Gebelik &Amp; Sorunları

Hamilelik

"Hamilelik için verilen karar anneliğin ilk adımıdır"

Bazı gebelikler oldukça iyi şekilde planlanmış ve başından sonuna kadar iyi bir şekilde kontrollü olarak bir hekim tarafından izlenme şansına sahipken; maalesef pek çoğunda bu mümkün olmamaktadır

Anne adayının gebelik öncesi bilinçli olması ve isteyerek gebeliğe karar verilmiş olması gebelikte ortaya çıkabilecek pek çok rahatsızlığı önleyecektir

Bazen ise tamamen beklenmeyen (tesadüfi oluşan) bir gebelik sonrası özellikle gebeliğin ilk üç ayı zorlu bir adaptasyon problemiyle geçebilir Ancak gebeliği psikolojik olarak kabullendikten sonra bir rahatlama hissedilir ve sorunların pek çoğu hallolmuş olur Burada yapılan en sık hata ise acele karar verip gebeliğin kürtajla sonlandırılmasıdır

Eğer bir hamilelik düşünüyorsanız;

Hekiminize gebe kalmadan önce gidip muayene olmanızda fayda var Muayene sonrası genital bölgenizle ilgili pek çok problem giderilecektir Çünkü, pek çok tedavi yöntemi ve ilaç gebeliğinizde bebeğiniz üzerinde olumsuz etkilerinden dolayı gebelik süresince uygulanamaz

Hamilelik öncesi bazı tahlilleri yaptırmanız hamile iken izlemlerinizde oldukça kolaylıklar sağlayacaktır

Bu testler:
Kan grubu
Pelvik ultrasonografi
Tam idrar tahlili
Tam kan sayımı
Rutin biyokimya (Açlık kan şekeri, üre, kreatinin, SGOT, SGPT),
Kanama profili (Kanama ve pıhtılaşma zamanları, APTT, PTT, fibrinojen)
TORCH testleri (Toxoplasma, Kızamıkçık, Sitomegalovirüs, Herpes)
(gerekirse) serum B12 ve folik asit düzeyleri olarak özetlenebilir

Ancak önceki gebeliklerinizde bir takım problemler ortaya çıkmışsa veya anne-baba adaylarının önceden sistemik bir rahatsızlıkları varsa daha özel testler de hekiminiz tarafından istenebilir Bu durumda gebeliğiniz "riskli gebelikler" grubuna girecektir

Hamilelik öncesi diş problemleriniz varsa bunları önceden halletmenizde fayda vardır Çünkü gebeliğinizle birlikte bu problemleriniz artabilir

Hamilelik öncesi hemoroid, anal fissür gibi makadla ilgili problemleriniz varsa bunların önceden giderilmesi gebeliğiniz süresince size rahatlık sağlayacaktır

Hamile kalmadan yaklaşık 3 ay önce başlayıp gebeliğin en az ilk 4 ayı boyunca kullanılan folik asit hapları " nöral tüp defektleri" adı altındaki bir grup rahatsızlıktan bebeğinizi koruyacaktır Bu yüzden gebelik öncesi folik asit içeren hapları kullanmanızda fayda var Kullanım şekli ve dozları konusunda hekiminize danışınız

Hamile kalmadan önce psikolojik durumunuzun da iyi olmasına dikkat ediniz

Gebelik yalnızca bir rahim ve içinde büyüyen bir bebekten ibaret değildir Vücudunuzdaki tüm sistemler ile birlikte sizin ruhsal durumunuzu da etkileyecek olan bir süreçtir Gebelikte salgılanan hormonlar sizi daha alıngan, gergin ve sıkıntı hale getirebilir Onun için gebeliğe hazır olmanız ve kendinizi psikolojik açıdan yeterli hissetmeniz son derecede önemlidir

En az bir yıl süresince düzenli ilişkiye rağmen gebe kalamıyorsanız hekiminize başvurun İnfertilite (kısırlık) probleminiz olabilir

"Hekiminizi seçerken ilk koşulunuz ona güvenmektir"
Gebelik izlemleriniz için en ideali, güvenebildiğiniz ve konusunda tecrübeli tek bir hekiminizin olmasıdır Çok sayıda hekim değiştirmek üzerinizde olumsuz bir etki yaratacaktır Hekiminizi seçerken bilgisine güvenmeniz ve tecrübeli şekilde doğumunuzu yaptıracağına inandığınız birisinin olmasına dikkat ediniz

Gebeliğinizi başından sonuna kadar izleyen bir hekimle aranızda zaman içinde bir güven bağı oluşacaktır, bu şekilde özellikle son aylarınızdaki doğumunuzla ilgili endişelerinizi azaltacaktır

Doktorunuzu seçerken onun tıptaki son yenilikleri takip edip etmediği, sorularınıza tatminkar ve yeterli cevaplar sunup sunmadığı, size yeterli zaman ayırıp ayırmadığı, istediğiniz anda ona rahat bir şekilde ulaşıp ulaşamamanız, iş yerinin hijyenik ve teknolojik olarak yeterli donanıma sahip olup olmadığı gibi soruları içinizden değerlendirin

A'dan Z'ye Gebelik İzlenimi Ve Laboratuar Testleri

Normal bir gebelikte hangi test ne zaman?

İdeal olan bir kişinin gebelik öncesi bir jinekologa
gidip muayene olması ve sonrasında bilinçli
şekilde gebe kalmasıdır
Ancak maalesef pek az bayan gebelik öncesi biz
hekimlere gelip muayene olmaktadır

Normal bir gebelik izlemindeki haftaları ve takiplerde yapılması gereken tetkikleri gebelik haftalarına göre aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz

GEBELİK İZLEMİ

İlk vizit: 6-8 hafta
Öncelikle kanda yapılan β-HCG veya idrarda gebelik testlerinin pozitif oluşu ile gebelik tanısı konulur İlk gebelik vizitinde anne adayları adeta bir check-up’tan geçirilirler

• Ultrason (tercihen vajen içinden)
• Kan grubu, Rh
• Tam kan sayımı
• Kan biyokimyası
• TORCH taraması
• Tam idrar tahlili, gerekirse idrar kültür- antibiyogramı
• Servikovaginal smear testi (PAP smear testi)
• Kanama profili
• Hepatit B, Hepatit C, AIDS taraması

2 vizit: 10-13 hafta
• Ense kalınlığı (Nuchal Translucency, NT)
• I Trimester tarama testi

3 vizit: 16-18 hafta
• Ultrason (anomali taraması)
• II Trimester tarama testi (Üçlü Test, Triple Test)
• Amniyosentez (gerekirse)

4 vizit: 22-24 hafta
• Ultrason (anomali taraması)
• Servikal kültür ve fresh testleri

5 vizit: 24-28 hafta
• Tam kan sayımı
• Tam idrar tetkiki
• 50 gram glukoz yükleme testi
• 28 haftada İndirekt Coombs Testi (kan uyuşmazlığı olanlarda)

6 vizit: 32 hafta
• Genel ultrason değerlendirmeleri

7 vizit: 34 hafta
• Genel ultrason değerlendirmeleri

8 vizit: 36 hafta
• Genel ultrason değerlendirmeleri

9 vizit: 38 hafta
• Ultrason (gerekirse biyofizik profil)
• NST (Non-Stres Test)
• Doppler ultrasonu (gerekirse)
• Kan biyokimyası, Tam kan sayımı, Tam idrar tahlilleri, Hbs Ag, Anti Hbs, HCV, HIV, gerekirse TORCH testleri tetkikleri tekrarı

39-42 haftalar arası izlem
• Ultrason (gerekirse biyofizik profil)
• NST (38-40 haftalar arası haftada bir, 40haftadan sonra 3 günde bir)
• Vajinal muayene (tuşe)
• Doğum işaretleri konusunda gebe bilgilendirilir ve günü yaklaşan anne adayına doğumla ilgili detaylı bilgiler verilir

40 haftadan sonra ise gebenin doğuma kadar haftada iki kez görülerek değerlendirilmesinde yarar vardır

42 haftaya kadar doğumu başlamayan gebeler ise hastaneye yatırılarak doğum başlatılmalıdır

GEBELİK İZLEMİ ( DETAYLI ŞEKLİYLE)

İlk vizit: 6-8 hafta

En sık tahlillerin istendiği
dönem ilk vizittir
Bu dönemde anne adayları,
daha önceden bildikleri veya
bilmedikleri hastalıklar
açısından adeta bir check-
up’tan geçirilirler

• Ultrason
Ultrasonda düzgün gebelik kesesi içinde kalp atım hızı 100/dk’nın üzerinde olan embriyo ile embriyoyu besleyen keseyi (yolk sac) görmek mümkündür

Ultrasonda ayrıca rahimde myom, yumurtalıklarda kist türü her hangi bir kitlenin varlığı araştırılır Cerviksin (rahim ağzının) uzunluğu ve şekli de değerlendirilir

Bu gebelik haftalarında vajen içinden (transvajinal yolla) yapılan ultrason karından (transabdominal) yapılana göre daha net bilgi verir ve tercih sebebidir

Transvajinal yolla yapılan ultrasonda son adet tarihine göre 5 hafta 4 günlükken, transabdominal yolla yapılanda ise 6 haftalıkken bir embriyo ile kalp atımlarını görmek mümkündür

• Kan grubu, Rh
Gebenin kan grubu Rh negatif, eşinin kan grubu Rh pozitif olması durumunda "Kan uyuşmazlığı" (Rh/rh) durumundan bahsedilir

Anne rahmindeki bebeğin kan uyuşmazlığından etkilenip etkilenmediğini anlamak için ise "İndirect Coombs testi" yapılmalıdır

İndirect coombs testi negatif olan gebeler, kan uyuşmazlığına bağlı bebekte bir etkilenme durumunun olmadığı anlaşılarak takibe alınırlar 28haftada tekrarlanan İndirect coombs testi negatifliğinin devamı durumunda bebeği son aylara kadar kan uyuşmazlığından korumak için "Anti D Immunglobulin" enjeksiyonu yapılır

Yine, kan uyuşmazlıkları olan gebelerde doğumdan sonra bebeğin kan grubuna bakılır Kan grubunun Rh pozitif olması durumunda anneye yapılan Anti D Immunglobulin uygulaması tekrarlanır

Anne adayı kan grubunun Rh negatif, baba adayınınkinin ise Rh pozitif olması dışındaki tüm olasılıklarda kan uyuşmazlığı söz konusu değildir

• Tam kan sayımı
Tam kan sayımı ile gebeliğin başlangıcında herhangi bir "kan eksikliği (anemi)" durumunun varlığı araştırılır

Kan eksikliği demir eksikliğine bağlı olabileceği gibi Megaloblastik anemi, Pernisiyöz anemi, Orak hücreli (Sickle cell) anemi, Thalesemi durumları, maligniteler ve bazı sistemik rahatsızlıkların bir belirtisi olarak da karşımıza çıkabilir

Ülkemizde özellikle Akdeniz ve Ege bölgelerinde Thalesemiye (Akdeniz anemisi) bağlı anemiler sıklıkla görülmektedir

"Anemi" ile ilgili detaylı bilgi almak için tıklayınız >>>

• Kan biyokimyası: Açlık kan şekeri (AKŞ), Üre (BUN), SGOT, SGPT, Kreatinin
Karaciğer ve böbrek hastalıklarının gebeliğin hemen başlangıcında tespiti takip açısından önemlidir Nitekim gebelikte bu organların yükleri de artacaktır

İleri derecede böbrek veya karaciğer problemlerinde gebelik sonlandırılabilir Özellikle şeker hastalığı (diabet), yüksek tansiyon (hipertansiyon) gibi sistemik rahatsızlıkların varlığında bu testlerin önemi artar Bu durumlarda hekimler ek olarak bazı testler de isteyebilir

• TORCH taraması: Toksoplasma, Rubella (Kızamıkçık), CMV (Sitomegalovirüs), Herpes Tip 2 enfeksiyonları Ig M ve Ig G antikorları taranır

Bu tür enfeksiyonlar gebelik harici dönemlerde geçirildiğinde her hangi bir problem oluşturmazken gebeliğin özellikle ilk üç ayında geçirildiğinde bebekte bir takım sakatlıklara yol açabilir

Toksoplasma özellikle kedi ve köpek dışkıları bulaşmış yenilen gıdalardan alınır Özellikle çiğ et ve iyi yıkanmamış meyve ve sebzeler Toksoplasma parazitinin geçmesinde rol oynar Gebeliğin başında yapılan antikor tarama testlerinde Ig M ve Ig G antikorlarının her ikisinin de negatif olması durumu vücudun toksoplasma paraziti ile hiç karşılaşmadığını gösterir Bu durumda gebeliğin sonuna dek toksoplasmadan korunma şarttır

Toksoplazmadan korunmak için kedi, köpek cinsi hayvanlardan gebelik süresince uzak durmak, eğer evde besleniyorsa aşılarını yaptırmak, yenilen etleri iyi pişirmek, çiğ et yememek, yemek öncesi elleri iyi yıkamak ve meyve-sebzeleri bolca suyla yıkamak gereklidir

Ülkemizde çiğ et tüketimi alışkanlığının yaygın olduğu Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde, toksoplasma enfeksiyonları daha sıklıkla görülmektedir

Rubella (Kızamıkçık), CMV (Sitomegalovirüs), Herpes Tip 2 enfeksiyonları ise daha çok hasta kişilere temas yoluyla bulaşan rahatsızlıklardır Özellikle Rubella (kızamıkçık) mikrobu ile gebeliğin ilk üç ayında karşılaşıp hastalığı geçiren kişilerde gebelik kesinlikle tahliye edilmelidir

• Tam idrar tahlili, gerekirse idrar kültür- antibiyogramı
İlk vizitte yapılan idrar tahlilleri böbrek fonksiyonlarının indirekt bir göstergesi olduğu gibi gizli veya aşikar idrar yolu enfeksiyonu varlığını konusunda da bilgi verir

İlk aylardaki idrar yolu enfeksiyonları gebeliğe bağlı bulantı ve kusmaları arttırır, idrarda yanma ve/veya kasık ağrılarına neden olabilir

Son aylardaki gizli veya aşikar enfeksiyonlar ise erken doğum sancılarına sebep olabilir

• Servikovaginal smear testi (PAP smear testi)
Gebelikte salgılanan hormonlar neticesinde rahim ağzı (cervix) kanserlerinde artış meydana gelmektedir Bu nedenle gebelere ilk aylarında smear testi uygulanarak böyle bir durumun varlığı araştırılmalıdır

Ülkemizde gebelerin pek çoğu yanlış bir inanışla bebeklerine zarar geleceğini düşündüklerinden bu tür bir işlemi kabul etmezken doktorları da ilk ayında hastalarını muayeneden korkutmak istemedikleri için genelde bu işlemi ihmal ederler
PAP Smear testi ile ilgili bilgi almak için tıklayınız >>>

• Kanama profili
Kanama profili testleri içinde aPTT, PTT, INR, Fibrinojen, Trombosit sayımı vardır

Hem normal doğum hem de sezaryen kanamalı bir işlemdir Gebelerin "kanamaya yatkınlıkları" ilk vizitte belirlenmelidir Ayrıca hastaların kendi ifadelerinden önceden olan kanamaya yatkın bir durumlarının olup olmadığı sorgulanır

Özellikle bir takım kalp hastalıklarında bazı hastalar kanamayı engelleyici hap veya iğneleri kullanmak zorunda olabilirler Bu tür durumların varlığında gebelikteki izlemler arttırılır ve doğum öncesi bazı önlemler önceden alınır

• Hepatit B, Hepatit C, AIDS taraması
Hepatit B için HbsAg ve Anti Hbs, Hepatit C için Anti HCV, AIDS için ise Anti HIV testleri yapılarak her hangi bir taşıyıcılık durumunun olup olmadığı araştırılır

Bu tür viral hastalıklar cinsel ilişki, kan veya doğum yoluyla bulaşır ve genelde kişilerde uzun bir süre taşıyıcılığa (portörlük) sebep verebilirler

Taşıyıcı (portör), "hasta olmadığı halde hastalığı bulaştırabilen" demektir Bu kişilerin vücutlarında barındırdıkları virüsler gebelik sırasında plasenta yoluyla bebeğe geçmesine rağmen bebekte her hangi bir sakatlığa neden olmazken, yenidoğan bebeklerin immün direnci (bağışıklığı) yetişkinlere göre daha az olduğu için bebeklerde doğumdan sonra bazı problemlere yol açabilirler Bu problemler bebeklerde hastalığa yakalanma veya hastalığı taşıma şekillerinde olabilir

Hepatit B taşıyıcı annelerin bebeklerine doğum sonrası aşı ile serum uygulaması yapılır ve belirli aralıklarla aşı tedavisi devam eder Bu şekilde bebeğin aktif olarak bağışıklanması sağlanır Ancak maalesef Hepatit C ve AIDS virüsünü taşıyan gebelerin doğan bebekleri için hastalıktan koruyucu etkin bir tedavi günümüzde bulunmamaktadır

2 vizit: 10-13 hafta
• Ense kalınlığı (Nuchal Translucency, NT)

Bu haftalar arasında fetusun anatomik organları ve büyüklüğü değerlendirilir Ayrıca ulrasonla ense kalınlığı (Nuchal Translucency, NT) ölçülür (Yandaki resim)

Ense kalınlığının uygun ölçümün yapılabilmesi için fetus son adet tarihine göre 11 ile 13 hafta 6 gün arasında ve baş-popo mesafesi 45-84 mm arasında olmalıdır

Ense pilisinin kalınlığı; Trizomi 21 (Down sendromu, mongolizm), Trizomi 18 gibi kromozomal bozukluklarda ve bebeğin özellikle kalp gibi bazı organların problemlerinde artar Bu artışın nedeni bebeğin ense bölgesindeki sıvı birikimidir (ödem) ve bunu ultrasonla yakalamak mümkündür

Normal olarak bebeğin ense kalınlığı gebelik haftası ilerledikçe artar Genel olarak 3 milimetrenin üstü patolojik kabul edilir ve bu durumda fetus özellikle "Down sendromu" açısından ileri değerlendirmeye alınır

Ense kalınlığı ölçümü, son yıllarda gebelik takiplerine girmiş bir yöntemdir Ayrıca yapılması belirli bir deneyimi gerektirir

• I Trimester tarama testi (İkili test)
Son on yılda dünyada, son 4-5 yılda da ülkemizde yaygınlaşan ilk trimester tarama testinin amacı Down sendromunun erken gebelik haftalarında yakalanmasıdır

Son adet tarihine göre 9-13 gebelik haftaları arasında uygulanan testte anne adayından kan alınarak serbest β-HCG ve PAPP-A biyokimyasal değerlerine bakılır

Down sendromunda anne kanında, serbest β-HCG değerleri normalin iki katı yüksek iken PAPP-A değerleri normalin 25 da biri (%40’ı) kadardır "İkili test" olarak anılan işlemde her iki biyokimyasal değer bilgisayar programında değerlendirilir ve ortaya bir risk oranı çıkar Risk oranının 1/250’nin üzerinde olması Down sendromu açısından ileri tetkiki gerektirir

Testin pozitif olması durumunda yapılması gereken ileri aşama, "koryon villüs biyopsisi" adı verilen plasentanın bebeğe ait kısmından küçük bir parça alınarak kromozom açısından analizi ile teşhisin sağlanmasıdır

Son yıllarda ikili teste eklenen "Nuchal Translucency (NT, ense kalınlığı, ense pilisi kalınlığı)" ölçümleri ile birlikte değerlendirilmesiyle test "üçlü test" adını almıştır

3 vizit: 16-18 hafta
• Ultrasonda; fetus bir bütün olarak anomali taraması açısından değerlendirilir

• II Trimester tarama testi (Üçlü Test, Triple Test)
Üçlü test uygulamasındaki amaç; bebeğe ait özellikle Down sendromu, Trizomi 18 gibi kromozom bozuklukları ile birlikte "Nöral tüp defektleri" adı verilen bir takım anomalileri taranmasıdır

Üçlü test; gebeliğin 16-19 haftaları arasında anne kanından alınan örnekte β-HCG, alfa feto protein (AFP) ve bağlanmamış estriol (uE3) denilen üç biyokimyasal maddenin ölçümü ile yapılır Bu ölçümler gebelik haftasına göre annenin yaşı, vücut ağırlığı, ırkı, annede diyabet olup olmaması, sigara içip içmediği, öyküde önceki gebeliklerin özellikleri ile birlikte değerlendirilir Büyümekte olan bebekte olabilecek nöral tüp defekti ve bazı kromozomal anormalliklerle (Down sendromu ve trizomi 18) karşılaşılma riski hesaplanır

Üçlü test bir tanı testi değil "tarama testi (screening test)" dir Testin amacı bebek ve anne açısından riskli yöntemleri kullanmadan bebekte olabilecek anomali riskini saptamaktır Eğer test sonucunda risk belirli bir düzeyin üzerinde çıkarsa (genel olarak 1/270 den fazla olması durumunda) "amniyosentez" adı verilen işlem yapılarak kesin tanı konulur Yani amniyosentez bir "teşhis testi (diagnostic test)" dir

Amniyosentez işleminde anne karnından ince ve uzun bir iğne yardımıyla amniyon sıvısı alınır Tecrübeli ellerle yapıldığında oldukça ağrısız ve bebek için riskleri azdır

Alınan sıvıda bebeğe ait dökülen canlı hücreler vardır Bu hücreler özel bir kültür ortamında bekletilerek üretilir Üretilen hücreler belli bir safhada toplanılarak kromozomları ayrıştırılır ve mikroskop altında görüntülenerek kromozomlar analiz edilir

Kromozom analizinde görüntülenen hücreler direkt bebeğe ait olduğu için bebeğin kromozom yayılımını gösterir Bu şekilde bebeğe ait kromozomlarda olan problemler rahatlıkla görülebilir ve aynı zamanda sex (cinsiyet) kromozomlarının incelenmesiyle bebeğin cinsiyeti de ortaya çıkar Aşağıdaki resimde amniyosentez işleminin yapılışını görmektesiniz

Karından bir ince iğneyle ultrason eşliğinde amniyon kesesine girilir

Yaklaşık 20 cc amniyon sıvısı enjektör ile aspire edilerek genetik laboratuara gönderilir

Nöral tüp defektleri (NTD) bebeklerde görülen anomaliler (bebekteki kusurlar) arasında ilk sıraları almaktadır Birkaç ayrı türü vardır Bunlardan biri bebeğin beyin dokusunun bir bütün olarak gelişmemesidir, "anensefali" adı verilen bu en ağır şekli ölümcüldür

Nöral tüp defektlerinin diğer türleri ise omurilikle ilgilidir Omurilik gelişirken onu çevreleyen omurga kemiklerinin tam kapanmaması sonucu omurilik dokusu bebeğin sırtındaki bir yarıktan dışarıya çıkar; bu duruma "spina bifida" denilir Dış etkenlere çok hassas olan bu sinir dokusu zamanla zedelenir ve bebek belli bir seviyenin altında sinirsel fonksiyonlarını yapamaz Sonuç olarak bebek açısından yine ölümcül olabilecek bir doğumsal anomalidir Hafif şekildeki spina bifidalarda doğum sonrası bir takım operasyonlarla düzelme şansı vardır

Bu anomalilerde açıkta kalan dokudan "alfafetoprotein" (AFP) amniyon sıvısına, buradan da anne kanına geçer Anne kanından yapılan testlerde bu gebelerde normal gebelerden daha yüksek miktarlarda alfafetoprotein saptanır

Spina bifidalı gebeliklerin % 85'i bu test ile yakalanabilmektedir Ancak test yapılan gebelerin %3-4'ünde her şey normal olmasına rağmen yüksek sonuç verebilmektedir Bu nedenle tek başına test sonuçlarıyla tanı konmamaktadır

Üçlü testte AFP yüksek ise ayrıntılı ultrason ile beyin dokusu ve omurgalar değerlendirilir Ultrason ile saptanamayan bir durum varlığında amniyosentez yapılarak amniyotik sıvıdaki AFP miktarı ölçülerek kesin tanı konulabilir Ayrıca amniyon sıvısındaki "asetilkolin esteraz enzimi"nin miktarına da bakılabilir

AFP değeri yüksek fakat amniyosentezde ve ayrıntılı ultrasonografide anomali saptanmayan gebeliklerde, bebeğin büyüme ve gelişmesinin daha yakın takip edilmesi önerilmektedir

Anne kanında yapılan üçlü test ile Down sendromu ile birlikte trizomi 18 riski de hesaplanabilmektedir Down sendromlu bebekte normalde iki tane olması gereken 21 kromozom üç tanedir

Trizomi 18’de ise aynı problem 18 kromozomdadır Trizomi 18’li bebekler yaşamla bağdaşmaz ve genel olarak anne karnında veya doğumdan hemen sonra ölürler Trizomi 18 görülme sıklığı Down sendromuna göre oldukça azdır

Down sendromu (Trizom 21, mongolizm) yaklaşık olarak 850 doğumda bir görülür Tedavisi olmayan bu kromozom anomalisinde fiziksel ve zeka geriliği olan bebekler söz konusudur

Down sendromu görülme şansı yaşa bağımlı olarak artar Özellikle 35 yaşın üzerinde risk önemli bir boyuta ulaşır Ancak tüm Down sendromluların %25-35’i yalnızca 35 yaş üzeri gebelik ürünü iken %70-80’e varan oranlarda genç gebeliklerdedir Üçlü testle Down sendromlu bebeklerin %60'ına yakını (%5 yalancı pozitiflikle) yakalanabilmektedir

Son yıllarda üçlü testin Down sendromu yakalama şansını daha da arttırmak amacıyla teste kandaki "İnhibin A" adı verilen biyokimyasal değerinin de ölçülüp eklenerek testin "dörtlü test" şekline dönüşmesi için yapılan çalışmalar umut vericidir

Down sendromu riski yüksek çıkmış gebeliklerde kesin tanıyı koyabilmek için anlatıldığı şekilde genetik amaçlı amniyosentez yapılması gereklidir Üçlü tarama testinin asıl amacı yaşamla bağdaşabilen ve ömür boyu zeka geriliği ile giden Down sendromlu bebekleri yakalamaktır
Amniyosentez sonucu yakalanan Down sendromlu bebekler çıkarılan sağlık kurulu kararlarıyla tahliye edilirler

Üçlü test ile diğer bazı anomalileri de saptamak mümkündür Bebeğin karın duvarı anomalilerinde (gastroşizis, omfalosel), böbrek anomalilerinde de test sonuçları yüksek çıkabilir Bu nedenle üçlü testte artmış risk saptanan gebelere amniyosentez yapmadan önce tüm bu anomaliler açısından ayrıntılı ultrasonografik değerlendirme (II basamak ultrasonografisi) yapılmalıdır

4 vizit: 22-24 hafta
• Ultrasonda; servikal (rahim ağzı) uzunluk ve şekli ölçülür Bebek özellikle kalp, beyin ve diğer iç organlar açısından değerlendirilir

• Servikal kültür ve fresh testleri
Gizli vaginal enfeksiyonları araştırmak için yapılır Gebelikte özellikle düşen hücresel tip vücut direnci nedeniyle "fırsatçı enfeksiyonlar" olarak tabir edilen bazı vaginal enfeksiyonlar gelişebilir Bunların başında özellikle mantar enfeksiyonları (candida), yanısıra Trichonomas ve Gardnerella enfeksiyonları da sayılabilir

Genel olarak tedavi edildikten sonra nüks eden bu rahatsızlıklar ilerleyen gebelik haftalarında tekrar tekrar tedaviye gerek duyabilirler

5 vizit: 24-28 hafta
• Tam kan sayımı
Anne adayının kan sayımı yapılarak gebeliğin bu ilerleyen haftalarında aneminin gelişip gelişmediğine bakılır

• Tam idrar tetkiki
İdrarda gizli enfeksiyonların varlığı araştırılır Özellikle gebelerde her hangi bir şikayet oluşturmaksızın yalnızca idrar tahlillerinde bakteri ve lokosit görülmesi ile karakterize gizli idrar yolu enfeksiyonları (asemptomatik bakteriüri) erken doğuma ve böbrek enfeksiyonlarına (pyelonefrit) neden olabilir

Tam idrar tetkikinde böyle bir durum saptanırsa idrar kültür-antibiyogram testi yapılarak üreyen mikroorganizmanın türüne göre antibiyotik başlanmalıdır

• 50 gram glukoz yükleme testi
Bu gebelik haftasında kişilere sabah aç karınla 50 gram toz glukoz sulandırılarak içirilir ve bir saat sonrasında tetkik için kan alınır
Alınan kan örneğinde kan şekeri değerinin 140 mg/dl ve üzerinde olması durumunda test pozitif olarak kabul edilir ve bu gebelerde bir gün sonra 100 gram standart glukoz tarama testine geçilir

Bazı gebeler bu oldukça tatlı olan bu suyu içmede problem yaşayabilirler, örneğin bulantı ve kusmaları olabilir Bu durumda laboratuara giderken yanlarında "limon" götürüp tatlı suyun içine sıkmak suretiyle şikayetleri genel olarak giderilecektir

100 gram standart tarama testinde bu kez gebelerden sabah aç karınla kan alınır ve hemen sonrasında 100 gram toz glukoz sulandırılarak içirilir İçimden 1 saat, 2 saat ve 3 saat sonra tetkik için kan alınır Böylece açlık kan şekeri ile birlikte toplam 4 ayrı kan şekeri değeri elde edilmiş olur Bu 4 değerden 2 veya daha fazlasının standart değerlerin üzerinde olması durumunda gebeler "gestasyonel diabet (gebeliğe bağlı diabet, gizli şeker hastalığı)" teşhisi alarak kalori kısıtlaması amacıyla diyetisyene konsultasyona gönderilirler

Gestasyonel diabeti olan gebelere diyetten kalori kısıtlaması yapılmazsa annenin kan şekeri değerlerinin genel olarak yüksek olmasının bir sonucu olarak; bebeğin normalden iri olması, doğumun zor olması, amnios suyunun normalden fazla olması ve buna bağlı erken doğum riskleri gibi durumlar oluşabilecektir Ayrıca doğan bebeklerde doğum sonrası kan değerlerine bağlı metabolik sorunlar meydana gelebilecektir

Normale göre iri bebekler (makrozomi) halk arasında "tosuncuk" olarak tabir edilirler

"Makrozomi ve yarattığı sıkıntılar" ile ilgili ayrıntılı bilgi almak için tıklayınız >>>

• İndirekt Coombs Testi
Bu haftada yalnızca kan uyuşmazlığı olan gebeler yeniden İndirekt Coombs testine bakılarak değerlendirilir, sonuç negatif ise bebeğin etkilenmediği anlamına gelir Bu durumda gebeliğin sonuna kadar etkilenmeden (immünizasyon) korumak amacıyla gebeye "Anti D Immunglobulin" iğnesi yapılıır

6 vizit: 32 hafta
• Ultrasonda; fetusun gelişimi, iç organları ayrıntılı olarak değerlendirilir Ayrıca amniyon sıvısı, bebeğin duruş şekli, plasentanın yeri ve görüntüsü, bebeğin rahim içindeki aktif hareketleri incelenir

7 vizit: 34 hafta
• 6 vizitteki işlemler tekrarlanır Riskli durumların varlığında Doppler ultrasonografi ve NST gibi ek tetkikler istenebilir

8 vizit: 36 hafta
• Utrasonda özellikle bebeğin duruşu, amnios sıvısı, plasentanın görünümü ve bebeğin aktif hareketleri incelenir

9 vizit: 38 hafta
Bebeklerin sağlık durumunu tespit etmek için birçok yöntem kullanıyoruz Hiçbir yöntemin tek başına duyarlılığının %100 olmadığını unutmamak gerekir

Gebelik izlemlerinde günümüzde yapılan araştırmaların çoğu, anne adaylarının ve fetusun içinde bulunduğu ortamı sağlıklı kılmak veya bu ortamın sağlık düzeyini tespit edebilmek içindir Teknolojik gelişmelerin ve bilgi çağının sunduğu olanakları tıbbın her alanında olduğu gibi riskli gebeliklerin tespitinde ve takibinde kullanmak bir avantajdır

Son haftalarda bebeğin iyilik durumunu gösteren standart olarak üç ayrı yöntem vardır Bunlar:

Ultrasonografik değerlendirmeler
NST
Bebek hareketleridir

Bunlardan ilk ikisi hekim tarafından incelenirken bebeğin hareketleri anne adayı tarafından değerlendirilmelidir Bebeğin hareketlerindeki ani azalma durumunda bu bebeğin sıkıntıya girdiğinin bir ifadesi olabilir Bu durumda gebe hekimini bilgilendirmelidir

Ayrıca bebeğin "biyofizik profil skorlaması" yapılır Biyofizik skorlama; ultrasonda rahim içindeki bebeğin aktif bazı hareketleri ve amniyon sıvısının miktarı yanısıra NST bulgularının hep birlikte değerlendirilerek skorlanmasıdır Bebeğin sağlığını gösteren önemli bir kriterdir
Özetle, biyofizik profil skorlaması; gebeliğin ultrason görüntülemesi ile NST bulgularının birlikte değerlendirmeleridir Teşhiste tek bir yöntem yerine kombine olarak düşünülerek karar verilmelidir

• NST (Non-Stres Test, Kardiyotokografi)
NST, özellikle son yıllarda gebelik takiplerinde vazgeçilmez bir yöntem haline gelmiştir

Kardiyotokografi (kardiyo=kalp, toko=rahim kasılması) veya kısaca "toko" adı verilen cihazla bebeğin kalp atışlarının seyrini, bebek hareketleriyle ve varsa kasılmalarla olan ilişkisini temel alarak bebeğin iyilik halini değerlendiren bir testtir Doğum eylemi esnasında da aynı amaçlarla kullanılır

"Prob" olarak tabir edilen ve gebenin karnı üzerine sabitlenen iki alıcı ucu vardır Problardan biri rahmin kasılmalarını (uterin kontraksiyon) diğeri ise bebeğin kalp seslerini algılar Algılanan kasılmalar ve kalp sesleri cihaz tarafından bir grafik kağıt üzerine aktarılır

Yaklaşık 20 dakika süren bu işlem sırasında gebelerden, bebeklerin her hareketlerini hissettiklerinde ellerine verilen küçük bir butona basmaları istenir Böylelikle; bebeğin kalp atım hızı ve reaktivitesi (atım hızındaki değişkenlikleri), rahimdeki kasılmalar ve bebeğin kalbinin bu kasılmalara verdiği cevaplar hekim tarafından değerlendirilerek bebeğin sağlığı hakkında dolaylı bir bilgi elde edilmiş olur
Bebek hareketlerini hisseden gebe elindeki butona basar
Kalp atımları ve rahim kasılmaları aynı anda
bir grafik kağıt üzerine basılır
Üst kısım kalp seslerine, alt kısım ise rahim kasılmalarına aittir

NST özellikle gebeliğin son aylarında bebeğin sağlığını gösterdiği gibi doğum sırasındaki monitörizasyonda (izlemde) da son derece önemlidir
Riski olmayan gebeliklerde, NST uygulamasına 37 gebelik haftasından sonra haftada bir, 40 gebelik haftasından sonra ise 3 günde bir tekrarlanması önerilir

NST işlemi öncesi annenin karbonhidrattan zengin diyetle karnını doyurarak tok olması önerilir Uygulamanın, bebeğe hiçbir olumsuz etkisi yoktur

NST özellikle anne adayının bebek hareketlerinde azalma olduğunu ifade ettiği durumlarla, kasılmaların varlığından şüphelenildiği anlarda kullanıldığında oldukça değerli bilgiler sağlar Bu şekilde doğum eyleminin başlayıp başlamadığı, bebeğin içeride sıkıntıda olup olmadığı indirekt olarak anlaşılabilir

• Renkli doppler ultrasonu

Renkli doppler ultrasonografi, son yıllarda giderek daha fazla uygulama alanı bulmaktadır

Özellikle anne adayının risklerinin belirlenmesinde ve bebeğin sağlık durumunun değerlendirilmesinde kullanılmaktadır

Doppler ultrasonunda özetle bebeğe giden kan akımına bakılır Üstteki resimde erken bir gebelikte bebeğe giden kan akımı renki doppler ultrasonu ile izlenmektedir

Kan akımının bozulması (azalması veya geriye kaçması) durumlarında bebek hayatı riske girer Damarlardaki direnç artışı kan akımındaki azalmayı ifade eder

Ayrıca bebekle plasenta arasında göbek kordonu içerisindeki umbilikal arter, umbilikal ven ve bebeğin beyin damarlarındaki dalga şekillerindeki bozukluklar, bebekteki dolaşım bozukluğunu saptayabildiği gibi şiddetini de belirleyebilmektedir

Doppler ultrasonda dolaşımsal bozukluk tespit edildiğinde daha sonraki dönemlerde bebeğin durumunda kötüleşme riski artmıştır Özellikle preeklampsi (gebelik zehirlenmesi) veya bebeğin rahim içi gelişme azlığı (IUGR) gibi durumlarda damarlardaki direnç artışı gidişatın olumsuz yönde olduğunu gösterir

Gebeliğin 12-14 haftalarında yapılan "Ductus venosus doppler"i bebekte başta kalp anomalileri olmak üzere Down sendromu gibi bir takım kromozom bozukluklarının erken teşhisinde umut vermektedir

• Kan biyokimyası, Tam kan sayımı, Tam idrar tahlilleri, Hbs Ag, Anti Hbs, HCV, HIV, TORCH tetkikleri tekrarlanır Doğum öncesi doğuma veya olası sezaryene hazırlık amacıyla bu testler tekrar gözden geçirilir
Sezaryen planlanıyorsa bu tetkik sonuçları anestezi açısından da önemlidir

• Doğum konusunda bilgilendirme
Günü yaklaşan anne adayına doğumla ilgili detaylı bilgiler verilir

39-42 haftalar arası izlem
• Ultrason (gerekirse biyofizik profil)
• NST
38-40 haftalar arası haftada bir, 40haftadan sonra ise 3 günde bir uygulanması önerilir

NST’si normal(reaktif) olan 1000 gebenin 997’sinin bebeklerinde ilk üç gün içinde hiçbir problem ortaya çıkmadığı izlenmiştir Fetal iyilik durumunun izlenmesinde NST oldukça önemli bir yere sahiptir

• Vajinal muayene (tuşe)
Vajinal (pelvik) muayene "tuşe" adını alır Amaç kalça kemiğiyle (pelvis) ve rahim ağzının (cervix) değerlendirilmesidir Bu şekilde pelvis girimi, kemik çıkıntılar, pelvis çatısı ayrıntılıca değerlendirilir Bunun yanısıra rahim ağzına (cerviks) da bakılır

Doğum işaretleri konusunda gebe bilgilendirilir

40 haftadan sonra ise gebenin doğuma kadar haftada iki kez görülerek değerlendirilmesinde yarar vardır

42 haftaya kadar doğumu başlamayan gebeler ise hastaneye yatırılarak doğurtulmalıdır Çünkü bu haftadan sonrası "Gün aşımı (Surmaturasyon, posterm)" gebeliği olarak değerlendirilir ve bebeğin içeride sıkıntıya girme riski oldukça artmıştır

Gebeliklerin risklerine göre bu testler yer değiştirebilir, izlemler daha sıklaştırılabilir veya daha ayrıntılı testler istenebilir

Bebeğin sağlığı her zaman için tek bir yöntemle değil, sayılan tüm bu testlerin bütününün sonucunda değerlendirilmelidir

Gebeliğin başlaması (0 - 4 Hafta)

Resimde kadının anatomisi ana hatlarıyla gözlenmektedir Serviks, vajinanın sonunda yer alan uterusa giriş kapısıdır Bir kanal yapısındadır ve bu kanaldaki salgılar spermi depolamaktan ve vajinanın asit saldırısına karşı korumaktan sorumludurlar Serviks salgısının nitelikleri siklusun gününe göre oldukça önemli farklılıklar gösterir ve ovulasyon günü geçtikten sonra serviks salgısı uterusa hem mikroorganizmaların hem de spermlerin geçmesini engelleyen bir bariyer görevi yapar
Uterus esas olarak bir kas dokusudur Bebeğin gelişimi için gevşeme ve büyüme özelliğine sahiptir Doğum kasılmaları uterusta başlar ve bu kasılmalarla birlikte serviks yaklaşık 10 cm açılarak bebeğin doğmasına izin verir Uterusun iç yüzü endometrium adı verilen bir tabakayla kaplıdır Östrojen salgısıyla kalınlığı artan endometrium, ovulasyon sonrası salgılanan progesteron etkisiyle embiryonun implantasyonu (yerleşmesi) ve gelişmesi için elverişli bir ortam sağlar Gebelik oluşmadığında adet kanamasıyla dökülür

Fallop tüpü, overler (yumurtalıklar) ile uterus arasında bulunan iç cidarı oldukça ince bir kanaldır Ovulasyon esnasında overin yüzeyini kaplayan saçak şeklindeki yapılar (fimbriyalar) oositi yakalayarak Fallop tüpünün içine alır Oosit ile sperm arasındaki fertilizasyon (döllenme) Fallop tüpünde olur

Ovulasyondan blastosist oluşumuna kadar geçen en erken gebelik aşamaları

Yandaki resimde over (yumurtalık) kesitinde folikülün olgunlaşma aşamaları gözlenmektedir Ovulasyonla folikülden dış ortama atılan oosit fimbriyalar tarafından yakalanmış ve Fallop tüpünün içine alınmıştır Oosit Fallop tüpünde ilerlerken vajinadan servikse, serviksten endometriuma, buradan da Fallop tüpüne ulaşan spermler oositin etrafını sararlar En iyi niteliklere sahip olan tek bir sperm oositin içine girmeyi başarır İçeri giren sperm ile oositin genetik materyalleri birleştikten sonra hücre çoğalmaya başlar Blastosist aşamasına gelmiş olan embriyo artık implante olmaya hazırdır ve endometriumda en uygun yere yerleşerek gebeliği başlatır

En iyi niteliklere sahip olan sperm oositin içine girmeyi başarır

İçeri giren sperm ile oositin genetik materyalleri birleştikten sonra hücre çoğalmaya başlar ve pronukleus adı verilen yapılar ortaya çıkar Pronukleuslardan biri annenin, diğeri de babanın kromozom materyalini taşıyan yapılardır

Gebelikte 5 Hafta

Artık beklenen adetin gebeliğe bağlı olarak gecikmiş olduğundan ciddi bir şekilde şüphelenmeye başladınız ve gebelik testi yaptırmaya yeni karar verdiniz Şimdi bu testlerin biraz ayrıntısına gireceğiz:

Eczaneden aldığınız test kitleriyle yapacağınız idrarda gebelik testi negatif geldiğinde sonuç çok güvenilir olmayabilir Zira bu testler kandan idrara geçen beta HCG hormonu belli bir seviyeye ulaşmadan pozitif sonuç vermeyebilirler Bu test negatif çıkarsa ve siz gebe olduğunuzdan şüpheleniyorsanız bir kliniğe başvurmanızda fayda var Burada doktora başvurmayı gerektirmeden gebelik testi yapılmasını talep edebilirsiniz Kliniklerde kullanılan test kitleri daha hassas olduklarından bir hafta-10 günlük bir gecikme sonunda hatalı şekilde negatif sonuç verme olasılıkları oldukça düşüktür

Gebeliğinizin bu döneminden itibaren gebelikte salgılanan hormonların etkisiyle memelerde dolgunluk, hassasiyet gibi belirtiler yavaş yavaş kendini göstermeye başlar Zira süt bezleri gerekli sinyali almış ve hazırlık yapmaya başlamışlardır bile Sık sık acıkma, sabah bulantıları da yine artan hormonların etkisine bağlı olarak ortaya çıkan diğer belirtilerdir Uterusunuz (bebeğinizin yerleştiği organ) büyümeye ve mesanenize baskı yapmaya başladığından mesanenin az miktarda dolması bile idrar yapma ihtiyacının uyanmasına neden olabilir Bu yüzden daha bu gebelik haftasında bile sık sık idrara çıkma şikayetleriniz başlayabilir

Bu gebelik haftasında ultrason yapıldığında yandaki görüntü elde edilir: Birkaç milimetrelik bir gebelik kesesi
Gebelik kesesinde gelişmekte olan bebeğiniz henüz görüntülenecek kadar büyümemiştir

Her ne kadar ultrasonda gözlenemese de bebeğiniz hızla gelişiyor Yanda boyu yaklaşık 5 mm olan 5 haftalık bir embriyo görüyorsunuz (yaklaşık 9 haftaya kadar bebeğinize bu isim verilir) Bebeğinizin bu haftalarda arka kısmı ön kısmına göre daha hızlı geliştiğinden, adeta ters bir C şeklini almış durumda

Baş kısmından en ucuna kadar gördüğünüz kıvrımlı yapı nöral tüp adı verilen tüp şeklindeki bir boşluk Bu boşluktan beyin ve omurilik dokusu gelişecek Bu arada resimde bebeğinizin el ve ayak taslaklarını ve gözünü de görüyorsunuz (dikkatli bakın) Resimde solda gördüğünüz balon şeklindeki yapı ise yol kesesi Bu yapı gebeliğin erken dönemlerinde bebeğinizin gelişiminden sorumlu ve plasentanın (plasenta bebeği besleyen yapıdır) gelişmesiyle ortadan kalkacak Kalp daha bu gebelik haftasında çoktan oluşmuş ve damarlara kanı pompalayarak dokuların kanlanmasını sağlamaya başladı bile
Bu haftada bebeğiniz üç ayrı tabakadan oluşur: En dışta yer alan ektoderm adlı tabakada nöral tüp yapısı var Ektoderm sinir sisteminin ana elemanları olan beyin ve omurilik dokusu ve ek olarak cilt ve saç gibi yapıların oluşumundan sorumludur Orta tabaka olan mezoderm kalp ve dolaşım sistemi, kemikler, kaslar, böbrekler ve genital organların oluşumundan sorumludur Embriyoda ilk gelişen organ sistemi dolaşım sistemidir Endoderm adı verilen en iç tabaka ise basit bir tüp şeklindedir ve barsaklar, mide, karaciğer, pankreas gibi iç organların oluşmasını sağlar Kısacası, organ gelişimi bu haftada oldukça aktif olarak devam ediyor

7 Hafta

Gebe olduğunuzu eşiniz ve en yakınlarınız dışında kimler biliyor? Anne adaylarının çoğu "test doğru değildir" veya "düşük olur" gibi kaygılarla gebe olduklarını hemen söylemekten çekinirler Ancak çalışıyorsanız üstünüzdeki kişiye, yani "patronunuza" gebe olduğunuzu söylemenizde fayda var Gebeliğin bu erken dönemlerinde çeşitli şikayetler nedeniyle istirahat etme gibi gereklilikler ortaya çıkabilir ve amirinizin sizin yanınızda olması açısından ona gebe olduğunuzu söyleyin Arkadaşlarınıza ne zaman söyleyeceğiniz ise size kalmış

Bu gebelik haftasında erken gebelik dönemi belirtileri varlığını sürdürürler Bulantı ve kusmalarınız şiddetliyse biraz kilo kaybetmiş olabilirsiniz

Gebeliğin erken döneminde varolan bulantılardan en az etkilenmek için:
Sabah yataktan kalkmadan önce kraker ya da bisküvi gibi gıda maddelerinden birkaç adet atıştırın ve bunları yedikten sonra yataktan kalkın

Günlük öğününüzü üç öğünde değil, beş ya da altıya bölerek alın

Sıvıları yemekler arasında alın Yemekler esnasında fazla sıvı alarak midenizi doldurmayın

Midenize ve barsaklarınıza dokunan yiyeceklerden uzak durun

Bu önlemlerle şikayetleriniz geçmiyorsa artık doktor tedavisi gerekiyor demektir:

Bu arada doğru beslenmenin iyi bir gebelik dönemi yaşama üzerindeki olumlu etkilerini ve doğum sonrası hem sizin, hem de bebeğinizin sağlığına olumlu katkılarını tahmin ediyorsunuzdur

Anne adayları tüm gebelik boyunca beslenme konusunu kafalarına takarlar ve bazı anne adayları kendilerini bu konuda suçlu bile hissedebilirler Gebelikte beslenme konusunda öncelikle içgüdülerinize güvenin Bedeniniz size en doğru yolu gösterecektir Bu konuda sayfalar dolusu kitap okumanıza da gerek yok

"Gebelikte doğru beslenmek"= tüm besin gruplarından yeterince almak İşte yalnızca bu kadar

Bebeğinizin boyu bu haftada 12 milimetre Kol ve bacak taslakları bu haftada hızlı bir gelişim sürecine girmiş durumda Dizler, dirsekler, el ve ayak parmakları da taslak halinde gelişimini sürdürüyor Ayak ve el parmaklarında tırnakların minicik taslakları ortaya çıkmış durumda Yüzde kulaklar, gözler ve burun kökü gelişimini sürdürüyor

Yanda 7 haftalık bir bebeğin ultrason görüntüsünü görüyorsunuz Siyah olan yuvarlak boşluk gebelik kesesi, etrafındaki beyaz "hale" uterus içi tabakası, bu "halenin" dışındaki yapı ise uterus (rahim)

Kese içindeki ince uzun yapı embriyo, hemen sağında yer alan halka şeklindeki yapı ise daha sonra kaybolacak olan yolk kesesi

8 Hafta

Bu haftada uterusunuz artık bir portakal büyüklüğüne erişmiş durumda Yandaki resimde uterus ile çevre organlarınız arasındaki komşuluğu görüyorsunuz Uterusunuz gördüğünüz gibi mesanenin üzerine yatmış durumda ve bu nedenle sık idrar çıkma şikayeti yaşamaya devam ediyorsunuz İlerleyen haftalarda uterus büyüdükçe mesanenin üzerinden kalkacak, ancak üçüncü trimesterden sonra büyümesiyle yerçekimi yönünde tekrar mesaneniz üzerine "yatacaktır"

Gebelik hormonlarınızın etkisiyle bu haftalarda çeşitli cilt problemleri yaşayabilirsiniz Bazı anne adayları ergenlik dönemindeki sivilcelerinin geri döndüğünü görüp şaşırabilir Gebelikte cildin yağ salgısı arttığından cildiniz sivilce oluşumuna elverişli hale gelmiştir Endişelenmeyin Bu cilt değişiklikleri sıklıkla birinci trimesterden sonra kaybolur Çok ender durumlarda ise bu değişiklikler tüm gebelik boyunca devam edebilir

Bebeğinizin boyu bu haftada yaklaşık 15 mm İlk hareketler de geçen haftanın ortasına doğru başladı Hatta bebeğiniz kollarını dirseklerinden bükebiliyor (resim) Gelecek hafta diz eklemi, el ve ayak bilekleri de hareketine başlayacak Ancak bu hareketleri siz 16-20 haftalar arasında hissedeceksiniz

Bebeğinizin dili, dudakları ve diş taslakları bu haftada oluşuyor Lens (mercek), barsaklar, pankreas ve bronşlar da yavaş yavaş belirgin hale gelmeye başladı Akciğerler bu hafta içinde gelişimini hızlandıracak

Bebeğinizin iskelet dokusu taslak olarak çoktan hazır bile Kıkırdak şeklinde olan bu kemik taslakları gelecek haftalardan itibaren kemikleşmeye başlayacak El ve ayak parmakları tümüyle oluşmuş olmakla birlikte henüz birbirlerinden ayrılmadılar

Bebeğiniz bu hafta içinde geçen haftaki büyüklüğünün iki katına ulaşmış olup, yaklaşık 2 gram ağırlığında!

Bu gebelik haftasında yapılan bir ultrasonda bebeğinizin kalp atışlarını (gördüğünüz gibi oldukça hızlı!) net olarak izleyebilirsiniz Ayrıca yandaki resimde görüldüğü gibi kol ve bacak taslakları, gözlerin yeri da ultrasonografik olarak gözlenmeye başlamıştır

Eğer şanslıysanız bu hafta ultrasonda bebeğinizin kol-bacak hareketlerini bile görebilirsiniz

9 Hafta

Göğüslerinizdeki dolgunluk ve hassasiyet bu gebelik haftasında biraz daha artmış olabilir Daha önce de belirtildiği gibi memelerinizi alttan iyi destekleyen bir sutyen kullanmalısınız Yine artan gebelik hormonlarının etkisiyle mide yanması ve hazımsızlık gibi şikayetler de bu haftada ortaya çıkabilir Midenizin hiçbir zaman aşırı dolmaması gerekir Ayrıca mide yanması yapan yiyeceklerden (bu yiyecekler kişiden kişiye değişir) uzak durmalısınız

Şikayetleriniz şiddetliyse veya aldığınız önlemlere cevap vermiyorsa doktor önerisine göre bazı ilaçlar kullanabilirsiniz

Bu haftada bebeğinizin yüz yapısında önemli değişiklikler var Dudaklar ve gözler giderek gelişimini sürdürüyor ve ağız açıp kapama hareketleri de başladı Gözler önceleri adeta bir balık gibi yüzün yanlarında yer alırlarken, artık giderek orta hatta yaklaşıyorlar

Barsaklar önceleri kordon içindeyken, karın içinde kendileri için oluşturulan boşluğa doğru ilerlemeye başladılar

Bebeğinizin bu hafta sonunda boyu 4 santimetre ve ağırlığı tam 4 gram!

10 Hafta

İşiniz masa başı işiyse dikkat etmeniz gereken önemli birkaç nokta var:

Sürekli oturmak dolaşım sisteminizi yavaşlatır Bu da basur, varis, ayaklarda aşırı şişme gibi istenmeyen durumların ortaya çıkmasını kolaylaştırır İki saatte bir ayağa kalkmalı ve en az 10 dakika dolaşmalısınız

Otururken, sandalyenin kenarının dizinizin arka kısmını "kesmemesine" özen göstermelisiniz Zira bu bölgeye en ufak bir bası bacağın alt kısmından kalbe dönen damarların yolunun engellenmesine neden olur

Bu gebelik haftasında artık bulantılarınız hafiflemeye başlar Bazı anne adaylarında ise bu şikayetler birkaç hafta daha aynı şiddette devam edebilir Doktorunuza danışarak aldığınız ilaçları kullanmaya devam edebilirsiniz

Gebelik hormonlarının etkisiyle bazı anne adaylarında kolay sinirlenme, huzursuzluk, keyifsizlik gibi ruhsal belirtiler ortaya çıkabilir Bunlar geçici belirtilerdir

Gebelikte kan hacmi %40-50 oranında artar Bu yüzden de başta hızlı gelişim gösteren memelerde ve vücut ağırlığınıza maruz kalan ayaklarınızda olmak üzere vücudunuzun çeşitli bölgelerinde toplardamarlar belirginleşmeye başlayabilir Bacaklarınızdaki damarların belirginleşmesi sizde mutlaka varis oluşacağı anlamına gelmez

Kilo alımı: Kilo alımı kadından kadına ve aynı anne adayında gebelikten gebeliğe önemli farklılıklar gösterir Gebelikte alacağınız toplam kilonun en önemli belirleyicisi gebelik öncesi kilo durumunuzdur Eğer sağlıklı beslenmenize rağmen beklenenden daha fazla kilo alıyorsanız bu daha çok su tutulumuna bağlıdır ve doğum sonrası bu kiloları vermeniz kolaydır Gebelikte asla diyet yapmayın
Düşük kilolu anne adayları tüm gebelik boyunca ortalama 15-20 kilo

Normal kilolu anne adayları ortalama 125-175 kilo

"Kilolu" anne adayları ise ortalama 75-125 alırlar

Çoğul gebeliği olanlarda ise kilo alımı daha da fazla olur (gebelik öncesi kilo durumuna göre değişmek üzere ortalama 125-25 kilo)

Bebeğinizin genital organları bu haftadan itibaren giderek belirginleşir

Bu hafta en önemli değişikliklerden biri bebeğinizin böbreklerinin idrar üretmeye başlamış olmasıdır Üretilen bu idrar amnios kesesi içine boşaltılarak amnios sıvısının sürekliliğini sağlar

Bu hafta bebeğinizin boyu 55 cm ve ağırlığı tam 6 gram!

Gebelikte kilo alımı konusunu asla bir takıntı haline getirmeyinEsas olan bebeğin gelişimi ve sizin genel sağlık durumunuzdur Size düşen görev, doktor kontrollerine düzenli olarak gitmek ve gereksiz kalori sağlayan yiyeceklerden uzak durmaktır

11 Hafta

Bel ağrısı şikayetleri yaşıyor musunuz? Gebelikte bel ağrısının en önemli nedenlerinden biri belinizi yanlış kullanmanızdır Büyüyen uterus ile birlikte ağırlık merkeziniz de öne doğru yer değiştirir ve siz gerekli tedbirleri almazsanız bu "yer değiştirme" ağrıya neden olur

İşte size birkaç öneri: Otururken, belinizin arkasıyla koltuğunuz arasında hiçbir boşluk kalmamalı İşyerinizde, evinizde, arabanızda oturduğunuz her yerde bu kural geçerlidir Koltuğunuz buna uygun değilse sürekli yanınızda bulundurduğunuz sert bir yastığı (bu katlanmış bir nevresim de olabilir) belinizle koltuğunuz arasına koyarak bu boşluğu doldurmalısınız

Bir şey almak için eğilirken bu işlemi belinizi bükerek değil, bacaklarınızı dizlerinizden bükerek yapmalısınız

Yatağınız ortopedik özellikler taşımıyorsa (ortopedik yatak, nispeten sert olan bir yataktır ve yattığınızda içine gömülmezsiniz) yatağınızı değiştirin

"Karnınız çıktıkça" bu belirginleşmeye direnmeyin Karnınızı içeriye çekerek gizlemeye çalışmak yerine bırakın dışarı çıksın ve büyüyen karnınızdan gurur duyun

Bu haftanın sonunda bebeğinizin organ gelişimi büyük ölçüde tamamlanıyor Bebeğinizin en hızlı geliştiği hafta bu haftadır

Bu gebelik haftasında bebeğinizin başı bacaklar hariç tüm vücut uzunluğunun yaklaşık yarısı kadardır Gözkapakları oluşmuş ve göz rengini belirleyen iris tabakası ortaya çıkmaya başlamıştır Bebekle plasenta arasındaki alışveriş de bu hafta içinde başlar

Bu hafta sonunda bebeğinizin boyu 7 cm ve ağırlığı tam 8 gram

12 Hafta

Uterusunuz artık pelvisten (pelvis uterusun ve diğer genital organların bulunduğu kemik çatınızdır), yukarı doğru hareket etmeye başlar Böylece mesane üzerindeki baskı ortadan kalkar ve sık idrara çıkma şikayetleriniz hafifler

Bulantılar bu haftadan itibaren artık azalmaya başlarlar ve yorgunluk şikayeti de azalır

Ancak bu haftalarda kan hacminin artmasına bağlı olarak baş ağrısı şikayetlerinizde artış ortaya çıkabilir

Bebeğin tüm organları artık oluşmuştur Bu haftadan itibaren yapısı ve işlevleri belirlenmiş olan organlar artık hacim olarak büyümeye başlarlar Parmaklarda tırnaklar ortaya çıkmıştır ve saç ve tırnaklar uzamaya başlar Barsakta peristaltik sindirim hareketleri başlamıştır

Bebeğiniz bu haftadan itibaren artık parmağını da emmeye başlar

Bu haftadan itibaren bebeğinizin kalp atışları 120-140/dk arasındadır ve doğuma kadar da bu hızda atmaya devam eder

Bu haftanın sonunda bebeğinizin boyu 7 cm ve ağırlığı tam 14 gram!

13 Hafta

Uterusunuz artık pelvisten (pelvis uterusun ve diğer genital organların bulunduğu kemik çatınızdır), yukarı doğru hareket etmeye başlar Böylece mesane üzerindeki baskı ortadan kalkar ve sık idrara çıkma şikayetleriniz hafifler

Bulantılar bu haftadan itibaren artık azalmaya başlarlar ve yorgunluk şikayeti de azalır

Ancak bu haftalarda kan hacminin artmasına bağlı olarak baş ağrısı şikayetlerinizde artış ortaya çıkabilir

Bebeğin tüm organları artık oluşmuştur Bu haftadan itibaren yapısı ve işlevleri belirlenmiş olan organlar artık hacim olarak büyümeye başlarlar Parmaklarda tırnaklar ortaya çıkmıştır ve saç ve tırnaklar uzamaya başlar Barsakta peristaltik sindirim hareketleri başlamıştır

Bebeğiniz bu haftadan itibaren artık parmağını da emmeye başlar

Bu haftadan itibaren bebeğinizin kalp atışları 120-140/dk arasındadır ve doğuma kadar da bu hızda atmaya devam eder

Bu haftanın sonunda bebeğinizin boyu 7 cm ve ağırlığı tam 14 gram!

--->: Gebelik & Sorunları frmacil sayfa 2iki --->: Gebelik & Sorunları

14 Hafta

İkinci trimester gebeliğinizde en çok rahat edeceğiniz dönemdir Gebeliğin erken dönemlerinde ortaya çıkan şikayetlerin önemli bir kısmı kaybolmuş ve vücut gebeliğe uyum sağlamıştır Yorgunluğunuz devam ediyorsa istirahat etmeye devam etmelisiniz

Gebelik hormonlarınız bu gebelik haftasında artık maksimum seviyeye ulaşmışlardır ve daha fazla artış göstermezler Bu da bulantılarınızın ve yorgunluk hissinizin kaybolacağı, kendinizi daha rahat hissedeceğiniz anlamına gelir

Bu gebelik haftasından itibaren progesteron hormonunun etkisiyle tüm düz kaslarda oluşan genel gevşeme barsak hareketlerinin de azalmasına neden olacağından kabızlık şikayeti ortaya çıkabilir

Büyüyen uterusun kalın barsak üzerindeki baskısı da bu şikayeti artırabilir Lifli besinlerden zengin beslenmeli, tuvalet ihtiyacınızı ertelememelisiniz Kabızlık şikayetiniz sizi çok rahatsız ederse doktorunuzun önerisine göre çeşitli ilaçları kullanabilirsiniz

Pratik öneri: Bir anne adayı için en güzel kahvaltı: cornflakes+yulaf ezmesi+süt+az miktarda şeker (süt yerine meyve suyu da olabilir) Bu karışım lif oranı yüksek (kabızlığa karşı oldukça etkili), B vitamininden zengin, süt kullanırsanız kalsiyum içeriği yüksek, meyve suyu kullanırsanız C vitamini içeriği yüksek bir karışımdır

Bu gebelik haftasından itibaren göğüslerinizde ve karnınızdaki toplardamarların daha da genişlemiş olduğunu fark edebilirsiniz Meme uçlarınız büyür ve rengi koyulaşmaya başlar Meme dokusu emzirme için yapmaya başladığı hazırlıkları hızlandırmaktadır

Bebeğiniz bu haftadan itibaren solunum yapma çalışmalarına hız verir Gözler ve kulaklar gelişimini sürdürmekte, boyun uzamaktadır Bebeğin başı daha da hareketlenmiş ve çenesine yaslanmış sabit pozisyonundan kurtulmuştur Bebeğiniz artık ellerini ve ayaklarını kendi isteğine göre serbestçe hareket ettirmektedir

Bebeğinizin kalp atışları bu dönemde doppler cihazı yardımıyla (dikkat: burada kastedilen doppler cihazı ultrasonda kullanılan doppler değil, kalp atışlarını duymaya yarayan ufak bir el aletidir) duyulabilir

Bu hafta sonunda bebeğinizin boyu 10 cm ve ağırlığı tam 45 gram!

15 Hafta

Uterusunuzu artık dışarıdan elle hissedebilirsiniz Elinizi karnınıza koyduğunuzda elinize top gibi, yumuşak bir kitle gelecektir İşte bebeğiniz buradadır Birkaç hafta içinde varlığını yeterince belli edecektir merak etmeyin Bu arada "kız mı? ; erkek mi?" soruları ve spekulasyonlar da çoğaldı muhtemelen Herkes ve özellikle de büyükleriniz farklı şeyler söylüyor

Bebeğinizin kemik ve kas dokusu bu gebelik haftasından itibaren biraz daha hızlı gelişmeye başlar Cildi bu haftada çok ince ve şeffaftır, ve cilt yüzeyinde belirgin damar yapıları izlenir Lanugo adı verilen ipeksi cilt tüyleri de bu haftadan itibaren gelişmeye başlar Bu tüyler 26 haftaya kadar varlığını sürdürür

Soldaki ultrasonda bebeğin yüzü ve göz boşluğunun içinde lens (mercek) yapısı görülmektedir

Bu gebelik haftasında yapılan bir ultrasonda erkek bebeklerin testis ve penislerinin görülmesiyle %100 doğrulukla cinsiyet belirlenebilir Ancak elbette gebeliğin daha ileri haftalarına kadar ve hatta bebek doğana kadar cinsiyeti belirlenemeyen bebekler de olabilir Bu, bir yandan bebeğin pozisyonuyla, öte yandan cinsiyetiyle (kız bebekler daha geç tanınır), ilgilidir

Su içiyorsunuz değil mi? Su, doku metabolizmasının vazgeçilmez bir öğesidir ve bu özellikleriyle aslında bir besin maddesi olarak görülebilir Günde en az 8 bardak su içmeye özen gösterin Bu miktar yaz aylarında artmalıdır

Pratik olarak söylemek gerekirse: idrar renginizin koyu sarı olması (enfeksiyon gibi bir sorun yoksa) suyu az içtiğinizin en önemli göstergesidir!

Bu hafta sonunda bebeğinizin boyu 12 cm ve ağırlığı tam 74 gram!

16 Hafta

Bu haftalardan itibaren yüzünüzde ve vücudunuzun güneşe maruz kalan bölgelerinde lekelenmeler oluşmaya başlayabilir Kanda artan östrojen hormonunun cilt rengini sağlayan pigment üretici hücreler üzerindeki etkisi nedeniyle oluşan bu lekelenmeler genellikle kalıcı değildirler Ancak cildin derin tabakalarında oluşmuşlarsa doğum sonrası giderilmeleri için ileri teknikler kullanılması gerekebilir

Güneşe çıktığınızda koruyuculuğu yüksek güneş kremleri kullanarak bu lekelerin oluşumunu büyük oranda engelleyebilirsiniz Bu lekeleri makyajla kapatmanızda bir sakınca yoktur

Damarlarınızdaki toplam kan miktarı tüm gebelik boyunca, gebelik öncesine göre %40-50 oranında artar Bu artış gebeliğin en erken dönemlerinde başlar ve 16 haftada hızlanır Kan miktarının bu kadar artmış olması burun tıkanıklığı ve burun kanaması gibi belirtilere neden olabilir

Artan kan hacmi büyüyen bebeğinizin ihtiyaçlarının karşılanması açısından önemlidir Bu nedenle kalbiniz daha çok çalışır Kalbi "sağlam" olan anne adaylarında kalbin daha fazla çalışması bir problem yaratmaz

Bebeğinizde nöral tüp defekti ve Down sendromu risk belirlemesi yapan Üçlü test, ideal olarak 16-18 gebelik haftaları arasında uygulanır

Bebeklerin bacakları artık kollarından daha uzundur ve uterus içinde bol miktarda yerleri olduğundan bol bol hareket ederler Bebeğinizin el ve ayak tırnakları da bu gebelik haftasından itibaren daha da uzar

Bu haftadan itibaren özellikle daha önceden doğum yapmış anne adayları bebeklerinin hareketlerini hissetmeye başlayabilirler Bebeğin kemikleri geliştikçe ve kasları güçlendikçe bu hareketler daha iyi hissedilecektir

Bu hafta sonunda bebeğinizin boyu 17 cm ve ağırlığı tam 110 gram!

17 Hafta

Uterusunuz göbek seviyenize ulaşmak üzere ve bunu elinizle hissedebilirsiniz Bebeğiniz bu haftadan itibaren önceki haftalara göre daha hızlı kilo almaya ve gelişmeye başladığından muhtemelen siz de biraz daha hızlı kilo almaya başlayacaksınız Bu döneme kadar anne adayları ortalama olarak 25-5 kilo alırlar

Geçen hafta üçlü testinizi yaptırmadıysanız bu hafta ya da en geç 18 haftanın sonuna kadar yaptırmalısınız

Üçlü testte risk çıkan anne adaylarına, ya da başka nedenlerle Down sendromu ve/veya nöral tüp defekti yüksek olan anne adaylarına 16-18 gebelik haftaları arasında amniosentez önerilir Bu, bebeğin içinde yüzdüğü sıvıdan bir enjektör yardımıyla bir örnek alınması işlemidir Bu sıvıda bebeğinize ait olan hücreler ve diğer bazı maddeler incelenerek kesin tanı konur

Bebeğin cilt altı yağ depoları bu gebelik haftasından itibaren hızla artmaya başlar Bebek ve plasenta bu haftada yaklaşık aynı boyutlardadır Ufacık kalp günde 30 litre kan pompalar Soldaki görüntü 17 gebelik haftasında bir bebeğin ayağını, Sağdaki görüntü ise yüz profilini belirgin olarak göstermektedir

Bebeğinizin emme, yutma ve göz kırpma refleksleri de bu gebelik haftalarında ortaya çıkar

Bebeğinizin hareketlerini hissettiniz mi?

Bu hafta sonunda bebeğinizin boyu 18 cm ve ağırlığı tam 150 gram!