Halk Oyunları Türleri...

Halay Oyunları

Halay, birlik, beraberlik, yardımlaşma gibi toplu hareket anlamına, alaydan gelen insan topluluğu anlamına ya da devamlılık süreklilik anlamına gelmektedir

Halayın tanımlarına gelince, davul ve zurna eşliğinde, toplu olarak oynanan en az üç kişiden başlayıp genişleyebilen, toplu düz dizi halinde ve disiplinli bir şekilde oynanan, kadın ve erkek el ele tutuşarak, halka teskil ederek ve muntazam ritimlerle ayak vurarak oynanan oyundur Halaylar davul ve zurna eşliğinde oynanır Eller, omuzdan, parmaklardan ve belden tutularak oynanır Halayın başındaki oyuncuya "halaybaşı", sondaki oyuncuya "poççik" denir

Mendil sallamanın özel bir önemi vardır Halaylar 1,2,3,4 bölümlü olarak olabilirler

Tek bölümlü halaylar: Tek melodiyle hızlanarak oynanırlarAncak aynı melodinin ağır olarak devam ettiği halaylarda vardır

İki bölümlü halaylar: Bunlarda iki melodi ve iki ayrı ritim vardır Ağır başlayan
birinci bölüme ağırlama denir Ağırlama kısmı oturaklı ve gösterişli olur Genellikle
"hoplatma", "yelleme", "yeldirme", "sıktırma", "yürütme" adlarını alır

Üç bölümlü halaylar: Bu halaylarda 3 melodi ve 3 ritim vardır Ancak bazen
2 melodi ,3 ritim olabilir Çoğunlukla "ağırlama" ile başlar "yürütme" ile devam eder, "hoplatma" ile sona erer

Dört bölümlü halaylar: Bu halaylarda genellikle 4 melodi, 4 ritim bulunur Her bölümün ayrı adları vardır Oyun yavaştan başlar gittikçe hızlanır ve son bölümde en hızlı noktaya ulaşır İlk bölüm "ağırlama" ile başlar, "yanlamaya" geçer "oynatmayla" hızlanır, ""hoplatma" ile son bulur

Zeybek Oyunları

Zeybek, Efenin buyruğu altındaki gence, hafif sılahlı eski bir sınıf askere, hafif tüfekçi askerine, Özbekçe'de silahlı kişiye, çok eski bir Türk kabilesinden olan halka zeybek denmektedir Asıl olarak zeybeklik geleneği içersinde isyan olgusunu taşımaktadır Zeybekler dağlarda yaşayan var olan düzenin kendisine, kendi bulunduğu yöre çerçevesinde bas kaldıran kişidir Hiç bir zaman örgütlü ve varolan düzeni değiştirmeye yönelik hareketleri olmadıkları için sistem tarafından zorlada olsa bastırılabilmişlerdir Ama kahramanlıkları hiçbir zaman dillerden düşmemiştir

Oyunların çoğu türkülü olup ritimler 9/2, 9/4,9/8 olarak uygulanmaktadır Zeybekleri, tek, iki, ya da üç, bir çember gibi, yuvarlak bir şekil üzerinde ve kalabalık, kaşıklarla, ağır, çabuk, türkülü,davul-zurna eşliğinde, bağlama, cura, darbuka eşliğinde yalnız kadınlar, yalnız erkekler, karma oynananlar olarak sınıflandırırlar Zeybek oyunları oynanan yerleri, Batı Karadeniz'de Silifke'ye kadar olan iller , Kastamonu, Ankara, Afyon, Isparta illerinin doğu sınırlarına kadar olan batı illerimizi gösterebiliriz

Horon Oyunları

Horon, tahıl ürünlerinin, mısır koçanlarının hasattan sonra kurutulması ve desteler halinde dik tutulmasına,Karadeniz Bölgesinde kemençe ve zil zurna ile oynanan oyunlara verilen addır Bazı yerlerde "horum", "horun", "horan" denmektedir Başlıca figürler, omuz titremeleri, öne eğilmeler, kolların asağı-yukari- ileri hareketleri, bacak hareketleri, atmalar, toplanıp açılmalar, diz kırmalar, çömelmelerdir Horonlar kadın, erkek karışık olarak da oynanır 5, 7, 9 vuruşludur

Horon oyunları sınırını Artvin, Rize, Trabzon, Giresun, Ordu illeri ile Samsun, Sinop, Kastamonu, Zonguldak illerinin deniz kıyısı olarak çizebiliriz

Bar Oyunları

Bar birliktelik beraberlik içeren elele tutuşarak oynanan oyunlardır Barlar yanyana omuz omuza, elele oynanır Asıl, estetik, mert oyunlardır Baştaki oyuncuya "Barbaşı"sondakine "Poççik", Barbaşının yanındaki oyuncuya koltuk denilir Barlarda ritimler 2,5,6,9,10,12 zamanlıdır Bar oyunları için Erzurum, Ağrı, Erzincan ve çevresini gösterebiliriz

Kaşık - Bengi - Mengi - Güvende Oyunları

" Kaşık" öztürkçe bir kelimedir Orta Asya'da hakanlar huzurunda oynanan ve adına"Hakan oyunu" denilen oyunda iki tabak, iki kaşık kullanıldığı bilinmektedir Oyunda oyuncular serbesttir Tutunma yoktur Daire şeklinde ya da karşılıklı dizilerek oynanır 2/4, 4/4, 8/8, 9/16, 9/8' lik zamanlar kullanılır

Bengi oyunları toplu oynanan oyunların en tipik örneğidir Özellikle Balıkesir, Bergama civarında oynanır Benginin bir savaş sonrası kutlama oyunu olduğu söylenmektedir Dini olmayan semaha hazırlık için oynanan oyunlardır Mengi gidiş, dönüş, adım, sallana sallana, yürüyüş anlamına gelmektedir

Güvende oyunları, oyuna kalkan kişinin güvendiği kişiyi oynamaya kaldırmasıyla güvendi adını almıştır Bursa civarında yaygındır

Karşılama ve Hora Oyunları

Karşılama, karşılıklı olmak ,gelenin hatırını hoş etmek için yola çıkmak anlamına gelmektedir Ağır bir tempoda başlar gittikçe hızlanır açık yerlerde çift davul çift zurna kullanılır Zurnalardan biri "dem" tutar Trakya, Marmara, Karadeniz Bölgelerinde, Edirne, Balıkesir, Kırklareli, Tekirdağ, İzmit, Adapazarı, Bilecik, Bolu, Giresun, Ordu, Çanakkale, Bursa civarında oynanmaktadır

Trakya bölgesinde el ele, kol kola, omuz omuza toplu olarak oynanan oyunlara "Hora" denmektedir Ağır ve çabuk kısımları olan serhat boylarının kahramanlık ve yiğitlik duygusu ile yakılmış türküleri ile oynanır