Denizli'min Şivesi

DENİZLİ ŞİVESİ(ekşi sözlükten alınmıştır)


1)olma mı , yapma mı , etme mi gibi estetik harikasi kelimelerin kullanildigi denizli yoresinin konuşma stili ayrica -hööle bi yürüyüp gelive biyo , irahmat yaaiyosa semsiyeni de alive- gibi cumlelere de sahiptir


2) önkü tası horaya go = şu tabagı oraya götür

hangırıya goycem teeze ? (Hangi yere koyacağım teyze)

Hönkürüye gıı (Oraya işte)

needip goyyonuz (ne yapıyorsunuz?)


3) gülü gülü deezem (güle güle teyzem)


4) senin oğlan hangi bölümü kazandı?

tıpa kazandı


5) - yandaki site var ya işte ordaki bekçiyi vurmuşlar!

- bekçiye??!!

- bekçiye vurmamışlar!! bekçiyi vurmuşlar!

- bekçiye??!!

- hey allahım


6) anegin ı (*****n ı)

şu ana kadar yaklaşık 500 kişi üzerinde yapılan deneylerde denizliler hariç, bu küfürü kimse söyleyememiştir



7)d- al bunu götüvecesen götürüve, götüvemicesen götüvecek vaa…

Bu paraya götüreceksen götür,götürmeyeceksen,götürecekler var



8) *nerem deding *? : hasta birisinin şikayetinin ne olduğunu sormak için kullanılır ör cümle: kişi a: nerem deding bizim gıız? kişi b: sooma gareee, öskürü öskürü bitmediii soonuda * hurama hööle bi ağrı girdi kıpırdeyemeyyon tokturu gitçen hindi…


9) extreme olarak nitelendirdigim bir ornek;

enkini enkirden al enkireye goyve ( sunu suradan al suraya koy )


10)sevgili babaannem sokakta güneşin altında oynayıp terleyen kuzenime kızmaktadır:

-demingkden ben sene kölgelerde oyna dimedim mi?

-

-geberdirin çocuk seni

-

-git önkü yüzünü yuuka gelsırtındakini de değiştirkoş baken!!!!


11) dünyanın neresinde olursa olsun, o memlekette hangi dil konuşuluyor olursa olsun iki denizlili'nin birbirini tanımasını sağlayan konuşma tarzı konuşanların asla utanmadığı, düzeltme ihtiyacı hissetmediği az sayıda ağızdan biridir bu coğrafyadaki bilenler için çok estetik ve akıcıdır


12) turkce ogretmenlerinin bile 'pekiyi ama i ve e hallerine karıştırıyorsun' dedigi, hos bir sive otobus yolculugunda kendinden cok su istenen denizlili bir muavinin 'sayin yolculaamiz duz mu yaladingiz? hareme kadar su yok gaari' dedigi de bir arkadas tarafindan test edilip onaylanmistir


13) ismin hallerine bir haller olan sivedirlisedeyken matematik hocasi vardi denizliliher ne kadar universite bitirse de sive gitmiyor olsa gerek 'bugun elif'e kaldiralim' gibisinden laflariyla her ders ayri bir faciaya yol acma riski tasirdi



14) denizli dogumlu ya da cocuklugunuz burada gecmisse zihninizden hic silinmeyecek sive turk dili profesoru olsaniz , trt ana haber bulteni sunucusu olsaniz da gerektiginde

nedipbarin , tavasi gitcem ben , ahmet de ordan gelipba tarzi cumleleri hic cekinmeden kullanir , kendinizle gurur duyarsinizen guzeli bunu yasli insanlarla konusmaktir


15) 'sıranızı geçin'


-denizli anafartalar lisesi müdürünün öğrencileri hizaya sokmak için söylediği emir cümlesi


16) herkes cik-cuk'le konustugu icin son derece sirin gelir kulaga yore insaninin konusmasi ciddiye almak zordur bazen bu yorelerde pazar yerinde dolasmak da cok keyiflidir yasli teyzecikleri opmemek icin zor tutar bazen insan kendini ortalikta bir saat dolasip diyaloglari dinlemek bile meditasyon etkisi yapabilir ornek:


- domat dativeecenmi iki gilo

- dattim dattim aha suracikta aliveecen mi?

- alcem de tobayi aciveecen mi?

- accem de parami cikariveemedim bi dakka bekleyiveecen mi?

- bekleyiveririm nolcekki

seklinde uzar gider


bir sure ortalikta dolastiktan sonra 'beni bak' denilmesi normal gelmeye bile baslayabilir


17)Denizli'de iki kadın pazarda karşılaşırsa şu repliğin geçmesi kuvvetle muhtemeldir:

-ne buuuu neree gidik gidesiiin??

-çocuklaaa döndeeme (dondurma) isteepturuu ne zımandıı

-pazarı varem de dalgan alem (Pazara gidip dalagan=ısırgan otu alacak)


18) mesela 'biyol' vardır, bir şey isterken kullanılır örneğin:


- biyol ötüvee çil horozum (bir kere öter misin çil horozum?)


'dinelmek' vardır, (ayakta) durmak anlamında:


- bizimoğlan orda dinelme de beni bi çay yap (arkadaşım/çocuğum ayakta durma da bana bir çay koy)


gahpeerif (kahpe + herif) sık kullanılan bir küfürdür gahpecik, gahpenin doğurduu, gahpe garı gaşlı (kahpe karı kaşlı) gibi türevleri mevcuttur denizli şivesi ortamda denizlililerle fazla bulunulduğu vakit dillere pelesenk olmakta, dilin ayarı kaçabilmektedir


19) rivayet olunduğuna göre pazar yerinde uzun süren bir alışveriş sırasında güzelim ürünleri alıp almamakta kararsız kalan müşteriye karşı satıcı kadın cevap verir: 'götüceksen götü götümiceksen götüme go' dilimizin yöresel elastikliği konusunda denizli lehçesi en dikkati çeken tarzdır denebilir


21) yavrım ben onu nezmandır söleboturum… bilip batırın mı? = yavrum ben onu nezamandan beri söyleyip duruyorum,biliyor musun?


22) istanbul şivesinden başka şive duymadıysanız, ilk seferde kafanızı sağlam karıştırabilecek, yurdumun en komik şivesi


23) denizli şivesi diye birşey yoktur denizlice vardır


24) eşsiz bir şivedir gapçık ağızlı diye bir kavram vardır misal beni bırakın, hala ne olduğunu anlayabilmiş bir nene, dede yoktur bu şivenin özü komedi üzerine kurulu gibidir sanki misal dedeniz size küfreder ama belki anlayamadığınızdan belki de söylediği şeyin komikliğinden dedenize kızamazsınız bile


-dede neden bu böyle?

-sus bakem gapçıkaazlı!

-o ne demek dede?

-höyt höyt edip durma bakem gömüveğcem şimcik depçiğine


işte böyle bu ve bunun gibi kendine ait söylenişi son derece komik, ama ne anlama geldiği tam bir muamma olan kelimeler içerir bu şive


25)Mersindeyiz,Denizlili bir hemşehrimiz ögretmenSınıfta gürültü yapan bir öğrenciye bağırır,

-Kızdırmeyin bene,şindi sene tahtaya kaldırır,sıfıra basarım


26)Seneler evvel,memleketinde elektrik olmayan Denizli'li İstanbul'a gidip caddelerdeki yanan lambaları görünce şaşkınlıktan şöyle demiş: YanıpbayanıpbaNe gaz yetçek ne fıtıl


27)İstanbul'da hamamda başı sabunlu gözleri kapalıyken sabun kalıbını yürütmüşler bizimkininOlayı arkadasına anlatmış,-Gahpaçocuklarıhamamda bana sabunsuz kodular…(hamamda beni sabunsuz bıraktılar)


28)-Çeşmide gala,Gavga edip bala(Çeşmede kadınlar kavga ediyorlar)







Off ya bunları arkadaşlara söylediğimde ne diyorsun sen diyorlar

Seviyorum Denizli'mi