Tarihte Bugün

TARİHTE BUGÜN: 14 NİSAN

ABD Başkanı Abraham Lincoln, 14 Nisan 1865'te bir suikastçı tarafından öldürüldü



Abraham Lincoln Amerikalı siyasetçi, devlet başkanı ve hukukçudur Amerika Birleşik Devletleri'nin 16'ncı başkanı ve Cumhuriyetçi Parti`nin ilk başkanıdır

Lincoln, Amerikan İç Savaşı`nda Amerika Konfedere Devletleri'ne karşı büyük bir galibiyet elde etti Ülkenin birliğini korudu ve köleliği bitirdi

Lincoln, suikaste sonucu ölen ilk ABD başkanı oldu

John Wilkes Booth, aşırı güneyli taraftarı olan bir aktördü Lincoln`ü öldürmek için suikast planı yaptı Booth`un asıl amacı Lincoln`ü kaçırmaktı ama sonradan planını suikaste çevirdi

Booth, 14 Nisan 1865 tarihinde, Washington, DC'deki Ford Tiyatrosu'nda gösterilen "Our American Cousin" (Amerikalı Kuzenimiz) adlı bir temsile katılan Lincoln`ü locadan bir delik açarak önce izledi Daha sonra oyunun en komik anında Lincoln`ü başından vurarak yaraladı

Lincoln ertesi sabah hayatını kaybetti Aynı gece, başkan yardımcısı Andrew Johnson ve Dışişleri bakanı William H Seward da suikaste uğramış, ancak kurtulmuşlardı

Lincoln, en büyük ABD başkanlarından biri olarak kabul edilir Günümüzde Lincoln'ün resmi, 5 Dolarlık banknotların ve 1 sentlik madeni paraların üzerinde yer almaktadır

Başka neler oldu:

* 1912 - Bir Alman şirketine 1910'da ısmarlanan Galata Köprüsü hizmete girdi
* 1931 - İspanya'da Kral XIII Alfonso tahttan çekildi ve cumhuriyet ilan edildi
* 1947 - Güreşçi Yaşar Doğu Avrupa Şampiyonu oldu, Türkiye milli takımı Avrupa üçüncülüğünü kazandı
* 1987 - Türkiye, Avrupa Ekonomik Topluluğu'na tam üyelik için resmen başvurdu
* 1992 - Başbakan Turgut Özal'a silahlı saldırıda bulunan ve 20 yıl hapis cezasına çarptırılan Kartal Demirağ, şartlı tahliyeden yararlanarak serbest kaldı
* 1994 - ABD jetleri, Irak'ın kuzeyinde, üç Türk subayının da bulunduğu iki helikopteri yanlışlıkla düşürdü
* 1999 - NATO savaş uçakları yanlışlıkla Kosovalı Arnavut mültecilerin konvoyunu bombaladı, 75 kişi öldü
* 2000 - Rusya nükleer savaş başlığı sayısının indirimini öngören Start-II anlaşmasını onayladı
* 2007 - Ankara'nın Tandoğan meydanında toplanan 14 Nisan Cumhuriyet Mitingi gerçekleştirildi

Bugün doğanlar

* 1629 - Christiaan Huygens, Hollanda'lı gökbilimci, matematikçi ve fizikçi (ö 1695)
* 1889 - Arnold Joseph Toynbee, İngiliz tarihçi (ö 1975)
* 1892 - Gordon Childe, Avustralyalı arkeolog (ö 1957)
* 1973 - Roberto Ayala, Arjantinli futbolcu
* 1977 - Serkan Altuniğne, Türk karikatürist

Bugün ölenler

* 1930 - Vladimir Mayakovsky, Rus yazar (d 1893)
* 1981 - Suavi Süalp, Türk mizahçı (d 1926)
* 1981 - Faik Kurdoğlu, Türk siyasetçi (d 1892)
* 1986 - Simone de Beauvoir, Fransız feminist yazar (d 1908)
* 1998 - Pol Pot, Kamboçyalı komünist lider (d1928)

TARİHTE BUGÜN: 15 NİSAN

2 bin 340 yolcusuyla ilk yolculuğuna çıkan Titanik transatlantiği, 15 Nisan 1912'de New Foundland'ın güneyinde bir buzdağına çarparak battı: 1513 kişi öldü



RMS Titanic , White Star Line şirketinin sahibi olduğu Olympic sınıfı bir yolcu gemisidir Harland and Wolff (Belfast, İrlanda) tersanelerinde üretilmiştir 14 Nisan 1912 gecesi daha ilk seferinde bir buz dağına çarpmış ve yaklaşık iki saat kırk dakika içinde Kuzey Atlantik'in buzlu sularına gömülmüştür 1912'de yapımı tamamlandığında dünyadaki en büyük buharlı yolcu gemisiydi

Batışı Bin 517 kişinin ölümüyle sonuçlandı ve dünya savaşları dışındaki en büyük deniz felaketlerinden biri olarak tarihe geçti

Titanic'in batışı ile birlikte meydana gelen büyük kayıp'ın oranı birçok nedene bağlanmaktaydı ve zaman geçtikçe oturan şey ise Titanic 'in herkes için yeteri kadar filika taşımamasıydı

Titanic 'in tam kapasitesi 3 bin 547 kişi olmasına rağmen geminin sahip olduğu toplam filika sayısı bin 178 kişilikti Aynı zamanda bayanlara ve çocuklara öncelik tanındığı için toplamda ölen erkek sayısıda çok orantısızdı

Titanic zamanında mevcut olan en ileri teknolojileri kullanmıştı Birçok insan tarafından "batmaz" gemi olarak inanılıyordu, bu inanış batmadan önce bu şekilde tanımlanmış ve lanse edilmiştiBu derece ileri teknoloji ve eğitimli mürettebata rağmen batışı birçoğu için şoktuMedya ise Titanic 'in ünlü kurbanları ve batış ile ilgili efsaneleri sürekli gündeme getiriyor ve ateş'e benzin döküyorduBu tartışmaların sonucu denizcilik kanunun degişmesine neden olduAmerikan donanmasından emekli Robert Ballard 'ın gemi enkazını 1985'de bulması Titanic'in ününe olan ilgiyi ve bu ilginin günümüze kadar devam etmesini sağladı

Başka neler oldu:

* 1921 - İsyancı Anzavur, Biga yakınlarında öldürüldü
* 1922 - Kanadalı bilim adamları Frederick G Banting ve Charles H Best, şeker hastalığına karşı kullanılan insülini buldu
* 1925 - Doğu'da isyan başlatan Şeyh Sait yakalandı
* 1931 - Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti (Türk Tarih Kurumu) kuruldu
* 1933 - Ankara-İstanbul tarifeli uçak seferleri başladı
* 1967 - New York ve San Francisco'da yaklaşık 200 bin kişi, Vietnam Savaşı'nı protesto etti
* 1978 - Türk atlet Veli Ballı, Hollanda'da yapılan 9 Uluslararası Westland Maratonu'nda birinci oldu
* 1983 - İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı, vatandaşlıktan çıkarılan Yılmaz Güney ve Cem Karaca'ya ait her türlü eserin basım, yayım, dağıtım ve bulundurulmasını yasakladı
* 1994 - Dünyanın en geniş kapsamlı ticaret antlaşması olan GATT, 120 ülkenin imzasıyla kabul edildi

Bugün doğanlar

* 1452 - Leonardo da Vinci, İtalyan rönesans ressamı (ö 1519)
* 1489 - Mimar Sinan, Osmanlı mimarı (ö 1588)
* 1858 - Emile Durkheim, Fransız sosyolog (ö 1917)
* 1945 - Pınar Kür, Türk yazar
* 1959 - Emma Thompson, İngiliz oyuncu

Bugün ölenler

* 1865 - Abraham Lincoln, ABD başkanı (d 1809)
* 1969 - Yusuf Kemal Tengirşenk, Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet dönemi bakanlarından (d 1878)
* 1980 - Jean-Paul Sartre, Fransız varoluşçu filozof, yazar, eleştirmen (d 1905)
* 1990 - Greta Garbo, Sinema oyuncusu (d 1905)
* 2000 - Hayati Hamzaoğlu, Türk sinema oyuncusu(d 1933)

TARİHTE BUGÜN: 16 NİSAN
İngiliz sinema yönetmeni, oyuncu ve yazar Charlie Chaplin, 16 Nisan 1889'da doğdu



Charlie Chaplin, İngiliz sinema yönetmeni, oyuncu ve yazardır Asıl adı Charles Spencer Chaplin olmakla beraber, yarattığı ünlü "Şarlo" (Charlot) karakteri ile özdeşleşti ve öyle anıldı

Londra'nın fakir bölgelerinden birinde doğup büyüyen Chaplin, 1913' te gittiği ABD' de sinemaya başlamıştı 1914'teki ilk filmi Making A Living 'in ardından çekilen Kid Auto Races in Venice filminde bol pantolonlu, melon şapkalı, büyük ayakkabılı, sürekli bastonunu çeviren ve sakar hareketleri ile gülünç mizansenler oluşturan "Şarlo" tiplemesini yarattı Takip eden yıllar içinde aralarında The Immigrant (1917), The Adventurer (1917) gibi ünlü filmlerinin de bulunduğu altmıştan fazla kısa filmde oynayarak yeni gelişmekte olan sinemanın da etkisiyle dünya çapında görülmemiş bir üne kavuştu

1918 yılında çektiği A Dog's Life filmi ile uzun metrajlı filmlere de başlayan Chaplin, Mary Pickford, Douglas Fairbanks ve D W Griffith ile birlikte kurdukları United Artists film şirketinin ortağı olduktan sonra Altına Hücum, Şehir Işıkları, Büyük Diktatör, Asri Zamanlar, Sirk ve Sahne Işıkları gibi başyapıtlara imza attı

Filmlerinde dönem koşulları için imkânsız görülebilen mizansenlere, koreografilere ve akrobatik hareketlere yer veren Chaplin, komedi sinemasının bütün örneklerini sonuna kadar korumakla birlikte, heyecanın ve hareketin asgari düzeye çekildiği sahnelerinde ise dramatik yapısını sergileyebilmiştir Popülist yaklaşımlara, hiçbir zaman benimsemediği bazı yönetim biçimlerine ve teknolojiye yönelik ağır eleştirilerini ise yine bu komedi tarzının içinde eritmiş ve sessizce seyirciye ulaştırmayı bilmiştir

Yarattığı 'modern palyaço' Şarlo ile dünya üzerinde filmlerinin gösterildiği her ülkede insanların hayranlığını toplamasına rağmen, Amerika Birleşik Devletleri vatandaşlığını reddetmesi sebebiyle bu ülkede kendisine yönelik olarak başlatılan karalama kampanyası; kendisinden bir hayli genç olan kadınlarla yaptığı dört ayrı evlilik, bir dönem kendisine açılan babalık davası, The Immigrant filminde bir ABD memurunu tekmelediği sahne ve son olarak Altına Hücum filmindeki bazı sahnelerin komünizm propagandası olarak yorumlanması gibi olayların etkisiyle sözde bir başarıya ulaştı ve Chaplin'in ABD'ye girmesi yasaklandı

Bunun üzerine karısı ve çocuklarıyla birlikte hayatının sonuna kadar yaşayacağı İsviçre'ye yerleşen Chaplin, ancak 1972 yılında Oskar Özel Ödülü'nü almak için yıllar sonra ABD'ye geri döndü Takip eden yılda City Lights adlı filme bir kez daha Oscar ödülünü kazanmıştır 1975 yılında 86 yaşında iken İngiltere Kraliçesi II Elizabeth tarafından şövalye unvanına layık görülmüştür

Başka neler oldu:

* 1917 - Bolşevik lider Lenin sürgünde bulunduğu İsviçre'den Rusya'ya döndü ve Sosyalist Devrim'in başlatılması çağrısında bulundu
* 1941 - II Dünya Savaşı: 500 Alman uçağı Londra'yı bütün gece bombaladı
* 1972 - İnsanoğlunun 5 ay yolculuğu 'Apollo 16' uzay aracı ile başladı
* 1973 - Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi (THKP-C) davası başladı 256 sanıktan 10'u için idam istendi
* 1984 - Orhan Pamuk "Sessiz Ev" adlı eseriyle Madaralı Roman Ödülü'nü aldı
* 2007 - Amerika Birleşik Devletleri'nin Virginia Teknik Üniversitesi'nde Cho Seung-Hui adlı öğrencinin gerçekleştirdiği silahlı saldırıda, kendisi de dahil 33 kişi öldü, 29 kişi yaralandı

Bugün doğanlar

* 1867 - İlk motorlu uçağı yapan ABD'li ünlü kardeşler Wright Kardeşler'den Wilbur Wright
* 1916 - Behçet Necatigil, Türk şair ve yazar
* 1939 - Dusty Springfield, İngiliz pop müzik şarkıcısı
* 1947 - Kerim Abdülcabbar, ABD'li basketbolcu
* 1960 - Rafael Benítez, İspanyol futbol manajeri

Bugün ölenler

* 1958 - Rosalind Franklin, İngiliz biyofizikçi ve kristallografçısı
* 1972 - Yasunari Kavabata, Japon romancı
* 1989 - Hakkı Yeten, Beşiktaş'ın efsane oyuncusu ve kulüp başkanı (d 1910)
* 1922 - Sinan Kukul, Türk devrimci
* 1994 - Ralph Ellison, Afrikalı-Amerikalı yazar (d 1913)

TARİHTE BUGÜN: 17 NİSAN

Köy Enstitüleri Kanunu 17 Nisan 1940'ta kabul edildi



Köy Enstitüleri, ilkokul öğretmeni yetiştirmek üzere 17 Nisan 1940 tarihli ve 3803 sayılı yasa ile açılmış okullardır

Tamamen Türkiye'ye özgün olan bu eğitim projesini 28 Aralık 1938 tarihinde Milli Eğitim Bakanı olan Hasan Ali Yücel bizzat yönetti

Neredeyse tüm Anadolu'nun okulsuz ve öğretmensiz olduğu gerçeği gözönüne alınarak, dönemin başbakanı İsmet İnönü'nün himayesinde, Millî Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel tarafından İsmail Hakkı Tonguç'un çabalarıyla köylerden ilkokul mezunu zeki çocukların bu okullarda yetiştirildikten sonra yeniden köylere giderek öğretmen olarak çalışmaları düşüncesiyle kuruldular

Geleneksel öğretmen okullarında yetişmiş öğretmenler için köylerde öğretmenlik yapmak, istenilerek yapılacak bir görevden çok zorunluluk olarak algılanıyordu

Çalıkuşu romanındaki karakter gibi gönüllü ve özverili öğretmenlerin sayısı azdı Oysa ki okuma yazma oranı Cumhuriyet ilk kurulduğu yıllarda yüzde 5 bile değildi Bunun yanında nüfusun yüzde 80'lik bölümü köylerde yaşıyordu

Köy Enstitüleri'nin kurulması ve yaygınlaşması konusunda pedagoji uzmanı Halil Fikret Kanad'ın önemli çalışmaları vardı Kanad, zorunluluktan değil özverilyle öğrenci yetiştirecekköye göre öğretmen fikrini savunmuştu

1940 yılından başlayarak, tarım işlerine elverişli geniş arazisi bulunan köylerde veya onların hemen yakınlarında Köy Ensititüleri açıldı

Türkiye'de seçilen şehirlerden uzak ancak tren yollarına yakın tarıma elverişli 21 bölgede köy ilkokullarına öğretmen yetiştirmek üzere açılmıştı Öğretmenler köylülere hem örgün eğitim verecek, okuma yazma ve temel bilgieri kazandıracak hem de modern ve ilmi tarım tekniklerini öğretecekti

Öğretmenler gittiği yörelerde bilinmeyen tarım türlerini de köylülere öğretecekti Kitaba deftere dayalı öğretim yerine iş için, iş içinde eğitim ilkesi tatbik ediliyordu Her köy enstitüsünün kendisine ait tarlaları, bağları, arı kovanları, besi hayvanları, atelyeleri vardı Derslerin yüzde 50 bölümü temel örgün eğitim konularını içeriyordu Geri kalanı ise uygulamalı eğitimdi

1940-1946 arasında köy enstitülerinde 15 bin dönüm tarla tarıma elverişli hale getirilmiş ve üretim yapılmıştı

Aynı dönemde 750 bin yeni fidan dikilmişti Oluşturulan bağların miktarı ise bin 200 dönümdü Ayrıca 150 büyük inşaat, 60 işlik, 210 öğretmen evi, 20 uygulama okulu, 36 ambar ve depo, 48 ahır ve samanlık, 12 elektrik santralı, 16 su deposu, 12 tarım deposu, 3 balıkhane, 100 kilometre yol yapılmıştı

Sulama kanalları oluşturularak enstitü öğrencilerinin uygulmalı eğitim gördüğü çiftliklere sulama suyu öğrenciler tarafından getirilmişti

Kapatıldığı 1954 yılına kadar Köy enstitülerinde 1308 bayan ve 15,943 erkek toplam 17,341 köy öğretmeni yetişmişti

Fakir Baykurt, Talip Apaydın, Mahmut Makal, Mehmet Başaran, Pakize Türkoğlu, Hatun Birsen Başaran, Ali Dündar, Mehmet Uslu ve Dursun Akçam gibi önde gelen yazarlar ve düşünürler bu okullarda yetişmişlerdir

Başka neler oldu:

* 1924 - İtalya'da genel seçimleri Benito Mussolini'nin faşist partisi kazandı
* 1925 - Bir gün önce kapatılan 'Tanin' gazetesinin sahibi ve başyazarı Hüseyin Cahit Yalçın tutuklandı
* 1933 - Razgrad'daki Türk mezarlığı Bulgar faşistler tarafından yerle bir edildi
* 1941 - Merkez Bankası'nın yurtdışında bastırdığı 100 liralık ve 50 kuruşluk banknotları taşıyan gemi, Yunanistan'ın Pire Limanı'nda kaza geçirdi ve banknotlar denize dağıldı
* 1946 - Suriye, Fransa'dan bağımsızlığını ilan etti Bağımsızlık günü Eid-ul Jalaa (Iyd-ul Celâ) adıyla ulusal resmi tatil günü ilan edildi
* 1961 - ABD'nin desteklediği sürgündeki Kübalılar, Fidel Castro'yu devirmek üzere Küba'ya çıkarma yaptı Domuzlar Körfezi Harekatı olarak bilinen çıkarma Fidel Castro'nun zaferiyle sonuçlandı
* 1969 - Çekoslovakya Başbakanı Aleksandr Dubçek, Sovyet askeri müdahalesinin ardından istifa etti
* 1972 - ABD'de, Nixon yönetiminin 1972 seçimlerinde siyasal rakiplerini yasadışı dinleme faaliyetleri açığa çıkarıldı Watergate adıyla anılan olaya adı karışan üç danışman ve bir savcı istifa etti
* 1993 - Türkiye Cumhuriyeti'nin 8 Cumhurbaşkanı Turgut Özal hayata gözlerini kapadı

Bugün doğanlar

* 1894 - Nikita Kruşçev, Sovyet devlet adamı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi birinci sekreteri(ö 1971)
* 1929 - James Last, Alman besteci
* 1959 - Sean Bean, İngiliz oyuncu
* 1965 - William Mapother, ABD'li oyuncu
* 1972 - Jennifer Garner, ABD'li oyuncu

Bugün ölenler

* 1790 - Benjamin Franklin, ABD'li bilim insanı ve siyasetçi (d 1706)
* 1939 - Kurtdereli Mehmet Pehlivan (d 1864)
* 1967 - Ali Fuat Başgil, akademisyen (d 1893)
* 1993 - Turgut Özal, sekizinci cumhurbaşkanı (d 1927)
* 2005 - Melih Kibar, müzisyen (d 1951)

TARİHTE BUGÜN: 18 NİSAN

İstanbul Hükümeti, Millî Mücadele'yi yürüten Kuvayı Milliye'ye karşı, 18 Nisan 1920'de Kuvayı İnzibatiye'yi kurdu Bu kuvvetler, Adapazarı dolaylarında çıkarılan isyanı destekledi; ancak Ankara Hükümeti'nin düzenli birliklerine yenildi



Kuva-i İnzibatiye, Kurtuluş Savaşı'nda İstanbul Hükümeti'nin TBMM Hükümeti'ne karşı kurduğu, yarı resmi askeri bir örgüttür Hilafet Ordusu olarak da bilinir

Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin Sivas Kongresi'nde kurulduktan sonra hızla güçlenmesi ve yeni bir siyasal güç odağı olarak ortaya çıkması İstanbul'u ve Damat Ferit Paşa hükümetini telaşlandırmıştı

El altından desteklenen yerel ayaklanmaların sonuç getirmeyeceği ve Kuva-yı Milliye'yi bastıramayacağı anlaşılınca, düzenli bir askeri gücün oluşturulmasına girişildi

Bu askeri gücün adı 18 Nisan 1920 tarihli kararnamede Kuva-yı İnzibatiye olarak belirtiliyorduAynı kararname, Kuva-yı İnzibatiye'nin görevinin ve amacının Düzce, Hendek, Adapazarı dolaylarında Kuva-yı Milliye'ye karşı ayaklamış olanları desteklemek, bu bölgeleri İstanbul Hükümeti'nin etkisi altına alarak milli kuvvetleri (Kuva-yı Milliye) etkisizleştirmek olduğunu açıkça ortaya koyuyordu

Örgüt Harbiye ve Dahiliye vekaletlerine bağlı olacak, kolluk kuvvetlerine de yardım edecektiKuva-yı İnzibatiye, üç piyade alayı ve bir topçu taburundan oluşan bir tümendi 4000 kişilik bir askeri güce dayanan tümenin komutanlığına Süleyman Şefik Paşa atandı
Süleyman Şefik Paşa'nın istifası

Kuva-yı İnzibatiye, daha kuruluş aşamasında zaafa uğradıNisan 1920 sonunda karargahıyla birlikte İzmit'e gelen Süleyman Şefik Paşa, İstanbul Hükümeti'yle beraber hareket eden ve Adapazarı - Düzce yöresinin önde gelen Abhaza beylerinden Ahmet Anzavur'la anlaşmazlığa düştü

İstanbul Hükümeti bu çatışmada açık tutum belirlemedi Bunun üzerine Süleyman Şefik Paşa zaten derme çatma bir birlik olan Kuva-yı İnzibatiye'nin başından ayrılarak İstanbul'a döndü

Ahmet Anzavur dönemi

Bunun üzerine kendisine mirimiranlık (sivil paşalık) verilen Ahmet Anzavur Kuva-yı İnzibatiye'nin başına getirildi Kuva-yı İnzibatiye, Kuva-yı Milliye'ye yönelik ilk harekatını Ahmet Anzavur komutasında Adapazarı'nda düzenledi 10 Mayıs 1920'de kenti işgal eden Anzavur kuvvetleri iki gün sonra da Kandıra'ya girdi Amaç Geyve Boğazı'nı aşarak Eskişehir yolunu açmaktı

15 ve 17 Mayıs'ta Geyve'ye üst üste iki saldırı düzenleyen Anzavur, Ali Fuat Paşa'nın Ankara'dan gönderdiği 20 Kolordu birlikleri ile takviye edilen Çerkez Ethem komutasındaki Kuva-yı Seyyare karşısında yenilgiye uğradı ve Adapazarı'na çekilmek zorunda kaldı 20 Kolordu birlikleri 23 Mayıs'ta bir karşı saldırı düzenleyerek Adapazarı ve Sapanca'yı Kuva-yı İnzibatiye'nin elinden aldı 14 Haziran'da yeni bir saldırı düzenleyen Kuva-yı İnzibatiye gene yenilgiye uğradı

Kaldırılması

Bunun üzerine İstanbul Hükümeti Kuva-yı İnzibatiye'nin başarısızlığını kabul ederek İstanbul'a çekilmesini kararlaştırdı25 Haziran 1920'de de Kuva-yı İnzibatiye'nin kaldırıldığı, birliğe bağlı askerlerin terhis edildiği açıklandı

Başka neler oldu:

* 1906 - ABD'nin San Fransisco kenti 7,7 şiddetindeki 50 saniye süren deprem ve onu izleyen yangınlarla yerle bir oldu 28 bin bina yıkıldı 500 kadar insan hayatını kaybetti, 100 bin kişi evsiz kaldı
* 1946 - 1919'da kurulan Milletler Cemiyeti dağıldı
* 1954 - Albay Cemal Abdülnasır, Mısır'da yaptığı darbeyle kralı devirdi ve iktidarı ele geçirdi
* 1960 - TBMM'de CHP ve basını soruşturmak üzere Tahkikat Komisyonu kuruldu CHP Genel Başkanı İsmet İnönü, Demokrat Parti'ye seslenerek, "Bu demokratik rejim istikametinden ayrılıp, onu baskı rejimi hâline götürmek tehlikeli bir şeydir Bu yolda devam ederseniz ben de sizi kurtaramam" dedi
* 1983 - Lübnan'daki ABD askeri varlığını protesto etmek amacıyla, Beyrut'taki ABD elçiliğine düzenlenen intihar saldırısında, bombacının da aralarında bulunduğu 63 kişi öldü
* 1989 - Ege Üniversitesi'nde Türkiye'nin ilk tüp bebeği doğdu
* 1996 - İsrail birliklerinin, Lübnan'daki bir Birleşmiş Milletler yerleşim birimini bombalaması sonucu 106 sivil öldü
* 1999 - Türkiye'de yerel ve genel seçimler yapıldı Genel seçimlerde, Bülent Ecevit liderliğindeki Demokratik Sol Parti, oyların %22,2'sini alarak birinci parti oldu Cumhuriyet Halk Partisi, tarihinde ilk kez meclis dışı kaldı
* 2002 - Eski Afganistan Kralı Zahir Şah, 29 yıllık sürgünden ülkesine döndü

Bugün doğanlar

* 1590 - I Ahmet, Osmanlı padişahı (ö 1617)
* 1942 - Tınaz Titiz, Eski kültür ve turizm bakanı
* 1943 - Zeki Alasya, Tiyatro ve sinema sanatçısı
* 1963 - Conan O'Brien, ABD'li komedyen
* 1984 - America Ferrera, ABD'li oyuncu

Bugün ölenler

* 1943 - Hafız Burhan, Türk ses sanatçısı (d 1897)
* 1955 - Albert Einstein, Nobel Fizik Ödülü sahibi Almanyalı fizikçi (d 1879)
* 1980 - Suut Kemal Yetkin, Türk deneme yazarı, sanat tarihçisi (d 1903)
* 1988 - Oktay Rifat Horozcu, Türk şair (d 1914)
* 1988 - Benny Hill, İngiliz komedyen, aktör ve şarkıcı (d 1924)

TARİHTE BUGÜN: 19 NİSAN

Oyuncu Mae West, "Sex" adlı oyundaki rolü müstehcen bulunarak, 19 Nisan 1927'de 10 gün hapse mahkum oldu



17 Ağustos 1893'te doğan ABD'li tiyatro ve sinema sanatçısı Mae West oyunculuğunun en belirgin yanını oluşturan içten tenselliğiyle 1930'ların cinsellik simgesi olmuştu

1897 dolayında Brooklyn'de bir tiyatroda sahneye çıktı Keith vodvil gösterilerinin yıldızı oldu Broadway'de ilk kez sahneye çıktığı Sex (1926) adlı oyundaki rolüyle olaylar yarattı; on günlük bir hapis cezası alarak adını bütün ülkede duyurdu

Diamond Lil (1928; Elmas Lil) ve The Constant Sinner (1931) gibi oyunlar yazdı, bunları sahneye koydu ve başrollerini canlandırdı

İlk filmi Night After Night (1932), sonraki filmlerinin de belirgin özelliği olan uçarı yaklaşımı açığa vuruyordu West, Diamınd Lil'in uyarlaması She Done Him Wrong (1933) filmine; özellikle açık saçık dokundurmalar içeren diyaloglardaki mizah yeteneğiyle unutulmaz bir katkıda bulundu

Daha sonraki senaryoları sansüre uğradı ve My Little Chickadee (1940) gibi filmlerdeki rolleri, daha önceki baştan çıkarıcı kadın rollerinin zararsız parodileri olarak kaldı

II Dünya Savaşı sırasında Müttefik askerleri, şişme can yeleklerine (vücudunun çizgilerine benzeterek) onun adını verdiler

Otobiyografisi (Goodness Had Nothing to Do with it) 1959'da yayımlandı Filmleri 1960'larda yeniden ilgi toplamaya başlayan West ileri yaşlarında bile çekiciliğini yitirmemiş, 77 yaşında Myra Breckinridge (1970) ve 85 yaşında Sextette (1977) filmlerinde başrolde oynamıştı

Başka neler oldu:

* 1909 - Jeanne d'Arc azize ilan edildi
* 1938 - Kırşehir ve çevresindeki 6,6 büyüklüğündeki depremde 149 kişi öldü
* 1947 - Hindistan'da Kongre Partisi, ülkenin Hindistan ve Pakistan olarak iki ayrı devlete bölünmesini kabul etti
* 1961 - 27 Mayıs'tan sonra ilk basın mahkumiyeti: Ahmet Emin Yalman 25 lira ağır para cezasına çarptırıldı
* 1969 - Milliyetçi Hareket Partisi lideri Alparslan Türkeş, "doğum kontrolü suikasttır" dedi
* 1971 - Sierra Leone'de cumhuriyet ilan edildi
* 1971 - İlk uzay istasyonu Salyut 1 uyduya fırlatıldı
* 1987 - The Simpsons televizyonda gösterime girdi
* 2000 - Filipinler havayollarına ait Boeing 737-200 tipi bir yolcu uçağı Davao (Filipinler) şehri yakınlarında düştü: 131 kişi öldü

Bugün doğanlar

* 1793 - I Ferdinand, Avusturya imparatoru (ö 1875)
* 1946 - Duygu Asena, Türk yazar (ö 2006)
* 1978 - James Franco, ABD'li oyuncu
* 1978 - Gabriel Heinze, Arjantinli futbolcu
* 1987 - Maria Sharapova, Rus tenisçi

Bugün ölenler

* 1882 - Charles Darwin, İngiliz biyolog (d 1809)
* 1906 - Pierre Curie, Nobel Fizik Ödülü sahibi Fransız fizikçi (d 1859)
* 1967 - Konrad Adenauer, Alman devlet adamı (b 1876)
* 1974 - Muhammed Eyüb Han, Pakistan devlet başkanı (d 1907)
* 1993 - Sabahattin Kudret Aksal, şair, öykücü ve oyun yazarı (d 1920)

TARİHTE BUGÜN: 20 NİSAN

Columbine Lisesi katliamı (20 Nisan 1999): Lisenin Eric Harris ve Dylan Klebold isimli öğrencileri 13 kişiyi öldürdü, 24 kişiyi yaraladı ve sonra da intihar ettiler



Columbine Lisesi Katliamı (20 Nisan 1999) dünyayı alt üst eden olaylardan biridir Eric Harris ve Dylan Klebold adlı öğrenciler yarı otomatik silahlarla Columbine Lisesi'nde 13 kişiyi öldürmüşlerdir

Ölumcül ikili, facia oncesi ayrıntılı bir plan yapıp çizdiler Propan bombaları yaptılar, bunları okulun her bir köşesine yerleştirdiler, ama patlatmadılar O bombaların hepsi patlatılmış olsaydı, yetkililerin yapmış olduğu açıklamaya göre en az 300 kişi hayatını kaybedebilirdi

Facia gününün 20 Nisan olmasının sebebi bu tarihte Adolf Hitler'in doğmasıydı

Olayın gelişmesi

Saat 1100 sıralarında ikili okulu basar Kafeteryadan sonra kütüphaneye giderler Kütüphanede polislerin etraflarını sardıklarını görünce, ve çıkar yolu olmadıklarını anlayınca, ikili intihar eder önce Eric silahını ağzından kafasına sıkar sonra Dylan tec-09 sini kafasına dayar Eric'in 20041999 için yaptığı plan:

* 5:00 yataktan kalkış
* 6:00 ks' de buluşmak
* 7:00 reb 'in ( eric'in takma adı) evine gitme
* 7:15 eric propan almak için gidecek bende gaz almak için gideceğim
* 8:30 geri eric'in evinde buluşacağız
* 9:00 araba hazırlanacak
* 9:30 silahlanma çalışması yapılacak dinlenme
* 10:30 4 tane şey yerleştireceğiz
* 11:00 okula gideceğiz
* 11:10 duffel torbalarını kuracağız
* 11:12 arabaların yanında bekleyip, silahlanacağız
* 11:16 hahaha

Kurbanlar

* Cassie Bernall
* Steve Curnow
* Corey Depooter
* Kelly Fleming
* Matthew Ketcher
* Daniel Mauser
* Daniel Rohrbough
* Rachel Scott
* Isaiah Shoels
* John Tomlin
* Lauren Townsend
* Kyle Velasquez
* Dave Sanders (öğretmen)

Tarihte bugün ne oldu:

* 1792 - Fransa, Avusturya'ya savaş ilan etti
* 1862 - İlk pastörizasyon deneyi Louis Pasteur ve Claude Bernard tarafından gerçekleştirildi
* 1902 - Marie Curie ve Pierre Curie, Paris'teki laboratuvarlarında radyoaktif radyum klorürü rafine etmeyi başardılar
* 1924 - 1924 Anayasası yürürlüğe girdi
* 1972 - Apollo 16, Ay'a iniş yaptı
* 1998 - Air France şirketine ait Boeing 727-200 tipi bir yolcu uçağı Bogota'dan (Kolombiya) kalktıktan sonra Cerro El Cable dağlarına çarparak düştü: 53 kişi öldü
* 2000 - Galatasaray İngiltere'de oynanan karşılaşmada Leeds United futbol takımıyla 2-2 berabere kalarak UEFA Kupası'nda finale çıkan ilk Türk takımı oldu
* 2005 - Turgut Özakman'ın, Kurtuluş Savaşı'nı bir roman kurgusu içinde anlatan 'Şu Çılgın Türkler' kitabı yayımlandı
* 2006 - Han Myeong-sook, Güney Kore'nin ilk kadın başbakanı olarak göreve başladı

Bugün doğanlar

* 571 - Muhammed, İslam dini peygamberi
* 1873 - III Napolyon
* 1889 - Adolf Hitler, Nazizm'in kurucusu ve nasyonal sosyalizmin fikir babası
* 1893 - Joan Miro, Katalan sürrealist ressam
* 1968 - Murat Kekilli, Türk müzisyen

Bugün ölenler

* 1314 : Papa V Clement
* 1918 - Karl Ferdinand Braun, Alman fizikçi, Nobel Ödülü sahibi (d 1850)
* 1990 - Şefik Bursalı, Ressam (d 1903)
* 1759 : Georg Friedrich Händel, Alman besteci

TARİHTE BUGÜN: 21 NİSAN

Vietnam Savaşı: 21 Nisan 1975'te Güney Vietnam devlet başkanı Nguyen Van Thieu, Saygon'u terketti



Nguyen Van Thieu,1965'ten 1975'e kadar Vietnam Cumhuriyeti'nin (Güney Vietnam) devlet başkanlığını yapmıştır

Küçük bir toprak sahibinin oğluydu1945'te komünist eğilimli Viet Minh'e katıldıysa da, daha sonra Fransız sömürge birliklerinin safında Viet Minh'e karşı çarpıştı1954'te Vietnam Ulusal Askeri Akademisi'nin başkanlığına getirildi ve bu görevi 1956'da Ngo Dinh Diem'in iktidara gelmesinden sonra da sürdürdü

1963'te Diem'in iktidardan uzaklaştırılmasıyla sonuçlanan darbede önemli rol oynadı1965'te Nguyen Cao Ky'nin önderliğindeki bir darbeyle yönetimi ele geçiren 3 kişilik cuntada yer aldı1967'de, aynı yıl çıkarılan yeni anayasa uyarınca devlet başkanı seçildi1971'de yapılan seçimleri de kazanarak bu görevi sürdürdü

ABD tarafından desteklenen otoriter bir yönetim kuran Thieu, 1973'teki barış anlaşmalarıve ABD birliklerinin ülkeden çekilmesinden sonra iktidarını daha da pekiştirdi

Komünistlerin 1975 başlarında kuzey illerinde büyük başarılar kazanması üzerine başkent Saygon'u savunmak için birliklerini geri çağırmak zorunda kaldı Ama geri çekilme sırasında birlikleri bozguna uğrayıp komünistler başkent Saygon'u kuşatınca istifa etmeye karar verdi

21 Nisan 1975'te ABD'yi suçlayan bir konuşma yaparak yardımcısı Tran Van Huong lehine görevden çekildiğini açıkladı Kısa bir süre sonra ülkeyi terk ederek önce Tayvan'a, ardından da İngiltere'ye gitti 2001'de ABD'de öldü

Başka neler oldu:

* MÖ 753 - Romulus, Roma'yı kurdu
* 1821 - Sadrazam Benderli Ali Paşa görevinden ayrıldı ve 30 Nisan'da idam edildi Benderli Ali Paşa padişah emri ile idam edildiği bilinen son sadrazamdı
* 1920 - Mustafa Kemal Paşa, Meclis'in 23 Nisan 1920 günü açılacağını bildiren bir genelge yayımladı
* 1939 - Hatay, Türk Gümrük Tarifesi'ne dahil oldu
* 1944 - Fransa'da kadınlar oy kullanma hakkını elde etti
* 1952 - Türkiye ile Yunanistan arasında imzalanan anlaşmayla vize formaliteleri kaldırıldı
* 1964 - Yunanistan, Kıbrıs'taki askeri birliğini, Birleşmiş Milletler Barış Gücü emrine vermeyi kabul etti
* 1979 - İstanbul Boğazı'nda Rumen bandıralı Karpati şilebi ile demir yüklü Kemal Kefeli kosteri çarpıştı Türk gemisi battı, kaptan ile yardımcısı öldü
* 2003 - Irak'taki Saddam Hüseyin iktidarı'nın yıkılmasından sonra Geçici Koalisyon Yönetimi 28 Haziran 2004'e kadar idareyi ele aldı

Bugün doğanlar

* 1828 - Hippolyte Taine, Fransız tarihçi
* 1864 - Max Weber, Alman toplumbilimci
* 1911 - Kemal Satır, Türk siyaset adamı ve doktor
* 1926 - 2 Elizabeth, İngiltere Kraliçesi
* 1955 - Murathan Mungan, Türk oyun yazarı, şair

Bugün ölenler

* 1910 - Mark Twain, ABD'li roman ve mizah yazarı
* 1938 - Muhammed İkbal, Pakistanlı şair
* 1946 - John Maynard Keynes, İngiliz ekonomist
* 1973 - Kemal Tahir, Türk yazar
* 1998 - Jean-François Lyotard, Fransız filozof

TARİHTE BUGÜN: 22 NİSAN

SSCB Komünist Partisi'nin yayın organı Pravda gazetesinin ilk sayısı, 22 Nisan 1912'de yayımlandı



Pravda, Rusya'da yayımlanan bir günlük gazetedir

1991'de iktidardan uzaklaştırılıp yasadışı ilan edilmesine değin Sovyetler Birliği Komünist Partisi Mekez Komitesi'nin resmi yayın organı olmuştur Kapanmasından hemen sonra eski çalışanları tarafından aynı adla tekrar kuruldu

İlk kez 1908'de Lev Troçki yönetiminde Viyana'da basılmaya başlanarak, kaçak yollardan Rusya'ya sokuluyordu1912'de Petersburg'da gizli bir gazete olarak yayımlanmaya devam edildiÇarlık rejiminin polis örgütü tarafından sürekli olarak kapatılan gazete, her defasında başka bir adla yeniden çıktıSonunda 1917 Sovyet Devrimi'nden sonra partinin resmi yayın organı haline geldi (1918)

SSCB Dönemi

SSCB'nin dağılmasına değin ülkenin en önemli resmi gazetesi, haber ve eğitim organı olan Pravda, bilim, ekonomi, kültür ve edebiyat konularında yorumlar ve niteliklikli makaleler yayımlıyordu Ayrıca okur mektuplarına ve onları komünist kuram ve programlar konusunda bilgilendirmeyi amaçlayan yazılara yer veriyorduUluslararası ilişkilerle ilgili haber ve yorumlar, Sovyet dış politikasının sesi durumundaki sesi durmundaki İzvestiya gazetesinde yer aldığından, Pravda'daki dış haberler genellikle yabancı ülkelerdeki iç gelişmelerle sınırlıydı Az sayıda fotoğraf kullanan Pravda özenli sayfa düzeni ve çekici tipografisiyle de seçkin bir yayın organıydı Batı gazetelerindeki skandal haberlerine yer verilmezdiPravda'da yayımlanan başyazılardan çoğu öteki Sovyet gazetelerinde de yayımlanırdıBu gazetenin yayınlarında birçok bilği bulunabiliyordu

SSCB sonrası

Ağustos 1991'de Mihail Gorbaçov'un yönetimine karşı girişilen darbenin başarısızlığa uğramasının ardından, Boris Yeltsin tarafından çıkarılan bir kararnameyle Sovyetler Birliği Komünist Partisi kapatıldıBunun üzerine gazete çalışanları da Pravda'nın Komünist Partiyle olan ilişkisini kestilerPravda'nın logosundaki parti amblemleri çıkarıldı ve gazete bağımsız bir organ durumuna geldiMart 1992'de yayımına ara verildi ve izleyen ay küçültülmüş boyutlarla yayımına yeniden başladı1999'da internet üzerinden yayınlanmaya başlayan ilk Rusça gazete olan Pravda Online'ın ismi dışında Pravda gazetesiyle bir ilişkisi yoktur

Başka neler oldu:

* 1920 - İtilaf Devletleri, Osmanlı hükümetini Paris'te toplanacak sulh konferansına davet etti
* 1924 - Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğü kuruldu Anadolu demiryollarının devletleştirilmesine ilişkin yasa benimsendi
* 1933 - Türkiye ile Osmanlı Düyunu Umumiye Hamilleri arasında imzalanan antlaşmayla Osmanlı borçlarının tasfiyesi sağlandı
* 1940 - Siirt'in güneyindeki Beşiri yakınlarındaki Raman Dağı'nda 1042 metre derinlikte petrol bulundu
* 1947 - Türkiye'ye yabancı sermaye girişine izin veren yasa kabul edildi
* 1962 - Anayasa Mahkemesi ve Yüksek Hakimler Kurulu'nun kurulmasına karar verildi
* 1987 - Dil Derneği kuruldu
* 1992 - Meksika'nın ikinci büyük şehri Guadalajara'da, kanalizasyon sistemine karışan benzinin patlaması sonucu 206 kişi öldü, 500 kişi yaralandı, 15000 kişi evsiz kaldı
* 1993 - Sekizinci Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın naaşı, Fatih Camii'nde kılınan namazdan sonra Vatan Caddesi'nde hazırlanan kabirde toprağa verildi

Bugün doğanlar

* 1724 - Immanuel Kant, Alman filozof (ö 1804)
* 1870 - Vladimir İlyiç Lenin, Sovyetler Birliği'nin kurucusu (ö 1924)
* 1904 - Robert Oppenheimer, ABD'li fizikçi (ö 1967)
* 1937 - Jack Nicholson, ABD'li sinema oyuncusu

Bugün ölenler

* 1969 - Christina Montt, Şilili oyuncu (d 1895)
* 1977 - Atıf Kaptan, Türk sinema oyuncusu (d 1908)
* 1984 - Ansel Adams, ABD'li fotoğrafçı (d 1902)
* 1994 - Richard Nixon, ABD başkanı (d 1913)

Tarihte bugün: 23 Nisan

Tarihte 23 Nisan'da meydana gelen önemli olayların kronolojik sıralaması


1920'de açılan TBMM'nin kuruluş günü 1929'dan itibaren dünyanın ilk ve tek çocuk bayramı olarak kutlanmaya başlandı

23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı dünyada hiçbir ülkede bulunmayan iki farklı unsuru bir araya getiren ulusal bir bayram

Bu bayram bir taraftan Türkiye Cumhuriyeti'nin temellerinin atıldığı, egemenliğin ilan edildiği anlamlı gün, diğer taraftan 'yarının büyükleri, geleceğin garantisi' çocuklar için bir şenlik

Atatürk'ün Türkiye çocuklarına armağan ettiği bayram dünya çocukları arasında sevgi ve dostluk bağlarının geliştirilmesi ve tüm insanların barış içinde yaşayacakları bir dünyanın oluşmasına katkıda bulunmak için her yıl düzenleniyor

Egemenliğin ilan edilmesinin ve ardından bu günün çocuk bayramı olarak kutlanmasının tarihsel gelişimi ise şöyle:

İstanbul'un 16 mart 1920'de düşman askerleri tarafından işgalinden sonra Osmanlı Mebusan Meclisi'nin görevini sürdürmesine imkan kalmamıştı İşgal güçleri arasında yer alan İngiliz askerleri meclisi basarak bazı vekilleri tutuklamışlardı

O sırada Ankara'da bulunan Atatürk, bu durum üzerine 19 mart 1920'de vilayetlere ve kolordu komutanlıklarına bir bildiri göndererek durumu açıkladı

Bildiride ülkenin bağımsızlığını korumak amacıyla bir Milli Meclis'in Ankara'da toplanması için çalışılmasını istiyordu Bu bildiri üzerine tüm illerden 232 milletvekili seçildi

İstanbul'dan gelen 92, Yunanistan ve Malta'dan gelen 14 milletvekili ile bu sayı 337'ye yükseldi Fakat 23 nisan 1920'de yapılan ilk toplantıya ancak 115 milletvekili katıldı

O gün çalışmalarına başlayan milletvekilleri güç şartlar altında çalışmaya başladılar Meclis'in çalışmalarının tek amacı vardı: "Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir"

"Küçük hanımlar, küçük beyler! Sizler hepiniz geleceğin bir gülü, yıldızı, bir mutluluk parıltısısınız! Memleketi asıl aydınlığa boğacak sizsiniz Kendinizin ne kadar mühim, kıymetli olduğunuzu düşünerek ona göre çalışınız Sizlerden çok şeyler bekliyoruz" diyen Atatürk, 1924'te Meclis'in açılış tarihi olan 23 Nisan'ın bayram olarak kutlanmasına karar verdi Bu tarihten beş yıl sonra ise bu bayramı çocuklara armağan etti

Uzun yıllar kutlanan bayram dünyada çocukların sahip olduğu tek bayram 1979'un, UNESCO tarafından Çocuk Yılı ilan edilmesiyle bayram uluslararası nitelik kazandı

TRT, 1979'dan bu yana geleneksel olarak 23 Nisan Çocuk Şenliği düzenliyor Bir hafta süren etkinliklere tüm dünya çocukları davet ediliyor Farklı kıta ve ülkelerden gelen çocuklar gönüllü ailelerin misafirleri oluyor

Başka neler oldu:

1616: İngiliz oyun yazarı William Shakespeare hayata veda etti

1936: Tiyatrocu Küçük Kemal İstanbul'da vefat etti

1938: Fransa'nın Nice kentinde yedi ülkenin katıldığı yarışmalarda Ordu Süvari Ekibi birincilik kazandı

1945: Doğan Kardeş dergisinin ilk sayısı yayımlandı

1948: İkinci Dünya Savaşı'ndan beri kapalı tutulan Topkapı Sarayı Müzesi ve İstanbul Arkeoloji Müzesi halka açıldı

1960: İzmit Petrol Rafinerisi'nin temeli atıldı

1961: İlk TBMM binası müze haline getirildi

1961: Yerli yapım 27 Mayıs Treni ilk seferini yaptı

1965: İlk Sovyet haberleşme uydusu Maniya-1 uzaya fırlatıldı

1969: Robert Kennedy'nin katili Sirhan Bişara Sirhan ölüm cezasına çarptırıldı

1979: Türkiye'nin yedi ülke ile telefon görüşmesini sağlayacak uyduyla haberleşme istasyonu hizmete girdi

1981: Milli Güvenli Kurulu, eski Gümrük ve Tekel bakanlarından Tuncay Mataracı'nın Yüce Divan'da yargılanmasına karar verdi

1982: TRT haftada iki gün renkli yayına başladı

1984: AIDS'e neden olan virüs belirlendi

1992: Sağlık kontrolü için ABD'de bulunan Cumhurbaşkanı Turgut Özal'a prostat kanseri teşhisi konuldu

2003: KKTC Bakanlar Kurulu'nun aldığı karar doğrultusunda KKTC ile Rum kesimi arasında serbest geçişler başladı

2005: Şair ve yazar Sunay Akın'ın kurduğu İstanbul Oyuncak Müzesi açıldı

2007: Samsun-Ceyhan Petrol Boru Hattının temeli törenle atıldı

2007: Rusya'nın eski devlet başkanlarından Boris Yeltsin öldü

TARİHTE BUGÜN: 24 NİSAN

Rusya'nın II Abdülhamid yönetimindeki Osmanlı'ya karşı başlattığı ve Rus askerlerinin Yeşilköy'e kadar geldiği 93 Harbi başladı



93 Harbi ya da 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı Osmanlı padişahı II Abdülhamit döneminde yapılan bir Osmanlı-Rus savaşıdır

Rumi takvime göre 1293 yılına denk geldiğinden Osmanlı tarihinde 93 Harbi olarak bilinir

Hem Tuna Cephesi'nde, hem de Kafkasya Cephesi'nde savaşılan 93 Harbi Osmanlı Devleti için büyük bir yenilgiyle sonuçlanmış; hem büyük bir toprak kaybına neden olmuş, hem de Rus ordusunun İstanbul'un eşiğine (Yeşilköy) kadar ilerleyerek Osmanlı Devleti'nin varlığını tehdit etmesiyle sonuçlanmıştır

93 Harbi, Osmanlı Devleti'nin dağılma sürecini başlatan ilk önemli olaylardan biri sayılır II Abdülhamit'in, yenilgiden sorumlu tuttuğu Meclis-i Mebusan'ı süresiz tatil ederek Kanun-i Esasi'yi askıya alması, ayrıca savaş sonrasında Balkanlar'la Kafkasya'dan Anadolu'ya gelen 1 milyonu aşkın göçmenin yol açtığı toplumsal ve ekonomik bunalım öbür önemli sonuçlarıdır

Başlangıçtaki başarılara karşın ordunun donatım eksikliği ve teknik yetersizlikleri, özellikle Tuna cephesindeki komutanlar arasında görülen geçimsizlik savaşın Osmanlı aleyhine sonuçlanmasına sebeb olarak görülebilir

Başka neler oldu:

* 1512 - I Selim tahta çıktı
* 1830 - Osmanlı hükümeti, Yunan devletinin varlığını resmen kabul etti
* 1877 - Rusya, Eflak ve Boğdan'a girerek Osmanlı'lara savaş açtı, böylece 93 Harbi olarak anılan Osmanlı-Rus savaşı başlamış oldu
* 1898 - İspanyolların, Küba adasının boşaltması istemini reddeden ABD'ye savaş ilan etmesiyle, İspanyol-Amerikan Savaşı başladı
* 1909 - İstanbul'a gelen Hareket Ordusu, 31 Mart Ayaklanması'nı bastırdı
* 1920 - Mustafa Kemal, Büyük Millet Meclisi Reisliğine seçildi
* 1946 - Ulvi Cemal Erkin'in Birinci Senfonisi, Ankara Devlet Konservatuvarı'nda ilk kez seslendirildi
* 1972 - TBMM, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın idam kararlarını yeniden onayladı
* 2004 - Kıbrıs' ta Annan Planı referandumla oylandı
* 2007 - Recep Tayyip Erdoğan, Abdullah Gül'ü cumhurbaşkanlığına aday olarak gösterdi

Doğumlar

* 1934 - Shirley MacLaine, ABD'li sinema oyuncusu ve yazar
* 1942 - Barbra Streisand, ABD'li şarkıcı, oyuncu ve yönetmen
* 1960 - Philip Absolon, İngiliz ressam

Ölümler

* 1731 - Daniel Defoe, İngiliz yazar (d 1660)
* 1736 - Savoy Prensi Eugen, Avusturya İmparatorluğu'nun ünlü generali (d 1663)
* 1967 - Vladimir Komarov, Sovyet kozmonotu aynı zamanda bir uzay görevi sırasında hayatını kaybeden ilk insan (d 1927)
* 1984 - Ekrem Hakkı Ayverdi, Türk yazar, mühendis (d 1899)
* 1991 - Feriha Tevfik, Türkiye'nin ilk güzellik kraliçesi (d 1910)

TARİHTE BUGÜN: 25 NİSAN

Cambridge Üniversitesi'nde iki bilim adamı, 25 Nisan 1953'te kalıtsal özellikleri ebeveynden çocuğa taşıyan deoksiribonükleik asit (DNA) adını verdikleri molekül yapısını buldular



Deoksiribonükleik asit (DNA), tüm organizmalar ve bazı virüslerin canlılık işlevleri ve biyolojik gelişmeleri için gerekli olan genetik talimatları taşıyan bir nükleik asittir

DNA'nın başlıca rolü bilginin uzun süreli saklanmasıdır Protein ve RNA gibi hücrenin diğer bileşenlerinin inşası için gerekli olan bilgileri içermesinden dolayı DNA bir kalıp, şablon veya reçeteye benzetilir

Bu genetik bilgileri içeren DNA parçaları gen olarak adlandırılır, ama başka DNA dizilerinin yapısal işlevleri vardır, diğerleri ise bu genetik bilginin kullanılmasının düzenlenmesine yararlar

Kimyasal olarak DNA, nükleotit olarak adlandırılan basit birimlerden oluşan iki uzun polimerden oluşur Bu polimerlerin omurgaları, ester bağları ile birbirine bağlanmış şeker ve fosfat gruplarından oluşur

Bu iki iplikçik birbirlerine ters yönde giderler Her bir şeker grubuna baz olarak adlandırılan dört tip molekülden biri bağlıdır DNA'nın omurgası boyunca bu bazların oluşturduğu dizi, genetik bilgiyi kodlar Protein sentezi sırasında bu bilgi, genetik kod aracılığıyla okununca proteinlerin amino asit dizisini belirler

Bu süreç sırasında DNA'daki bilgi, DNA'ya benzer yapıya sahip başka bir nükleik asit olan RNA'ya kopyalanır, bu işleme transkripsiyon denir

Hücrelerde DNA, kromozom olarak adlandırılan yapıların içinde yer alır Hücre bölünmesinden evvel kromozomlar ikilenir, bu sırada DNA ikileşmesi gerçekleşir

Ökaryotlarda (yani hayvan, bitki, mantar ve protistalar) DNA'larını hücre çekirdeği içinde bulundururlar, buna karşın prokaryotlarda (yani bakteri ve arkelerde) DNA hücre sitoplazmasında yer alır Kromozomlarda bulunan kromatin proteinleri (histonlar gibi) DNA'yı sıkıştırıp organize ederler

Bu sıkışık yapılar DNA ile diğer proteinler arasındaki etkileşimleri düzenleyerek DNA'nın hangi kısımlarının okunacağını kontrol ederler

Başka neler oldu:

* 1719 - Daniel Dafoe'nun ünlü romanı 'Robinson Crusoe' yayımlandı
* 1859 - Kızıldeniz ile Akdeniz'i birbirine bağlayacak Süveyş Kanalı'nın kazılmasına, Mısır'ın Port Said kentinde başlandı
* 1915 - Arıburnu Zaferi kazanıldı
* 1918 - Türkiye'de, Kars ve Ardahan işgalden kurtuldu
* 1946 - İstanbul - Ankara hattında yataklı tren seferleri başladı
* 1962 - Anayasa Mahkemesi kuruldu
* 1990 - ABD uzay mekiği Discovery'nin mürettebatı, ilk uzay teleskobu Hubble'ı yer çevresinde yörüngeye oturtmayı başardı
* 2001 - Merkez Bankası'na özerklik getiren yasa TBMM'de kabul edildi
* 2005 - Bulgaristan ve Romanya'nın, Avrupa Birliği'ne girişi için müzakereler başladı

Doğumlar

* 1823 - IAbdülmecit, Osmanlı padişahı (ö 1861)
* 1900 - Wolfgang Pauli, Avusturya asıllı İsviçreli fizikçidir(ö 1958)
* 1917 - Ella Fitzgerald, ABD'li şarkıcı (ö 1996)
* 1936 - Leonel Sánchez, Şili'li futbolcu
* 1940 - Al Pacino, ABD'li sinema oyuncusu

Ölümler

* 1744 - Anders Celsius, İsveçli gökbilimci (d 1701)
* 1941 - Salih Bozok, Türk askeri, Atatürk'ün yaveri ve milletvekili (d 1881)
* 1960 - Emanullah Han, Afganistan emiri (d 1892)

TARİHTE BUGÜN: 26 NİSAN

26 Nisan 1986'da Çernobil faciası meydana geldi Ukrayna'nın (SSCB) Çernobil kentinde meydana gelen ve yaklaşık 7 milyon kişinin zarar gördüğü patlama nedeniyle ortaya çıkan radyoaktif bulutlardan, Türkiye de etkilendi



1972’de Ukrayna’daki (O dönem SSCB’nin bir parçasıydı) Kiev’in 140 km kuzeyinde kurulan Çernobil Nükleer Santralı’nda ortaya çıkan kazaya, her biri 1000 Megawatt (MW) gücünde dört reaktördeki tasarım hataları ile reaktörlerden birinde deney yapmak için güvenlik sisteminin devre dışı bırakılması sonucu oluşan bazı hatalar dizisi sonucunda meydana geldi

Deneyin yapılacağı 25 Nisan 1986’da önce reaktörün gücü yarıya düşürüldü, ardından da acil soğutma sistemi ile deney sırasında reaktörün kapanmasını önlemek için tehlike anında çalışmaya başlayan güvenlik sistemi devre dışı bırakıldı

26 Nisan günü saat 01:00’i biraz geçe teknisyenler deneyin son hazırlıklarını tamamlamak üzere ek su pompalarını çalıştırdılar Bunun sonucunda gücünün yüzde 7’siyle çalışmakta olan reaktörde buhar basıncı düştü ve buhar ayırma tamburlarındaki su düzeyi güvenlik sınırının altına indi

Normal olarak bu durumda reaktörün güvenlik sistemine ulaşması gereken sinyaller de teknisyenler tarafından engellendi Su düzeyini yükseltmek için buhar sistemine daha fazla su aktarıldı ve saat 01:23’de deneyin fiilen başlatılması için koşulların oluştuğuna karar verildi

Deneyin amacı, reaktörün çalışması ansızın durdurulduğunda, buhar tirbünlerinin daha ne kadar süre çalışmayı sürdüreceklerini ve böylece ne kadar süre acil güvenlik sistemine güç sağlayabileceklerini öğrenmekti Geri kalan öteki acil güvenlik sinyali bağlantılarını da kestikten sonra türbinlere giden buhar akışı durduruldu Bunun sonucunda dolaşım pompaları ve reaktörün soğutma sistemi yavaşladı

Yakıt kanallarında ani bir ısı yükselmesi görüldü ve yapım özellikleri nedeniyle reaktör tümüyle denetimden çıkmış oldu Tehlikeyi farkeden teknisyenler reaktörün durdurulmasını sağlamak amacıyla bütün denetim çubuklarını derhal sisteme sokmaya karar verdiler Ama aşırı derecede ısınmış bulunan reaktörlerde saat 01:24’te yani deneye başlanmasından bir dakika sonra iki patlama oldu

Bu patlamanın ayrıntıları tam olarak bilinememekle birlikte, denetim dışı bir çekirdek tepkimesinin gerçekleşmiş olduğu anlaşılmaktadırÜç saniye içinde reaktörün gücü %7’den %50’ye fırladı Yakıt parçacıklarının soğutma suyuyla karşılaşması, suyun bir anda buhara dönüşmesine yol açtı

Oluşan aşırı buhar basıncı reaktörün ve santral binasının tepesini uçurdu Reaktördeki zirkonyum ve grafitin yüksek sıcaklıktaki buharla karşılaşması sonucu oluşan hidrojen yanarak bütün santralı ateşler içinde bıraktı

Nükleer kalıntıların ürettiği radyoaktif bulut patlamadan sonra tüm Avrupa üzerine yayılmış ve Çernobil'den yaklaşık 1100 km uzaklıktaki İsveç Formsmark Nükleer Reaktöründe çalışan 27 kişinin elbiselerinde radyoaktif parçacıklara rastlanmış ve yapılan araştırmada İsveç'teki reaktörün değil Çernobil'den gelen parçacıklar olduğu tespit edilmiştir

Aynı şekilde İngiltere'nin Galler bölgesinde kazadan iki hafta sonra saptanan yüksek radyoaktif nedeniyle yeşil alanlara koyun ve sığırların girişi engellenmiştir

Araştırmalarda ilk yıl doz açısından en fazla Avrupa ülkesi Bulgaristan olarak belirlenmiştir

Başka neler oldu:

* 1912 - İlk defa, bir Osmanlı pilotu olan Fesa Bey Osmanlı tayyaresi ile Türk toprakları üzerinde uçtu
* 1930 - İstanbul, Mecidiyeköy'deki likör fabrikası açıldı
* 1937 General Franco'ya yardım amacıyla Hitler'in talebiyle bazı gönüllü havacıların İspanya'nın Bask bölgesindeki Guernica kentini bombalaması, tarihteki ilk terörist bombardıman olarak kabul edilir
* 1961 - Yüksek Seçim Kurulu oluşturuldu
* 1994 - Bir Çin Halk Cumhuriyeti uçağı Japonya'da düştü ve 264 kişi öldü
* 1994 - Güney Afrika Cumhuriyeti'nde ilk çok ırklı seçimler yapıldı Oyların yüzde 62'sini alan Nelson Mandela liderliğindeki Afrika Ulusal Kongresi seçimlerin galibi oldu
* 2005 - Birleşmiş Milletler, CHP İstanbul Milletvekili Kemal Derviş'in BM Kalkınma Programı başkanlığına seçildiğini resmen açıkladı
* 2001 Liberal Demokrat Parti'den Jun'ichirÅ� Koizumi ilk Japon başbakanı oldu
* 2007 Pekin'de Olimpiyat Oyunları ateşi yakıldı

Bugün doğanlar

* 1564 - William Shakespeare, İngiliz oyun yazarı, şair (ö 1616)
* 1711 - David Hume, İskoç filozof ve tarihçi (ö 1776)
* 1798 - Eugène Delacroix, Fransız ressam (ö 13 Ağustos 1863)
* 1886 - Abdullah Tukay (Ğabdulla Tuqay), Tatar şair (ö 1913)
* 1961 - Joan Chen, Çin Halk Cumhuriyeti asıllı ABD'li sinema oyuncusu ve yönetmeni

Bugün ölenler

* 1938 - Edmund Husserl, Avusturyalı filozof (d 1859)
* 1966 - Tom Florie, ABD'li futbolcu (d 1897)
* 1984 - Helge Løvland, Norveçli dekatloncu (d 1890)
* 1984 - Count Basie, ABD'li caz piyanisti ve orkestra şefi (d 1904)
* 2006 - Ali Ekber Çiçek, Türk Halk Müziği sanatçısı (d 1935)

TARİHTE BUGÜN: 27 NİSAN

Türkiye'de ilk radyo yayını 27 Nisan 1927'de başladı Türk Telsiz Telefon AŞ adıyla çalışmalarına başlayan özel kuruluş, yayınlarını 1938'de devlet radyosu kurulana kadar sürdürdü



Bilinen ilk radyo yayını, Amerikalı amatörlerin 1906 Noel’inde yaptıkları yayındır 1920-25 yılları arasında, dünyanın çeşitli ülkelerinde radyo yayıncılığının başlamasından söz edilebilir

Belgelere bakılırsa, Türkiye’deki ilk radyo yayınının tarihi 6 Mayıs 1927’dir Ankara Radyosu ise aynı yılın Ekim ayında yayına başlar Nedir Bunlardan önce işin hazırlık bölümüne bakmak gerekir ki, bu da 1925 yılına kadar gitmektedir

O tarihte, “Telsiz Tesisi Hakkında Kanun”çıkarılır Kanun içeriğinde, Ankara’ya büyük bir telsiz istasyonu ve buna bağlı bir telsiz şebekesi kurulması öngörülmektedir 1 Mart 1926’da Ankara’da çelik direklerin dikilmesine başlanır Daha sonra, Türk Telsiz Telefon AŞadıyla kurulacak bir şirket, 8 Eylül 1926’dan itibaren istasyonların işletme hakkını alacaktır Kurucuları arasında Celal Bayar, Mahmut Soydan ve Falih Rıfkı Atay gibi isimlerin bulunduğu şirketin sermayesi 150000 liradır Şirketin gelir kaynakları arasında; “Radyo ahizesi kullanan kimsenin şirketten ruhsatname alarak yılda ödediği 10 lira, resmi dairelerle hayır müesseselerinden alınan 5 lira, memlekete ithal edilen radyo ahizelerinin fatura bedelinden tahsil olunacak %25 pay” vardır

Günlük hayatı renklendiren bu sihirli kutunun, saptanabilen ilk yayın kalıbı da, 1927 yılından:

“Alo alo muhterem samiin, şimdi bugunkü neşriyatımızın muhteviyatını arzediyorum:

1900 Stüdyo Musiki Heyeti’nden Şevkevza Faslı

1930 Esham ve Tahvilat Borsası Haberleri

1940 Telsiz Telefon Orkestrası

2010 Zahire Borsası Haberleri

2020 Telsiz Telefon Musiki Heyeti

2050 Anadolu Ajansı Haberleri

2100 Telsiz Telefon Orkestrası

2130 Teganni (Matmazel Apostoldi tarafından)

1929 buhranı, elbette Türkiye’yi de etkileyecektir Bunun sonucunda, İstanbul ve Ankara’daki yayın merkezleri gezgin bir hale gelecek, Ankara’daki yayın merkezi Sağlık Sokak’taki stüdyo ve Büyük Postane’den sonra Ankara Palas’ın bodrum katına taşınacaktır

Bu arada radyolar ekonomik bunalımın etkilerini en aza indirmek ve yerli malı kullanımını teşvik etmek amacıyla yayın yaparlar: “Ey muhterem ahali, kullanın yerli malı / Meşhud olsun bize de zenginliğin cemali / Nasibim eve kalsın, refahımız çoğalsın / Değil midir borcumuz, düşünmek istikbali”

1936’da, radyoların yönetimi Türk Telsiz Telefon AŞ’ye geçer Abone sayısının düşük olduğu ve şirketin sıkıntıya düştüğü bu dönemin koşullarını Ercüment Behzat Lav’dan dinleyelim: “O görkemli Ankara Palas’ın salonlarında, baloların, kordiplomatiğin ziyafetlerde boy gösterdikleri o salonda, spikerlik, benim deyimimle konuşmanlık yapacağımı sanıyordum Fakat günün birinde, “haydi bakalım spikerliğe başla”dediler ve beni yer altında, bodrum katında karanlık, basık tavanlı, havasız bir yere sokuverdiler”

1538 metre üzerinden yayın yapan Ankara Radyosu, bu dönem, 1230’da açılıyor, 2030’daki ajans haberleriyle kapanıyordur

1938’de Ankara’da orta güçte bir verici devreye girer ve Ankara Radyosu dokuz yıl içinde altı kez yer değiştirdikten sonra, aynı yılın 28 Ekim’inde şimdiki binasına kavuşur Ne acıdır ki, bu mutlu günden 13 gün sonra, yapılan bir duyuru herkesi ağlatacaktır: “Reisicumhur Atatürk’ün umumi hallerinde vehamet, dün gece saat 2400’de neşredilen tebliğden sonra her an artarak bugün 10 İkinciteşrin(Kasım)1938 Perşembe günü saat 9’u beş geçe Büyük Şefimiz derin koma içinde terk-i hayat etmişlerdir”

Başka neler oldu:

* 1909 - II Abdülhamid tahttan indirildi, yerine V Mehmed tahta geçti
* 1937 - Adolf Hitler'in İspanya'da ayaklanan Falanjist güçlerin lideri Francisco Franco'ya gönderdiği uçaklar, Guernica'yı bombaladı
* 1938 - Türkiye ile Yunanistan arasında dostluk antlaşması imzalandı
* 1940 - Köy Enstitüleri'nin kuruluşuna ilişkin kanun kabul edildi Köylünün eğitilmesini, kalkınmasını ve toprağa bağlanmasını amaçlayan Köy Enstitüleri, 1946'dan sonra klasik öğretmen okullarına dönüştürüldü
* 1941 - II Dünya Savaşı: Alman birlikleri Atina'ya girdi
* 1960 - Togo, Fransa'dan bağımsızlığını kazandı
* 1961 - Sierra Leone, İngiltere'den bağımsızlığını kazandı
* 1994 - Güney Afrika'da siyahi vatandaşların da oy verebildiği ilk demokratik seçimler yapıldı
* 2007 - Türk Silahlı Kuvvetleri Cumhurbaşkanlığı seçimiyle ilgili basın açıklaması yaptı (bkz 27 Nisan Genelkurmay Başkanlığı Basın Açıklaması)

Bugün doğanlar

* 1495 - Kanuni Sultan Süleyman, Osmanlı padişahı (ö 1566)
* 1759 - Mary Wollstonecraft, İngiliz yazar (ö 1797)
* 1822 - Ulysses S Grant, ABD'nin 18 başkanı (ö 1885)
* 1857 - Theodor Kittelsen, Norveçli ressam (ö 1914)
* 1891 - Sergei Prokofiev, Rus besteci (ö 1953)

Bugün ölenler

* 1521 - Ferdinand Magellan, Portekizli kaşif ve denizci (d 1480)
* 1882 - Ralph Waldo Emerson, ABD'li yazar ve düşünür (d 1803)
* 1937 - Antonio Gramsci, İtalyan düşünür, siyasetçi ve Marksist teorisyen (d 1891)
* 1938 - Edmund Husserl, Alman filozof (d 1859)
* 1981 - Münir Nurettin Selçuk, Türk ses sanatçısı ve bestecisi (d 1899)

TARİHTE BUGÜN: 28 NİSAN

Mısır'da Kral Fuad'ın 28 Nisan 1936'da beklenmedik ölümü üzerine 16 yaşındaki Prens Faruk kral oldu



6 yaşında babası I Fuad'ın ölümü üzerine tahta çıktı II Dünya Savaşı sırasında Mısır'daki İngiliz askeri varlığına karşı tarafsız kalmaya çalıştı

Savaştan sonra kurulan İsrail'e karşı yapılan 1948 Arap-İsrail Savaşı'nda alınan ağır yenilgi ve İngiliz işgalinin kaldırılamaması, milliyetçiliğin güçlenmesine neden oldu

Bu başarısızlıkları Kral Faruk'un kötü ve yetersiz yönetimine bağlayan Cemal Abdülnasır liderliğindeki Hür Subaylar Hareketi 1952'de Faruk'u tahttan çekilmeye zorladı

Yerine çocuk yaşlardaki oğlu II Fuad geçtiyse de, bir yıla kalmadan Mısır'da Cumhuriyet ilan edildi 1965 yılında Roma'da öldü

Başka neler oldu:

* 1960 - İstanbul Üniversitesi'nde çıkan olaylarda, Orman Fakültesi öğrencisi Turan Emeksiz öldü İstanbul ve Ankara'da sıkıyönetim ilan edildi
* 1963 - Topraksız köylüler Adana'da yürüyüş yaptı
* 1975 - CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit, Erzincan'da taşlı ve silahlı saldırıya uğradı
* 1979 - Sovyetler Birliği'nin ilk uçak gemisi 2Kiev 28' İstanbul Boğazı'ndan geçti
* 1980 - Abdi İpekçi'nin katil zanlısı Mehmet Ali Ağca, İstanbul'daki yargılamada gıyabında idama mahkum edildi
* 1984 - Türkiye'nin Tahran Büyükelçiliği Sekreteri Şadiye Yönder'in eşi, İran ile Türkiye arasında ticaret yapan işadamı Işık Yönder, terör örgütü ASALA militanı tarafından öldürüldü
* 1993 - İstanbul'daki Ümraniye çöplüğü, biriken metan gazı yüzünden patladı: 39 kişi öldü
* 1988 - Ermeni tedhiş örgütü ASALA'nın kurucusu Agop Agopyan, Atina'da kimliği belirlenemeyen iki kişi tarafından öldürüldü
* 2003 - Kıbrıs Cumhuriyeti ile serbest geçişler çerçevesinde 25 binden fazla Rum Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne geçti

Bugün doğanlar

* 1889 - António de Oliveira Salazar, Portekizli diktatör (ö 1970)
* 1926 - Harper Lee, ABD' li yazar
* 1937 - Saddam Hüseyin, Devrik Irak devlet başkanı (ö 2006)
* 1973 - Jorge Garcia, ABD'li oyuncu ve komedyen
* 1974 - Penélope Cruz, İspanyol sinema oyuncusu

Bugün ölenler

* 1918 - Gavrilo Princip, Sırp suikastçi (d 1894)
* 1945 - Benito Mussolini, İtalyan siyasetçi kurşuna dizildi (d 1883)
* 1992 - Francis Bacon, İngiliz ressam (d 1909)
* 1978 - Muhammed Davud Han, 1973-1978 yıllarındaki Afganistan devlet başkanı (d 1918)