Sabah Kahvaltısında Neler Yapılabilir

Sabah kahvaltısında neler yapılabilir


Sabah kahvaltısı nedir - Sabah Kahvaltısının Önemi nedir


sabah kahvaltısı atlanırsa,12 saatlik açlıktan sonra öğlene kadar birşey yenmemiş ve vücut 16-17 saat aç kalmış demektirbundan sonra birden yendiğindenhem fazla kaçırılır,hem de yediklerimiz doğrudan yağa çevrilirkahvaltı yapmak,sadece kilo açısından değil,pek çok hastalığın ortaya çıkmasında ve seyrinde önem taşır Sabah kahvaltıları vucudumuz için luzumludur Bazı kimseler şu ya da bu şekilde sabah kahvaltısı etmemektedirler ki, bu doğru değildir Özellikle soğuk havalarda kahvaltı mutlaka edilmelidir Böylece sabah, vucudun ilk kalöri ihtiyacı karşılanmış olur Sabahları ekseriye bol kalörisi olan bal, tereyağı vs gibi besinler tercih edilmelidir Böyle yapılmazsa çalışmada verim alınamaz Vücudun besin ihtiyacı sabah kahvaltısıyla başlar Beslenme ile meşgul olan kişiler, çalışan insanlar, çocuklar ve diğer kimseler için kahvaltı öğle ve akşam yemeklerinden daha önemli bulunmaktadırlar

Evden çıkmazdan evvel yenen besinler vücudun çalışma gücünü artırırlar

Zaman darlığı ve şişmanlamak korkusuyla kahvaltı etmemek yanlıştır

Akşam yemeği ile sabah kahvaltısı arası 10-12 saattir Bu müddet arasında mide tamamen boşalmış durumdadır Sabah kahvaltısında alman besinler vücudun ihtiyacını karşılamakla beraber iş gücünü çocukların okulda başarısını sağlar

Bu günün şartlarına göre kahvaltı esas yemek kabul edilmektedir

Öğlede yenilen ağır yemekler insana bir rahatlık ve gevşeklik vermektedir Halbuki kahvalüda tamamen bunun aksi olmaktadır Bu bakımdan Batı devletleri kahvaltıya çok önem vermektedirler, hatta onlarda sabah kahvaltısından başka ayrıca saat lO’da süt, kahve, meyve suyuyla bir büskivi yemek suretiyle kahvaltılarını tamamlamaktadırlar Bu alışkanlık bizlerde de yavaş yavaş yerleşmektedir

İyi bir kahvaltı büyütücü, onarıcı besin maddeleri (peynir, süt, yumurta vs)’yi ve enerji veren besin maddelerini (Tereyağı, ekmek reçel vs) ayrıca koruyucu maddelerden (meyve veya meyve suyu) zengin olması lazımdır

Ayrıca ikindi kahvaltısı dediğimiz 16-17 arasında da yine meyve suyu, süt veya bisküvi, çay gibi şeyler yemek suretiyle vücudun besin ihtiyacını tamamlamak gerekir Yazın daha hafif kahvaltı, kışm daha kuvvetli kahvaltı yapılması lazımdır Yrd Doç Dr Gülhan Samur, Türkiye genelinde yapılan araştırmada elde edilen sonuçlara göre öğrencilerin yüzde 60-85’inin sabah kahvaltısı yapmadığını söyledi

Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Öğretim Üyesi Yrd Doç Dr Gülhan Samur, ayaküstü beslenme alışkanlığının çocuklar ve gençlerde yaygın görüldüğüne dikkati çekti Ayaküstü beslenmede enerjinin yüzde 40-50’sinin yağdan geldiğini belirten Yrd Doç Dr Samur, kalp ve damar hastalıklarının temellerinin çocukluk çağında atıldığını vurguladı Türkiye’deki öğrencilerin yüzde 60-85’inin sabah kahvaltısı yapmadığını belirten Samur, “Sabah kahvaltısı önemli bir öğündür Öğrencilerin yüzde 25 ile 43 arasında değişen bir oranı, sokak satıcıları ve kantinlerden karınlarını doyurmaktadır” dedi

Samur, öğrenciler arasında çay, kolalı ve kolasız içeceklerin tüketiminin yüzde 50 olduğunu, buna karşın süt ve ayran tüketiminin yüzde 15-25 oranında kaldığını belirtti Büyüme ve gelişme sürecinin temelinin okul öncesi döneme dayandığını belirten Samur, şunları söyledi:

“Okul öncesi çocukların Türkiye genelinde yüzde 16’sının beslenmesi bozuktur Bu çocukların yüzde 21’inde ileri derecede yapısal bozukluklar bulunmaktadır Enerji yetersizliği sonucu yüzde 14-25 zayıflık ve kısa boyluluk kırsal ve gecekondu bölgelerinde yüksek orandadır Anemi, okul çağı çocuklarının yüzde 17-35’inde bulunmaktadır A vitamini, B kompleks vitaminlerinin yetersizliği yüzde 15-37, D vitamini yetersizliği yüzde 198, C vitamini yetersizliği yüzde 27, B2vitamini yetersizliği yüzde 25-40, iyot yetersizliği sonucu gelişen basit guatr oranı yüzde 303, diş çürüğü yüzde 43-85, kalsiyum yetersizliği yüzde 44-72, şişmanlık görülme durumu ise yüzde 48-6’ dır”



ÖĞRENCİLERİN BESLENMESİNDE KANTİNLER ÖNEMLİ

Samur, okul kantinlerinin toplum sağlığı açısından büyük önem taşıdığına da değinerek, hamburger, pizza, soğuk sandviç, kızarmış patates gibi hızlı tüketilen yiyeceklerin öğrencilerin besin gereksinimlerini karşılamadığını kaydetti Türkiye’de okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretimde eğitim gören öğrenci sayısının 12 milyonu geçtiğini belirten Samur, şöyle devam etti:

“Bu sayı genel nüfusun beşte birinden fazladır Okul sağlık hizmetleri tüm bu hedef kitleye ulaştırıldığında ülke nüfusunun beşte birinin yeterli ve dengeli beslenmeyi de içeren sağlık hizmetlerinden yararlanması söz konusudur Aileler de daha çok çocuklarının okul başarılarıyla ilgilenmekte büyüme, gelişme ve diğer sorunlar göz ardı edilmektedir”

Okul kantinlerinde satışa sunulan yiyeceklerin öğrencilerin besin gereksinimlerini karşılaması gerektiğini belirten Samur, “Et, süt, yumurta ürünleri ile hazırlanan ve satışa sunulan yiyeceklerin hijyenik açıdan da değerlendirilmesi ve herhangi bir besin zehirlenmesine sebep vermeyecek şekilde üretilmeleri gerekmektedir” dedi


KANTİNLERDE HİJYENE DİKKAT EDİLMELİ

Samur, kantinlerde çalışanların temizlik ve hijyene dikkat etmesi,personelin en az iki takım açık renkte forması bulunması ve düzenli olarak bu formaların temizlenmesi gerektiğini kaydetti Personelin kantinde sigara içmemesi gerektiğini ifade eden Samur, sakız çiğnenmemesinin damlacık yoluyla bulaşan hastalıkları engellemek için önemli olduğunu ifade ettiSabah kahvaltı yapmadan güne başlamak şişmanlığın oluşmasına zemin hazırlar Doğru beslenmeyi uygulayabilmek için önce alışkanlıklarınızı bırakmanız gerekiyor Bu alışkanlıklar ya doğumdan itibaren başlayarak çocukluk ve ergenlik dönemlerinde anne, anneanne veya babaannenin birey üzerindeki etkisinden ya da okul hayatı, iş hayatı, reklam sektörünün çok gelişmesinden dolayı görsel etkilerden kaynaklanmış sadece karın doyurma amacı ile yapılan yanlış beslenme alışkanlıklarından mı?


Doğru beslenme alışkanlıkları edinmek için hangi faktörlerin bizleri yanlış beslenmeye ittiğini düşünmeliyiz Bunlar;


• Sabah kahvaltı yapmadan güne başlamak şişmanlığın oluşmasına zemin hazırlamaktır Ne kadar az zamanınız olursa olsun ister meyve ile veya 1 dilim ekmek 1 parça peynirle kahvaltı yapmalısınız Uyandıktan 1 saat sonraya kadar kahvaltı etmeniz metabolizmanızın iyi çalışması için gereklidir

• Sabah kahvaltıda yiyeceğiniz gıda maddelerinin protein, yağ ve karbonhidrat oranlarına dikkat edilmelidir Sabah karbonhidratlar (ekmek, yulaf), muhakkak alınmalıdır

• Kahvaltılarımızda sebze ve meyveye yer verilmeli böylece beynin enerji ihtiyacı olan glikoz daha rahatlıkla salgılanabilsin

• Öğünlerimizde kimyasal maddelerden özellikle uzak durmalısınız

• Günlük vitamin ihtiyaçlarınızı eğer besin maddelerinizden alamıyorsanız vitaminleri sabahları kahvaltıdan almayı denemelisiniz

• Kahvaltılarınızdaki karbonhidrat öğle ve akşam yemeğindeki karbonhidratlar daha fazla olabilir

• Sabahtan akşam yemeğine doğru karbonhidratlarda azalma olması gerekirken sebzede ise durum daha farklı olarak sabahtan akşama doğru artan bir biçimde alınmalıdır

• Protein alımı insan vücudu için çok önem taşır Protein hayvansal ürünlerden alınacağı gibi bitkisel proteinlerden de alınabilir

• Bitkisel proteinin (mercimek, kuru fasulye vs) içinde belirli oranda karbonhidrat bulunmaktadır

• Karbonhidratsız (ekmek, patates, pilav vs) beslenme şekilleri insanları güçsüz ve mutsuz yapmaktadır Bunun için günlük karbonhidrat alımları dengeli bir biçimde olmalıdır

• Vücudun sıvı ihtiyacı su ile karşılanmalıdır

• Günlük sıvı alımı sabahtan başlayıp akşam yatıncaya kadar düzenli bir şekilde 2 ile 3 litre arasında olmalıdır

• Günlük gıda maddeleri 20 ile 30 arasında yağlardan oluşması gerekmektedir Bunların % 10 u hayvansal, % 10 u tekli doymamış yağlardan, % 10 u ise çoklu doymamış yağlardan alınması gereklidir • Yağsız bir beslenme yöntemi hormonal sistemi bozmakta, bunun sonucunda da karbonhidrata olan istek giderek artmaktadır


Dengeli ve doğru beslenme insanların beyinlerinde oluşmuş yanlış yemek yeme alışkanlıklarından kurtulması ile başlamalıdır Gıda maddelerinin alımında amaç tokluk hissi olmamalıdır Tokluk hissi gıda maddelerinin vücuda alınışından 20 dakika sonra beyne ulaşır Bu zaman içinde alacağınız gıda maddeleri metabolizmanız için fazla olabileceğinden dolayı yanlış beslenme, dolayısıyla sağlıksız bir vücut meydana gelir Alınacak gıda maddeleri ağır ağır ve çok çiğnenerek yenilmelidir Sofradan her zaman tokluk hissi duyulmadan kalkılmalıdır 3 ana ve 2 ara öğün atlanmamalıdır Doğru beslenme alışkanlıklarını kazanmanız gerekmektedir, doğru ve düzenli beslenmenin yanında bedensel egzersizlere de önem verilmelidir Her insanın vücut özellikleri farklılık gösterdiği için her insanın beslenme düzeni de farklı olacağından bireysel beslenme programları düzenlenmeli ve bir denge içinde hayat boyu devam edilmelidir Hayatınızı kısa süreli diyetler ile yaşayacağınıza uzun vadeli doğru ve dengeli programlar seçmeyi denemelisiniz


Kaynak:Yrd Doç Dr Gülhan Samur