En Son Ne Zaman Uçurtma Uçurdunuz?

En son ne zaman uçurtma uçurdunuz, rüzgar saçlarınızı dağıttı, güneş uçurtmanıza bakan gözlerinizi kamaştırdı? Çevrenizdeki evlerden, tellerden, kalabalıktan kopup yavaşça gökyüzüne en son yükselişiniz ve aşağıyla alay edercesine salınışınız ne zamandı? İşte sonbahara girdiğimiz hafif rüzgarlı ve ılık bu günler uçurtma heyecanını yaşamak için birebir Uçurtmaların şekli sadece hayal gücünüzle sınırlı Hepimizin bildiği tek ipli uçurtmalardan tutun , iki, üç ya da dört ipli ve kumandalı uçurtmalara kadar pek çok çeşit var Saatte 180 kilometre yapan uçurtmaları kontrol edebilmek için ise oldukça deneyimli olmak şart Her ülkenin kendine has uçurtmaları var Türkiye`de daha çok klasik yani altıgen uçurtmalar moda Komşularımız olan Suriye, Yunanistan gibi ülkelerde de aynı altıgen stil hakim Afganistan ve Hindistan`da başka uçurtmaları nişan alıp düşürmeye çalışan fighter tipi uçurtmalar uçuruluyor Avrupa ve ABD uçurtma konusunda oldukça gelişmiş, çok sayıda festival organize ediliyor Sanılanın aksine uzakdoğuda uçurtma çok sık uçurulmuyor Ancak kültür farklılıkları en çok Uzakdoğu uçurtmalarında göze çarpıyor, örneğin Japonlar, dini simgeleri uçurtmalarında kullanıyorlar Avustralya`da ahtapot, örümcek ya da kertenkele gibi hayvanlar şeklinde şişen uçurtmalar var

İlk uçurtmanın kimler tarafından ne amaçla yapıldığı bilinmese de bu onura sahip olmak için pekçok milletin tarihinde uçurtmanın icadına sahip çıktığını görüyoruz Bir Çin efsanesine göre uyanık bir Çinli rüzgarlı bir havada uçurtmasının uçmasını engellemek için bir iple kafasına bağlayarak ilk uçurtmayı yapar Ayrıca efsaneler dışında daha gerçekçi kanıtlar sunmak isteyen Çinliler MÖ 206 yılında Han-Sin isimli bir generalin kuşatma altındaki bir kale ile iletişim kurabilmek için ilk uçurtmayı yaptığını savunurlar Yunun tarihinde ise MÖ 4 yüzyılda filozof Tarente’nin ilk uçurtmayı yaptığı söylenir, ancak daha sonra yüzyıllar boyunca yunan tarihinde uçurtmaya hiç rastlanmaması bu iddiayı zayıflatmaktadır Japon tarihinde ise 7, yüzyılda Budist rahiplerin kötü ruhları korkutmak için uçurtmalar uçurdukları anlatılır 9 yüzyılda Japonya’da efsanevi savaşçı Tame Tomo’nun oğullarını birer uçurtmaya bindirerek adadan kaçırdığı anlatılır Ancak bilinen gerçek o dönemlerde kağıdın çok değerli olması sebebiyle sadece samurayların kağıt ve bambu kullanarak uçurtma yapabildikleri Uçurtmanın tarihi de hiç şüphesiz kağıdın tarihi ile birlikte gelişti 15yy’a ait Hint hikayelerinde sevgilisine uçurtmayla mesaj gönderdiği anlatılır




Avrupa ise uçurtmanın kendisinden önce denizcilerin hikayeleri ile tanıştı Marco Polo tutsakken hücre arkadaşlarına anlattığı hikayelerde uçurtmalardan da bahsediyordu Bu hikayelerin birisinde Çinli denizciler yolculuğa çıkmadan önce sarhoş ya da yarım akıllı bir adamı dev uçurtmalara bağlayarak gökyüzüne salıyorlarmış Eğer uçurtma kolay havalanırsa bu yolculuğun iyi geçeceği anlamına geliyormuş Marco Polo’nun hücre arkadaşlarından Rustocelo, bu hikayeyi daha sonra “Millione” isimli kitabında aktarmış

UÇURTMA BİLİMİN HİZMETİNDE


BENJAMIN FRANKLIN

Bilim tarihindeki en meşhur uçurtma Benjamin Franklin’in ipek ve çıtalar kullanarak yaptığı uçurtmadır Uçurtmanın bir çıtasına metal parça asmıştı Fırtınalı bir akşam oğlu ile birlikte uçurtmasını havalandırmış, ipin kendisine yakın ucuna da bir anahtar tutturmuştu Bir süre sonra uçurtma ipi yağmur sebebiyle iyice ıslanıp iletken hale gelmişti Franklin anahtara dokunduğunda elektrik akımını hissetti Daha sonra kurşun bir şişeyi elektrik yükleyerek içindeki alkolü tutuşturdu


CHARVOLANT


1822’DE George Pocock uçurtmalar tarafından çekilen hafif bir araba yaptı Arabayı çeken iki uçurtmadan öndeki küçük olanı, arkadaki yaklaşık 10 metrekare alana sahip büyük uçurtmaya pilotluk yapıyordu Araç 4-5 kişiyi taşıyor ve saatte 32 km hız yapabiliyordu Pocock 1826’da charvolant adını verdiği bu aracın patentini aldı Charvolant yaptığı ilk yolculuklardan birisinde Glaucester dükünün arazisine girdi Yasaya göre özel mülke giren araçlar atla, eşekle ya da katırla çekiliyor olmalarına göre, toprak sahibine belirli bir ücret ödüyorlardı Charvolant ise uçurtmayla çekildiği için kanuna uymayan bir araçtı, bir süreliğine kullanımı yasaklandı Zaman içinde Pocock’un bu eğlenceli icadı da unutuldu gitti
MÜHENDİSLİK



1847’de Niagara Şelalesi’nin iki ucu arasına bir köprü inşa edilmesine karar verilmesine karar verildi Ancak köprü yapımına başlamak için karşı kıyıya ilk kablonun gönderilmesi sorun haline geldi Yüksek debi sebebiyle kayıklarla geçilemiyordu Kablonun karşı kıyıya uçurtma ile gönderilmesine karar verildi ve bir yarışma düzenlendi İlk gün hiç kimse başarılı olamadı İkinci gün bir çocuk uçurtmasını karşı kıyıya indirdi ve para ödülünü kazandı Köprü bu kablo hattı ile başladı



Gökyüzündeki Özgürlük

Uzun çimlerden yeşil bir tarlanın ortasındayım Hafif bir rüzgarla salınan sarılı beyazlı papatya öbeklerinin aralarında gelincikler kıpkırmızı bir çizgiyle uzanıyorlar Sağda uzanan yüksek taş duvarlarının üzerindeki cam kırıkları, henüz olgunlaşan mandalin ağaçlarının kokusundaki çağrıya uyan çocuklar için önemsiz bir ayrıntı Ilerde sıralanmış çitlenbik agaçları arkasında uzanan masmavi gökyüzünde kümelenmiş bir sürü beyaz bulut Ve onların arasında belli belirsiz bir kıpırtı Elimde kuru bir dala sardığım naylon sicimin ucunda rüzgarla cilveleşen rengarenk bir uçurtma Biliyorum; çünkü benim yaptığım ilk uçurtma
Ne zaman uzansam çocukluğun o mutlu günlerine, “keşke hiç bitmese dediğim “ hep aynı manzara Sola çektiğimde sola, sağa çektiğimde kayan bir masal kahramanı Bir karış toplayıp ipini birden salınca selam veren bir arkadaş
Kasnaklı derdik, ince çıtalardan yapılana Kağıttan katlayıp makara ipiyle özgürlük verdiğimize şeytan uçurtması Garibanlığını örtmek için belki Üç tane ince çıtayı mahalledeki marangozdan almak için saatlerce keyfinin gelmesini beklerdik Hızar makinesini çalıştırıp artık parçalardan çıkarttığı o üç ince çubuk, her şeye değerdi o zamanlar Dere kenarındaki kamışlardan yapılanlarda aynı asalet yoktu sanki Bakkalda satılan mavi-kırmızı yağlı kağıtla yapılmış olanında pek esamesi okunmazdı Özgürlük duygusunu böylesi yaşatması bir uçurtmanın… Canlıymış gibi salınması bir ipin ucunda İletişim kurar gibi ipin rüzgarla gerilip gevşemesi Ters bir rüzgar yakalayıp takla attırdığınız zaman hakimiyetin verdiği güç ve huzur duygusu Bir ipin ucunda biraz fizik kanunu, biraz çocuksu sevinçler
Zaman geçince, ipin ucu kimin elinde karıştı sanki Biz mi uçurtmaları terkettik, onlar mı bizi?
Bir yerlerinde çocukluğumuzun hala güneşe karşı bir uçurtmanın ipinin ucundayız Rüzgarla tırmanan uçurtmanın uzun kuyruklarının hışırtısı geliyor kulağımıza Sonra kuyruğuna jiletler takılmış bir şeytan uçurtması yanaşıyor haince Hani olmaz ya; uçurtma ile aramızdaki tek bağa takılması bir jiletin İpi kopan uçurtma yalpalaya yalpalaya gözden kaybolur Kimi olur bazan da rüzgar kesilir Çivi gibi aşağı düşer Ya bir ağacın dallarıdır sonu ya da elektrik telleri
Ya



1899 yılında Wright kardeşlerin uçuş denemelerinde hiç şüphesiz ki insanlığın yüzyıllardır uçurtmalarla kazandıkları bilgi birikimi de rol oynuyordu Küçük bir uçurtmadan dev jumbo jetlere uzayan bu süreçte aerodinamik bilgisi çok önemliydi 1903’te ilk insanlı uçuş yapıldı Aşağıdaki fotoğraflarda uçurtma ile uçak arasındaki hassas geçişi görüyoruz



Wright kardeşler 1904’te Associated Presse verdikleri demeçte “artık uçan makineler çağı başlıyor” diyorlardı 1905’te ise birkaç dakika uçabilen motorlu uçak yapılmıştı Aradan yüzyılı aşkın bir zaman geçti, ancak insanoğlu motorsuz kanatlarla uçma sevdasından vazgeçmedi

I Dünya Savaşı sırasında, düşmanların yerlerini belirlemek ve işaretleşmek için uçurtmalardan yararlanılıyordu II Dünya Savaşında ise, uçurtmalar kullanılarak düşman uçakların hedeflere yakın olabilecek kadar alçaktan uçmaları önlemişti Savaş esnasında denizde kaybolan pilotlar yerlerinin bulunabilmesi için bir uçurtma uçurmuşlardıZaman içinde uçurtmalar sivil ve askeri teknolojide daha az kullanılır hale geldi ve daha çok eğlence maksatlı uçurulmaya başlandı Son 30 yılda ise naylon, fiberglas ve karbon grafit gibi yeni materyaller kullanılarak yapılan daha sağlam, hafif ve renkli uçurtmalar gökyüzünü renklendirdi… Bir taraftan da uçurtma spor aracı haline geldi Manevralar yapabilen, daha hızlı uçabilen yeni modeller üretilmeye başlandı Son on yılda ise buggy adı verilen tekerler üstünde, uçurtmaya bağlı olarak karada-suda-buzda kayak yapmak büyük zevk verir hale geldi Ayrıca son yıllarda uçurtma, giderek artan bir şekilde meteorolojide ve hava fotoğrafçılığında kullanılmaya başlandı


UÇURTMA PLANLARI


TETRACAİDECA WALDOFBOX


VALENTINE EDDY


BOXUÇAK

CONYNE

Uçurtmacının Güvenlik Rehberi


1 Uçurtmanızı asla elektrik hatlarının yakınında uçurmayınız Ancak uçurtmanız bir elektrik hattına takılırsa olduğu yerde bırakın, kurtarmaya çalışmayın
2 Uçurtmanızı yüksek bina ve yollardan uzak düz ve açık alanlarda, kendiniz ve çevreniz için tehlike yaratmayan yerlerde uçurunuz
3 Uçurtmanızı asla fırtınada ve yağmurlu havada uçurmayınız Islak ip elektrik geçirdiği için yıldırım çarpabilir
4 İp olarak asla tel kullanmayınız
5 Hava alanları yakınlarında asla uçurtma uçurmayınız
6 Büyük uçurtmalar daha çok dikkat gerektirebilir Uçururken eldiven giyiniz
7 Çocukların kontrol edemeyecekleri büyüklükte uçurtmaları uçurmasına izin vermeyiniz
8 Uçurtma ipini çok hızlı şekilde salmayınız Eliniz yanabilir yada kesilebilir
9 Uçurtma yada uçurtma ipine kesici parçalar takmayınız




DÜNYA UÇURTMA MÜZESİ

80’lerin ortasında bir grup uçurtma meraklısı uçurtmalara ve uçurtma severlere adanmış bir müze kurma fikrini tartışmaya başladılar Bu iş için uygun binaları, yasal zorunlulukları, sergilenecek eserleri incelemeye başladılar İlgilenen kişilerin uçurtmanın tarihini öğrenebilecekleri, uçurtma çeşitlerini inceleyebilecekleri bir mekan yaratma konusunda fikirbirliğine vardılar Sonraki iki yıl boyunca grup uçurtmalar topladı, uçurtma aksesuarları biriktirdi, literatürü bir araya getirdi 1990 yılında Long Beach’de bir aile tarafından bağışlanan eve yerleşildi ve 21 Ağustos 1990’da Dünya Uçurtma Müzesi kapılarını açtı Halen 14 yaşında olan müzede tüm dünyadan toplanmış 1500 uçurtma sergileniyor Müzede bulunan 400 Japon uçurtması, dünyada Japonya dışındaki en büyük Japon koleksiyonunu oluşturuyor Bir taraftan da müzede sık sık aerodinamik ve uçurtma yapımı ile ilgili eğitim aktiviteleri düzenleniyor Müzede sık sık ilkokullar ve liseler için turlar, 6 haftasonunu kapsayan kurslar düzenleniyor
Müzede uçurtma koleksiyonlarının yanı sıra uçurtma tarihini anlatan ses kasetleri ve video arşivi de yer alıyor Müzenin seçici kurulunu oluşturan İngiltere, Fransa, Tayland, Japonya ve Kolombiya’daki üyeler ise tüm dünyayı dolaşarak müze için yeni materyal topluyor, açılacak sergileri düzenliyorlar Ayrıca müzeye üye olanlara her ay bülten gönderiliyor, kimlik kartı veriliyor ve müzeden faaliyetlerinden ücretsiz yararlanma hakkı veriliyor