Keçecizade Mehmet Emin Fuat Paşa/Kişiliği /İktidar Dönemi

Keçecizade Mehmet Emin Fuat Paşa (1814 İstanbul – 1868 Nice), Osmanlı devlet adamı Tanzimat döneminin önde gelen üç siyasi liderinden biridir Abdülaziz saltanatında iki kez sadrazam ve toplam on yıla yakın Hariciye Nazırlığı (dışişleri bakanlığı) yapmıştır Siyasi başarılarının yanısıra keskin zekâsı ve nükteleriyle ün kazanmıştır
Tanınmış şair ve alim Keçecizade İzzet Molla’nın (1785 İstanbul-1829 Sivas) oğlu, Rumeli Kazaskeri Mehmed Salih Efendi’nin torunudur Annesi Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın torunlarındandır


Gençlik Yılları



Baba ve atalarını izleyerek ilmiye mesleğine girdi; müderris (medrese hocası) diploması aldı Yanısıra yeni kurulan ve Fransızca eğitim verilen Tıbbiye Mektebi’nde okudu
Zekâsını takdir eden Mustafa Reşit Paşa’nın teşvikiyle siyasi kariyere başladı Babıali Tercüme Kalemine girdi 1843′te Portekiz, daha sonra Bükreş ve Petersburg elçiliklerinde bulundu 1852′de Mısır idaresinin reformuyla ilgili müzakereler için Kahire’ye gönderildi Kırım Savaşı’nın en kritik dönemlerinde Hariciye Nazırlığı yaptı Paris Barış Antlaşması müzakerelerinde bulundu


1854′ten itibaren tanzimat reformlarını planlamakla görevlendirilen Meclis-i Ali-i Tanzimat üyeliğinde ve birkaç kez başkanlığında bulundu Fransa’ya yakın politikasından dolayı İngiltere’nin baskısıyla 1856′da dışişleri bakanlığından uzaklaştırıldı ise de 1858′de yeniden bu göreve geldi

1860′ta çıkan Suriye ve Lübnan isyanını bastırmakla görevlendirilerek Şam valiliğine atandı Bu görevinde eski Şam valisi ve Arabistan ordusu müşiri Ahmed Paşa ile Şam eşrafından birçok kişiyi idam ettirdi Bu olaydan sonra “Ben ömrümde bir tavuk kesmemiş ve bir kuş vurmamış iken cenabı hak bakınız nelere alet etti” diyerek üzüntüsünü belirttiği rivayet edilir


İktidar Dönemi



Abdülaziz’in tahta geçişini izleyen sekiz yılda sadrazamlık ve hariciye nazırlığı, iki yakın müttefik ve dost olan Âli Paşa ile Fuat Paşa arasında birkaç kez el değiştirdi Fuat Paşa 22 Kasım 1861 – 5 Ocak 1863 ve 1 Haziran 1863 – 4 Haziran 1866 tarihleri arasında 2 dönemde toplam 4 yıl sadrazamlık yaptı Bunun yanısıra seraskerlik (başkumandanlık) görevinde bulundu


1866′da Padişahın Mısır Hıdivi Tevfik Paşa’nın kızıyla evlenmesine itiraz ettiği için sadrazamlıktan azledildi Bir süre açıkta kaldıktan sonra 1867′de yeniden Hariciye Nezaretine atandı Kışı geçirmek için gittiği Fransa’nın Nice kentinde vefat etti


Kişiliği



Fuat Paşa zayıf ve çok uzun boylu idi İbnülemin’e göre “Kaddü kametde [boy pos] olduğu gibi talakatı lisaniyede, zerafetde, şetaretde, nükteperdazlıkda, hazır cevablıkda, pervasızlıkda da babasının tam varisi idi… Hazır cevablığı, cür’et ve cerbezesi, her şeyde sürat ve serbestiyi iltizam etmesi, aleyhinde söylenen sözlere kulak vermiyerek yalnız varacağı noktayı nasbı nazar eylemesi, muvaffakiyetini teshil etti
Başka bir yazara göre “tamamiyle Avrupa tabı ve meşrebine malik, gayet latifegû [esprili], Paris’lilere taş çıkarırcasına zarif bir zat” idi Yaşamının son döneminde “baston ve çaket gibi Avrupa âdat ve usuline ziyade taklid buyurması” eleştirildi
Fuat Paşa Mevlevi tarikatine mensuptu Eşinin ailesinin Antakya’lı ve Nusayri olduğunu Cevdet Paşa Maruzat’ında belirtir


Evleri



Fuat Paşa’nın Şehzade Camii karşısında muhteşem bir konağı vardı Bu yapı 11 Aralık 1864 gecesi yanmış ve Paşa, Sadrazam Yusuf Kamil Paşa’nın Sirkeci Demirkapı’daki konağına taşınmıştı Bir süre sonra bu konak da yandı Bu felaket üzerine Padişah Abdülaziz Beyazıt’ta bugün İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi olarak kullanılan kâgir binayı yaptırarak paşanın kullanımına tahsis etti Ancak bu konak 1867′de Maliye tarafından müsadere edildi

İbnülemin, yangın ve müsadere olaylarından bahsederken Fuat Paşa için “dünyada ellibeş sene temekkün ettiyse de mekân sahibi olamadı” demektedir Başka bir kaynağa göre ise [kaynak belirtilmeli] Paşa’nın Küçük Çamlıca’da yazlık bir köşkü olduğu, 1852 tarihinde oğlunun ölümü dolayısıyla buradan ayrılıp Bebek’teki Hekimbaşı Yalısı’na taşınması üzerine bunun boş kaldığını bildirmektedir Paşa’nın ölümünden sonra varislerine intikal eden köşk bugün mevcut değildir