zaman “silahlarınızı teslim edin” çağrısına şu cevabı verirler: “Gelin alın" Anlatabiliyor muyum? Bizim de bütün toplum olarak bu dirayete kavuşabilmemiz lazım Bu dirayete şiirimizi ciddiye alarak, şiirimizden beslenerek ulaşabiliriz

Peki ne yapacağız? Nasıl yapacağız? Hepimizin birer burnu olması lazım Yani eğer şiir kokusunu alamıyorsak, aklımız çalışmaz Yani biz zihni bir erginlik noktasını talep ediyorsak, şiir kokusunu almak zorundayız Ve kötü kokanı da çevremizden uzaklaştırmak zorundayız Biz çevremizden kötü kokuları uzaklaştırınca, yakınımıza melekler gelecek Çünkü melekler kötü kokudan uzak kalırlar O yüzden şiir kokusu alırsanız, meleklerin desteğini talep ediyorsunuz demektir

Biz, istiklal harbimizi şiir kokusuyla kazandık Bundan sonra da bir şey kazanmaya adaysak, yine şiirden alacağımız gücün bize büyük yardımı olacak

Teşekkür ederim