İstiklal Marşımız Hakkında

İstiklâl Marşı Niçin Yazıldı?

Trablus garp, Balkan, Çanakkale, Yemen ve Millî Mücadele Bire dörtle, bire on arasında ve amansız bir dövüşDünyanın en güçlü devletleri üstümüze çullanmışAnadolu insanı masum bir ceylan Mehmetçik ise sanki can pazarında; cepheler ölüme koşu beldesi olmuş Her Mehmet göğsünü serhat, yüreğini kalkan yapmış Ama nereye kadar? Tarihin kanlı seyrine can borcumuzu, kan borcumuzu ödemişiz

İnsanın da bir tahammül gücü var Zor'u başarır, olağanüstüyü yaparsınız belki ama sürekli değil İşte söylemesi dilimize zor gelse de vakıa artık bir yılgınlık başlamıştır Bu yılgınlığın, tıpkı közün üstünden külün üflenip savrulduğu gibi atılması gerekmektedirYeniden bir kendimize geliş şarttır İnsanları heyecanlandıracak, gönülleri coşturacak; gözlerde damla damla yaşlar sıralayacak bir manevi atmosferin oluşturulması zaruridir Körükle basılan havanın demiri erittiği gibi, insanımızı "vatan, millet, bayrak, sancak istiklâl sevdası" gibi kutlu bir amaçta birleştirip, yüce bir potanın içerisinde tek yürek, tek beden olmuşçasına dirilten millî bir inkılâba ihtiyaç vardır

O zaman insanlar cephelerde yeniden ayyuka kalkar; herkes erkek kadın kız-kızan evlerinden düşmanla kavga için tekrar koşarlar

Bunu da ancak şiirin enfüsî, kelimelerin hikmet yüklü sıralanışıyla yapabilirdiniz

İşte İstiklâl Marşı bu amaçla yazdırılmak istenmiş ve yarışma açılmıştır

Yarışma Açılıyor

İşte o günlerde, "Genel Kurmay Başkanlığının" isteği üzerine, Millî Eğitim Bakanlığı 7 Kasım 1920'de gazetelere verdiği bir ilanla "İstiklâl Marşı için müsabaka açıldığını, güfte ve beste için 500'er lira mükafat konulduğunu bildirdi"

Yarışmaya katılan şiirler memleketin dört bir yanından gelmeye başlamış, beş yüzü aşmıştı

H Basri ÇANTAY şöyle devam ediyor:

Bu marşın M Âkif tarafından yazılmasını kendisine söylediğim zaman O:

– Ben ne yarışmaya girerim, ne de ödül alırım,cevabını vermişti

Ricalarımı tekrar ettikçe:

– Bırak yazsınlar Bu yaştan sonra yarışa mı çıkacağım Ayıp değil mi ? diyordu

Bir gün Meclis'te HSuphi Tanrıöver (Maarif Bakanı), beni gördü Dedi ki:

– Şimdiye kadar yarışmaya 500' den fazla şiir geldi(M Akif'in yazdığı dahil toplam 725) Gelen şiirlerin hiç birisini beğenmedim; İstiklâl Marşı'nı yazması için, Üstad'ı ikna edemez misin? diye sordu

– Âkif Bey müsabaka şeklini ve ikramiyeyi kabul etmiyor Eğer buna bir çare ve şekil bulursanız yazdırmaya çalışırım Düşündü:

– Dur, dedi; ben kendisine bir tezkire yazayım Arzusuna tabi olacağımızı bildireyim Fakat bunu kendisine siz veriniz

Bundan sonraki gelişmeler ise şöyle oldu:

Meclis'te Âkif'le yanyana oturuyoruz Çantamdan bir kağıt parçası çıkarıp ciddi ve düşünceli bir tavırla sıranın üstüne kapandım

– Neye düşünüyorsun Basri?

– Mani olma işim var!

– Peki, bir şey mi yazacaksın?

– Evet

– Ben mani olacaksam kalkayım

– Hayır! Hiç olmazsa ilhamından ruhuma bir şey sıçrar

– Anlamadım

– Şiir yazacağım da

– Ne şiiri?

– Ne şiiri olacak, İstiklâl şiiri Artık onu yazmak bize düştü!

– Gelen şiirler ne olmuş?

– Beğenilmemiş

– (Üzüntüyle) Ya!?

– Üstad bu marşı biz yazacağız

– Yazalım ama şartları berbat!

– Hayır şartları filan yok Siz yazarsanız müsabaka şekli kalkacak

– Olmaz, kaldırılamaz, ilan edildi

– Canım Vekâlet buna bir şekil bulacak Sizin Marş’ınız yine Meclis'te kabul edilecek Güneş varken yıldızı kim arar?

– Peki bir de ikramiye vardı

– Tabi alacaksınız!

– Vallahi almam!

– Yahu latife ediyorum Onu da bir hayır kurumuna veririz Siz bunları düşünmeyin

– Vekalet kabul edecek mi ya?

– Ben H Suphi Beyle görüştüm Mutabık kaldık Hatta sizin namınıza söz bile verdim!

– Söz mü verdiniz, söz mü verdiniz?

– Evet!

– Peki ne yapacağız?

– Yazacağız!

(Buradaki yazacağız sözünden muradın, Âkif'e hitaben "Yazmalısın!" manasında söylendiği gayet açıktır)

Tekrar tekrar "söz verdin mi?" diye sorduktan ve benden aynı kati cevapları aldıktan sonra, elimdeki kağıda sarıldı Kalemini eline aldı Benim daldığım yapma hayale şimdi o gerçekten dalmıştı

Aradan bir iki gün geçti Sabahleyin erken Üstad bizim evde Marşı yazmış, bitirmiş

Mehmet Âkif neden yarışmaya katılmadı ?

Mehmet Akif'in Evi

Mehmet Âkif, o sırada Burdur Mebusu olarak Millet Meclisi'nde bulunmasına rağmen, bu müsabakaya acaba neden katılmamıştı?

Bunun iki sebebi vardı zannederim Gerçi her iki sebep de müsabaka ile ilgilidir Birincisi, şiirin karşılığında verileceği bildirilen mükâfat idi Âkif böyle millî bir vazife için para alınmasını doğru bulmuyor, hele kendisine hiç yakıştıramıyordu Üstelik ne kadar halisane duygularla katılırsa katılsın, yarışmaya para için katılmış şüphesini daima üzerinde hissedecekti Ona çok ağır gelen böyle bir baskının altında, tavizsiz ve mert gönlünün duygularını gereği gibi kağıda dökebilmesi mümkün değildi

İkincisi ise, Mehmet Âkif, artık umuma ilan edilen ve her önüne gelenin iştirak edeceği, biraz çocukça gibi görünen bir yarışmaya çağrılacak adam değildi Âkif, o zamana kadar, Safahat'ın 7600 mısra tutan ilk beş kitabını yayınlamış ve bu şiirleriyle büyük bir millî şair olduğunu ispatlamış durumda bulunuyordu Kendisinin bu yüksek mevkii, edebiyat üstadı Recaizade Mahmut Ekrem tarafından, daha Balkan Harbi sırasında açıklanmış ve Üstad Ekrem, Âkif'e Memleketin bir Millî destana ihtiyacı vardır Onu ancak siz yazabilirsiniz Âkif Bey diyerek, kendisini tanıyanlar için çok mühim bir istekte bulunmuştu Şimdi bu seviyede olan bir büyük şairin, adeta çoluk çocuk denilebilecek yüzlerce heveskarla birlikte yarışa çağrılması, elbette uygun birşey değildi

Maarif Vekâleti müsabaka için bir heyet seçmişti Doktor Şair Hüseyin Suat, Bursa Mebusu Şair Muhittin Baha, onlar bu heyette bulunacaklardı Ancak onlar da birer istiklâl marşı yazıp vermişlerdi Sonradan Âkif'in marş yazacağını duyunca ikisi de şiirlerini geri aldılar ve heyete girdiler

Âkif'in İstiklâl Marşı şiiri ilk defa 17 Şubat 1337(1921) tarihinde, Ankara da Sebilü'r-Reşad dergisi'nde yayınlandı Bu ilk yayınında beşinci kıtasındaki "uğratma" kelimesi "bastırma" şeklinde iken, sonradan M Âkif Bey tarafından "uğratma" şeklinde değiştirilmiştir

Bunun dışında İstiklâl Marş’ımızın ilk metni ile sonrakiler arasında hiç bir fark yoktur

Nihayet Marş Büyük Millet Meclisi'nde M Âkif de sırasında

H Suphi Bey, kürsüde İstiklâl Marşı'nı okudu

Meclis alkış tufanları arasında çalkalanıyordu O gün, görüşmelerle geçti Marşın esas kabulü 12 Mart 1337 tarihinin ikinci celsesinde oldu

Ne kadar ibretli bir durum ki İstiklâl Marşı şairi tevazuundan kendi Marşı'nı kürsüden okumuyor Bu görevi H Suphi Bey yerine getiriyor

Yine ne kadar ibretli bir durumdur ki, M Âkif'in şiiri, Millî Marş olarak kabul edilirken şairi, sıkılarak salondan dışarı fırlamış, cümle kapısından çıkmış, hatta caddeyi boylamıştı Konulan ödülü de almamış, çek'ini yoksul kadınlara ve çocuklara örgü işleri öğretmek üzere açılan "Daru'l-Mesai" adındaki iş yurduna bağışlamıştı

Sözün burasında şu hakikati belirtelim; O günlerde bir memur maaşı 75 liradır ve 10 lira zenginlik ölçüsü sayılmaktadır

Bir başka ibretli hâle bakın ki, Âkif ödül olarak verilen 500 lira gibi o gün için büyük bir değer taşıyan parayı almadığı günlerde, paltosu olmadığı için sokağa ya ödünç bir palto ile veyahutta ceketle çıkmak durumunda kalıyordu


Âkif, İstiklâl Marşı konusunda çok hassastı Birkaç gazeteci, ölümünden kısa bir süre önce ziyaretine gittiler Söz İstiklâl Marşı'ndan açıldı

İstiklâl Marşı denince Üstadın gözleri büyümüş ve parlamıştı Hastabakıcının yardımıyla doğruldu, anlatmaya başladı:

İstiklâl Marşı O günler ne samimi, ne heyecanlı günlerdi! O şiir, milletin o günkü heyecanının bir ifadesidir Binbir facia karşısında bunalan ruhların, ızdıraplar içinde halas dakikalarını beklediği bir zamanda yazılan o Marş, o günlerin kıymetli bir hatırasıdır O şiir bir daha yazılamaz Onu kimse yazamaz Onu ben de yazamam Onu yazmak için o günleri görmek, o günleri yaşamak lâzım O şiir artık benim değildir O, milletin malıdır Benim millete karşı en kıymetli hediyem budur

İstiklâl Marş’ımız, bizim âdeta tarihimizdir Geleceğimizin bir aynası ve bütün milletimizin iman ve ahlakta son gayesi olan temel esasların bir özüdür

Büyük Âkif, milletinin ruhunu okumuş ve onu sanki taşa kazırcasına yazarak, bir anıt gibi gözler önüne dikmiştir

Edebi açıdan İstiklal Marşı

İstiklâl Marşı 41 mısradır Aruz vezninin Fe'ilâtün/ Fe’ilâtün/ Fe’ilâtün/ fe'ilün, kalıbıyla yazılmıştır

1- BİRİNCİ KIT'A

Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen alsancak;
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak
O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;
O benimdir, o benim milletimindir ancak

1 Kıtanın Manası:

Ey Milletim yasa düşme; Allah'tan ümidini kesme; Endişelenme Batı ufkunun gurup haline bakarak hüzünlenme Akşam ufkunun şafak kızıllığı sönebilir; bir alev, bir ateş gibi parlayan alsancağım milletimin son ferdi kalana kadar emin ve korkusuzca dalgalanacaktır; asla sönmeyecektir

Âkif, 3 ve 4 mısralarda, Türk Milletinin istiklâline sarsılmaz imanını korkunç gök gürültüleri gibi haykırıyor Bayrağın semalarda dalgalanışını Türk milletinin varlığı, kaderi ve talihiyle aynı görüyor Bir imanı, bir hükmü haykırıyor: Milletimiz var oldukça, Bayrağımız göklerde nazlı nazlı dalgalanmaya devam edecektir

2- İKİNCİ KIT'A

Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl!
Kahraman ırkıma bir gülNe bu şiddet, bu celâl?
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helal;
Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklâl

2 Kıtanın Manası

MÂkif, İstiklâl Marşı'nın tamamında inanmış adam, vefalı insan görüntüsünden asla taviz vermemiştir Bu inanmışlık ve samimiyet içerisinde bir canlıya seslenir gibi Bayrağa seslenir

Ey benim güzel Bayrağım, ey benim hilal kaşlım! Öyle dargın gibi kaşlarını çatma Senin kaşlarını çatman, bu Milleti derinden yaralar, üzer Hem niçin bize kızmış gibi bakıyorsun?

Senin Millete güleryüz göstermen hayat verir, canlılık, dirilik verir Bu Millet buna layıktır

Benim kahraman milletim hürriyet uğruna oluk oluk kan döktü Gerekirse bundan sonra da döker Hem benim Milletim Bayrağına renk olarak sadece al kanının rengini uygun görmüştür Milletimin uğruna baş koyduğu, can verdiği, İstiklâl simgesi olan Bayrak Milletime gülmezse, Millet de kanını helal etmeyecektir Bu fedakarlığa karşılık senden sadece güleryüz bekliyoruz

İstiklâl ve bağımsızlık, Allah'tan başka mabut tanımayan Milletimin Hakkıdır Bundan asla şüphe edilemez

***

Şubat 1921 Taceddin Dergahı'nda merdivenden çıkınca hemen sol taraftaki küçük odada, rafta idare (küçük gaz lambası) yanmakta; yer yatağında yatmakta olan Mehmet Âkif uyanmış, kağıt arıyor Yok Eline geçirdiği kurşun kalemle yer yatağının sağındaki duvara dönmüş; pınar gibi ilham fışkıran imanlı bağrından çıkan, Türk'ün tarihini ve ebedi geleceğini bir mısrada anlatan kıtayı yazıyor Sabah namazı ezanına kalkan oda komşusu Hafız Bekir Efendi (Konya mebusu) M Âkif'i elindeki çakısı ile duvardaki (kağıda aldığı) kıtayı kazırken görüyor

3- ÜÇÜNCÜ KIT'A

Şairin, Bayrağımıza yönelip, kurban olayım diye başlayan ikinci dörtlüğünden sonra, 3 kıt'ada bir meydan okuma görülüyor

Bu kıt'ada benzeyen de benzetilen de yapmacık değil, sade, samimi tabii ve doğaldır

Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!
Kükremiş sel gibiyim: Bendimi çiğner, aşarım;
Yırtarım dağları, enginlere sığmam taşarım

3 Kıtanın Manası:

Bu Millet tarihin her döneminde hür yaşamış, bundan sonra da hür yaşayacaktır Bu Milleti esarete teşebbüs, çılgınlığın ta kendisidir Böyle bir şeye tevessül edenin ahvaline şaşarım! Çünkü o bu hareketinden dolayı başına gelecekleri düşünemeyecek kadar çıldırmış biri yahut birileri olmalıdır

Kükremiş azgın suların hiç bir sed tanımadan önündeki engelleri çiğneyip aştığı gibi, ben de değil mahkum olmak; gerekirse dağları yırtar enginlere sığmam taşarım

Bir başka açıdan

Ben ezelden beridir hür yaşadım diyerek bir mısranın yarısına, sanat kudreti ile ikibin beşyüz senelik Türk tarihini sığdırıyor "Hür yaşarım" diyerek Türk'ün hür yaşamak karakterini, azmini ve sonsuza kadar ebediyyen hür yaşayacağını; geleceğini haykırıyor Böyle bir milleti esir etmeyi hayal edenlere şaşılır

3 Mısrada Türk'ün kuvveti, kudreti ve haşmeti vardır Hürriyetine mani olan, sed çeken her şeyi ezecek bir sel gibidir Zaten Orta Asya'dan Altay Dağları'ndan Tuna Boyları'na akan bir sel gibidir

4 Mısrada, tarihte dağ yırtmış olmanın kudretini, gururunu yani: Ergenekon Türklerini, Ergenekon Destanını hatırlatır Ezcümle, tarihin ilk devirlerinden beri hür yaşayan Türk, ebediyen de hür yaşayacaktır Buna mani olmak isteyenleri dağları yırtan kuvveti ile sel gibi ezer, aşar

***

4- DÖRDÜNCÜ KIT'A

Garb'ın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar;
Benim îman dolu göğsüm gibi serhaddim var
Ulusun, korkma! nasıl böyle bir imanı boğar;
"Medeniyyet!" dediğin tek dişi kalmış canavar?

4 Kıtanın Manası:

Batı çelik zırhlı bir duvar misâli bütün âfâkı doldurmuş üstümüze geliyor

Püfff! Bunda telaş edecek ne var ki? Çünkü bu vahşi saldırılara karşı benim öylesine güçlü ve emin bir sığınağım var ki bunu, Batı âleminin hafsalası dahi almaz Bu sığınak, bu serhad iman dolu göğsümdür

Medeniyyet denilen sahte, yalancı, vahşi, saldırgan ama gerçekte güçsüz canavar, ulusun dursun Sonu yaklaşmış olan bu canavar, Milletimin göğsündeki imanı boğmaya yetmeyeceği gibi, onun gebermesi Milletimin eliyle olacaktır

Bir Sanat İnceliği

Çoğu insanımız eski yazıyı bilmez Eski yazıda (Osmanlıca yazıda) iki türlü "n" harfi vardır Biri "nin" harfi ile yazılır, diğeri "kef (nazal n)" ile yazılır Şair gerektiğinde "nun" kullanmış, gerektiğinde "kef (nazal n)" kullanmış Bu kıtanın üçüncü mısrasında geçen "ulusun" kelimesinin sonuna "nun" koymuş; emir verildiği zaman "nun" kullanılır

Sen görevlisin, sen hastasın gibi kelimelerde "kef" yani nazal n kullanılır Burada ise (ulusun kelimesinde) "nun" kullanmıştır Yani burada tevriye sanatı yoktur Buradaki kelimenin sonuna "nun" koymak suretiyle: bırak o "ulumak fiilini işlesin" denmek istenmiştir

Bir Başka Açıdan

Ulusun: Kelimenin kökü: hayvanlar için kullanılan -ulumak-fiilidir İstilacı, sömürgeci, saldırgan, sahte "medeniyet" yaptığı vahşiliklerden canavara: Silahları ile çıkardığı seslerde hayvan ulumasına benzetilmiş Zaten ulumak, boğmak ve canavar kelimeleri arasında uygunluk var

Okunuşu: "Ulusun" sözünü okurken, ayaklarımızın altında, ölmek üzere uluyan bir köpeğe hitab ediyormuş gibi küçük gören, aşağılayıcı, hakaretli bir sesle okunmalıdır

"Medeniyet": Rahmetli M Âkif, şiirlerinde manasını, esas anlamından düşük gördüğü kelimeyi "tırnak" işareti içinde kullanmıştır Burada, yukarıda arzettiğim sahte medeniyeti kasdettiği için böyle yazılmıştır M Âkif asla medeniyyete düşman değildi Bilakis, geriliğin düşmanı idi

İlim ve çalışma tavsiye ediyordu Körü körüne Avrupa hayranı olmayın, batının sadece ilmini tez elden alın diyordu

****

5- BEŞİNCİ KIT'A

Ve bir sesleniş:

Arkadaş! yurduma alçakları uğratma sakın;
Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın
Doğacaktır sana va'dettiği günler Hakk'ın
Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın

5 Kıt'anın Manası:

Arkadaş!

Şehidler beldesi Yurduma, hain düşmanın girmesine fırsat verme Sen düşmanı kovmak için gerekirse şehid olmayı göze alır, canını siper edersen, Allah vaadettiği zaferini sana verecek, Seni düşmanlarına galip getirecektir

Hem bu zafer günleri öylesine yakın ki Kimbilir? Belki yarın, belki de ondan daha yakın bir zamanda o zaferi göreceksin

****

6- ALTINCI KIT'A

Şair, bu kıt'ada vatan denen toprağın kutsallığını hatırlatır ve şöyle seslenir:

Bastığın yerleri, "toprak!" diyerek geçme, tanı!
Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı
Sen şehîd oğlusun, incitme, yazıktır, atanı;
Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı

6 Kıt'anın manası:

Bastığın yerleri toprak sanarak yürüyüp gitme Bu toprağın altında bin yıldır bu beldeleri vatan yapmak ve vatanını savunmak için çarpışmış bu uğurda şehid olmuş sayısız insan yatıyor

Onların kimi senin baban, deden Soy kütüğünden geriye doğru gidersen hiç şüphen olmasın, bu topraklar altında hem de çok yakınlarının şehid olarak yattığını göreceksin

Bu toprakları ataların gibi koruyamazsan yazık olur Hem onları da üzmüş olursun

Bütün dünyaları alsan dahi bu Cennet vatanı, veremezsin; vermemelisin

Bir Başka Açıdan

Şehid: Dini, vatanı, milleti ve namusu için savaşarak veya vazife başında canını veren (ölen) Müslüman Askerlikte en yüksek mertebe şehitliktir

Dünyada Türk Milleti kadar vatanı için şehid veren başka bir Millet yoktur Vatanımızın her karış toprağı şehidlik olduğu gibi, Vatanımızın dışında da 42 yerde Türk Şehitliği vardır

MÂkif, -Çanakkale Şehidlerine- şiirinde Şehid'e manevi türbe kurmuştur Tarihe sığdıramamış, bu taşındır diyerek kâbeyi başına dikmiş, mor bulutları türbesine tavan diye çatmış, Yedi Kandilli Süreyya'yı uzatmış; tüllenen mağribi akşamları yarasına sarmış ve:

– Yine birşey yapabildim diyemem hatırana

Ey şehid oğlu şehid! İsteme benden makber

Sana ağucunu açmış duruyor Peygamber, diyerek Şehid'in büyüklüğünü anlatmıştır

****

7- YEDİNCİ KIT'A

Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki fedâ?
Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan, şühedâ!
Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Hüdâ
Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüdâ

7 Kıt'anın Manası:

Bu Cennet Vatanın uğrunda nice canlar şehid oldu Toprağın altı öylesine şehid doludur ki, eğer mümkün olsa da toprağı sıksan her taraftan şehidler fışkıracak

Yarabbi! Canımı, sevdiklerimi, bütün varımı al; Fakat benim vatanımı elimden alma Beni vatanımdan ayrı koyma

Bir Güzel Tesbit:

Hiç birşeyim olmasa da vatanımın toprağında yatmak bana yeter (Bu mısralar Oğuz Han'ı hatırlatır Oğuz Han, düşmanlarının isteğine göre atını, silahını, en yakınlarını verir Ama iş çorak bir toprak, vatan parçasına gelince vermez Türklerle, Çinliler harp eder ve Türkler Çin ülkesini baştan başa zaptederler)

****

8- SEKİZİNCİ KIT'A

Bir hatırlatma! Bu kıt'a okunurken bağrılmaz Öyle ya; bize şah damarımızdan daha yakın Allah'a dua edilirken nasıl bağrılır? Burada bir yalvarma, bir istek var Bu da yumuşak, titrek, hafif bir sesle, yalvarırcasına, gözyaşları içerisinde, O yüce Yaratıcı ile fısıldaşıyormuş gibi:

Rûhumun senden İlahi şudur ancak emeli:
Değmesin ma'bedimin göğsüne nâ-mahrem eli;
Bu ezanlar ki şehâdetleri dînin temeli
Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli

8 Kıt'anın Manası:

Yarabbi! Bizler vatanımız için ölüyoruz; Senden son dileğimiz vatanıma düşman girmesin Mabedime pis elini değip, pis ayağıyla basmasın Şehadetleri dinimin temeli olan bu ezanlar, benim vatanımın üstünde senin adını yükseltsin

(Dinin temeli olan kelime-i şehadet ezan içerisinde geçmektedir)

Bir Başka Açıdan…

Bitişikteki Taceddin Camii'nde ve diğer camilerde hazin hazin sabah ezanı okunmaktadır Bu ezanlar susacak mıdır?

MÂkif, Yüce Allah'a ellerini açarak milletinin ağzından, bütün vücudu titreyerek niyazda bulunuyor

Bütün Milletin, Mehmetçiğin tek arzusu kendileri şehid de olsalar; yeter ki vatana düşman girmesin, ma'bedlerimizin göğsüne onların kirli elleri ve ayakları değmesin Türk Müslümandır Dünyaya gelen Türk'ün ilk kulağına giren ses, Ezan sesidir Ezandan sonra kulağına adı söylenir Türklüğün ve Müslümanlığın damgasını taşıyan güzel Camilerimizdeki zarif minarelerden günde beş defa yükselen ezan sesleri Cenab-ı Allah'a ulaşır

****

9- DOKUZUNCU KIT'A

O An

Dualar sanki kabul olmuştur Memleket kurtulmuştur İstiklâl ve hürriyet yeniden gelmiştir ve sanki o an yaşanır, onun hazzı içerisinde de dokuzuncu dörtlük seslendirilir; sanki kabul olmuş gibi; memleket ve millet kurtulmuş gibi

O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım;
Her cerîhamdan, İlâhî, boşanıp kanlı yaşım,
Fışkırır rûh-i mücerred gibi yerden na'şım!
O zaman yükselerek Arş'a değer, belki, başım

9 Kıt'anın Manası:

Yarabbi! Vatanım ve senin dinin uğrunda canlarını veren biz şehidlerin son dileklerini kabul buyur

Bu dileğim vatanımın hür, Milletimin mü'min kalmasıdır Bu dileğimi kabul edersen, işte o zaman eğer başıma dikilmiş bir mezar taşım varsa o bile sevinçten secdeye kapanır Sevinç gözyaşlarım, savaşırken, döğüşürken aldığım yaralardan boşanır Ve yine o zaman benim ruhum yerden yükselerek şehidler makamına gönül huzuruyla gidebilecektir

10- ONUNCU KIT'A

Şair bir önceki kıt'ada "arşa değer belki" derken "belki" kelimesini, "eğer layıksan" anlamında kullanmaktadır Başım arşa değmeye layıksa ben oraya yükselirim

Son beşlik huzur içinde, mutluluk içinde, saadet içinde ve fakat akla gelen bir kötü ihtimal de hesaba katılarak tamamlanıyor Artık istiklâl hak edilmiştir Onun için şair şöyle seslenir

Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl!
Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl
Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl:
Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet;
Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklâl

10 Kıt'anın Manası:

Ey benim, şanlı Bayrağım! Artık sen de sabah şafakları gibi dalgalan Artık senin uğrunda dökülen kanlarımızın hepsi de sana helal olsun

Ebediyyen sana ve milletime esaret yoktur Bugüne kadar nasıl hür yaşadınsa, bundan sonra da hür yaşayacaksın Hür yaşamak senin hakkındır

Artık Allah'a tapan milletim için de İstiklâl hak edilmiş ve kazanılmıştır

Bir Başka Açıdan

Şubat 1921'de, İstiklâl Marşı'mızın yazıldığı günlerde, Yurdumuz düşman işgali altında inlemektedir Kuvvetlerimizin üç misli silaha ve imkânlara sahip olan Yunan kuvvetleri Ankara'ya doğru yürümekte; Polatlı'dan düşmanın top sesleri duyulmaktadır Meclis'in Kayseri'ye nakli düşünülmektedir(10 Ocak 1921) I İnönü Harbi başlayalı beş hafta olmuştur Büyük taarruza ve Yunan'ın denize dökülmesine 18 ay ve 18 gün vardır Ama bu kadar zaman önce ve bu kadar zor ve ümitsiz bir durumda; M Âkif, son kıt'ada Millî Mücadele'nin kazanılacağını, kesin zaferin -Ebedî İstiklâl'in müjdesini verir Artık ikinci kıtadaki gibi hilal çehresini, kaşını çatmıyor, naz etmiyor Zafer kazanılmış- şanlı hilal- olmuştur 1 Kıt'adaki karanlığı haber veren şafağın yerine aydınlık güzel günleri haber veren gittikçe aydınlanan, huzurlu Sabah Şafağında, hür ufuklarda şanlı hilal ebediyyen dalgalanmaktadır Artık milletimizin sevgilisi Bayrağı, güldüğüne göre (7 mısrada helal olmaz dediğimiz kanımızı) onun için döktüğümüz kanları da helal ediyoruz Bayrağımız ve milletimiz, ezelden beri olduğu gibi, ebediyete kadar birbirinden ayrılmayacak ve yok olmayacaktır

Tarih boyunca olduğu gibi bu defa da kahraman milletimiz yüce Allah'a olan iman ve ümidiyle mücadele etmiştir O'nun adıyla canını vermiştir Ezanları susturmamıştır O halde Yüce Allah'tan Kur'an'ı Kerim'de vaadettiği zaferleri ve İstiklâl'i hak etmiştir Bayrağımızın ebediyen hür dalgalanmak hakkıdır Yüce Allah'a iman eden milletimizin de İstiklâl ebediyyen hakkıdır

Arkadaşlar bugün 12 Mart İstiklal Marşının kabul yıldönümü olması münasebetiyle buraya aşağıdaki yazıyı ekliyorum Saygılar


Mehmed Âkif'e niçin istiklâl Marşı'nı Safahâtı'na koymadığı sorulduğunda o büyük insan:

"O benim değildir Ancak milletimindir" diye cevapta bulunmuştu Aynı zamanda müsabaka için ayrılan (500) TL o zaman fakir çocuk ve kadınlara örgü öğretmek, bir geçim sağlamak emeliyle teşekkül etmek üzere bulunan Darü'l Nisaiyye'ye teberru etmiştir

Yakın arkadaşlarından, Ankara Baytar Müdürü'nün anlattığı palto hikâyesine göre Millî Mücâdele sırasında Ankara Baytar Müdürlüğünde bulunmuş olan bir zât Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi konferans salonundaki bir konuşmasında şöyle demişti:

Mehmed Âkif'in giyecek bir paltosu yoktu Tâceddin Dergâhi'ndan Büyük Millet Meclisi'ne kadar paltosuz olarak yaya giderdi O zamanlar Ankara'nın soğuğu çok şiddetli idi Ben daireme gelir, paltomu Mehmed Âkif'e gönderirdim O da giyer Meclise giderdi, İstiklâl Marşı için verilen parayı geri vermesinden dolayı kendisine, Mehmed Âkif üzerinde bir palton yok, verilen parayı da almazsın, dedim Bunun üzerine, bana darıldı, paltomu da kabul etmedi O soğuklarda paltosuz olarak Büyük Millet Meclisine gitti, geldi

Mehmed Akif'in buna benzer şahsına has daha birçok meziyetleri vardır Dürüsttür, hattâ Harb-i Umûmî içinde kardeşinin evinde çayı şekerle içtiklerini görünce, milletin yemediğini siz nasıl yiyorsunuz, demiş ve bir müddet kardeşinin evine bile gitmemiştir

Mehmed Âkif'in rahatsız bulunduğu Alemdağı'nda son günlerde içlerinde Târık Us'un da bulunduğu bir grup üstadın ziyaretine gitmişler, Mehmed Âkif bitkin bir hâlde yatağında yatıyordu Konuşma esnasında söz İstiklâl Marşı'na intikâl ettirilmiş, gelen ziyaretçilerden biri:

— Acaba İstiklâl Marşı yeniden yazılsa daha iyi olmaz mı? demiş, bu söz üzerine yatağında bitkin bir hâlde yatmakta olan Akif; birdenbire başını kaldırmış ve ona:

— Allah bir daha bu millete İstiklâl Marşı yazdırmasın!
Evet:
— Allah bir daha bu memleketin, bu milletin istiklâlini tehlikeye düşürmesin! Bir daha onu istiklâl Marşı yazmaya mecbur etmesin, sözüyle ziyaretçileri susturmuş, o büyük insanın ne demek istediği herkes tarafından anlaşılmıştı

Büyük insan Mehmed Akif Ersoy, mezarına milleti için yazmış olduğu istiklâl Marşı'yla konulmuştur Tarihte kendi eseriyle gömülen ilk bahtiyar ölülerden biri de şüphesiz Mehmed Âkif Ersoy olmuştur


MECLİSTE - Tezkere

Konu ilk kez 26 Şubat 1921'de, marşın gazetelerde ilk yayınından 9 gün sonra Meclis'e gelmiştir Bakanlıktan gelen yazının görüşüldüğü ve seçilen marşların bastırılarak meclis üyelerine dağıtılmasının kararlaştırıldığı görüşmenin tutanağı aynen şöyledir:

İstiklâl Marşı Hakkında Maarif Vekâleti'nden Mevrut Tezkere;

REİS - Efendim, evrakı varideye başlıyoruz İstiklâl marşı hakkında Maarif Vekâleti'nden mevrut tezkereyi tensip buyurursanız Maarif Encümeni'ne gönderelim

HAMDl NÂMIK B (İzmit) - Reis Bey müsaade buyurun, bunun içinde Maarif Encümeni'nden bir zatın da bir marşı vardır

YAHYA GALİP B (Kırşehir)-Efendim İstiklâl Marşı hakkında Maarif Vekâleti'nden gönderilen parçaları tabettirelim

REİS - Efendim, Maarif Encümeni'ne gönderiyoruz Rüfekayi kiramdan edebiyata merakı olanlar, e'debiyatta ihtisası olan zeval lütfen toplansın, tetkik etsinler

YAHYA GALİP - Tabedilsin, biz de bir defa görelim

BESİM ATALAY B (Kütahya) - Maarif Encümeni toplansın Mütalâa edelim Şûaraya yazılsın, herkesin mütalâaları alınsın efendim Mevzuu müzakere olmak için bir tanesinin intihabı lâzımdır, o da tabedilir

HAMDİ NÂMIK B (İzmit) - Malûmu âliniz Maarif Encümeni'nin Reisi Mehmet Âkîf Bey'in de bir şiiri vardır Onun için ayrıca bir encümen intihabını teklif ederim

HASAN BASRİ B (Karesi) - Mehmet Akif o zilleti irtikâp etmez, katiyen ona tenezzül etmez (Gürültüler)

HAMDİ NÂMIK B - Fakat Maarif Encümeni'nin reisidir, bitaraf olmak lâzım gelir (Gürültüler)

REİS - Encümenden geldikten sonra müzakere edersiniz efendim (Gürültüler)

HAMDİ NÂMIK B - Öyle Maarif Encumeni'yle olmaz, bunu erbabı ihtisastan mürekkep bir encümen tetkik etsin

REİS - Maarif Enc ümeni'ne havalesini kabul edenler lütfen el kaldırsın

BESİM ATALAY B - Olamaz, erbabı ihtisastan müteşekkil bir encümen ister

REİS - Tab'ı tevziini kabul edenler el kaldırsın İndiriniz ellerinizi, aksini kabul edenler el kaldırsın Tab ve tevzi edilecektir


Tartışmanın özeti, ertesi günkü Hakimiyeti Milliye'nin "Büyük Millet Meclisi" sütununda şu cümlelerle verilmiştir:

"Bade [sonra], evrak-ı varidenin müzakeresine başlandı Maarif Vekâleti'nden gelen istiklâl marşları, Maarif Encümeni'ne havale edilecekken, encümen reisinin de bir marşı olduğu için tabedilerek heyet-i umumiyece tetkiki karargir oldu"


İlk görüşmeden 3 gün sonra, l martta konu yeniden Meclis'e geldi O gün ikinci çalışma yılı açılıyordu Mustafa Kemal, ö nemli bir konuşma yaptı Kurtuluş kavgasının içinde bulunduğu zorluklar ve geleceğe, zafere olan güven dile getirildi Mustafa Kemal'in başkanlığı altında devam eden görüşmelerde Mazhar Müfit Bey'in teklifi üzerine ordu kumandanlarına, Ertuğrul Mebusu Mustafa Kemal Bey'in teklifi üzerine de Müdafaa-i Hukuk cemiyetlerine birer teşekkür yazısının gönderilmesi kararlaştırıldı

Karesi Mebusu Hasan Basri Bey'in teklifi üzerine de Hamdullah Suphi Bey, İstiklâl Marşı'nı kürsüden okumuş ve bu arada marşlardan hangisinin seçilmesi gerektiği konusunda görüşünü de açıklamıştır


Buna ilişkin görüşmelerin tutanağı aynen şöyledir:

Karesi Mebusu Hasan Basri Bey'in, İstiklâl Marşı güftesinin Hamdullah Suphi Bey Tarafından Meclis Kürsüsünden Okunmasına Dair Takriri:

REİS PAŞA - Efendim; İki takrir vardır, arkadaşlardan Basri Bey'in Hamdullah Suphi Beyefendi'nin İstiklâl Marşının kürsüden okunmasına dair teklifleri var

MUHİDDİN BAHA B (Bursa)- Hangi İstiklal marşı Basri Bey söylerler mi?

BESİN ATALAY B (Kütahya)- Daha kabul edilmedi efendim, bir encümen teşekkül edecekti

HASAN BASRİ B (Karesi)- Maarif Vekâleti'nce yedi tanesi intihap edilmiş, bunlardan herhangi birisi okunsun

REİS PAŞA - Maarif Vekâleti'nce intihab edilmiş olanlardan birisinin kıraati tensib ediliyor

MUHİDDİN BAHA B (Bursa) - Hamdullah Subhi B, Basri B hangisini isterlerse okusunlar

REİS PAŞA - Efendim Basri Bey'in bu teklifini kabul buyuranlar lütfen ellerini kaldırsın Kabul olunmuştur, efendim

REİS - Hamdullah Suphi Beyefendi buyurun (Şimdi gelir sesleri) Maatteessüf bu dakika için tehir ediyoruz Geldikleri zaman söyleriz

MECLİSTE - İlk Okunması

Saruhan Mebusu Reşat Bey'in, Celse Sonunda Karesi Mebusu Abdülgafur Efendi Tarafından Bir Dua İrat Edilmesine Dair Takriri:

REİS - Yeni bir takrir var, Saruhan Mebusu Reşat Bey'indir (Bu mübarek meclisimizin içtimai nihayetinde Abdülgafur Efendi tarafindan bir dua irat buyurulmasını arz ve teklif ederim) diyorlar (Seriye Vekili Efendi var sesleri) Dua edilmesini kabul buyuranlar lütfen ellerini kaldırsın Kabul edildi
İstiklâl marşlarından bîr tanesinin kürsüden okunmasına Heyeti Celile karar vermişti

HAMDULLAH SUPHİ B (Antalya) - Arkadaşlar, hatırlarsınız Maarif Vekâleti son mücadelemizin ruhunu terennüm edecek bir marş için şairlerimize müracaat etmiştir Birçok şiirler geldi Arada-yedi tanesi en fazla evsafı haiz olarak görülmüş ve ayrılmıştır

SALİH Ef (Erzurum) - İsimleri nedir?

HAMDULLAH SUPHİ B - Ayrıca arzed ilecektir Yalnız vekâlet yapmış olduğu tetkikatta fevkalâde kuvvetli bir şiir aramak lüzumunu hissettiği için ben şahsen Mehmet Akif Beyefendi'ye müracaat ettim ve kendilerinin de bir şiir yazmalarını rica ettim Kendileri çok asil bir endişe ile tereddüt gösterdiler Bilirsiniz ki bu şiirler için bir ikramiye vadedilmiştir halbuki bunu kendi isimlerine takrib etmek arzusunda bulunmadıklarını ve bundan çekindiklerini izhar ettiler Ben şahsen müracaat ettim Lâzımgelen tedabiri alırız ve icabeden ilânı yaparız dedim Bu şartla büyük dini şairimiz bize fevkalâde nefis bir şiir gönderdiler Diğer altı şiirle beraber nazarı tetkikinize arzedeceğiz İntihab size aittir Arkadaşlar reyimi ihsas ediyorum Beğenmek, takdir etmek hususunda haizi hürriyetim İntihabımı yapmışım, fakat sizin intihabınız benim intihabımı nakzedebilir Arkadaşlar bu size aittir efendim


İSTİKLÂL MARŞI
1
Korkma sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;
(Şiddetli alkışlar)
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak
O benim mîlletimin yıldızıdır, parlayacak;
O benimdir, o benim milletimindir ancak

2
Çatma; kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl,
Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl?
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl
Hakkıdır, hakka' tapan, milletimin istiklâl
(Alkışlar)

3
Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım,
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!
Kükremiş sel gibiyim; bendimi çiğner aşarım;
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım

4
Garbın âfakını sarmışsa çelik zırhlı duvar,
Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var,
Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar,
"Medeniyet!" dediğin tek dişi kalmış canavar?

5
Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma, sakın
Siper et gövdeni, dursun bu hayasızca akın
Doğacaktır sana vaadettiği günler hakkın
Kim bilir belki yarın Belki yarından da yakın
(Alkışlar)

6
Bastığın yerleri "toprak!" diyerek geçme, tanı;
Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı
Sen şehid oğlusun, incitme, yazıktır atanı;
Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı
(Alkışlar)

7
Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda?
(Alkışlar)
Şüheda fışkıracak, toprağı sıksan şüheda!
Canı, cananı, bütün varımı alsın da hüda,
Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda
(İnşallah sadaları)

8
Ruhumun senden, ilâhi şudur ancak emeli
Değmesin mabedimin göğsüne namahrem eli,
Bu ezanlar -ki şahadetleri dinin temeli-
Ebedi yurdumun üstünde benim inlemeli

9
O zaman vecdile bin secde eder -varsa- taşım,
Her cerihamdan, ilâhi boşanıp kanlı yaşım,
Fışkırır ruhu mücerret gibi yerden naaşım;
O zaman yükselerek arşa değer belki basım
(Alkışlar)

10
Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl!
Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl
Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlal;
Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet;
Hakkıdır; hakka tapan, milletimin istiklâl
(Sürekli alkışlar)

MECLİSTE - Kabulü

MAARİF VEKİLİ HAMDULLAH SUPHİ B - Arkadaşlar, İstiklâl marşları hakkında Vekâlet tarafından vâki olan davet üzerine ne kadar marş elimize geçmiş ise bunları bir encümen marifetiyle tetkik ettirdik, neticeyi Heyeti Celilenize arzettik Bunları görmek arzu buyurdunuz Matbu olarak tevzi edildi efendim Bir nokta üzerine nazarı dikkatinizi celbetmek isterim Bu İstiklâl marşları tarafı âlinizden tetkik edildikten sonra intihabınız hangi şiir üzerinde temerküz ederse ikinci bir muamele daha yapılacaktır Bestekârlara yollayacağız, bestekârlar dahi bize muhtelif besteler yollayacaklardır Onlar arasında bir intihab daha yapılacaktır

Anadolu mücadelesi uzun müddetlerden beri devam ediyor, bunu ifade etmek, bunun ruhunu söyletmek üzere yazılmış olan bu şiirler ne kadar evvel bir karara iktiran ederse şüphesiz kî daha fazla müstefit oluruz

Heyeti celilenizden istirham ediyorum Şiirler mütalâa edilmiştir Bunu bir heyete mi, bir encümene mi verirsiniz? Heyeti Umumiye'ce bir karara mı raptedersiniz? Ne arzu buyurursanız yapınız

REİS - Maarif Vekâleti bu İstiklâl Marşının bugün ruznameye alınarak müzakeresini arzu ediyor Bugün müzekeresini kabul eden lütfen el kaldırsın Kabul edildi efendim

MUHİTTİN BAHA B (Bursa) - Muhterem efendiler, söyleyeceğim sözlerin yanlış anlaşılmamasını, bir maksadı mahsusa hamledilmemesini teminen iptidaen bir hakikatten bahsedeceğim; bu mîllî marş müsabakası ilân edildiği zaman müsabakaya ben de iştirak etmek istedim Fakat bu mesele öyle bir cereyan almıştır ki bendeniz bu müsabaka işinden sarfınazar ediyorum (M) İmzalı şiir bendenizindir Bunu ithal buyurmayınız

Gene Kemalettin Kami namında biri vardır ki avnı sebepten dolayı gazetemizde kendi şiirini geriye almıştır Bunun üzerine mütalâanızı beyan buyurursunuz Bir Encümeni edebî mi teşkil edersiniz, ne yapılacaktır? Ona göre

REİS - Burada bir mesele var İstiklâl marşlarını doğrudan doğruya Heyeti Umumiye'de müzakere ederek bir karar mı vereceksiniz, yoksa bir encümene mi havale edeceksiniz?

YAHYA GALİP B (Kırşehir)- Burada olsun, hepimiz anlarız

BESİM ATALAY B (Kütahya) - Efendim, şiirler iki türlüdür Ya hislerin mâkesidir, yahut derin veyahut ağlatıcı bir ruhun, ağlatıcı bir galeyanın aksidir Şiir bu iki şekil üzerine doğarsa makbul ve muteberdir Dünyada o şiirlerdir ki halk arasında yaşar Ya yüksek ve bedii bir histen doğar, ya muhrik bir helecandan doğar Böyle olmayıp da ısmarlama tarikiyle yazılırsa bu şiirler yaşamaz Efendiler, bizim Cezayir Marşımız vardır Bu; halk arasında yaşıyor Bu müsabaka ile yazılmamıştır Bu; ağlayan bir ruhun, eline silâhını alarak düşmana koşan, vatanına koşan bir ruhun hissiyatını terennüm eder Marseyyez'in nasıl söylendiğini bilirsiniz İnkılâbı Kebir esnasında -silâhını almış- koşan bir gencin söylediği şiir birden bire taammüm etmiştir Evvelâ bu gibi şiirlerin memleketin mâruz kaldığı felâketlere -ağlayarak, titreyerek-evvelâ güftesi değil, bestesi söylenir Ismarlama şiirlere verilecek memleketin parası yoktur

HAMDULLAH SUPHİ B (Antalya) - Arkadaşlar, bir hata üzerine, bir galatı rüyet üzerine dikkati âlinizi celbetmek isterim Bilhassa para meselesi ile bu şiirler arasında bir münasebet bulmak, gayet yanlış bir noktai nazardır Memleketin kuvayi maddiyesi ve mâneviyesi vardır İstihlâsı vatan mücadelesini yapan milletin vekilleri, onun vekillerinin vekilleri halkın heyecanını ifade etmek üzere memleketin şairlerine müracaat etmiştir Bu şairler ilk defa şiirlerini yazmamıştır Arkadaşlar, bize şiirlerini yollayan şairler, seneler arasında bütün memleketin kederlerini, ıstıraplarını, bütün mefahirini söyleyen şiirler yazmışlardır Demek para mukabilinde şiir mevzuubahis değildir Biz halkın ruhunu, heyecanını ifade eden şiirler yazmaları için şairlerimize müracaat ettik Hiçbirisi para hakkında bir şey söylememiştir Geçen defa işaret ettiğim üzere nazarı dikkatinizi celbediyorum: Mehmet Akif Belki bu, şairler arasında para meselesinden kaçınan arkadaşlarımızdan birisidir- zaten senelerden beri en yüksek ve en ilâhi bir belâgatle yazmıştır Yeniden yazmaktan çekinmesi; bazılarının hatırına para gelir, diye korkmasındandır ve ona binaen yazmamıştır Ben gelen şiirleri okuduktan sonra, bu işte vazifedar ettiğiniz bir arkadaşınız sıfatiyle, arzu ettim ki bir kuvvetîi şiir daha bulunsun ve kendilerine müracaat ettim Bunun üzerine kendileri de şiir yazdılar, gönderdiler Besim Atalay Bey'in halk şiirlerinin -bilhassa büyük vakayii milliyeye taallûk eden şiirlerin- bir siparişi mahsus üzerine doğmadığı sözü gayet vârittir Yalnız bizim şimdiye kadar mevcut olan şiirlerimizin bugünkü mücadelemizi ifade etmiyorsa şairlerimizin kendi duygularını ifade etmeleri katiyen doğru değildir Kendileri şu noktada haklıdırlar: Bütün şiirler ve millî şiirler cihanın en mâruf olan şiirleri, halk hareketleri arasından doğmuş olan şiirlerdir Fakat itiraf ederim ki, bu şiirler aramızda d aha doğmamıştır Doğmasını arzu etmek bizim için bir vazifedir Şairlerimize müracaat ettik ve bize çok güzel şiirler yazdılar Bu şiirler arasında intihap hakkı Heyeti Âliye'nize aittir Şiirleri okuyunuz Ben istirham ediyorum ki bir an evvel bu şiirin bestelenmesi için bir karar ittihaz ediniz ve bütün milletin lisanına geçmesi için istical buyurunuz, bir karar veriniz, tebliğ ediniz, ben de mesaimin ikinci kısmına geçeyim

Dr SUAT B (Kastamonu) - Beyler, esasen mesleğim şiirle edebiyatla iştigale müsait değildir Bu itibarla arzedeceğim izahatı şiir ve edebiyat tenkidatı gibi arzetmeyeceğim Ancak Hamdullah Suphi Beyefendi geçenlerde bu kürsüde, bu şiirleri inşat ettiği vakit, Meclîs'te büyük bir gürültü olmuştu Ondananlaşılıyordu ki İstiklâl Marşı olarak bu şiirlerden birisinin intihap edilmesini teklif ederlerse çok güzel bir şey olacak Bendeniz Akif Bey'in diğer eserlerini de okumuşum Esasen bir marş; bir milletin heyecanlarını, tahassüsatını terennüm etmek itibariyle kıymetli ise, Akif Bey'in son yaptığı İstiklâl Marşı'ndan evvel inşat etmiş olduğu şiirler, zaten bidayeti inşadından çok evvel bizim hissiyatımızı, tahassüsatımızı ifade etmiştir Kendisinin, memleketin tahaşsüsatına karşı ne kadar kuvvetli bir kudreti şiiriyesi olduğunu ve Garp ve Şark âlemi hakkındaki tahassüsatımn en güzel numunelerini (Safahat) ismindeki eserleri gösterir Bu itibarla bu kahramanı edebıi tebcil etmemek elden gelmez Bendeniz kendi namıma Mehmet Âkİf Bey'in büyük bir unvan ile tertip ettiği eseri tetkik etmek istemernTahsisen bu meselede bunların içinde yazmış olduğu marşların en güzeli İstiklâl Marşı'dır ve bundan evvel de Meclis'te büyük bir vecd uyandırmıştır Onun için durudiraz mütalâa etmeksizin bunun tasvip edilmesini teklifederim

HACI TEVFİK Ef (Kângırı) - Efendiler, bendeniz bu şiirin bu hakikat kürsülerine nasıl çıktığına tahayyür ediyorum Bunu Meclisi Maarif kendisi intihap eder, kendisi tercih eder, kendisi yapar Gerçi şiir bir meziyettir, gerçi şiir bir ziverdir, lâkin bir hayaldir Bu kürsü hakikata çıkması doğru değildir: Eğer tercih lâzım geliyorsa Akif Bey'in şiiri gayet güzel yazılmıştır Lâkin biz bugün âşiyanda değiliz Millet Meclisi'nin kürsüsünde olduğumuzu unutmayalım, bunu Maarif Encümeni kendisi mütalâa etsin, kendisi takdir etsin, kendisi tercih etsin (Doğru sesleri)

TUNALI HİLMİ B (Bolu) - Arkadaşlar mesele gayet mühimdir Eğer bu marş milletin ruhunu kavrayabilecek bir marş ise onda ufacık bir yakışıksızlık diyelim, sonra o marş için pek büyük düşüklük verir Biraz serbest söyleyemiyorum, kusura bakmayınız Burada edebî tenkidata girişecek değilim Binaenaleyh yalnız fikrimi kısaca arzedeceğim Katiyen Hamdullah Suphi Bey'in isticaline iştirak edemem (Biz ederiz sesleri) Edemem; zira bir kere bu marş milletin ruhundan doğma bir marş değildir Besim Atalay Bey'in hakkı vardır Milletin ruhuna tercüman olacak bir marş olmalı (Gürültüler) Müsaade buyurunuz

REİS - Kesmeyelim, böyle müzakere edemeyiz ki

TUN ALI HİLMİ B (Bolu) (Devamla) - Bu o kadar müzakereye kayıktır ki siz takdir edemezsiniz

REFİK ŞEVKET B (Saruhan) - Reis Bey usulü müzakere hakkında söz isterim Müsaade buyurur musunuz? Şiirler sahiplerinin malıdır Beğenirsek rey veririz, beğenmezsek rey vermeyiz Herkesin muhterem şahsiyetine tecavüz etmeyerek kabul edelim veyahut etmeyelim, rica ederim

TUNALI HİLMİ B (Bolu) - Gerek şu şiire ve gerek şu manzumelere karşı bir şey söyledim mi ki böyle söylüyorsunuz? İsim zikretmedim İyi dinleyiniz, kulaklarınızı açınız Arkadaşlar istirham ederim! Bunu, bir encümeni mahsusu edebî teşkil edelim, oraya havale edelim, bu manzumelerin birini intihap etsin Asıl ruhî mesele buradadır O encümeni mahsus intihab ettiği manzumenin sahibini çağırır, der ki ona, şu mısraı terkederseniz veya şu mealde tebdil ederseniz ve şu kelimenin bununla tebdili elzemdir, o zaman o manzume daha iyi olur İstirham ederim, bu noktaya dikkat buyurunuz Arkadaşlar manzumenin bastan başa iyi olmasını bütün samimiyetle arzu ediyorum ve bu teklifte bulunuyorum (Gürültüler) Müsaade buyurunuz bana biri imzalı, biri imzasız iki mektup geldi Bu mektupta deniliyor ki; Diğer verilmiş olan manzumeleri de okuyunuz, onların içinde; intihap edilmiş olanlardan daha muvafıkı vardır (Handeler) (Memiş Çavuş sesleri) Sahibi mektup Garp Ordusu'na gitti İmzasiyle gösterebilirim Arkadaşlar tekrar ısrar ediyorum, bir encümeni mahsusu edibi teşkil edilmelidir ve intihap onun reyine bırakılmalıdır (Hayır, hayır sesleri) (Gürültüler)

REİS - Efendim müsaade buyurunuz Trabzon Mebusu Celâl Bey'in İstiklâl Marşı ile bir takriri var


REİS - Müsaade buyurunuz rica ederim Zannediyorum ki, bu Heyeti Celilelerine dağıtılan manzumeler müddeti muayyene zarfında toplanıp da şimdi intihap edilenlerdir Bunun müsabakaya ithali kabil midir efendim? (Hayır, hayır sesleri)

İHSAN B (Cebelibereket) - Şekil aramıyoruz İyi ise dinleyelim (Muvafık sesleri)

REİS - Efendim müsaade buyurunuz Tekrar ediyorum Muayyen bir zaman zarfinda marş müsabakası ilân edildi Onlardan Maarif Vekâleti intihap etmiş, göndermiş Şimdi bu gönderdiği marşlardan birinin intihabını Heyeti Umumiye'de kendisi takip ediyor ve müzakere ediyoruz Bu meyanda birisi bir marş gönderiyor Bunu kabul ettikten sonra yarın vâki olacak müracaatları da reddedemeyeceğiz

REFİK B (Konya) - Nasıl reddedeceksiniz? İlânihaye devam edecektir

İHSAN B (Cebelibereket) - Marş lâzımdır Hangisi güzel olursa o lâzımdır

REİS- Bu marşın okunmasını kabul buyuranlar lütfen el kaldırsın Kabul edilmedi efendim

HAMDİ NAMIK B (İzmit) - Efendiler, millî bir marş yapmak ihtiyacı hâsıl olmuş Maarif Vekili şairleri müsabakaya davet etmiş, birçok şiirler içerisinden birkaç parça intihap ve tabedilmiş Bendeniz anlamıyorum Bu bir Meclisi Milli işi midir? Bir encümeni edebî işi midir? (Millet işidir sesleri) Mîllet işidir Şüphesiz efendiler, fakat malûmu âliniz şiir meselesi bîr sanat meselesidir, Eğer bunu tercih etmek hakkını biz deruhde ediyorsak aram ızda şiirle tevvegul [?] etmiş arkadaşlarımızdan bir encümeni edebî teşkil edelim, onlar tetkik etsinler Geçen gün bu maksatla söylediğim bir söz suitelâkkiye uğramıştır Binaenaleyh eğer bunun tetkiki için içimizden bir encümen teşkil etmiyecek olursak o hak doğrudan doğruya Maarif Vekâleti'ne aittir, noktai nazarını izah etsin ya kabul edersiniz, yahut kabul etmezsiniz Bunun uzun uzadıya sürünmesine hacet yoktur (Gürültüler)

MAARİF VEKİLİ HAMDULLAH SUPHİ B - Arkadaşlar! Refik Şevket Bey'in sözünü tekrar ediyorum Bu şiirler mevzuubahis olduğu vakit lüzumsuz yere, hatta arzumuz hilâfinda şiirler yazmış olan arkadaşlarımız için böyle bir söz buradan çıkmamalıdır Bahusus ki, arkadaşlar ısmarlama sözü ve halkın tercümanı olmaz sözü yanlıştır Çünkü halkın mümessilleri olan sizlerin huzurunda okunan şiirin Heyeti Aliyeniz üzerindeki âzami tesirine bendeniz de şahit oldum Eğer halk üzerine olan tesirini anlamak için kendi kalbimizden başka miyarınız varsa o başkadır Eğer halkın teessürünü kendimiz anlayacak olursak halkın kalbini de anlamış oluruz Şimdi arkadaşlar bendeniz diyeceğim ki: Yeni bir encümeni edebiye havale edersek bir fayda mutasavver olabilir Eğer encümen kararını verip bitirecek ise Fakat zannediyorum Meclisinizin verdiği karar ve ısrar ettiği nokta, kendisinin bu işi halletmesidir O halele encümenden çıkıp yine heyetinize gelecektir Yine bu vaziyet hâsıl olacaktır O halde burada yedi tane şiir vardır, Riyaset bunları ayrı ayrı reye vazetsin, hangisi tarafınızdan mahzarı takdir olursa onu kabul edersiniz (Doğru sesleri)

REİS- Efendim müzakerenin kifayetine dair takrirler vardır Müzakerenin kifayetini reye koyacağım Müzakereyi kâfi görenler lütfen el kaldırsın Kabul edildi Kırşehir Mebusu Yahya Galip Bey'in bir takriri var

REİS- Kabul edenler lütfen ellerini kaldırsınKabul edilmedi efendim Efendim Muş Mebusu Abdülgani Bey'in bir takriri vardır


REİS - Kabul edenler lütfen el kaldırsın Kabul edilmedi efendim Efendim Saruhan Mebusu Avni Bey'in takriri var

REİS - Efendim bu teklifi kabul edenler lütfen ellerini kaldırsın Kabul edilmedi Şimdi efendim müzakerenin kifayetine dair muhtelif takrirler var Yahut her marşı Heyeti Âliyenizin reyine koyalım

HASAN BASRİ B (Karesi) - Reis Bey! Bizim bir takririmiz vardır Suat Bey'in de bir takriri var

REİS- Meclisi Âli reyini ne suretle izhar ederse ondan sonra anlaşılacaktır

REİS - Bu takriri kabul edenler lütfen ellerini kaldırsın Reddolundu

REİS - Aynı mealde birçok takrirler vardır Necip Bey'in takririni kabul edenler lütfen ellerini kaldırsın Reddedildi

REİS - Bu takrirlerin hepsi Mehmet Akif Bey'in şiirinin kabulünü mutazammındır (Reye sesleri) Müsaade buyurunuz, rica ederim müsaade buyurunuz efendiler

TUNALI HİLMİ B (Bolu) - Reis Bey müsaade buyurursanız Mehmet Akif Bey'in marşının reye vaz'ından evvel bendeniz ufacık birsey rica edeceğim Tebdil edilmesi ihtimali vardır

REİS- Müzakere bitmiştir efendim rica ederim

SALİH Ef (Erzurum) - Bendeniz bîr şey arzedeceğim

REİS - Müzakere bitmiştir MaarifVekâleti'nin teklifi vardır Her marşı ayrı ayrı reye koyunuz dîye teklif etmişlerdi Her marşın ayrı ayrı reye vaz'ını kabul buyuranlar lütfen el kaldırsın Kabul edilmedi O halde bu takrirleri reye koyacağız Basri Bey'in takririni reye koyuyorum (Basri Bey'in takriri tekrar okundu)

REİS- Basri Bey'in takririni kabul buyuranlar ellerini kaldırsın Kabul edildi efendim (Gürültüler ve ret sadalan)

REFİK ŞEVKET B (Saruhan) - Reis Bey! Mehmet Akif Bey'in şiirinin aleyhinde bulunanlar da ellerini kaldırsın ki ona göre muhaliflerin miktarı anlaşılsın (Muvafıktır, anlaşılsın sadaları)

REİS - Bu takriri kabul edenler, yani Mehmet Akif Beyefendi tarafından yazılan marşın İstiklâl Marşı olmak üzere tanınmasını kabul edenler lütfen el kaldırsın Ekseriyeti azime ile kabul edildi

MÜFİT Ef (Kırşehir) - Reis Bey yalnız bir şey arzedeceğim Hamdullah Suphi Bey'in bu marşı bu kürsüden bir daha okumasını rica ediyorum (Gürültüler)

REFİK B (Konya) - Milletin ruhuna tercüman olan işbu İstiklâl Marşı'nın ayakta okunmasını teklif ediyorum

REİS - Müsaade buyurursunuz efendim Heyeti muhtereme bu marşı kabul ettiğinden tabiî resmî bir İstiklâl Marsı olarak tanınmıştır Binaenaleyh ayakta dinlememiz icabeder Buyurunuz efendiler;

İSTİKLÂL MARŞI

1
Korkma sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;
(Şiddetli alkışlar)
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak
O benim mîlletimin yıldızıdır, parlayacak;
O benimdir, o benim milletimindir ancak

2
Çatma; kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl,
Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl?
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl
Hakkıdır, Hakka' tapan, milletimin istiklâl

3
Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım,
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!
Kükremiş sel gibiyim; bendimi çiğner aşarım;
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım

4
Garbın âfakını sarmışsa çelik zırhlı duvar,
Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var,
Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar,
"Medeniyet!" dediğin tek dişi kalmış canavar?

5
Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma, sakın
Siper et gövdeni, dursun bu hayasızca akın
Doğacaktır sana vaadettiği günler hakkın
Kim bilir belki yarın Belki yarından da yakın

6
Bastığın yerleri "toprak!" diyerek geçme, tanı;
Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı
Sen şehid oğlusun, incitme, yazıktır atanı;
Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı

7
Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda?
Şüheda fışkıracak, toprağı sıksan şüheda!
Canı, cananı, bütün varımı alsın da hüda,
Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda

8
Ruhumun senden, ilâhi şudur ancak emeli
Değmesin mabedimin göğsüne namahrem eli,
Bu ezanlar -ki şahadetleri dinin temeli-
Ebedi yurdumun üstünde benim inlemeli

9
O zaman vecdile bin secde eder -varsa- taşım,
Her cerihamdan, ilâhi boşanıp kanlı yaşım,
Fışkırır ruhu mücerret gibi yerden naaşım;
O zaman yükselerek arşa değer belki basım

10
Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl!
Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl
Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlal;
Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet;
Hakkıdır; Hakka tapan, milletimin istiklâl

teşekkürler bktrul gerçekten çok güzel bir paylaşım olmuş

ben teşekkür ederim

harikasın cnm bnmçok güzeL bir konu eLLerine sağLık

saol canm

Çok güzel ve çok detaylı hazırlanmışİstiklal marşımızın Birçok Açıklamasını okudum ama durum anlatımlı harika olmuş Bu konuyu nesil bilinçlendirme kampına taşıyorum

konu sabit teşekkür ederim bktrul

puslu tafarından gönderildi

Çok güzel ve çok detaylı hazırlanmışİstiklal marşımızın Birçok Açıklamasını okudum ama durum anlatımlı harika olmuş Bu konuyu nesil bilinçlendirme kampına taşıyorum

konu sabit teşekkür ederim bktrul

ben teşekkür ederim

çok güzel , elinize sağlık, teşekkürler

yeşşkürlerr

Paylaşımın için sağol çok güzel olmuşEllerine sağlık

teşekkürederim güzel olmuşta uzun olmuş

oku oku bitmedii yaw :)) emegine saglik