Türkiye'nin Dağları - Sultan Dağları İle İlgili Bilgi

Türkiye'nin Dağları - Sultan Dağları

Sultan Dağları

Sultan Dağları, Türkiye'de Akdeniz bölgesinin Göller Yöresi'nde bulunan batı Toros Dağları'nın uzantısı olan yaklaşık olarak 100 kilometre uzunluğunda genç sıradağlardır

Konumu:

İç Anadolu bölgesi ile Göller Bölgesi arasında doğal sınır oluşturur Sultan Dağları'nın doğusunda Eber ve Akşehir gölleri, batısında Beyşehir Gölü vardır Doğu etekleri dik biçimde iner Batı bölümünde bulunan çukur alanlara daha yumuşak biçimde iner

Doğu eteklerinde Afyon ilinin Çay ve Sultandağı ilçeleri, Konya'nın Akşehir ilçesi bulunur Ayrıca eteklerindeki topraklar Mevyeçiliğe elveriş olup, meyve bahçeleriyle kaplıdır Dünyaca ünlü Napolyon Kirazı olarak da bilinen kiraz ve diğer yerli kiraz çeşitleri burada yetişir

Dort Deresi Asmalı mevkiindeki orman sahasında Geyik Üretim Merkezi bulunmaktadır Bu geyik üretim merkezinde geyikler koruma altındadır Buzluk Mağarası, Dort Deresi ve manastır başlıca gezip görülecek yerlerdir Fındık ormanlarıyla kaplı Balaban, Dumra, Küçük ve Büyük Kirazlı Yaylaları ise yayla turizmine elverişlidir Buzluk Mağaras Sultandağı ilçesine bağlı dereçine Kasabası'nın güneyinde Sultan Dağları'nın 2519 metre ile en yüksek yeri olan kuzeybatı zirvelerinde yer alan tabiat harikasıdır, yüzyıllardan beri sadece yaz sıcağında, buz üretir Halk arasında "Buzluk Mağarası" olarak bilinen mağara ile ilgili bir de rivayet vardır

En yüksek noktaları, Hacıbaba Tepesi ile en kuzeyde olan Topraktepe’dir Uzunluğu yaklaşık olarak 100 km’dir Güneydoğuya doğru yüksekliği azalır Bu alçalmada Konya-Beyşehir kara yolu geçer En güneyinde Erenler Dağı ile Alacadağ volkanik dağları vardır

2610 metre rakımlı Gelincikana Tepesi, 2519 metre rakımlı Toprak Tepe ve 2063 metre rakımlı Kırkkaya Tepe yörenin en yüksek noktalarını oluşturmaktadır

Oluşumu:

Geniş bir ova görünümünde olan zemini III (Neojen) ve IV (Kuvaterner) zamanların alüvyon topraklarından oluşmuştur

Kambriyen dönem ve Karbonifer dönemlerinde düşük kayalardan oluşmuştur Kambriyen Dönem boyunca kıtaları kuzeye doğru ilerleyişiyle –bugünün kıtalarının genel görünümü, Kambriyen Dönemin sonlarına doğru şekillenmiştir Sultan Dağları'nın batı eteği Beyşehir Gölü'nün başlangıç sahasıdır

İsim kökeni:

1116 yılında Bizanslılarla Selçuklular arasında cereyan eden Bolybotum (Bolvadin) Savaşı'nda, Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Müizeddin Melikşah (Arapça: ملكشاه الثاني بن بركياروق ) ordusunu güneydeki dağın yamacına, Emir Mengücek ise ordusunu kuzeydeki dağın yamacına yerleştirmiş, işte bu durum üzerine sultanın çekildiği dağa Sultan dağı, Emir Mengücek'in çekildiği dağa da Emir Dağı adı verilmiştir Anadolu Selçuklu Sultanı I Rükneddin Mesud bu mücadelelerden sonra zamanını bu yerlerin iskânına ayırmıştır (1147-1157)

Bitki örtüsü:

Sultan Dağlarından bir başka görünüm

Tüylü Meşe

Katran Ardıcı

Sultan Dağları’nın bitki örtüsü:

Sultan Dağları’nın doğal bitki örtüsü çalılardan yani maki'lerdir Akdeniz ve iç Ege ikliminin kurak koşullarına yani ortamdaki yetersiz sudan olabildiğince yararlanmaya uyarlanmış derin köklü, ufak ve sert yapraklı, hatta dikenli ağaçlık ve çalılardır Bu ufak yaprakların yüzeyi genellikle su kaybını önlemek için mumsu ya da reçineli bir katmanla kaplanmıştır Maki bitki örtüsü, eskiden ormanlık olan alanların yangın ya da insanlar tarafından yok edilmesi sonucunda oluşmuştur Bazı kuytu köşelerinde seyrek ormanlık alanlar vardır

Ağaç Örtüsü:

Yurdumuzda doğal olarak yetişen onsekiz meşe türünden dokuz’u Quercus brantii Lindley (Kara Meşe), Q cerris L var cerris (Türk Meşesi), Q coccifera L (Kermes Meşesi), Q infectoria Oliv subsp boissieri (Reuter) O Schwarz (Mazı Meşesi), Q ithaburensis Decne subsp macrolepisPalamut Meşesi), Q pubescens Willd (Tüylü Meşe), Q robur L subsp robur (Saplı Meşe), Q trojana P B Webb (Kazdağı Meşesi), endemik Quercus vulcanica (Boiss et Heldr ex) Kotschy (Kasnak Meşesi), sekiz ardıç türünden dört’ü Juniperus communis L subsp alpina (Sm) Celak (Bodur Ardıç), J excelsa Bieb (Boylu Ardıç), J foetidissima Willd (Kokar Ardıç) ve J oxycedrus L subsp oxycedrus (Katran Ardıcı), beş çam türünden üç’ü Pinus brutia Ten(Kızıl Çam), P nigra Arn subsp pallasiana (Lamb) Holmboe (Kara Çam), P sylvestris L (Sarı Çam), Cedrus libani A Rich (Toros Sediri) ve Castanea sativa Miller yayılış göstermektedir Ardıç türlerinden Juniperus excelsa Bieb’ nın Sultan dağlarında 1600 yıllık anıt ağaç özelliğinde olanlarına da rastlanmaktadır (Kotschy) Hedge et Yalt (

Çalı Örtüsü:

Çalı örtüsünü oluşturan başlıca türler; Cistus laurifolius L(Laden), Corylus avellana Lvar avellanaÇalı Fındığı), Corylus colurna L (Kaya fındığı) kuzey yamaçlarında büyük topluluklar halinde, Quercus coccifera L (Kermes meşesi), Quercus infectoria Oliv subspboissieri (Reuter) OSchwarz (Mazı Meşesi), Populus tremula L (Titrek Kavak ve Hypericum heterophyllum VentCistus laurifolius L özellikle Pinus nigra Arnsubsppallasiana (Lamb) Holmboe`nın tahrip edildiği Sultan dağlarında yayılış göstermekte ve çalıları oluşturan türler arasında en fazla alanı kaplamaktadır Diğer fındık türü olan Corylus colurnaTaxus baccata L(Porsuk ağacı) ile karışık halde seyrek topluluklar oluşturmaktadır ( (Binbirdelikotu)'dur Bu örtüyü oluşturan türlerden L ise yine aynı tepelerin kayalık alanlarında

Alçak tundra bitkileri:

Juniperus communis L subspalpina (Sm) Celak (Bodur Ardıç), Astragalus angustifolius Lam subspangustifolius (Geven), Astragalus microcephalus Willd (Geven) Sultandağları'nda topluluk oluşturan başlıca türlerdir

Akarsular:

Sultan Dağlarından, Sulu Dere, Kiraz Dere, Sarıpınar Dere, Değirmen Dere, Hacet Dere, Elbiz Dere, Dort Deresi, Çay Deresi, Eber Deresi, Deresinek Deresi, Kırca Deresi, Dereçine Deresi, Yalvaç Beli, Akşehir ve Engilli gibi dereler doğar

Sultandağı Fayı:

Toros kuşağını iç Toros kuşağından ayırır Kuzeybatı - Güneydoğu doğrultusunda yaklaşık 100 km 'lik bir uzanıma sahiptir Fakat inceleme alanının Güneybatı kesiminde 8-10 km 'lik bir kısmı izlenmektedir Batıda Afyonkarahisar’a doğru batı ve güneybatıya doğru bir dönüş yapmaktadır Sultandağı Fayı uzun süre aktivitesini korumuş bir itki fayı özelliğinde olup, Sultan dağlarının Kuzey, Kuzeydoğu'ya bugünkü konumunu kazanmasını ve bu dağların yükselmesini sağlamıştır Sultandağları’ndaki Miyosen (Miocene) oluşuklarını dahi etkilemiş, onların üzerine Sultandağları kayaçlarının itilmelerini sağlamıştır Sultan Dağları’nın kuzeydoğuya bakan yamacı ile ovanın birleştiği hat, bir fay hattına karşılık olmaktadır Bu fay hattı Sultan Dağları ile Afyon Ovası’nın oluşumunda etken bir rol oynamıştır