Karın Acillerinde İlkyardım

Karın Acillerinde İlkyardım

İLK DEĞERLENDİRME :

Tüm vakalarda olduğu gibi AVPU ve ABC değerlendirilir Sonra karın ağrılı hastaya özgü değerlendirmeye geçilir :

Ağrı (PQRST)

SAMPLE [HİKAYE ; H: hastalıkları(P), İ: ilaçları(M), K: çağrıya neden olan kaza veya hastalık (E), A: Alerjileri, Alışkanlıkları (A), Y: yediği/içtiği(L), E: Emareler/belirti/bulgular (S)]

Kanama

Bulantı-kusma

Halsizlik, deri rengi

Barsak alışkanlıkları

Üriner bulgular

Ateş,üşüme (titreme)

Kardiyo - pulmoner semptomlar

1- P → Ağrıyı artıran azaltan etkenler var mı?

> Ağrıyı azaltmak üzerehasta pozisyon arayışında mı?

Q → Nasıl bir ağrı : batıcı, yırtılır gibi, kramp girmiş gibi, yangılı, sancılı, sinsi (künt) ?

NOT: Ağrıyı hastanın tanımladığı şekilde rapora yazın ; bıçak saplanır veya iğne batar gibi vs

R → Ağrı yaygın mı / lokalize mi ?

> Yansıyor mu / yayılıyor mu ?

S → Hafif mi, dayanılacak gibi mi, dayanılamayacak kadar şiddetli mi ?

NOT : 65-70 yaşlarında ağrı eşiği daha yüksek olduğundan yanılmayın ! Hafif bir ağrı ciddi bir sorunun habercisi olabilir

T → Ne zaman başladı

> Aniden mi başladı, giderek artan bir ağrı mı?

> Sürekli mi, sabit mi, aralıklarla mı geliyor, kramp tarzında mı?

> Ağrı ile birlikte bayılma, bulantı, kusma vb görülüyor mu?

2- H→ Şimdikinin benzeri yakınmaları daha önce olmuş mu ? Evetse sonuç ne olmuş?

→ Kalp hastalıkları, KOAH, hipertansiyon, diyabet, karaciğer hastalıkları, ülserler, idrar yolu enfeksiyonları,

batın ameliyatı, geçirilmiş aorta abdominalis anevrizması gibi yakınmaları var mı ?

İ → Abdominal yakınmalarıiçin kullandığı ilaç/lar var mı?

→ Başka nedenlerden dolayı sürekli veya geçici olarak kullandığı ilaçlar var mı ( aspirin, gripin, doğum kontrol hapı gibi)

K→ Ambulansı çağırmaya neden olan yakınma nedir, nasıl başlamış?

A→ Alerjileri var mı, sigara – içki alışkanlığı var mı?

Y→ En son ne zaman, ne yemiş / içmiş, ne kadar yemiş / içmiş (iştahı nasıl) ?

E→ Belirti ve bulgular – vaka hazırlarken ilk muayenedeki veriler olduğundan “S” yi yazmaya gerek yok

3- Kanama var mı > ağızdan ( balgamda mı, köpüklü mü, kahve telvesi gibi mi ?), rektumdan (taze kanlı, zift

gibi siyah ve parlak?) vajen, idrar yolu ?

> kanama sızıntı şeklinde, hafif, aşırı miktarda ?

> kanamanın rengi parlak kırmızı mı, koyu mu ?

4- Bulantı – kusma > Ne zamandan beri var ?

> Ağrı ile bağlantılı mı ?

> Kusmuğun rengi, miktarı, özelliği, kokusu ?

> Dehidratasyon var mı?

5- Deri rengi > Sklera ve deride sarılık var mı ? Ne zamandan beri var ?

Halsizlik > Ne zamandan beri var ?

6- Barsak alışkanlıkları > Herhangi bir değişiklik, kabızlık, ishal var mı?

7- Ateş / üşüme / titreme > Enfeksiyon durumunda ortaya çıkar

8- Üriner bulgular > Dizüri (yangılı idrar), hematüri, poliüri, pollaküri, anüri var mı?

9- Kardiyopulmoner semptomlar > Çocuklarda Pnömoni karın ağrısına neden olabilir

> Myokard infarktüsü karın ağrısına ve kusmaya neden olabilir Öncelikle bunların olmadığı saptanmalıdır