 |
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz? |
 |
09-08-2012
|
#1 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz?Batıl inançlar Türkiye'de yaygın  Peki dünyanın nelere inandığını biliyor musunuz? Batıl inançlar Türkiye'de yaygın Peki dünyanın nelere inandığını biliyor musunuz? Dünyaya egemen olan batıl inançlarla aranız nasıl? Hadi canım sen de! Bırakın bu saçmalıkları Şey ama inanıyorum Yan cebime koy İtiraf edenler var, utananlar var Kendi kendine kızıp yine de inananlar var Göğsünü gere gere batıl inançla yaşadığını söyleyenler de var Amerikalılar şanssızlık genini bulma yolundalar Az kalmış, yakında açıklayacaklarmış Ama şanssızlık geni bulunana dek batıl inançlar egemenliğini mutlak sürdürecek Masala benzese, bilime meydan okusa bile, insanların günlük yaşamının bir parçası bu inançlar Büyüler, numaralar, hayvanlar, madenler, yerleşen sabit fikirler Periler, melekler, vampirler, şeytanlar Bugün dünyada her yedi kişiden biri yaşamını batıl inanç üzerine kuruyor Batıl inançların en olumsuzu kara kedi: İnanışa göre yedi yıl mutsuzluk, ve ölüm tehlikesi getiriyor En iyisi ise nal Ve bunun gibi her toplumun inandığı, oyalandığı binlerce inanç var Kimisi geleneklere dayanıyor, kimisine bireysel olarak inanılıyor Aktör Paul Newman yeni bir filme başlamadan keçi sütü içermiş Bir kez unutmuş, durduğu yerde ayağı bükülüp kırılınca altı ay çalışamamış John Wayne ise filmlerde her bindiği atın bir nalını toplarmış Luciano Pavarotti, sahneye cebinde çivi ile çıkarmış Rahmetli Safiye Ayla için cebinde Atatürk'ün fotoğrafı ile şarkı okuduğu söylenir İtalyan havayolları uçaklarında ‘‘17’’ numaralı koltuk sırası yoktur 16'dan 18'e atlar Sokak numarası hane numarası da yoktur Her ayın 17'si cumaya gelirse, yaşam durur Uzakdoğu'da pirinç mutluluğun ve refahın simgesidir Düğünlerde evli çiftin üzerine bol pirinç atılır Bizde ise sanki çok zenginmişiz, enflasyon hiç yaşanmıyormuş gibi bol keseden döviz, para, altın atılır, batıl inanç cömertçe dile getirilir Sizlere dünyanın etkilendiği batıl inançlardan bir demet sunuyoruz Her ne kadar teoloji uzmanları karşı gelse bile, batıl inanç, Tanrı'dan sonra insanların sığındığı ikinci güç AMBER Büyüye ve uğursuzluğa karşı kullanılır AYAK Geçmişte özellikle tavşan ayağı taşımanın şans getirdiğine inanılırdı Sonraları bu sevimli hayvanlara kıyılması şanssızlık getirebilir görüşü ağır bastı AYAKKABI Sabahları yanlış ayağa yanlış ayakkabıyı giymek bütün gününün ters geçeceğine işaret! BIÇAK Ucu sivri bir şey armağan etmek, karşı tarafa şanssızlık getirir Bunun için özellikle bıçak armağan ederken karşılığında sembolik bir para almak uğursuzluğu kovar Ayrıca bıçağı doğrudan başkasının eline vermek kavgayı simgeler BAYKUŞ Gece baykuş sesi duymak, kötüye sinyaldir Ses sol taraftan geliyorsa, daha kötü alamettir Damda öterse evden cenaze çıkacak yakıştırması yapılır BOYNUZ Nazara karşı birebirdir Ancak erkeğin aşk maceralarında düş kırıklığı ve başarısızlığına karşı kullanılır ÇİVİ Yolda paslanmış bir çivi bulmak ve bunu alıp saklamak şans getirir 4 YAPRAKLI YONCA Çok zor bulunur Hıristiyan aleminde kutsal bir yaprak olarak anılır Kurutup defter arasında saklamak ömür boyu şans getirir İrlandalılara göre vatanı kem gözlerden korur DÜĞME Ceketin düğmesini yanlış iliklemek şanssızlık Birisine doğru iliklemek uğursuzluk sayılır EL Tılsımlı bir nazar gidericidir İslam dünyasında yaygındır GÖKKUŞAĞI İnsanın içini rahatlatır Bakmak kötülüklerden korur Ancak elle işaret etmek uğursuzluk sayılır İĞNE Bir şey dikerken kırılırsa şans getirir Hediye etmek kavga nedeni sayılır KAMBUR Erkek kamburun sırtına dokunmak uğur getirir Kambur kadınsa, dokunmak uğursuzluktur KARASİNEK Öğleden sonra veya akşamüstü vızlarsa, tez haber demektir Sabahları duyulan ses beklenen haberi geciktirir KEDİ Cadı ve şeytanı simgeleyen kara kedi Ortaçağ'ın en uğursuz batıl inancı sayılırdı Kara kedi önünüzden geçerse tam yedi yıl bir uğursuzluk süreci başlar KIRMIZI BİBER Aşırı acı olduğundan kötü ruhları kovar Ucu sivri olanlar şans kovalar kem gözleri yakalar KÖPEKBALIĞI DİŞİ Boyuna takılırsa, en büyük şans çekicidir MAKAS Elde ikiye bölünürse aşkta hüsrandır Elden ele verilirse kavgayı simgeler MENDİL Armağan etmek kötü şans getirebilir Karşılığında bir madeni para almak gerekir Ayrılığı çabuklaştırır MANTAR TIPA Özellikle şampanya patlatılırken, tıpanın isabet ettiği bekâr kişi için evlilik haberidir ŞAPKA Şapkayı yatağın üzerine koymak ölümü simgeler Bunun nedeni ortaçağda ölen askerlerin miğferlerinin mezar üzerine konması ve doktorların şapkalarını hasta yatağının üzerine bırakmasından kaynaklanmaktadır ŞEMSİYE Evlerde, kapalı yerlerde gerekmediği için açmak şanssızlık getirir TUZ Masaya tuz dökülürse, uğursuzluk sayılır Hemen omuz üzerinden üç kez arkaya doğru dökülürse tılsım bozulur TÜKÜRÜK Üç kez arka arkaya tükürmek nazarı kovar TERLİK Terliğin tekinin ters dönmesi uğursuzluk sayılır Hemen düzeltmek veya diğerini de ters çevirmek gerekir UĞUR BÖCEĞİ Üzerine konarsa yıl boyu uğur sayılır Adı üzerinde Ancak hiçbir zaman öldürmek ve ezmemek gerekir O zaman uğursuzluğa dönüşür YAKUT Mutluluğun simgesidir Şans zenginidir Rengini kaybetmemesi gerekir YÜZÜK Genç kızlara armağan etmek bekâr ve evde kalması tehlikesini yaşatır Hiçbir şekilde hediye edilmez SIPA Özellikle Güney İtalya'da mafyaya karşı bir koruyucu sayılır Her köy evinde mutlak bulunur NAZAR BONCUĞU Ülkemizde nazara karşı bir simgedir Kem gözlere karşı birebirdir Batıda yeni yeni öğreniliyor YÜZÜK Serçe parmakta taşımak büyüyü uzaklaştırır Orta parmakta taşımak çağırır MUSKA Nazara ve kem gözlere karşı ‘‘hoca’’ yazar ÇATLAK Duvar çatlağı olumsuz bir haberi simgeler Taş çatlağı şans getirir Mercan çatlağı evliliğin simgesidir SÜPÜRGE Süpürgeyi süpürürken birisinin ayağına değdirmek o kişinin kısmetini kapatır ZEYTİN DALI Evlere asılırsa barışı, berraklığı, temizliği simgeler YARASA Ortaçağda gece yarasanın çarptığı kişinin yedi zamanda vampirin tecavüzüne uğrayacağına inanılırdı FİL Evde yedi adet biblo fil bulundurmak refaha ve şansa kapıyı açmaktır TIRNAK Gece tırnak kesmek şeytanı çağırır inancı vardır BUKET Anglosaksonların inancına göre gelinin arkasını dönerek attığı buketi kapan kız en kısa zamanda koca bulur AYAK Yataktan sağ tarafa basarak inmek günün iyi geçmesini sağlar Mekândan sağ ayakla çıkmak da aynı inançtır AY Ay çıktığında görünce değerli bir maden veya taşa bakılırsa refah ve zenginlik getirir AYNA Ayna kırmak yedi yıl belaya eşdeğerdir Bekârsan yedi yıl evlenememekle karşı karşıya kalınır TAHTAYA VURMAK Tahtaya üç kez vurmak nazarı karşılamak, engellemektir Üç kez kulak memesini çekmek de ‘‘başa gelmesin, nazardan saklasın’’ anlamını taşır ÖRÜMCEK Sabah sabah örümcek görmek tüm günün kötü geçeceğinin habercisidir PİRİNÇ Uzakdoğu'da refahın, mutluluğun simgesidir Bunun için yeni evlilerin üzerine pirinç taneleri atılır SARMISAK Vampirlere birebir olarak yüzyıllarca evlerin duvarlarına asılmıştır Nazardan saklar Mutluluğu getirir MERDİVEN Altından geçmek uğursuzluk sayılır Geçmek zorunda kalınırsa seksek atlayarak geçilir Altında elle boynuz işareti yapılarak uğursuzluktan kurtulunur NAL Dünyamızda en tanınmış uğurdur Batıl inanca karşı olanları bile etkiler İngiliz atasözüne göre fırtınaya, şimşek çakmasına, yangına karşı nazara karşı, büyüye karşı ilaç gibidir Dikkat, satın alınmaz Bulunması gerekir ONÜÇ RAKAMI ABD'de uğurlu bir rakamdır Ancak Avrupa'da uğursuzluk kabul edilir İstanbul'un fethinin yılının rakamlarının toplamıdır: 1+4+5+3= 13 Özellikle sofraya 13 kişi oturmak, bir araca 13 kişi binmek uğursuzluktur ONYEDİ RAKAMI En kötü rakam sayılır Hele cuma gününe gelirse beterdir Akdeniz ülkelerinde ve özellikle İtalya'da 17 numaralı hane veya kapı numarası bulunmaz Uçaklarda, otobüslerde 17 sıra atlanır Romalılar zamanından kalmadır Romen rakamlarının yer değiştirmesi ile ‘‘VIVI’’ yani ‘‘Yaşadım o halde öldüm’’ anlamına gelir Kara kedi kadar uğursuzdur
|
|
 |
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz? |
|
|
09-08-2012
|
#2 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz?Türkiye’deki batıl inançlar Yüzyıllardır süregelen batıl inançlar hayatın her noktasında etkisini gösteriyor Bazı inanışlara göre: Baş sağlığına gelen kişilerin ayakkabıları ters çevrilmez İlk yaylaya çıkışta sığırların ortasından bir yabancı geçerse sığırlar hamile kalmaz, doğum yapmazlar Ateşin çıkardığı ses ateşi yakan kişi hakkında dedikodu yapıldığına işarettir Kapı eşiğinde oturulmaz, insan bekar kalırKaradeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı Başkanı Prof Dr Mustafa Güler, birlikte yaşayan insanlar arasında kimizaman korkudan, kimi zaman çaresizlikten, kimi zaman da rastlantılardan doğan bir takım inanışlar olduğunu belirttiProf Dr Güler, bu tür inanışların, ilk insanın var oluşundan günümüze kadar sürüp geldiğini ifade ederek, “Bu tür inanışların çoğunun bilimsellikle, akılla, çağdaşlıkla bir ilgisi yoktur İnanışlar kişiden kişiye değişmekle birlikte ortak yanları vardır Bu tür inanışların insan üzerinde negatif etkisi de bulunmaktadır” dediRUH, MEZARLIK, TÜRBE VE ZİYARET YERLERİ İLE İLGİLİ BAZI HALK İNANÇLARI: Ziyaret yerlerindeki ağaçları kesenler çarpılır Türbeden dışarıya bir şey, bir nesne götüren kişiler çarpılır Mezarlığı parmağı ile işaret etmek iyi değildir Parmakları ile işaret eden kişilerin parmakları kururKurban kesilirken hayvan dilini dışarı çıkarırsa kurban sahibi o yıl içerisinde ölür Bir çocuk sürekli ağlarsa o evde mutlaka ölüm meydana gelir Ayakkabı çıkarıldığında ters dönerse, ayakkabı sahibinin tez vakitte öleceği düşünülür Yatarken çorapları baş tarafa koymak iyi değildir, insan çabuk ölür Ölünün elbiseleri ölü yıkayıcılarına verilir Mezarlıktan ağaç kesilmez Ağaçta cin olduğuna inanılırGece ölen kişinin üzerine sabaha kadar bıçak konulur Yoğurdun güzel olması için mezardan çırpı toplanarak, kaynayan sütün altına atılır Ölünün yıkandığı evde üç gün ışık yanar Baş sağlığına gelen kişilerin ayakkabıları ters çevrilmez Mezar kazıcısına para verilmezse ölünün rahatsız olacağına inanılır HAYVANLARLA İLGİLİ HALK İNANÇLARI: Yılan öldürülüp, suya atılırsa ve yılan suda kaybolursa yağmur yağar ve durmaz, seller olur Kurt uluyunca ya ayaz olur ya kar yağar Bir evin başında baykuş öterse, o evde biri ölür ya da bir yıkım olur İnek doğurunca eve ağır bir şey alınırsa ya da ağır bir şey kaldırılırsa ineğin sütü kesilir İneğin sütünü yere sağmak iyi değildir, hayvan hastalanır İlk yaylaya çıkışta sığırların ortasından bir yabancı geçerse sığırlar hamile kalmaz, doğum yapmazlar Bir kişinin önüne tavşan çıkması uğursuzluktur, mümkünse gidilen yoldan geri dönülür Çakal uluyunca yere tükürmek gerekir, yoksa insanın başına bir yıkım gelir Çakal ulumaya başlayınca hava açacak, günlük güneşlik olacak demektir OCAK VE ATEŞLE İLGİLİ HALK İNANÇLARI: Ateşe tükürmek, ateşe sövmek, ateşe tırnak atmak, su dökmek uğursuzluk getirir Sabah evinden başkasına ateş verenin ocağı söner Ocağın üstünü boş bırakmak uğursuzluk getirir Sacayağının birdenbire devrilmesi evin başına bir yıkım geleceğini gösterir Tencerede su boşu boşuna kaynarsa düşmanlar çoğalır Lamba yakılmayan evin ocağı her vakit kararır Aynı zamanda ev sahibinin öldükten sonra mezarı da karanlık olurHastalanan hayvanları ateşten geçirmek iyidir Ateşi söndürmek için su dökülmez, ateş toprakla örtülür Ateş çok önceden sönmüş olsa dahi külün yanında yatılmaz Külde cin ve şeytanın oynak yaptığına inanılırAteşin çıkardığı ses ateşi yakan kişi hakkında dedikodu yapıldığına işarettir TARIM VE BİTKİLERLE İLGİLİ HALK İNANÇLARI: Kara ağaçtan düşen yaşamaz Kara ağaçtan beşik, sandık yapılmaz İncir ağacının altında uyuyanları şeytan alır götürür Ceviz ağacının altında yaşayanları şeytan alır götürür Tarlada zina yapılırsa bereket olmaz Üzümün tanesini, karpuzun sap kısmındaki kabuğunun içini yiyenler yetim kalır Çocuğun bezleri yabani ağaca asılırsa çocuk yabani olur Nar tanelerini yere dökmek günahtır, nar cennet meyvesidir İNSAN VÜCUDUYLA İLGİLİ HALK İNANÇLARI: Diş düşürülünce o diş kimsenin göremeyeceği bir yere saklanmalı ya da gömülmelidir Elleri diz üzerinde kavuşturmak, parmakları birbirine geçirip el bağlamak iyi değildir, insanın kısmeti kapanır Parmakların çatırdaması iyidir, insanın sağlıklı olduğunu gösterir El yıkanırken önce sağ elden başlamalı, önce sol elden başlamak uğursuzluk getirir Tokalaşırken ya da birisine bir şey verirken sağ el kullanılmalıdır, sol el uğursuzluktur Baş taranırken dökülen saçları dökmek doğru değildir, bunlar toplanır, ölünce o kişinin kabrine konur Çünkü bu saçlar kıyamet gününde tekrar bitecektirHamile kadın aş eridiği sırada neye bakarsa doğacak çocuk ona benzeyecektir KARANLIK VE IŞIKLA İLGİLİ HALK İNANÇLARI: Akşam soğan yenen yere melekler gelmez Gece aynaya bakanın ömrü kısa olur Gece acı (biber, soğan, sarımsak) evden dışarıya verilmez Yoğurt, süt, peynir gece dışarıya verilmez Vermek gerektiğinde üzerine kömür, üzerlik veya yeşil bir dal konularak verilirGece ıslık çalmak günahtır Gece evden eve tuz verilmez Akşam kapının önü süpürülmez kmek aktaracağı evden eve verilmez Çocuklar gece beş taş oynarsa düşman gelecek denir BEREKETLE İLGİLİ HALK İNANÇLARI: Değirmenden ilk gelen unla yapılan ilk ekmeği yiyen kişinin karısı ölür Ekmek kırıntılarını yere atmak, ayakla çiğnemek evin bereketini götürür Gurbete giden kişinin azığından bir parça ekmek çalınır Bir kişinin üzerinde dikiş dikilirse o kişinin kısmeti bağlanır EVLE İLGİLİ HALK İNANÇLARI: Evin temeline karataş koymak iyi değildir Kapının önünde oturan kişi iftiraya uğrar Duvar dibinde uyumak iyi değildir, insan çarpılır Evin içerisi temiz olmazsa oraya melekler değil şeytanlar gelir Böylece o evde mutluluk değil geçimsizlik olurEvden bir kişi gurbete gittiği zaman o gün ev süpürülmez, dışarıdan misafir alınmaz Eşya taşımak için kullanılan ala iple komşunun evine girilmez Komşunun başına bir uğursuzluk geleceğine inanılırKapı eşiğinde oturulmaz, insan fakir olur Kapı eşiğinde oturulmaz, insan bekar kalır Urganla komşunun evine girilmez Aksi halde komşunun evinde kıtlık olurKapı eşiğinde oturulmaz, kapı eşiğinde şeytan bulunur Yağmur yağarken kapı eşiğinde oturmak günahtır CİNSİYETLE İLGİLİ HALK İNANÇLARI: Odanın ışığını evin erkeği yakarsa o ev daima nur içinde ve bereketli olur Kadının yolda erkeğin önünü kesmesi uğursuzluktur Bir kadın iki erkeğin arasından geçerse çocuğu olmaz Bir adam iki kadının arasından geçerse sözü geçmez Bir erkek iki kız arasından geçerse köse olur Yarım çay içen kadın dul kalır Ava gidecek kişinin önünden kadın geçerse avlanamaz Bundan dolayı o kişi ava gitmekten vazgeçerKız çocuğunun ilk kez kesilecek saçını dayısı keserse saçı gür olur Oğlan çocuğunun saçını ilk kez amcası veya dayısı keser Kız baba evinden perşembe veya pazar günü çıkar Koç katımında koçun üzerine kız çocuğu bindirilirse doğacak kuzu dişi, oğlan çocuk bindirilirse erkek olur |
|
|
|
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz? |
|
|
09-08-2012
|
#3 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz?Noel Baba (aslen Santa Claus,Saint Nicholas, Saint Nick, Father Christmas, Kris Kringle, Santy veya Santa) Noel gecesi (24 Aralık'ı 25 Aralık'a bağlayan gece) çocuklara hediye dağıtan yerel bir kahramandır Türkiye'de ise Noel Baba yılbaşı gecesi hediye dağıtan kişiye dönüşmüştür Kökeni Saint Nicholas`a dayanır, fakat kültüre göre farklılık gösterir Noel Baba dünya çapında daha çok sevilmiş ve Santa Claus isminin yerini almıştır Örnek olarak "Santa" yerine İtalya`da "Babbo Natale", Brezilya`da "Papai Noel", Çek Cumhuriyeti`nde "Deda Mráz", Portekiz`de "Pai Natal", Romanya`da "Moş Crăciun", Almanya`da "Weihnachtsmann", İrlanda`da "Daidí na Nollag", Fransa`da "Le Père Noël", İspanya ve Meksika`da "Papa Noel", Türkiye`de "Noel Baba" olmak üzere farklı isimler kullanılırHikaye Türkiye doğumlu tarihsel bir figür olan psikopos Saint Nicholas`ın (Nikola) fakirlere hediye dağıtmasına dayanır Bilinen en meşhur yardımı da, üç kızı olan bir babayla arasında geçenlerdir Bu olayın 320'li yıllarda gerçekleştiğine inanılır Fakir bir baba kızlarına çeyiz parası karşılayacak durumu yoktur, bu yüzden hiç bir erkek onlarla evlenmek istemez Böyle bir durumda da kötü yola düşmek zorunda kalabilirler Oldukça eğitimli ve zengin bir aileden gelen Nikola da üç kızı için üç külçe altını geceleyin gizlice fakir adamın penceresinden içeri atar Hikayenin bu noktada bir çok versiyonları mevcutturBu üç külçe altının 3 gün arayla ya da 3 yıl ard arda atılması ile ilgili; ancak sonu aynıdır Fakir adam çıkıp kendisini görünce şaşırır ve o'na teşekkür eder; bir rahip olan Nikola da "Bana değil, Tanrı'ya teşekkür et" der Bu olayın ortaya çıkmasından sonra, o yörede bir çok gizlice yapılan yardımların aslında Nikola tarafından yapıldığı anlaşılır Nikola'nın ölümünden sonra da yöre halkı birbirlerine gizlice hediye vermeye başlarlar ve bir gelenek oluşur320 yılından önce Jermen kültüründen mevcut olan senelik hediye verilmesi ise, Odin'e dayanır Odin'in uçan atı Sleipnir için çocuklar patiklerinin içine havuç ve şeker koyup duvara (ya da kapıya) asarlar Odin de bu iyiliği karşılığında çocuklara hediyeler, tatlılar, ve şekerlemeler verirBu olay mitolojik bir karakter olan Sinterklaas'a esin kaynağı olmuştur Hollanda, Belçika ve Almanya'da (ölüm tarihi 6 Aralık bir gece önce 5 Aralık'ta kutlanmaktadır) Sinterklaas adına büyük kutlamalar düzenlenir Aslında Flemenkçe "Sinterklaas" kelimesinin New Amsterdamlılar(sonradan New York) tarafından yanlış telaffuz edilmesiyle Santa Claus şekline dönüşmüştürNoel Baba, batılı ülkelerde, Japonya'da ve Asya'nın doğusunda bir Noel geleneği olarak varlığını sürdürmektedir İnanışa göre, Noel Baba kır saçlı, uzun kır sakallı, sevimli, koca göbekli, tonton birisidir Beyaz tüyleri olan kırmızı bir cüppe giymekte aynı görüntüde bir de kukuleta takmaktadır Noel gününe geçilen gecede uçan geyiklerin çektiği kızağı ile evden eve hediyeler dağıtır; evlere bacadan girip, şömineden ulaşır Yılın geri kalan zamanlarını ise eşi ve elfleri ile birlikte bir sonraki Noel için oyuncaklar hazırlayarak geçirir Evinin yeri ülkelerin geleneklerine göre değişiklik göstermektedir Kuzey Kutbu, Finlandiya'daki Korvatunturi, İsveç'teki Dalecarlia veya Grönland bunlardan bazılarıdırNoel Baba, sevimli görünüşü ve hediye dağıtmasından dolayı çocukların çok sevdiği bir karakterdir Büyükler arasında da Noel yaklaşınca, Noel Baba'ya olan saygı ve sevgi ifadesi olarak, kukuletasını takanlara sıkça rastlanırBir iddiaya göre günümüzdeki Noel Baba imajının (kır sakallı, koca göbekli, kırmızı cübbeli, kukuletalı) kaynağı, 1931'de Haddon Sundblom adlı çizerin Coca Cola reklamları için yaptığı çizimlerdir Ne var ki Coca Cola reklamlarından çok önce, 19 yüzyılın başında Noel Baba'nın çeşitli çocuk kitaplarında ve karikatürlerde günümüzdeki Noel Baba imajına benzer şekilde resmedildiği görülmüştür 1862 Noel'inde Noel'in henüz ABD'de tatil dönemi olmadığı ve Noel Baba figürünün kullanılmadığı dönemde Thomas Nast adlı Amerikalı karikatürist Harper's Weekly adlı derginin kapağında Noel Baba figürünü kullanmış ve kimilerince Noel Baba'nın mucidi kabul edilmiştir
|
|
|
|
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz? |
|
|
09-08-2012
|
#4 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz?Batıl İnançların Piskolojisi “Bir gün gelecek o günün insanları kendilerince bilinen şeylerin daha önce bilinmiyor olduğuna şaşacaklar” demişti Seneca bundan yüzyıllar önce Gerçekten de özellikle 20 yüzyılda katmerlenerek artan bilimsel gelişmedeki hız; bırakın birkaç yüzyıl önceyi daha yirmi yıl önceki bilgilerin yetersizliği hakkında bile bizi şaşırtıyor; bu hızlı bilimsel gelişim dünyayla ve evrenle ilgili kavram sistemlerimizin sağlıklı ve gerçekçi olabilmesi için yeterli düzeyde bulgular edinilmesine ve yeni bilgiler üretilmesine en büyük katkıyı sağlıyor Bizler, 21 yüzyıl insanlığı, atalarımızla karşılaştırıldığında artık çok daha fazla şey biliyoruz ve aşağıdaki metnin çerçevesinde konuşacak olursak artık “yere” daha sağlam basıyoruz 500 yıl önce yaşayan insanlar televizyonu gördüklerinde muhtemelen şoka girecekler ve kumandanın fonksiyonunu anladıklarında muhtemelen şeytan işi olarak nitelendireceklerdi bu uzaktan kanal değiştirebilen aygıtı…"Gücünü salt meraktan alan bilim kısa bir süre içinde “Ay’a Seyahat”i, “Denizin Dibinde Yirmibin Fersah”ı gerçek kıldı Artık insanoğlu neredeyse hiçbirşeye imkansız gözüyle bakmıyor “Anlamlandırabilmenin” en önemli özelliğimiz olarak kabul edildiği günden beri insanlık çok büyük bir yol katetti Başlangıçta aklın özgür kullanımıyla ateşlenen bu gelişme döngüsel olarak devam ediyor ve bugün “akıl” kavramını ve bilişsel süreçleri tartışabiliyoruz Bu da insanoğlunun kendini ve korkularını anlayabilmesi ve kendi-kavramlaştırmasını (self-conceptualization) sağlıklı bir şekilde yapabilmesi için büyük bir katkı sağlıyor Peki nasıl? Bu sorunun yanıtını, ilkel insanla günümüz insanını karşılaştırarak vermek oldukça yerinde olacak Süreç ilk insanla başladığına göre önce onun dünyayı algılayışına bir göz atalım İlk insan yeryüzüne geldiğinde kendisi için sonsuz bir karanlıktan ibaretti içinde yaşadığı sistem Güneşin batışı ve doğuşu nasıl oluyor anlayamıyordu Çevresini inceliyor, birçok şeye anlam veremiyor ve bunun sonucu olarak da korkuyordu En kötüsü de karanlık basınca hissettiği delice korkuydu Bu korku öyle sıradan bir korku da değildi En temel korkularımızdan biri olan ölüm korkusunun tadını çok iyi biliyordu ve bundan kaçınmalıydı, en azından akıl sağlığı için Ve insanoğlu totemleri yarattı! Yüzyıllarca ağaçlara, ineklere, cinsel organlara ve daha birçok sembole taptı, onları kutsal hale getirdi Çok tanrılı dinler ardından gelen tek tanrılı dinlerin 3-5 bin yıllık tarihi vardır ki bu dinler oldukça yeni sayılır Birçok teolog karşı da çıksa günümüzde dinden sonra insanoğlunun varoluşsal korku ve endişelerini gideren temel araçlardan birisi de batıl inançlardır Günümüzde gerek beşeri, gerekse pozitif bilimlere ilham kaynağı olan Evrim Teorisi, canlıların yaşadıkları ortama daha iyi adapte olabilmeleri ve hayatta kalabilme olasılıklarını arttırabilmeleri amacıyla zaman içerisinde evrilerek değişime uğradıklarını savlar Bu evrim süreci içerisinde, dış dünyanın temsilinin organizmada en başarılı ve doğru şekilde yapılabilmesi için duyu organlarının gitgide gelişmesi ve duyumun keskinleşmesi şüphesiz önemli bir yere sahiptir Biyolojik olarak sürekli evrilerek çevreye uyumunu arttıran organizmanın görme, duyma, koklama, hissetme ve tatma duyuları giderek keskinleşecek, bu da karşılaşacağı tehlikeler hakkında öngörüde bulunma olasılığını arttıracaktır Durumlar karşısında fikirler yürütme ve belleğinde bir takım semboller kullanarak işlem yapma yetisi evrimin son basamaklarında hayvanlara özgüdür Hayatta kalabilmek için en güçlü silah olan bilişsel süreçler, işte bu “yakın ya da uzak geleceği bilme güdüsü”nü tatmin etmede organizmaya hizmet eder Öğrenmenin dinamikleri hakkında pek çok deney yaparak alanda kendi büyük teorisini kuran ünlü Amerikalı psikolog Edward L Thorndike(1874-1949) yaptığı bir deneyde deneklere çift kelimeler verir ve onlardan bunları rahatça dinleyip, içlerinden tekrar etmek için uğraşmamalarını söyler Daha sonra, bu kelime çiftleri onlara dikte ettirilerek yazdırılır Deneklere sorulduğunda, birçoğu bu kelime çiftlerini yazarken içlerinden tekrar etmek için sıradaki kelimeyi tahmin etmeye çalıştığını itiraf eder Bu deney, insanların maruz bırakıldıkları uyarıcılar üzerinde dikkatlerini yoğunlaştırarak onları öğrenmeye ve daha sonra onlar hakkında sınanmayacakları konusunda yönergeler alsalar bile, onları tatmin edebilmek için performans göstermeye eğilimli olduklarını ortaya koymaktadır Her güdü, tatmin edilmediğinde organizmaya psikolojik ya da fizyolojik olarak bir şekilde zarar verir Organizma, kendisini bu zarardan koruyabilmek için savunmaya geçecek ve belli mekanizmaları devreye sokacaktır “Savunma Mekanizmaları” olarak adlandırılan bu istemsiz davranışlar günlük hayat içerisinde farkında olmaksızın kendini herhangi bir anda gösterebilir Örneğin birine acı veren bir hatıranın, bilinçaltına bastırılarak unutulması, bu hatıranın her seferinde canlandırılarak psikolojik dengeleri bozacak şekilde tekrar tekrar yaşanılmasını engeller Organizmanın sağlıklı bir şekilde yaş**ına devam edebilmesi için bu mekanizmaları geliştirmesi gereklidir Tüm bunlar göz önüne alındığında, eğitim ve bilimin yaygınlaşmasıyla sayılarında ve etkinliklerinde düşüş görülen hurafelerin de, bilgi noksanlığında olayların bir takım doğaüstü güçlerle açıklanarak geleceği merak etme ve tahmin etme güdüsünün tatmin edilmeye çalışılması olabileceği gündeme gelebilir Daha açık şekliyle bu, hurafelerin bir tür savunma mekanizması olarak iş görme olasılığıdır Ancak konu hakkında henüz net bir bulgu yoktur Söz konusu bir güdü olan böylesi ilkel ve temel bir mekanizma iken, sadece evrimin son basamaklarındaki gelişmiş hayvanlara özgü bilişsel süreçleri, hurafelerin nasıl doğduğu ve sönmeye uğramadığı konularında tek sorumlu olarak tutmak pek de doğru değildir Bu soruların yanıtlarını ararken daha basit ve ilkel, ancak çok da temel olan "koşullanma" mekanizmalarına da referans vermek, olayı aydınlatmada büyük paya sahip olabilir Peki "koşullanma" ile kastettiğimiz süreçler neleri kapsar? İşte bu noktada, Pavlov'un köpekler üzerindeki çalışmaları sonrasında ortaya koyduğu "klasik koşullanma" ile Skinner'in güvercinlerle çalıştığı "edimsel koşullanma"yı konu başlığı olarak incelemeye almak gerekmektedir Klasik koşullanma organizmanın güdüsel olarak koşulsuz pekiştirece vereceği tepkilerin aynısını, istemdışı koşullu uyaranlara da vermeyi nasıl öğrendiğini açıklar Ancak elbette istem dışı her refleks, klasik koşullanma yoluyla öğrenilmiş bir davranış değildir Mesela göze ışık geldiğinde göz bebeğinin daralması gibi hayati önem taşıyan refleksler salt biyolojik süreçlerdir Klasik koşullanma da benzer şekilde – en azından edimsel koşullanma ile karşılaştırıldığında- görece tüm düşünsel süreçlerden uzak, mekanik bir mekanizmadır Örneğin, bir yemeğin tadı, organizmada tükürük salgısını koşulsuzca istem dışı nasıl tetikliyorsa, organizmanın sürekli tadıyla beraber olarak deneyimlediği yemeğin görüntüsü de, bir süre sonra onu tükürük salgısı üretmeye koşullayacaktır Böylesi bir klasik koşullanma tüm düşünme süreçlerinden uzak, mekanik bir mekanizmadır Biri nötr, diğeriyse koşulsuz olan iki dış uyaran arasında kurulan ve salt zamansal olarak aynı anda varolmalarına dayanan bağ sayesinde nötr uyarıcı, koşullu hale gelerek organizmada koşulsuz uyarıcının uyandırdığı tepkinin az şiddette olanını uyandırmaya başlayacaktır Nötr ve koşulsuz uyarıcı arasında böylesi bir bağlantının kurulabilmesi için salt zamansal ortaklık yeterli olmaz Zamansal açıdan birbirine yakın olarak varlık gösteren bu uyaranların birbirlerini takip sırası da oldukça önemlidir Eğer ki organizma tarafından bir ödül olarak görülen koşulsuz uyarıcı, (ki bu örneğin bir yiyecek maddesi ya da cinsel temas olabilir), nötr uyarıcıdan önce sunulursa, aradaki bağlantı kurulmaz Çünkü organizmanın nötr uyarıcıda dikkatini yoğunlaştırma gerekçesi kalmayacaktır Bu nedenle öğrenmenin gerçekleşebilmesi için nötr uyarıcı, koşulsuz uyarıcıdan daha önce gelmelidir Koşullanma mekanizmaları, öğrenme teorilerinde çok büyük bir yere sahiptir Edimsel koşullanma ise görece daha karmaşıktır ve istemli olarak yönetilen kas hareketlerini kapsar Organizma, bu koşullanmada çevredeki uyaranlarla bu uyaranlara verdiği istemli yanıtların doğurduğu sonuçlar arasındaki bağlantıyı öğrenecektir Organizmayı çevreye belli yanıtlar vermeye koşullayan üç ana etken vardır 1) Olumlu Pekiştireç: Duruma dahil edildiğinde, davranışın kazanılıp güç kazanmasını sağlar Örneğin bir çocuk her ağladığında çikolata olumlu pekiştireciyle ödüllendirilirse, ağlama davranışı güçlendirilmiş olur 2) Olumsuz Pekiştireç: Organizma beklenen tepkiyi gösterdiğinde durumdan çekilmesiyle davranışı güçlendiren uyaranlardır Örneğin bir köpek zıplamadığı sürece ona elektrik vermek, zıpladığı anda ise elektriği kesmek köpekte zıplama davranışını geliştirecektir 3) Ceza: Organizmanın tekrarladığı istenmeyen bir davranışın manipüle edilmesi amacıyla, ortamdan organizmanın ihtiyaç duyduğu bir şeyi kaldırma ya da organizmaya hoş olmayan bir uyarıcı sunma olarak tanımlanmıştır Örneğin dolaptan kurabiye çalan bir çocuğa tokat atılması gibi Öyleyse, edimsel koşullanmalarda, organizmanın davranışlarını belirleyen, dış uyaranlara karşı verdiği yanıtların ne şekilde bir tepkiyle karşılık bulduğudur Çevre ve organizma karşılıklı bir etkileşim içindedir ve organizma, bu etkileşim sırasında hayatta kalmayı öğrenir Olaylar sırasında kurduğu bağıntılar kimi zaman gerçek ve somut verilere dayanıyorken, organizma kimi zamansa yanlış yorumlamalarda bulunarak gerçekte olmayan bir bağıntıyı varsayabilir Tıpkı batıl inançların ardında yatan yanılgılarda olduğu gibi…Batıl inanç tam olarak nedir konusu çok tartışmalı ve açıkçası bu konuda çalışan bir araştırmacı için de zaman zaman tanımı yapılmakta zorlanılan bir kavram Ancak bu konuda erken psikoloji literatürüne şöyle bir göz atarsak temel olarak birkaç tanımın yapılmış olduğunu görürüz Warren tarafından 1934’te yapılan tanımda, “bilimsel açıdan yanlışlığı ispatlanmış olsa bile doğadaki olayları doğaüstü güçlere maletme eğilimi” olarak tanımlanan batıl inanç söz öbeği, Maller ve Lundeen (1933) tarafından da “birbiriyle sebep-sonuç ilişkisi olmayan fenomenler ve nesneler arasında böyle bir ilişkinin varlığını iddia etmek” olarak tanımlanmıştır Sözlük tanımı için Oxford İngilizce Sözlüğe baktığımızda bilimsel ve kültürel bir ortak kabul olmadan ortaya çıkan irrasyonel ve belirsiz bir yapıdan bahsedildiğini görüyoruz Yine aynı sözlükte, batıl inançların dinsel boyutlarından da bahsediliyor ve mesela “dinle bağlantılı, bilinmeyen, gizemli ya da düşsel şeylerden korku olarak tanımlanıyor” (Oxford İngilizce Sözlük) Psikolojik süreçler ve doğanın içinde yaş** mücadelesi vermeye programlanmış bilişsel mekanizmalar göz önüne alınırsa, insanın hiçbir dayanak olmaksızın, körü körüne bağlanamayacağı, bu inancın ardında yatan bir varsayımın, organizmanın kendi kendine yarattığı bir önermenin olacağı gerçeği netlik kazanır Zira bilişin duygu organları yoluyla gerçek dünyaya ilişkin bilgi topladıktan sonra algısal süreçlerde bu bilgiyi yorumlaması ve bilginin organizmadaki temsili, bilimsel yöntemle büyük benzerlik gösterir Bilimin yöntemi; bilgiyi toplama, yorumlama, bir önerme ortaya koyma, bu önermeyi deney yoluyla sınama aşamalarını içerir Hurafelerde de insanlar dış dünyadan bir takım uyaranları duyumsarlar, bu duyuları dış dünyaya ait bilgi dağarcıklarını devreye katarak kendi önermeleriyle algılarlar ve bir varsayımla yola çıkarlar Ancak fark şudur ki, hurafelerde organizma tarafından aralarında bir bağıntı olduğu varsayılan elemanlar, gerçekte birbirinden bağımsızdırlar İnsanlar geleceği bilme ve kontrol altına alma güdülerini, uyaranlar arası yanlış bağlantılar kurarak tatmin ederken; gerçekte var olmayan, “boş” inançlar “yaratma” yanılgısına düşerler Zaman içerisinde de, bu inançları “öğrenip” onlara gitgide daha fazla kapılırlar Öğrenmenin gerçekleşebilmesi için ilk koşul motivasyondur Organizma, çeşitli uyaranlar arasında bir bağıntı kurmak ve daha sonra davranış ya da düşüncelerini buna göre değiştirmek ya da yeni davranış ve düşünceler edinmek için fizyolojik bir ihtiyaç ya da fizyolojik bir ihtiyaçla ilişkilendirilmiş ikincil bir ihtiyaç duymalıdır Bu motivasyon öğrenme deneylerinde, denek olacak farelerin deneylerden önce bir hafta boyunca serbest bırakıldıklarında, sahip oldukları kilonun % 75’ine inene kadar aç bırakılmalarıyla sağlanır İşte benzer nedenledir ki; çoğu hurafenin ardında da kaygı, tehlike, üzüntü veren bir durum yatar Örneğin yağmur duasına inanan bir kabile açlık tehlikesi içindedir ve bir şekilde bu tehlikeyle başa çıkabilmenin gücünün, kabilenin geleceğinin kontrolünün ellerinde olduğuna inanma ihtiyacındadır Belli bir motivasyon ve kaygı seviyesine ulaşmış olan organizma, doğal olarak dış dünyadaki uyaranlara karşı daha hassas olacaktır Eğer bilişsel işleyiş, belli bağıntılar kurmaya dayalıysa ve durumları organizma doğru ya da yanlış birtakım önermeler kurarak algılıyorsa, hurafelerin oluşumu da benzer bir nitelik taşımalıdır Bu çıkarımı destekler şekilde, hurafelerin değişik oluşum biçimleri olduğu görülmektedir İlki, “Benzerlikler Kuralı”na dayanır (Law of Similarity) Bu kurala dayanan hurafelerde, istenilen herhangi bir etkinin, onu taklit ederek yaratılabileceğine inanılır Daha açık şekliyle, birbirine benzeyen uyaranların aynı olduğunu varsayma yanılgısıdır Sevilmeyen ve düşman olarak görülen birinin bezden, tahtadan ya da herhangi başka bir malzemeden benzerini yaparak, ona bu yapma bebek üzerinden zarar verilebileceğine inanmak böylesi bir yanlış inancın en bilinen örneğidir Bu, organizmanın içine düştüğü tipik bir “uyarıcı genellemesi” yanılgısı olarak algılanabilir Uyarıcı genellemesi, bir organizmanın davranımı belli bir uyarıcı mevcutken pekiştirildikten sonra, davranım sıklığının benzer başka uyarıcılar mevcutken de artmasıdır Basit bir örnekle açıklamak gerekirse, beyaz bir köpek tarafından ısırılan bir çocuk, yalnızca köpeklere karşı fobi geliştirmiş bile olsa, beyaz bir kedi gördüğünde de köpek gördüğünde duyacağı anksiyetenin aynısını deneyimleyebilir Hayat tecrübeleri sırasında, birine saldırdığında onun zarar gördüğünü edimsel koşullanma yoluyla öğrenen organizma, bu bağıntıyı düşmanına genellediği bez bebeğe de taşır Büyü adı altında geçen bu tür hurafeler, nadir olarak iyi amaçlar için de kullanılabilir Hasta birinin iyileştirilmesi ya da ona gelebilecek olası zararın önlenmesi gibi Bu inançların ardında da, sevilen birini kaybetme korkusunun fitillediği motivasyon yatmaktadır Hurafelerin oluşumunda etkinlik gösteren ikinci kural ise “Temas Kuralı”dır (Law of Contact) Bu kurala dayanan hurafelerde ise, bir zamanlar herhangi biriyle temasta olan bir nesneye bir etkide bulunulduğunda aradaki temas kopmuş bile olsa, bütünden ayrılan bu parçanın o kişi üzerinde değişime hala yol açabileceğine inanılır Bu tip hurafelerin tipik örneği olarak birinin saçı ya da herhangi bir giysisini kullanarak ona zarar vermeye çalışma yanılgısı gösterilebilir Zamansal ve mekansal olarak sürekli bütünle algılanan parça, koşullanma yoluyla organizmayla öyle güçlü bir bağıntı kurmuştur ki, gerçekte parça ve bütün arasındaki bağıntı kopsa bile, organizmanın içindeki temsili varlık göstermeye devam eder Koşullanma, yalnızca ilkel kabilelere ya da henüz çağdaşlaşma aşamalarına ulaşamamış toplumlara özgü hurafeleri açıklamakta başvurduğumuz bir mekanizma olarak görülmemelidir Zira bugün, sporcuların şans getirdiğine inandıkları bir takım ritüeller de aynı içeriği taşımaktadır Topu attıktan sonra eliyle onu hala yönlendirdiğine inanan bir bowling oyuncusunun bu davranışı da yine aynı “İlişkiler Kuralı” ile açıklanabilir Bu durum, organizmanın birbiriyle hiçbir bağlantısı kalmamış olan iki uyaran arasında “Uyarıcı Ayrımı” yapmakta başarısız olması sonucu ortaya çıkar Psikoloji biliminin öncülerinden olan Skinner (1948) batıl davranışı “güvercinlerin verdikleri tepkilerin şans eseri pekiştireçlerle ilişkilendirilmesinden kaynaklanan stereotipik ve yinelenen davranışlar olduğunu” ifade eder Amerikalı Psikolog Skinner’ın tanımından da anlaşılabileceği gibi batıl inançlar sadece insanlara özgü değildir ve bir batıl inancın ortaya çıkması zaman zaman bahsedilen temel psikolojik öğrenme mekanizmalarıyla açıklanabilmektedir Skinner tarafından 1948’de yapılan çalışma batıl davranış ile ilgili psikoloji literatüründe ilk deneydir Bahsedilen motivasyonel sebeplerden dolayı vücut ağırlığı normalin % 75’ine getirilmiş bir güvercin yiyecek gözü olan bir kutuya konmuştur Aç güvercin gözün içindeki yiyecekleri görmektedir, fakat hiçbir şekilde yiyeceklere direk olarak ulaşamamaktadır Yalnız önceden belirlenen sabit bir sıklıkla (30 sn) birkaç parça yiyecek güvercine verilmektedir Deney sonucunda Skinner, güvercinin yiyecek verilmeden hemen önceki davranışını tekrarladığını bulmuştur: tek ayak üstünde durma, zıplama, etrafında dönme gibi Oysa bu davranışlarla yiyeceğin verilmesi arasında hiçbir ilişki yoktur Güvercin tek ayak üstünde dururken yiyeceğin verilmesi tamamen bir rastlantıdır, fakat bu davranış güvercin tarafından tekrar edilmektedir Bu davranış Skinner tarafından batıl olarak tanımlanmıştır İnsanlar da batıl inançları benzer şekilde öğrenebilmektedir Mavi Rotring kalemimizle girdiğimiz ÖSS denemesinde en yüksek puanımızı alırsak, bu rastlantısal olayın kalemin mistik pozitif bir etkisine atfedebiliriz Başka bir örnek olarak hepimizin hayatımızda en az bir kez yaptığı, en azından aklından geçirdiği, bir davranışı gösterebiliriz: Çalışmayan bir elektronik ya da mekanik aygıta yumruk atmanın onu çalışır hale getireceği inancı… Hiçbir mantıksal olasılık ilişkisi içermeyen böylesine bir inanç taklit ederek öğrenme denen sürecin sonunda ortaya çıkabilmektedir Elektronik ve mekanik bilgisi olmayan bir kişi yumruk atmanın aygıtı çalışır hale getireceğine nasıl inanabilmektedir? Bu açıdan bakıldığında batıl inançları açıklamak için temel alınabilecek kuramlardan biri de bilgi kuralıdır (law of knowledge) ve temel olarak organizmadaki bilgi seviyesi ile olaylara dair anlayışın ve kontrolün bir sebep sonuç ilişkisi içinde olduğu ifade edilir Daha net bir ifade ile, organizmanın bilgi seviyesi arttıkça olay üzerindeki kontrolü de artacaktır Bu açıdan bakıldığında batıl inançlar daha kolay anlaşılır ve batıl davranışlar gösteren insanları yargılamanın pek de doğru olmadığı ortaya çıkar Pek tabii ki bilgi edinmek uzun bir süreçtir ve bilginin işlenebilmesi de ileri seviyede bilişsel yetenekleri gerekli kılar Bilişsel yetenekler ise kullanıldıkça ve işlendikçe ileri bir seviyeye gelir Bu kural en çok da insanlar için uygun düşmektedir Bilgiye dayanmayan ve irrasyonel olan varsayımların tümünü batıl inanç olarak tanımlamak acımasızlık olarak görünse de uygun düşmektedir Kendilerini mantıklı tanımlayan insanlar bile yaşamlarında çoğu kez batılın tuzaklarına düşebilmektedirler Geçersiz hipotezine aşık olmuş bir bilim insanı ve günlük astroloji yorumunu okuyan bir fizik öğretmeninden yağmur duasına çıkan köylülere kadar değişen bir aralıkta batıl inanç kurbanlarına rastlanmaktadır Bütün vakaların temeli araştırıldığında karşımıza aynı sebepler çıkacaktır: Bilgi ve anlayış eksikliği… Batıl inançların organizmada nasıl kök yeşerttiğini bilgi kuramıyla açıkladık Bu köklerin nasıl güçlendiğini ve sökülmez bir hal aldığını ise “fayda kuramıyla” açıklayabiliriz: eğer işe yarıyorsa doğrudur İnsanlar edindiği batıl inancı sürekli gerçekleme ve denetleme eğilimindedir; fakat bu denemeler ne yazık ki rasyonellikten ve yansızlıktan uzaktır Kova burcu insanı olduğunu düşünen biri bir süre sonra burcunun kendine uymayan özelliklerini görmezden gelmeye başlayıp kendine uyan özellikleri ön plana çıkartabilir Günlük falında “bugün insanlarla iletişiminizi kısıtlarsanız başınıza gelecek kötü bir olayı engelleyeceksiniz” tavsiyesini okuyan kişi fala biat edip başına bir şey gelmediğini gördüğünde günlük burç yorumlarına olan inancını arttırabilir Bu duruma psikolojide kendi kendini gerçekleyen kehanet denmektedir ve bu durum benimsenen tutumun güçlenmesine sebep olabilmektedir Yapılan boylamsal çalışmalarda gençliklerinde “yaşlanınca hafıza zayıflar” yargısına sahip kişilerin ileri yaşlarda hafıza testlerinde diğer kişilere göre daha az skor yaptıkları görülmüştürArzu edilen bir sonuca ulaşabilmek için, uyarıcılar arasında yanlış bağıntılar kurarak oluşturulan bu tepkisel davranışlar zinciri madalyonun yalnızca bir yüzüdür Diğer yüzünde ise, “tabular” yani zararlı sonuçlardan kaçınabilmek için yasaklanmış davranışlar bulunur Ancak tabularla diğer birtakım halk inanışlarını(Common sense) birbirinden ayrı tutmak gerekir Örneğin, “Ateşe elini uzatma” söylemi bir halk inanışıdır Elin yanması, eli ateşe uzatmanın değişmez bir sonucudur zaten Dolayısıyla bu bir tabu olamaz Çünkü tabularda, yasaklanan davranış ile önlendiği varsayılan olumsuz sonuç arasındaki bağıntı aslında yoktur Şaşırtıcı değildir ki, tabular da tıpkı diğer hurafeler gibi Benzerlikler ya da İlişkiler Kuralına uygun olarak ortaya çıkmışlardır Eski İtalya’daki bir tabuyu ele alalım Kadınların çevresi tarlalık bir yolda yürürken kendi etraflarında dönmeleri kanunlar tarafından yasaklanmıştı Bunun nedeni, muhtemelen tarladaki mısırların da bu dönme hareketinden etkileneceğine ve mısır saplarının ürünü sıkarak büyümesine engel olacağına dair inançtı1952 yılında Festinger tarafından ortaya atılan “bilişsel çelişki” kuramı insanlarda daima tutarlı olma yönünde bir eğilim olduğundan bahseder Bu kuram özellikle de davranışsal ve tutumsal bileşenlerin birbirine aykırı olduğu durumlarda bilişsel çelişkinin yaşandığını ifade etmektedir “dissonance” davranışların ve tutumların birbiriyle tutarlı olmasını sağlayan bir motivasyonel durum olarak tanımlanmıştır ve davranış ya da tutumdan biri değişmediği sürece kişinin yaşadığı çelişki devam eder Bu çelişki de kişide aşılması gereken bir psikolojik gerilim yaratır Bunu aşmak da ancak ve ancak çelişkinin ortadan kalkmasıyla mümkündür Bu bağlamda düşünüldüğünde batıl davranışlar gösteren kişilerin sık sık bilişsel çelişki deneyimlemesini bekleriz Bu da batıl inançların başka bir olumsuz niteliğidir Bu çelişki kişinin kendi davranışını ya da tutumunu değiştirmesiyle aşılabilir, fakat genelde tutum değişikliğinin daha sık yapıldığını görüyoruz Diyelim ki hayaliniz bir öğretmen olmaktı, fakat siz şu an aslında hiç de sevmediğiniz avukatlık mesleğini icra ediyorsunuz Önceleri bu durumun size bir rahatsızlık vermesi kaçınılmaz olacaktır ve bu rahatsızlığı çözmenin tek yolu da bu iki mesleğe karşı tutumunuzu değiştirmenizdir Görüldüğü üzere davranışın değiştirilmesi -mesleğin bırakılması- oldukça zordur Bunun yerine bir süre sonra kişide avukatlık mesleğinin olumlu özelliklerinin daha fazla ön plana çıkarılması ve öğretmenlik mesleğinin de olumsuz özelliklerinin ön plana çıkarılması gibi bir durumla karşılaşılabilir İşte batıl inanç sahipleri de her ne kadar gösterdikleri davranışın mantıksal açıdan yanlış olduğunun ayırdında da olsalar, işe yaradığını düşünmeden edemedikleri davranışlarını değiştirmek istemezler, bunun yerine tutumlarını değiştirmeyi tercih ederler Ünlü düşünür, yazar ve eğitim bilimci N FS Grundtvig’nin de (1783-1832) bir keresinde söylediği gibi, hayatı yaşamadan tarif etmek mümkün değildir Halbuki batıl inançların bir olumsuz fonksiyonu da geleceğe ve yaş**ın geneline yönelik doğruluğu şüpheli önermeler kurulmasına zemin hazırlamasıdır Yaşantımızda deneyimlediğimiz olayları ve dış uyaranları sağlıklı bir şekilde birbirine bağlamak, kurduğumuz anlam sistemlerinin işleyebilirliği açısından muazzam bir önem taşıyor Gerek zararlı sonuçlardan kaçınabilmek için yasaklanmış davranışlar diğer bir deyişle tabular olsun, gerekse arzu edilen bir sonuca ulaşabilmek adına uygulanan ritüeller, tüm hurafelerin, bilim ve teknoloji bu denli ilerlemiş olsa bile, gerçeklik payı taşımamalarına rağmen halen nasıl varlıklarını sürdürüyor oldukları halen net bir yanıt bulamamıştır Açıklamayı yine “öğrenme” alanındaki literatürde aramak doğru olabilir Öğrenme deneylerinde, ödül farelere kesintisiz olarak da sunulsa, kimi zaman verilip kimi zaman verilmese de, öğrenmenin gerçekleşebildiği ve sönmeye uğramadığı görülmüştür Ancak bu kesintisiz ve kesintili ödül sunumlarının, öğrenmenin farklı aşamalarında farklı etkileri bulunmaktadır Öğrenilmemiş bir davranış, organizma bu davranışı her yaptığında ödüllendirilirse, ara sıra ödüllendirildiği duruma göre çok daha hızlı öğrenilecektir Örneğin, en sevdiği eteğiyle üst üste gittiği tüm iş görüşmeleri olumlu geçen bir kız, bu eteğinin uğurlu olduğunu düşünmeyi hemen öğrenecektir Oysa görüşmelerin birkaç tanesi olumsuz geçseydi, öğrenme bu kadar hızlı olmazdı Ancak sönme söz konusu olduğunda dengeler değişir Sönme, daha önce pekiştirilen bir davranımın pekiştirilmemeye başlanmasıyla, artık tekrar edilmemesidir Sönme sonucu öğrenilmiş davranım zayıflar ve en sonunda yok olur Kesintili ödül sunumu sönmeye daha dayanıklıdır Aynı etekle gittiği kimi iş görüşmesi olumlu, kimisi olumsuz geçen bir kızın bu eteğin uğurlu olduğunu düşünmesi daha uzun bir süreç içerisinde gerçekleşmesine rağmen, o etek üzerindeyken üst üste pek çok kez “uğursuz” deneyimler yaşasa bile, eteğin uğurlu olduğuna dair inancının zayıflaması ve sonunda yok olması kolay olmazBireylerin temel ihtiyaçlarından bir tanesi de tutarlı ve işlevsel bir anlam sistemi oluşturabilmektir Bu sistem oluşturulurken, insanlar özellikle de özel hayatlarıyla ilgili, bilimin yanıtlamakta yetersiz kaldığı soruların yanıtlarını batıl inançlarda arayabilirler Bu açıdan bakıldığında, günümüz dünyasında batıl inançların nasıl olup da halen yok olmadığı konusunda bir ipucu yakalayabiliriz Bireyin birincil ihtiyaçları her ne kadar toplumunkinden bağımsız görünse de, toplumun ihtiyaçlarının tatmin edilmesi, birey için dolaylı olarak en az kendi birincil ihtiyaçları kadar hayati önem taşıyabilir İnsanların geleceği tahmin edebilmek adına kafalarında kurguladıkları teorileri kültürel öğeleri de harmanlayıp ritüeller haline dönüştürmeleri batıl inançlara toplumsal bir nitelik kazandırır Bu noktada, toplumsal iletişime hizmet eden bilim ve sanatın misyonunu da sekteye uğratabilir Bu ortaklık, batıl inançlara sahte sanat ve bilim kimliklerini yükler -ki bu, belki de insanlığa yönelik en büyük tehditlerden biridir Sonuç olarak, yazarların ortak görüşü şu şekilde özetlenebilir: Mantık ve sağduyu arttıkça batıl inançların etkilerinde bir düşüş görülmesi olasıdır KAYNAK: Ayhan, İ, ve Yarar, F (2005) Batıl inançların psikolojisi PiVOLKA, 4(17), 15-19
|
|
|
|
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz? |
|
|
09-08-2012
|
#5 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz?Batıl inançlar nerden gelip nasıl toplum içinde yerleştiği belli olmayan ama yüzyıllardan beri belki de değişik inanışların ya da insanların kendi kurgularının sonucu hiçbir temel dayanağı ve mantığı izahı olmadan yerleşmiş inanışlar alarak günümüze kadar süre gelmiş olan inanışlardır Bugün bile çeşitli şekillerde kendini gösteren bu inanışların temelinin insanlık tarihi kadar eski olduğu bilinmektedir Yöresel özellikler arzeden bu inanışlara ilimizde de rastlamak mümkündür Bazı batıl inançlardan örnekler : Saçayak boş olarak yanan ateşte bırakılırsa ölü suyu beklerEllerini bağlayanın kısmeti bağlanır Bir kadın aş ererken birine bakarsa çocuğu ona benzer Çocuğunun güzel olması için gebe kadına ayva yedirilirGece tırnak kesilmez Yeni gelinin kucağına oğlan çocuk verilirse ilk çocuğu erkek olur Evde incir ağacı yakılmaz yakılırsa ev ocak söner Kapı eşiğinde oturan kişi iftiraya uğrarGeceleyin evde ıslık çalınmaz, çalınırsa eve yılan girer Kuluçkanın altına yumurta koyan kişi, başını sararsa civcivler gugulli olur Ay tutulunca havaya ateş edilirse ay kurtulurBoş beşik sallanırsa çocuğun karnı ağırır Hastalıkların tedavisinde yararlı olduğuna inanılan kocakarı ya da halk ilaçları, halk hekimliği diye anılan temelde bilimsel değeri olmamasına rağmen doğal tedavi yöntemi olarak ta günümüzde bile tartışılan tedavi yöntemlerinin bir kısmına bütün Anadolu'da olduğu gibi ilimizde de rastlamak mümkündür Arı Sokması : Arının ısırdığı yere demir basılır Sarılık : Sarılığa yakalanan hastanın ustura ile damak, el ve ayak tırnaklarının dipleri kesilir Bu işleme sarılık kesme denirÇıban : Çıbanların olgunlaşıp boşalmaları için üzerine damar otu denilen geniş yapraklı bir ot sarılır Üşütme : Nezle, grip gibi durumlarda bir bardak süte bir parmak bal karıştırılıp hastaya içirilir Baş Ağrısı : Başa patates sarılır, ayrca mısır hamuru ayranla karıştırılarak bir çömberle başın ön kısmına bağlanır Mide Hastalığı : Yörenin ünlü kestane balı yedirilir Karında Kurt : Çocukların ağzından sular akar, çelimsiz olurlar Şeftali yaprağı ve ham meyvası kaynatılır, hasta iki üç sabah aç karına içer Kurtçuklar dökülürYanık : Özellikle yoğurt sürülür
|
|
|
|
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz? |
|
|
09-08-2012
|
#6 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz?Kediler gizem dolu yaratıklar oldukları için mi yoksa insanoğlunun varoluşundan beri metafizik önemli olduğu için mi bilemiyoruz, ama kediler batıl inançların içinde kendilerine pek de büyük bir yer edinmişlerdir Bu şöhrete katkıda bulunan kedilerle ilgili bazı batıl inançları duymak ister misiniz? • Yüzünü patileri ile temizleyen kedi, yağmurun habercisidir Başka bir inanca göre ise beklenen sevgilinin yakın zamanda geleceğine yorumlanır Mitoloji’de de kedilerin üstün güçleri olduğu düşünülür İnsanlara kızan tanrıların yeryüzüne gönderdikleri yıldırımlar kedi görünümdedir Köpekler ise Mitoloji’de rüzgarla özdeşleştirilmiştir Belki de bu yüzden İngilizce’deki “şakır şakır yağmur yağıyor” anlamında kullanılan “gökten kedi köpek yağıyor” atasözünün kökeninde bu mitolojik inanç vardır Eskiden denizciler büyük bir yolculuğa çıkmadan önce güverteye kedi getirirlermiş Eğer kedi uslu durursa yolculuğu iyi, eğer uzun uzun miyavlarsa yolculuğun çetin geçeceğine inanırlarmış • Rüyada kedi görmekle de ilgili onlarca farklı yorum bulunur Hıristiyan inancında –belki de Ortaçağ’ın etkisi ile- kedi görmek hayra alamet sayılmasa da, Hıristiyanlık öncesi kültürlerden kalma inançlarda ise rüyada kedi görmek iyi anlamdadır Eğer rüyada üç renkli kedi görülürse aşkta şans, tekir görülürse işte şans, siyah beyaz kedi görülürse bebek sahibi olmak şeklinde yorumlanır Eski Romalılar ise Eski Mısır’ın kedi kültürünü kendi kültürlerine taşımışlar ve rüyasında kedi tarafından tırmalanan bir kişinin başına kötü şeyler geleceğine inanmışlardır• Amerika’ya Hollanda’dan göçenlerin bir kısmı eğer bebek istiyorlarsa bir beşiğe kedi bırakırlarmış • İskandinavyalılar ise kedinin bolluk ve bereketi temsil ettiğini düşünürler • Hindulara göre kedi, çocukluğun simgesidir • Orta Avrupa’da kediye tekme atanın romatizma olacağına, kediyi öldüren çiftçinin hasatının bereketsiz olacağına inanılır • İngiltere’de ilköğrenim gören çocuklar arasında hala beyaz kedilerle ilgili bir batıl inanç varlığını sürdürür Beyaz bir kedi gören öğrenci o günün kötü gideceğini düşünür ve kötü gidişatı tersine çevirmesi için sırtını dönüp çapraz işareti yapması gerekir Ama İngilizler arasında kedilerin şans getirdiğine inananlar da vardır Bunların başında 1640 İngiliz Devrimi’nin lideri Cromwell tarafından idam ettirilen I Charles gelir Siyah kedisinin uğur getirdiğine inanan I Charles kedisinin kaybettiği gün tutuklanmıştır • Japonlar ise kedilerin öldükten sonra yüce bir ruha dönüştüklerine inanırlar Hatta yaşayan kedilerin de dilerlerse bir kişinin ruhuna rahatlıkla geçebileceğini düşünürler Bize sorarsanız, bizim de kedilerle ilgili batıl bir inancımız var Sabah kalktığımızda devrilmiş yemek veya su kabı ya da kabından dışarı fırlamış kedi kumları görürsek biz bunun epeyce uzun sürecek bir temizliğin başlayacağına yorumluyoruz Kedilerle kalın
|
|
|
|
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz? |
|
|
09-08-2012
|
#7 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz?Türkiye'deki Batıl İnançlar İlk insanın var oluşundan günümüze kadar yüzyıllardır süregelen batıl inançlar hayatın her noktasında etkisini gösteriyor İşte birbirinden ilginç batıl inançlar Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı Başkanı Prof Dr Mustafa Güler, birlikte yaşayan insanlar arasında kimi zaman korkudan, kimi zaman çaresizlikten, kimi zaman da rastlantılardan doğan bir takım inanışlar olduğunu belirtti Prof Dr Güler, bu tür inanışların, ilk insanın var oluşundan günümüze kadar sürüp geldiğini ifade ederek, “Bu tür inanışların çoğunun bilimsellikle, akılla, çağdaşlıkla bir ilgisi yoktur İnanışlar kişiden kişiye değişmekle birlikte ortak yanları vardır Bu tür inanışların insan üzerinde negatif etkisi de bulunmaktadır” dediRUH, MEZARLIK, TÜRBE VE ZİYARET YERLERİ İLE İLGİLİ BAZI HALK İNANÇLARI: -Ziyaret yerlerindeki ağaçları kesenler çarpılır -Türbeden dışarıya bir şey, bir nesne götüren kişiler çarpılır -Mezarlığı parmağı ile işaret etmek iyi değildir Parmakları ile işaret eden kişilerin parmakları kurur -Kurban kesilirken hayvan dilini dışarı çıkarırsa kurban sahibi o yıl içerisinde ölür -Bir çocuk sürekli ağlarsa o evde mutlaka ölüm meydana gelir -Ayakkabı çıkarıldığında ters dönerse, ayakkabı sahibinin tez vakitte öleceği düşünülür -Yatarken çorapları baş tarafa koymak iyi değildir, insan çabuk ölür -Ölünün elbiseleri ölü yıkayıcılarına verilir -Mezarlıktan ağaç kesilmez Ağaçta cin olduğuna inanılır -Gece ölen kişinin üzerine sabaha kadar bıçak konulur -Yoğurdun güzel olması için mezardan çırpı toplanarak, kaynayan sütün altına atılır -Ölünün yıkandığı evde üç gün ışık yanar -Baş sağlığına gelen kişilerin ayakkabıları ters çevrilmez - Mezar kazıcısına para verilmezse ölünün rahatsız olacağına inanılır HAYVANLARLA İLGİLİ HALK İNANÇLARI: -Yılan öldürülüp, suya atılırsa ve yılan suda kaybolursa yağmur yağar ve durmaz, seller olur -Kurt uluyunca ya ayaz olur ya kar yağar -Bir evin başında baykuş öterse, o evde biri ölür ya da bir yıkım olur -İnek doğurunca eve ağır bir şey alınırsa ya da ağır bir şey kaldırılırsa ineğin sütü kesilir -İneğin sütünü yere sağmak iyi değildir, hayvan hastalanır -İlk yaylaya çıkışta sığırların ortasından bir yabancı geçerse sığırlar hamile kalmaz, doğum yapmazlar -Bir kişinin önüne tavşan çıkması uğursuzluktur, mümkünse gidilen yoldan geri dönülür -Çakal uluyunca yere tükürmek gerekir, yoksa insanın başına bir yıkım gelir -Çakal ulumaya başlayınca hava açacak, günlük güneşlik olacak demektir OCAK VE ATEŞLE İLGİLİ HALK İNANÇLARI: -Ateşe tükürmek, ateşe sövmek, ateşe tırnak atmak, su dökmek uğursuzluk getirir -Sabah evinden başkasına ateş verenin ocağı söner -Ocağın üstünü boş bırakmak uğursuzluk getirir -Sacayağının birdenbire devrilmesi evin başına bir yıkım geleceğini gösterir -Tencerede su boşu boşuna kaynarsa düşmanlar çoğalır -Lamba yakılmayan evin ocağı her vakit kararır Aynı zamanda ev sahibinin öldükten sonra mezarı da karanlık olur -Hastalanan hayvanları ateşten geçirmek iyidir -Ateşi söndürmek için su dökülmez, ateş toprakla örtülür -Ateş çok önceden sönmüş olsa dahi külün yanında yatılmaz Külde cin ve şeytanın oynak yaptığına inanılır -Ateşin çıkardığı ses ateşi yakan kişi hakkında dedikodu yapıldığına işarettir TARIM VE BİTKİLERLE İLGİLİ HALK İNANÇLARI: -Kara ağaçtan düşen yaşamaz -Kara ağaçtan beşik, sandık yapılmaz -İncir ağacının altında uyuyanları şeytan alır götürür -Ceviz ağacının altında yaşayanları şeytan alır götürür -Tarlada zina yapılırsa bereket olmaz -Üzümün tanesini, karpuzun sap kısmındaki kabuğunun içini yiyenler yetim kalır -Çocuğun bezleri yabani ağaca asılırsa çocuk yabani olur -Nar tanelerini yere dökmek günahtır, nar cennet meyvesidir İNSAN VÜCUDUYLA İLGİLİ HALK İNANÇLARI: -Diş düşürülünce o diş kimsenin göremeyeceği bir yere saklanmalı ya da gömülmelidir -Elleri diz üzerinde kavuşturmak, parmakları birbirine geçirip el bağlamak iyi değildir, insanın kısmeti kapanır -Parmakların çatırdaması iyidir, insanın sağlıklı olduğunu gösterir -El yıkanırken önce sağ elden başlamalı, önce sol elden başlamak uğursuzluk getirir -Tokalaşırken ya da birisine bir şey verirken sağ el kullanılmalıdır, sol el uğursuzluktur -Baş taranırken dökülen saçları dökmek doğru değildir, bunlar toplanır, ölünce o kişinin kabrine konur Çünkü bu saçlar kıyamet gününde tekrar bitecektir -Hamile kadın aş eridiği sırada neye bakarsa doğacak çocuk ona benzeyecektir KARANLIK VE IŞIKLA İLGİLİ HALK İNANÇLARI: -Akşam soğan yenen yere melekler gelmez -Gece aynaya bakanın ömrü kısa olur -Gece acı (biber, soğan, sarımsak) evden dışarıya verilmez -Yoğurt, süt, peynir gece dışarıya verilmez Vermek gerektiğinde üzerine kömür, üzerlik veya yeşil bir dal konularak verilir -Gece ıslık çalmak günahtır -Gece evden eve tuz verilmez -Akşam kapının önü süpürülmez -Ekmek aktaracağı evden eve verilmez -Çocuklar gece beş taş oynarsa düşman gelecek denir BEREKETLE İLGİLİ HALK İNANÇLARI: -Değirmenden ilk gelen unla yapılan ilk ekmeği yiyen kişinin karısı ölür -Ekmek kırıntılarını yere atmak, ayakla çiğnemek evin bereketini götürür -Gurbete giden kişinin azığından bir parça ekmek çalınır -Bir kişinin üzerinde dikiş dikilirse o kişinin kısmeti bağlanır EVLE İLGİLİ HALK İNANÇLARI: -Evin temeline karataş koymak iyi değildir -Kapının önünde oturan kişi iftiraya uğrar -Duvar dibinde uyumak iyi değildir, insan çarpılır -Evin içerisi temiz olmazsa oraya melekler değil şeytanlar gelir Böylece o evde mutluluk değil geçimsizlik olur -Evden bir kişi gurbete gittiği zaman o gün ev süpürülmez, dışarıdan misafir alınmaz -Eşya taşımak için kullanılan ala iple komşunun evine girilmez Komşunun başına bir uğursuzluk geleceğine inanılır -Kapı eşiğinde oturulmaz, insan fakir olur -Kapı eşiğinde oturulmaz, insan bekar kalır -Urganla komşunun evine girilmez Aksi halde komşunun evinde kıtlık olur -Kapı eşiğinde oturulmaz, kapı eşiğinde şeytan bulunur -Yağmur yağarken kapı eşiğinde oturmak günahtır CİNSİYETLE İLGİLİ HALK İNANÇLARI: -Odanın ışığını evin erkeği yakarsa o ev daima nur içinde ve bereketli olur -Kadının yolda erkeğin önünü kesmesi uğursuzluktur -Bir kadın iki erkeğin arasından geçerse çocuğu olmaz -Bir adam iki kadının arasından geçerse sözü geçmez -Bir erkek iki kız arasından geçerse köse olur -Yarım çay içen kadın dul kalır -Ava gidecek kişinin önünden kadın geçerse avlanamaz Bundan dolayı o kişi ava gitmekten vazgeçer -Kız çocuğunun ilk kez kesilecek saçını dayısı keserse saçı gür olur -Oğlan çocuğunun saçını ilk kez amcası veya dayısı keser -Kız baba evinden perşembe veya pazar günü çıkar -Koç katımında koçun üzerine kız çocuğu bindirilirse doğacak kuzu dişi, oğlan çocuk bindirilirse erkek olur |
|
|
|
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz? |
|
|
09-08-2012
|
#8 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz?Batıl inançlar Ziyaret yerlerindeki ağaçları kesenler çarpılır Türbeden dışarıya bir şey, bir nesne götüren kişiler çarpılır Mezarlığı parmağı ile işaret etmek iyi değildir Parmakları ile işaret eden kişilerin parmakları kururKurban kesilirken hayvan dilini dışarı çıkarırsa kurban sahibi o yıl içerisinde ölür Bir çocuk sürekli ağlarsa o evde mutlaka ölüm meydana gelir Ayakkabı çıkarıldığında ters dönerse, ayakkabı sahibinin tez vakitte öleceği düşünülür Yatarken çorapları baş tarafa koymak iyi değildir, insan çabuk ölür Ölünün elbiseleri ölü yıkayıcılarına verilir Mezarlıktan ağaç kesilmez Ağaçta cin olduğuna inanılırGece ölen kişinin üzerine sabaha kadar bıçak konulur Yoğurdun güzel olması için mezardan çırpı toplanarak, kaynayan sütün altına atılır Ölünün yıkandığı evde üç gün ışık yanar Baş sağlığına gelen kişilerin ayakkabıları ters çevrilmez Mezar kazıcısına para verilmezse ölünün rahatsız olacağına inanılır Hayvanlarla ilgli batıl inançlar Yılan öldürülüp, suya atılırsa ve yılan suda kaybolursa yağmur yağar ve durmaz, seller olur Kurt uluyunca ya ayaz olur ya kar yağar Bir evin başında baykuş öterse, o evde biri ölür ya da bir yıkım olur İnek doğurunca eve ağır bir şey alınırsa ya da ağır bir şey kaldırılırsa ineğin sütü kesilir İneğin sütünü yere sağmak iyi değildir, hayvan hastalanır İlk yaylaya çıkışta sığırların ortasından bir yabancı geçerse sığırlar hamile kalmaz, doğum yapmazlar Bir kişinin önüne tavşan çıkması uğursuzluktur, mümkünse gidilen yoldan geri dönülür Çakal uluyunca yere tükürmek gerekir, yoksa insanın başına bir yıkım gelir Çakal ulumaya başlayınca hava açacak, günlük güneşlik olacak demektir Ocak ve ateşle ilgili batıl inançlar: Ateşe tükürmek, ateşe sövmek, ateşe tırnak atmak, su dökmek uğursuzluk getirir Sabah evinden başkasına ateş verenin ocağı söner Ocağın üstünü boş bırakmak uğursuzluk getirir Sacayağının birdenbire devrilmesi evin başına bir yıkım geleceğini gösterir Tencerede su boşu boşuna kaynarsa düşmanlar çoğalır Lamba yakılmayan evin ocağı her vakit kararır Aynı zamanda ev sahibinin öldükten sonra mezarı da karanlık olurHastalanan hayvanları ateşten geçirmek iyidir Ateşi söndürmek için su dökülmez, ateş toprakla örtülür Ateş çok önceden sönmüş olsa dahi külün yanında yatılmaz Külde cin ve şeytanın oynak yaptığına inanılırAteşin çıkardığı ses ateşi yakan kişi hakkında dedikodu yapıldığına işarettir Tarım ve bitkilerle ilgili batıl inançlar: Kara ağaçtan düşen yaşamaz Kara ağaçtan beşik, sandık yapılmaz İncir ağacının altında uyuyanları şeytan alır götürür Ceviz ağacının altında yaşayanları şeytan alır götürür Tarlada zina yapılırsa bereket olmaz Üzümün tanesini, karpuzun sap kısmındaki kabuğunun içini yiyenleryetim kalır Çocuğun bezleri yabani ağaca asılırsa çocuk yabani olur Nar tanelerini yere dökmek günahtır, nar cennet meyvesidir İnsan vücuduyla ilgili batıl inanışlar: Diş düşürülünce o diş kimsenin göremeyeceği bir yere saklanmalı ya da gömülmelidir Elleri diz üzerinde kavuşturmak, parmakları birbirine geçirip el bağlamak iyi değildir, insanın kısmeti kapanır Parmakların çatırdaması iyidir, insanın sağlıklı olduğunu gösterir El yıkanırken önce sağ elden başlamalı, önce sol elden başlamak uğursuzluk getirir Tokalaşırken ya da birisine bir şey verirken sağ el kullanılmalıdır, sol el uğursuzluktur Baş taranırken dökülen saçları dökmek doğru değildir, bunlar toplanır, ölünce o kişinin kabrine konur Çünkü bu saçlar kıyamet gününde tekrar bitecektirHamile kadın aş eridiği sırada neye bakarsa doğacak çocuk ona benzeyecektir Karanlık ve ışıkla ilgil inanışlar: Akş** soğan yenen yere melekler gelmez Gece aynaya bakanın ömrü kısa olur Gece acı (biber, soğan, sarımsak) evden dışarıya verilmez Yoğurt, süt, peynir gece dışarıya verilmez Vermek gerektiğinde üzerine kömür, üzerlik veya yeşil bir dal konularak verilirGece ıslık çalmak günahtır Gece evden eve tuz verilmez Akş** kapının önü süpürülmez Ekmek aktaracağı evden eve verilmez Çocuklar gece beş taş oynarsa düşman gelecek denir Bereketle ilgili halk inançları Değirmenden ilk gelen unla yapılan ilk ekmeği yiyen kişinin karısı ölür Ekmek kırıntılarını yere atmak, ayakla çiğnemek evin bereketini götürür Gurbete giden kişinin azığından bir parça ekmek çalınır Bir kişinin üzerinde dikiş dikilirse o kişinin kısmeti bağlanır Evle ilgili batıl inançlar: Evin temeline karataş koymak iyi değildir Kapının önünde oturan kişi iftiraya uğrar Duvar dibinde uyumak iyi değildir, insan çarpılır Evin içerisi temiz olmazsa oraya melekler değil şeytanlar gelir Böylece o evde mutluluk değil geçimsizlik olurEvden bir kişi gurbete gittiği zaman o gün ev süpürülmez, dışarıdan misafir alınmaz Eşya taşımak için kullanılan ala iple komşunun evine girilmez Komşunun başına bir uğursuzluk geleceğine inanılırKapı eşiğinde oturulmaz, insan fakir olur Kapı eşiğinde oturulmaz, insan bekar kalır Urganla komşunun evine girilmez Aksi halde komşunun evinde kıtlık olurKapı eşiğinde oturulmaz, kapı eşiğinde şeytan bulunur Yağmur yağarken kapı eşiğinde oturmak günahtır Cinsiyetle ilgili batıl inanışlar: Odanın ışığını evin erkeği yakarsa o ev daima nur içinde ve bereketli olur Kadının yolda erkeğin önünü kesmesi uğursuzluktur Bir kadın iki erkeğin arasından geçerse çocuğu olmaz Bir adam iki kadının arasından geçerse sözü geçmez Bir erkek iki kız arasından geçerse köse olur Yarım çay içen kadın dul kalır Ava gidecek kişinin önünden kadın geçerse avlanamaz Bundan dolayı o kişi ava gitmekten vazgeçerKız çocuğunun ilk kez kesilecek saçını dayısı keserse saçı gür olur Oğlan çocuğunun saçını ilk kez amcası veya dayısı keser Kız baba evinden perşembe veya pazar günü çıkar Koç katımında koçun üzerine kız çocuğu bindirilirse doğacak kuzu dişi, oğlan çocuk bindirilirse erkek olur |
|
|
|
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz? |
|
|
09-08-2012
|
#9 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz? |
|
|
|
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz? |
|
|
09-08-2012
|
#10 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz?Batıl inançlar Ziyaret yerlerindeki ağaçları kesenler çarpılır Türbeden dışarıya bir şey, bir nesne götüren kişiler çarpılır Mezarlığı parmağı ile işaret etmek iyi değildir Parmakları ile işaret eden kişilerin parmakları kururKurban kesilirken hayvan dilini dışarı çıkarırsa kurban sahibi o yıl içerisinde ölür Bir çocuk sürekli ağlarsa o evde mutlaka ölüm meydana gelir Ayakkabı çıkarıldığında ters dönerse, ayakkabı sahibinin tez vakitte öleceği düşünülür Yatarken çorapları baş tarafa koymak iyi değildir, insan çabuk ölür Ölünün elbiseleri ölü yıkayıcılarına verilir Mezarlıktan ağaç kesilmez Ağaçta cin olduğuna inanılırGece ölen kişinin üzerine sabaha kadar bıçak konulur Yoğurdun güzel olması için mezardan çırpı toplanarak, kaynayan sütün altına atılır Ölünün yıkandığı evde üç gün ışık yanar Baş sağlığına gelen kişilerin ayakkabıları ters çevrilmez Mezar kazıcısına para verilmezse ölünün rahatsız olacağına inanılır Hayvanlarla ilgli batıl inançlar Yılan öldürülüp, suya atılırsa ve yılan suda kaybolursa yağmur yağar ve durmaz, seller olur Kurt uluyunca ya ayaz olur ya kar yağar Bir evin başında baykuş öterse, o evde biri ölür ya da bir yıkım olur İnek doğurunca eve ağır bir şey alınırsa ya da ağır bir şey kaldırılırsa ineğin sütü kesilir İneğin sütünü yere sağmak iyi değildir, hayvan hastalanır İlk yaylaya çıkışta sığırların ortasından bir yabancı geçerse sığırlar hamile kalmaz, doğum yapmazlar Bir kişinin önüne tavşan çıkması uğursuzluktur, mümkünse gidilen yoldan geri dönülür Çakal uluyunca yere tükürmek gerekir, yoksa insanın başına bir yıkım gelir Çakal ulumaya başlayınca hava açacak, günlük güneşlik olacak demektir Ocak ve ateşle ilgili batıl inançlar: Ateşe tükürmek, ateşe sövmek, ateşe tırnak atmak, su dökmek uğursuzluk getirir Sabah evinden başkasına ateş verenin ocağı söner Ocağın üstünü boş bırakmak uğursuzluk getirir Sacayağının birdenbire devrilmesi evin başına bir yıkım geleceğini gösterir Tencerede su boşu boşuna kaynarsa düşmanlar çoğalır Lamba yakılmayan evin ocağı her vakit kararır Aynı zamanda ev sahibinin öldükten sonra mezarı da karanlık olurHastalanan hayvanları ateşten geçirmek iyidir Ateşi söndürmek için su dökülmez, ateş toprakla örtülür Ateş çok önceden sönmüş olsa dahi külün yanında yatılmaz Külde cin ve şeytanın oynak yaptığına inanılırAteşin çıkardığı ses ateşi yakan kişi hakkında dedikodu yapıldığına işarettir Tarım ve bitkilerle ilgili batıl inançlar: Kara ağaçtan düşen yaşamaz Kara ağaçtan beşik, sandık yapılmaz İncir ağacının altında uyuyanları şeytan alır götürür Ceviz ağacının altında yaşayanları şeytan alır götürür Tarlada zina yapılırsa bereket olmaz Üzümün tanesini, karpuzun sap kısmındaki kabuğunun içini yiyenleryetim kalır Çocuğun bezleri yabani ağaca asılırsa çocuk yabani olur Nar tanelerini yere dökmek günahtır, nar cennet meyvesidir İnsan vücuduyla ilgili batıl inanışlar: Diş düşürülünce o diş kimsenin göremeyeceği bir yere saklanmalı ya da gömülmelidir Elleri diz üzerinde kavuşturmak, parmakları birbirine geçirip el bağlamak iyi değildir, insanın kısmeti kapanır Parmakların çatırdaması iyidir, insanın sağlıklı olduğunu gösterir El yıkanırken önce sağ elden başlamalı, önce sol elden başlamak uğursuzluk getirir Tokalaşırken ya da birisine bir şey verirken sağ el kullanılmalıdır, sol el uğursuzluktur Baş taranırken dökülen saçları dökmek doğru değildir, bunlar toplanır, ölünce o kişinin kabrine konur Çünkü bu saçlar kıyamet gününde tekrar bitecektirHamile kadın aş eridiği sırada neye bakarsa doğacak çocuk ona benzeyecektir Karanlık ve ışıkla ilgil inanışlar: Akşam soğan yenen yere melekler gelmez Gece aynaya bakanın ömrü kısa olur Gece acı (biber, soğan, sarımsak) evden dışarıya verilmez Yoğurt, süt, peynir gece dışarıya verilmez Vermek gerektiğinde üzerine kömür, üzerlik veya yeşil bir dal konularak verilirGece ıslık çalmak günahtır Gece evden eve tuz verilmez Akşam kapının önü süpürülmez Ekmek aktaracağı evden eve verilmez Çocuklar gece beş taş oynarsa düşman gelecek denir Bereketle ilgili halk inançları Değirmenden ilk gelen unla yapılan ilk ekmeği yiyen kişinin karısı ölür Ekmek kırıntılarını yere atmak, ayakla çiğnemek evin bereketini götürür Gurbete giden kişinin azığından bir parça ekmek çalınır Bir kişinin üzerinde dikiş dikilirse o kişinin kısmeti bağlanır Evle ilgili batıl inançlar: Evin temeline karataş koymak iyi değildir Kapının önünde oturan kişi iftiraya uğrar Duvar dibinde uyumak iyi değildir, insan çarpılır Evin içerisi temiz olmazsa oraya melekler değil şeytanlar gelir Böylece o evde mutluluk değil geçimsizlik olurEvden bir kişi gurbete gittiği zaman o gün ev süpürülmez, dışarıdan misafir alınmaz Eşya taşımak için kullanılan ala iple komşunun evine girilmez Komşunun başına bir uğursuzluk geleceğine inanılırKapı eşiğinde oturulmaz, insan fakir olur Kapı eşiğinde oturulmaz, insan bekar kalır Urganla komşunun evine girilmez Aksi halde komşunun evinde kıtlık olurKapı eşiğinde oturulmaz, kapı eşiğinde şeytan bulunur Yağmur yağarken kapı eşiğinde oturmak günahtır Cinsiyetle ilgili batıl inanışlar: Odanın ışığını evin erkeği yakarsa o ev daima nur içinde ve bereketli olur Kadının yolda erkeğin önünü kesmesi uğursuzluktur Bir kadın iki erkeğin arasından geçerse çocuğu olmaz Bir adam iki kadının arasından geçerse sözü geçmez Bir erkek iki kız arasından geçerse köse olur Yarım çay içen kadın dul kalır Ava gidecek kişinin önünden kadın geçerse avlanamaz Bundan dolayı o kişi ava gitmekten vazgeçerKız çocuğunun ilk kez kesilecek saçını dayısı keserse saçı gür olur Oğlan çocuğunun saçını ilk kez amcası veya dayısı keser Kız baba evinden perşembe veya pazar günü çıkar Koç katımında koçun üzerine kız çocuğu bindirilirse doğacak kuzu dişi, oğlan çocuk bindirilirse erkek olur
|
|
|
|
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz? |
|
|
09-08-2012
|
#11 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz?Dünyanın her yerinde ve çevremizde türlü dini inançlar, geleneksel davranışlar ve bunlara dayalı uygulamalar tarih boyunca etkili oldular ve hala da olmaktalar İnsan hayatının önemli bölümünü kapsayan ve yaşayış tarzımızı değiştiren inançlar elbette ki bunlarla sınırlı değildirler Eski Türkler´den veya Osmanlı´dan kalan veya bazı kör dinsel bilgisizliklerle başlayan inançların hala devam ettiğini günümüzde de görürüz Oysa batıl inançların büyük bir kısmının ardında sosyal ve doğasal gerçekler saklıdır, bazıları ise bilinmeyen tarih öncesi zamanların izleridirler Jung batıl inançları yaşamın gerekli parçaları olarak tanımlar ve onlara sığınırak yaşamsal bir bilinç alanında korunduğumuzu düşünür Modern çağda bilimin ulaşamadığı ve aydınlatamadığı tedavisi bugünün şartlarıyla mümkün olunmayan hallerde ise, evlilik, sevgi, kısırlık gibi türlü çaresizlikte yatır, türbe, adak adama, okuma gibi inançlara dört elle sarılırız Bilimin etkisi arttıkça, boş inançlara inanan kafalar yıkandıkça bu tür batıl inançların azalacağı ümit edilebilir Bartın ve çevresinde çocuk sümüklü olmasın diye hamile kadınlara kelle, paça, balık yedirmezler Güzel oğlan çocuklarına ve Ay´a baktırılır Çocukları bir arada ise biri yerde biri kucakta bıraktırılmaz Yerdekini hemen kucağa alırlar Annenin gönlünden "benim çocuğum yerde kaldı, hasta olur" düşüncesi geçerse çocuğu hastalanırmış Yine Bartın ve çevresinde çekilen dişler atılmaz, duvar kovuğuna konur tavşan araç önüne çıkarsa uğursuzluk sayılır Buğdaydan yapılı başak demeti asılı bir evde yangın çıkmazmış Oklava elde iken üzerinden atlanmaz Atlayanın karnı ağrırmış Gece kül dökülmez ve küle basılmaz Külün içinde cinlerin olduğuna inanılır Ayakta pantolon giyilmez, Şeytan ayağını sokar derler İlk önce sağ ayakla giyilir Çorap, iç çamaşır ters giyilmez, işlerin ters gideceğine inanılır Nazar için mavi boncuklar takılır Kulak çekilerek duvara ve tahtaya vurulur Siyah matem işaretidir Rüyada yeşil ve beyaz görülünce sevinilir Salı ve Cumartesi günleri çamaşır yıkanmaz Pazartesi, Çarşamba ve Perşembe günleri çamaşır yıkanır Geceleri örümcek ağı bozulmaz Akşam öten horoz uğursuzluğun alametidir Akşam havakarardıktan sonra komşuya ateş ve tuz verilirse uğursuzluk sayılır Zaten isteseler de vermezlerElazığ´da gelin kapıdan içeri girerken eşiğe konulan kaşığı basıp kırarsa eve bolluk geleceğine inanılır Yine Elazığ´da gerdek gecesinde kız tarafı tatlı şerbet yapıp geline getirir, ikram eder Gelin damadın şerbetine sezdirmeden üç kez tükürür gibi yapar Böylece evliliğin daha muhabbetli geçeceğini düşünürler Muş, Kars ve Erzurum´da iki bayram arası düğün yapılmaz, gelin getirilmez Bunun o eve uğursuzluk getireceğine inanırlar Su ve yağmur hayatın vazgeçilemez kaynaklarıdır Bazı zamanlarda yağan yağmurun kutsiyeti hakkında bir inanç bulunmaktadır Örneğin ilk Nisan yağmurları ile yıkanmak, yemek pişirmek, Çamaşır yıkamak uğur ve bereket getireceğine inanılır Urfa´da kuraklık olduğu zamanlarda kırk küçük taş okunup Halil İbrahim gölüne atılırsa yağmur yağacağına inanılırHıdırellez ile ilgili birçok rivayet bulunmaktadır Bir rivayete göre, Hıdır ve İlyas adında iki kardeş ayrı yerde yaşamaktadır Her yıl Hıdırellez tarihinde bir araya gelip bunu kutladıkları söylenir Diğer bir rivayet ise şöyledir: Hıdırrellez bir karşılaşma bayramıdır Evliya olan Hıdır ve İlyas 6 ayda bir buluşup karşılaşırlar O gün bereket yağdırırlar ve Çevresinde ölenin karnının üstüne makas, bıçak gibi demir cinsinden aletler konur Böylece ölünün şişmeyeceğini düşünürler Urfa´da ise ölünün üstünden kedinin atlaması uğursuzluk sayılır Eğer atlarsa ölünün hortlayacağına inanırlar Gaziantep´te bir evden ölü çıkarsa, ev süpürülmez ve yemek yapılmaz Onlara göre günah sayılır Bitlis´te ise evden cenaze çıktıktan sonra evde bulunan tüm sular dökülür Ölü ev için bunun iyi olacağını düşünürler Kars´ta çok ağlayan çocuğun, babasının öleceğine inanırlar Bu nedenle ağlayan çocuğun annesi "yaşın başını yesin" derler Böylece babalarının ölmelerini önlediklerine inanırlarRize´de Cuma akşamı sarımsak yemek iyi değildir Geceleri tırnak kesilmez Kesilen tırnaklar bir kağıda sarılmalı ve "Kıyamet Günü´nde gelip beni bulun" diyerek bir deliğe sokulmalı Ayağında yarası olan kadın komşu evine getirilir ıyi olması için gelip geçen kadınlar okuyup, üflerler, dikenle çizerler Yeni alınan ayakkabılar Çarşamba günü giyilmez, Çabuk yıpranacağına inanırlar Ölüyü borçlu yatırmak günahtırÖlümle ilgili birkaç inanç da mezarla bağlıdır Erzurum, Erzincan ve Sivas´ta kazma, kürek üst üste gelecek biçimde mezar üzerine bırakılırsa ve evden kaynayan kazan devrilirse başka ölülerin çıkacağına inanılır Kars, Van, Erzurum, Malatya ve daha birçok yerde ölünün çıktığı yere, odaya bir mum ya da bir gazlambası yakılır Cenaze o gece evde kalacaksa bu işlem aynı şekilde yapılır Hastanede olacaksa yine aydınlatılır Çünkü öldükten sonra ruhunun dolaştığını ve görmek istediği şeyleri bulmasında yardımcı olduğu düşünülür Ağrı, Bitlis, Hakkari ve çevresinde yas Cuma gününe kadar sürer Buna "Cumaya teslim etmek" denir Artık yas tutanların yastan çıkması gerekir Aksi halde günaha girileceğine inanılır Erzincan´da yas evinin kadınları ve kızları yasın yedinci gününde hamama çağırılır Yer, içerler Birlikte yıkanılır Böylece yas bitmiş olur Tekirdağ´da Hıdırellez günü ele sabun sürülmez, insanın sabun gibi eriyip, zayıflayacağına inanılır O gün uyku uyunmaz Uyunursa bütün yıl uyuşuk geçer Dikiş dikilmez Dikiş dikenin o yıl çok yılan göreceğine inanılır Çamaşır yıkanırsa dolu yağar Un elenirse o yıl çok sinek olacaktır Hıdırellez akşamı dağlara bakılır Parlak bir ışık görülürse orada para ya da hazine bulunduğuna inanılır Hıdırellez Günü gelen leylekler kirli olursa bolluk ve bereket olacaktır Beyaz kelebek görülürse şans ve kısmetin açık olacağından bahsedilir Hıdırellez Günü hayvanlara hastalık gelmesin diye ahır kapısının önünde ateş yakılıp üstünden, acı çekmemesi, doğum sırasında tehlikeli durumla karşılaşılmaması için yatır ve evliyaların ziyaret yerlerini gezip, dua edilir Diyarbakır´da doğan çocuğun yaşaması için Zülküf Peygamber´in türbesini ziyaret ederler Hakkari´de bir kadın doğum zorluğu çekiyorsa, ezan okutulur Bu, Ezan-ı Ferah yani kadının feraha kavuşması için okutulan ezandır Gaziantep´te bir yaşından küçük çocukların saçı ve tırnakları kesilmez Kesilirse, çocukların ömrünün kısa olacağına inanılır Kars, Bitlis,Ağrı ve Bingöl çevresinde ebe kadın çocuğun bağı düşünce onu alıp fırlatıp atar Göbek bağı hangi eşyanın üzerine düştüyse, çocuğun karakteri, büyüyünce yapacağı işi ortaya çıkar Kars ve Erzurum çevresinde çocuğun çıkan ilk dişini kim görürse, o kişi çocuğun gömleğini yırtar ve böylece acısının geçeceğine inanı
|
|
|
|
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz? |
|
|
09-08-2012
|
#12 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz?DİNİ DEĞERLER ZAYIFLAYINCA,BATIL İNANÇLAR YAYGINLAŞIR Günümüzdeki hızlı bilimsel gelişmeler, geçmişin birçok bilinmezini aydınlatmıştır Batıl inanç konusu olan çok sayıda bilinmez de bunlar arasındadır Ama bu bile insanları batıl inançlara saplanmaktan kurtaramamıştır Çağımızda hurafelerin bu kadar yaygın olmasını ünlü ruhbilimci Jung'un "Arsetip" adını verdiği kollektif bilinçaltıyla açıklamak daha tutarlı görünmektedir Buna göre toplumların ortak bilinçaltı bu hurafeleri geçmişten günümüze taşımıştır Aslında tarihin derinliklerinde kalması ve unutulmuş olması gereken başka birçok anlayış, inanç ve kanaat de bu yolla günümüze ulaşmıştır Anlaşılan odur ki, bunları hiçbir devirde insanların kafasından bütünüyle silip atmak mümkün olmayacaktırİslam'ın kesin olarak haram kıldığı bazı batıl işler ve hurafeler İslam'a maledilmektedir Birçok ailelerin bilerek veya bilmeyerek bu tür cahiliyye adet ve geleneklerini yaşamaları, hurafelere inanmaları, türbelerin yanında bulunan ağaçlara ip veya bez bağlamaları, yatırların başında mum yakmaları gerçekten üzücüdür Suya bakıp mukadderatla ilgili bilgiler vermek, burçlara göre gelecekten haber vermek, yıldızlardan hükümler çıkarmak, yıldızname kitaplarını açtırıp sorunları halletmeye çalışmak gibi İslam dini ile yakından ve uzaktan ilgisi olmayan, aksine İslam'ın yasakladığı şeylerdirİslam, tüm batıl ve müşrik düşüncelerin karşısındadır İslam, yıkıcı değil yapıcıdır Müslümanların başına gelen felaketler dinlerinden değil, dinlerini öğrenmeyi ihmal etmelerindendir; dini bazı çıkarcıların, bağnazların, cahillerin ve İslam'ı anlamamış dar kafalıların elinden kurtaramayışlarındandır Batıl inanç ve hurafelerden bazıları şöyle: *Ay ve güneş tutulursa kıyametin alametidir, o yıl kıtlık olur, savaş çıkar *Gece vakitsiz horoz öterse savaş çıkar *Tavşan, tilki, kara kedi yol keserse uğursuzluktur *Baykuş kimin evinin damında öterse o evden biri ölür veya o eve bela gelir *Salı günü uğursuz bir gündür * Cuma günü ev süpürülmez, çamaşır yıkanmaz, bunlar yapılırsa fakirlik gelir, meleklerin kanadı kırılır, kıtlık gelir, Allah kızar *Gece tırnak kesilmez, değirmen çevrilmez, ev süpürülmez *Gece vakti bir evden başka bir eve kazan, tencere ve tava verilirse mutlaka ölüm olur, makasın ağzı açık kalırsa kefen biçmeye yarar *Gece sandık açmak kendi mezarını kazmak sayılır *Kurbağalar sesini yükseltirse yağmur yağar *Çocuklarının, kendinin, malının üzerine nazar boncuğu takmak, kurşun döktürmek, yola çıkan birinin ardından su dökmek, askere uğurlanan bir kişiye ekmek ısırtmak ve ekmeği asker gelene kadar saklamak ve kabirlere kurban adamak, adağı kabir başında kesmek de batıl inanıştır
|
|
|
|
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz? |
|
|
09-08-2012
|
#13 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz?Türkiye´deki batıl inançlar Batıl İnançlar Türkiye Anadolu´dan Bartın ve çevresinde çocuk sümüklü olmasın diye hamile kadınlara kelle, paça, balık yedirmezler Güzel oğlan çocuklarına ve Ay´a baktırılır Çocukları bir arada ise biri yerde biri kucakta bıraktırılmaz Yerdekini hemen kucağa alırlar Annenin gönlünden "benim çocuğum yerde kaldı, hasta olur" düşüncesi geçerse çocuğu hastalanırmış Yine Bartın ve çevresinde çekilen dişler atılmaz, duvar kovuğuna konur tavşan araç önüne çıkarsa uğursuzluk sayılır Buğdaydan yapılı başak demeti asılı bir evde yangın çıkmazmış Oklava elde iken üzerinden atlanmaz Atlayanın karnı ağrırmış Gece kül dökülmez ve küle basılmaz Külün içinde cinlerin olduğuna inanılır Ayakta pantolon giyilmez, Şeytan ayağını sokar derler İlk önce sağ ayakla giyilir Çorap, iç çamaşır ters giyilmez, işlerin ters gideceğine inanılır Nazar için mavi boncuklar takılır Kulak çekilerek duvara ve tahtaya vurulur Siyah matem işaretidir Rüyada yeşil ve beyaz görülünce sevinilir Salı ve Cumartesi günleri çamaşır yıkanmaz Pazartesi, Çarşamba ve Perşembe günleri çamaşır yıkanır Geceleri örümcek ağı bozulmaz Akşam öten horoz uğursuzluğun alametidir Akşam havakarardıktan sonra komşuya ateş ve tuz verilirse uğursuzluk sayılır Zaten isteseler de vermezler
|
|
|
|
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz? |
|
|
09-08-2012
|
#14 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz?EVLİLİKTE BATIL İNANÇLAR Ayağa neden basılır? Evlilik en fazla çocuk konusu açısından önemli bir kurum, bir kontrat Bu derece karışık bir dünyada, bir siyasi istikrarsızlık içinde nefessiz kalan ülkemizde gençler 'nasıl çocuk yapılır?' gibi soruları sık sık sorar oldu Aslında kolay cevap verilemiyor bu sorulara; ama gene de akıllı, uygun kişiler arasında yapılan evliliklerin her türlü iyi yürüyeceğine ve sağlık açısından da psikolojik açıdan da her iki cinse daha yararlı olacağına inanıyorum Evde yalnızlık, ne kadar çok dostunuz, iş arkadaşınız, aileniz olsa da moral bozucu ve güç katlanılan bir yaşam şekli Evde paylaşacak bir kişi gerek Dost gerek Gelelim evlilikle ilgili batıl inançlara: Aklıma ilk gelen en enterasan batıl inanç herkesin bildiği nikah kıyılırken ayağa basma Hep gülmüşümdür bu olay gerçekleşirken Bir kere bu iş ayağa basanın, evde hükmü geçsin diye yapılıyor, böyle inanılıyor Halbuki evde zaten hep kadının hükmü geçer! İki bayram arası Bizde iki bayram arası evlenmek pek düşünülmez Neden? Allah'ın tüm günleri için aynı uğur veya tersi geçerli değil mi? Bu herhalde evlenmenin, maddi manevi yükünü, bu kadar kısa zaman aralığıyla karşılamamak düşüncesinden kaynaklanmıştır Gelinliği damadın önceden görmesi uğursuzluktur derler Ama neden? Bence, son anda görüp, gelinliğin sihirli havası içinde şaşkınlıkla 'evet' demesinin garantiye alınması için; çünkü kadın zaten gerçek kararını verince evlilik hazırlığını uyguluyor, erkek ise son ana kadar kuşkulu ve korkuda Hıristiyanlarda çok batıl inanç vardır Evlilikle ilgili aklıma gelenlerden biri eskiden Venedik'te yapılan bir tören Hazreti İsa'nın göğe çıkma yortusunun münasebetiyle yapılıyordu ve ‘‘Duka'nın Adriyatik Denizi ile evlenmesi‘‘ içindi Bu da herhalde zenginlik göstergesi olarak kullanıldı Damadı dövmek Bazı toplumlarda nişanlı damat, gelinin anne babasına bir süre hizmet etmekle yükümlüdür Yoksa evlilik kutsanmaz Bazı yerlerde ilk çocuk doğmadan evlilik geçerli değildir Eski Yunan'da kız, çocukluk oyuncaklarını tanrılara sunarmış Takdis edilmesi için evliliğin Bu ilginç batıl inanç daha okumuştum: bazı ilkel kavimlerde ölüm cezasına çarptırılan kişiyle evlenmek isteyen kız, onun bağışlanmasını sağlıyormuş Katoliklerde evlenme dini nikahtır Kadınla erkeğin döl verici sevgisinin ve yuvalarının evlenme eylemleriyle doğa üstü düzeye girdiğini ifade eder ve bozulmaz Hunlarda evlilik farklı farklı boylardan kişilerle oluyordu Sağlık ve maddi açıdan zenginleşme murad ediliyordu Bulgar dağı Yörüklerinde nişanlanacak erkek, kız evine geldiğinde kızın kardeşleri tarafından evlilik barış içinde ve uğurlu olsun diye bir güzel dövülüyor acaba? Bir de bizde inanılan söz var Nikahta keramet vardır İşte buna inanamıyorum Evliliğin yürüyüp yürüyemeyeceği iki insanın anlaşıp anlaşmadığı ta başından bellidir değil mi? Hamilelikte batıl inançlar Hamile kişinin karnı yuvarlak ise çocuk kız, sivri ise erkek olurken, bebek anne karnında ilk kıpırdadığı anda anne kime bakarsa çocuk ona benziyor |
|
|
|
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz? |
|
|
09-08-2012
|
#15 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Batıl İnançlar Türkiye'de Yaygın. Peki Dünyanın Nelere İnandığını Biliyor Musunuz?Türkiye’deki batıl inançlar Yüzyıllardır süregelen batıl inançlar hayatın her noktasında etkisini gösteriyor Bazı inanışlara göre: Baş sağlığına gelen kişilerin ayakkabıları ters çevrilmez İlk yaylaya çıkışta sığırların ortasından bir yabancı geçerse sığırlar hamile kalmaz, doğum yapmazlar Ateşin çıkardığı ses ateşi yakan kişi hakkında dedikodu yapıldığına işarettir Kapı eşiğinde oturulmaz, insan bekar kalırKaradeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı Başkanı Prof Dr Mustafa Güler, birlikte yaşayan insanlar arasında kimizaman korkudan, kimi zaman çaresizlikten, kimi zaman da rastlantılardan doğan bir takım inanışlar olduğunu belirttiProf Dr Güler, bu tür inanışların, ilk insanın var oluşundan günümüze kadar sürüp geldiğini ifade ederek, “Bu tür inanışların çoğunun bilimsellikle, akılla, çağdaşlıkla bir ilgisi yoktur İnanışlar kişiden kişiye değişmekle birlikte ortak yanları vardır Bu tür inanışların insan üzerinde negatif etkisi de bulunmaktadır” dediRUH, MEZARLIK, TÜRBE VE ZİYARET YERLERİ İLE İLGİLİ BAZI HALK İNANÇLARI: Ziyaret yerlerindeki ağaçları kesenler çarpılır Türbeden dışarıya bir şey, bir nesne götüren kişiler çarpılır Mezarlığı parmağı ile işaret etmek iyi değildir Parmakları ile işaret eden kişilerin parmakları kururKurban kesilirken hayvan dilini dışarı çıkarırsa kurban sahibi o yıl içerisinde ölür Bir çocuk sürekli ağlarsa o evde mutlaka ölüm meydana gelir Ayakkabı çıkarıldığında ters dönerse, ayakkabı sahibinin tez vakitte öleceği düşünülür Yatarken çorapları baş tarafa koymak iyi değildir, insan çabuk ölür Ölünün elbiseleri ölü yıkayıcılarına verilir Mezarlıktan ağaç kesilmez Ağaçta cin olduğuna inanılırGece ölen kişinin üzerine sabaha kadar bıçak konulur Yoğurdun güzel olması için mezardan çırpı toplanarak, kaynayan sütün altına atılır Ölünün yıkandığı evde üç gün ışık yanar Baş sağlığına gelen kişilerin ayakkabıları ters çevrilmez Mezar kazıcısına para verilmezse ölünün rahatsız olacağına inanılır HAYVANLARLA İLGİLİ HALK İNANÇLARI: Yılan öldürülüp, suya atılırsa ve yılan suda kaybolursa yağmur yağar ve durmaz, seller olur Kurt uluyunca ya ayaz olur ya kar yağar Bir evin başında baykuş öterse, o evde biri ölür ya da bir yıkım olur İnek doğurunca eve ağır bir şey alınırsa ya da ağır bir şey kaldırılırsa ineğin sütü kesilir İneğin sütünü yere sağmak iyi değildir, hayvan hastalanır İlk yaylaya çıkışta sığırların ortasından bir yabancı geçerse sığırlar hamile kalmaz, doğum yapmazlar Bir kişinin önüne tavşan çıkması uğursuzluktur, mümkünse gidilen yoldan geri dönülür Çakal uluyunca yere tükürmek gerekir, yoksa insanın başına bir yıkım gelir Çakal ulumaya başlayınca hava açacak, günlük güneşlik olacak demektir OCAK VE ATEŞLE İLGİLİ HALK İNANÇLARI: Ateşe tükürmek, ateşe sövmek, ateşe tırnak atmak, su dökmek uğursuzluk getirir Sabah evinden başkasına ateş verenin ocağı söner Ocağın üstünü boş bırakmak uğursuzluk getirir Sacayağının birdenbire devrilmesi evin başına bir yıkım geleceğini gösterir Tencerede su boşu boşuna kaynarsa düşmanlar çoğalır Lamba yakılmayan evin ocağı her vakit kararır Aynı zamanda ev sahibinin öldükten sonra mezarı da karanlık olurHastalanan hayvanları ateşten geçirmek iyidir Ateşi söndürmek için su dökülmez, ateş toprakla örtülür Ateş çok önceden sönmüş olsa dahi külün yanında yatılmaz Külde cin ve şeytanın oynak yaptığına inanılırAteşin çıkardığı ses ateşi yakan kişi hakkında dedikodu yapıldığına işarettir TARIM VE BİTKİLERLE İLGİLİ HALK İNANÇLARI: Kara ağaçtan düşen yaşamaz Kara ağaçtan beşik, sandık yapılmaz İncir ağacının altında uyuyanları şeytan alır götürür Ceviz ağacının altında yaşayanları şeytan alır götürür Tarlada zina yapılırsa bereket olmaz Üzümün tanesini, karpuzun sap kısmındaki kabuğunun içini yiyenler yetim kalır Çocuğun bezleri yabani ağaca asılırsa çocuk yabani olur Nar tanelerini yere dökmek günahtır, nar cennet meyvesidir İNSAN VÜCUDUYLA İLGİLİ HALK İNANÇLARI: Diş düşürülünce o diş kimsenin göremeyeceği bir yere saklanmalı ya da gömülmelidir Elleri diz üzerinde kavuşturmak, parmakları birbirine geçirip el bağlamak iyi değildir, insanın kısmeti kapanır Parmakların çatırdaması iyidir, insanın sağlıklı olduğunu gösterir El yıkanırken önce sağ elden başlamalı, önce sol elden başlamak uğursuzluk getirir Tokalaşırken ya da birisine bir şey verirken sağ el kullanılmalıdır, sol el uğursuzluktur Baş taranırken dökülen saçları dökmek doğru değildir, bunlar toplanır, ölünce o kişinin kabrine konur Çünkü bu saçlar kıyamet gününde tekrar bitecektirHamile kadın aş eridiği sırada neye bakarsa doğacak çocuk ona benzeyecektir KARANLIK VE IŞIKLA İLGİLİ HALK İNANÇLARI: Akşam soğan yenen yere melekler gelmez Gece aynaya bakanın ömrü kısa olur Gece acı (biber, soğan, sarımsak) evden dışarıya verilmez Yoğurt, süt, peynir gece dışarıya verilmez Vermek gerektiğinde üzerine kömür, üzerlik veya yeşil bir dal konularak verilirGece ıslık çalmak günahtır Gece evden eve tuz verilmez Akşam kapının önü süpürülmez kmek aktaracağı evden eve verilmez Çocuklar gece beş taş oynarsa düşman gelecek denir BEREKETLE İLGİLİ HALK İNANÇLARI: Değirmenden ilk gelen unla yapılan ilk ekmeği yiyen kişinin karısı ölür Ekmek kırıntılarını yere atmak, ayakla çiğnemek evin bereketini götürür Gurbete giden kişinin azığından bir parça ekmek çalınır Bir kişinin üzerinde dikiş dikilirse o kişinin kısmeti bağlanır EVLE İLGİLİ HALK İNANÇLARI: Evin temeline karataş koymak iyi değildir Kapının önünde oturan kişi iftiraya uğrar Duvar dibinde uyumak iyi değildir, insan çarpılır Evin içerisi temiz olmazsa oraya melekler değil şeytanlar gelir Böylece o evde mutluluk değil geçimsizlik olurEvden bir kişi gurbete gittiği zaman o gün ev süpürülmez, dışarıdan misafir alınmaz Eşya taşımak için kullanılan ala iple komşunun evine girilmez Komşunun başına bir uğursuzluk geleceğine inanılırKapı eşiğinde oturulmaz, insan fakir olur Kapı eşiğinde oturulmaz, insan bekar kalır Urganla komşunun evine girilmez Aksi halde komşunun evinde kıtlık olurKapı eşiğinde oturulmaz, kapı eşiğinde şeytan bulunur Yağmur yağarken kapı eşiğinde oturmak günahtır CİNSİYETLE İLGİLİ HALK İNANÇLARI: Odanın ışığını evin erkeği yakarsa o ev daima nur içinde ve bereketli olur Kadının yolda erkeğin önünü kesmesi uğursuzluktur Bir kadın iki erkeğin arasından geçerse çocuğu olmaz Bir adam iki kadının arasından geçerse sözü geçmez Bir erkek iki kız arasından geçerse köse olur Yarım çay içen kadın dul kalır Ava gidecek kişinin önünden kadın geçerse avlanamaz Bundan dolayı o kişi ava gitmekten vazgeçerKız çocuğunun ilk kez kesilecek saçını dayısı keserse saçı gür olur Oğlan çocuğunun saçını ilk kez amcası veya dayısı keser Kız baba evinden perşembe veya pazar günü çıkar Koç katımında koçun üzerine kız çocuğu bindirilirse doğacak kuzu dişi, oğlan çocuk bindirilirse erkek olur |
|
|
|
Üye olmanıza kesinlikle gerek yok !
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
«
Önceki Konu
|
Sonraki Konu
»
|
|
ForumSinsi.com hakkında yapılacak tüm şikayetlerde ilgili adresimizle iletişime geçilmesi halinde kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde gereken işlemler yapılacaktır. İletişime geçmek için buraya tıklayınız.