Karadeniz Bölgesi Kültürel Gezi Rehberi

Limni Gölü:

(Soğuksu Ormaniçi Dinlenme Yeri ) Torul İlçesi Zigana köyünde bulunan Limni krater gölü ve çevresi sahip olduğu zengin flora ve faunası yanında özel klima özelliğine sahip havası, 200 ün üzerinde barındırdığı endemik bitki çeşidi ile sağlıklı , huzur verici, tatil ve kamp-karavan imkanı sunan, olağanüstü doğa güzelliği sunan bir mekandır

Limni gölüne Gümüşhane’ ye 25 km olan Torul İlçesine Gidilerek ulaşılmaktadır

Tomara Şelalesi:

Şelale Doğu Karadeniz Bölgesi Gümüşhane İli Şiran İlçesine 25 km mesafede bulunan Seydibaba Köyündedir

Tomara Şelalesi adeta kayaları patlatarak 15-20 m genişliğinde bir alandan çıkarak yaklaşık 25-25 metre yükseklikten yatağına dökülmektedir Şelale ve çevresinin zengin flora ile oluşturduğu uyumlu peyzajı görülmeye değer güzelliktedir

Şelale çevresinde yeme içme ve dinlenme öncü tesisleri bulunmaktadır

Meryem Ana Köprüsü:

Büyük Çit Vadisi’nde ve Çit Deresi üzerinde aynı adı taşıyan iki köprü vardır Her iki köprünün de Meryem Ana Kilisesi’ne ulaşımı sağlamak amacıyla yapıldığı sanılmaktadır Hafif sivri kemerli, küçük taşların dizilmesi ile yapılan köprü tek ve geniş gözlüdür Günümüzde de kullanılmaktadır

Gümüşhane Köprüsü:

Gümüşhane’nin merkezinde Harşit Çayı üzerinde Köprübaşı denilen yerde iki caddeyi birbirine bağlayan köprü, biri büyük diğeri küçük iki gözden oluşmaktadır Yontma taşlarla inşa edilen köprünün iki gözünün ortasında yapılış kitabesi vardır Mermer üzerine sülüsle yazılan kitabeye göre, 1575’te Ferruh Zad oğlu Halifi tarafından yaptırılmıştır Bu tarih III Sultan Murat’ın saltanat günlerine tesadüf etmektedir

Kamberli Köprüsü:

Gümüşhane’nin Canca Mahallesi’ndedir Harşit Çayı üzerinde yer alan köprü, tek gözlüdür ve yontma taşlarla inşa edilmiştir Kısmi bir onarımdan geçirilen bu köprünün kitabesi yoktur

Ardesa Köprüsü:

Torul ilçe merkezinde bulunan köprü 1890 senesinde kesme taştan yapılmıştır Dere yatağı içinde bulunan iki ayak ve kenarlardaki ayaklar üzerinde yükseltilmiştir Ayaklar arasında yuvarlak kemerler bulunmaktadır

Zigana Yaylası :

Ulaşım: Gümüşhane - Trabzon yolunun 60 kilometresinde bulunan Zigana tünelini geçtikten sonra doğuya 3,5 km stabilize yolla ulaşılır Zigana'ya Trabzon merkezden 112 km asfalt yolla ulaşılabilir

Özellikler: 2 032 m yükseklikteki Zigana yaylası aynı zamanda kayak merkezidir Her türlü alt yapı hizmeti tamamlanmış durumdadır

Zigana, yaz aylarında çim kayağı, kış aylarında kayak turizmine elverişli ender beldelerimizden biridir Nemli deniz iklimi ile kara iklimi arasında çok ilginç bir bölgemizdir

Zigana yaylasından 3 km patika yolla ulaşılan Limli (Saranoy) gölü görülmeye değerdir Limli gölüne araç ile Kalkanlı köyü içinde geçen 11 km asfalt, 8 km toprak yolla ulaşabilir Kalkanlı köyünde, elektrik, su, PTT bulunmaktadır Yaz kış, bakkal, kasap, manav, kır kahvesi işletilmektedir

Konaklama-Yeme-İçme: Kayak merkezi olarak kullanıldığından, yaylada her türlü konaklama ve yeme-içme yerleri bulunmaktadır

Şiran - Tomara Şelalesi :

Ulaşım: Şiran ilçesinin 14 km güney-batısında stabilize yolla ulaşılan Tomara şelalesinin 2 km yakınındaki Seydibaba köyüne kadar dolmuşlarla gidilebilir Seydibaba Köyü ile Tomara şelalesi arası bir kilometredir

Özellikler: Bir kaynaktan çıkan çok miktarda suyun 8 m yükseklikten dereye akmasıyla oluşan Tomara şelalesi suyu, oldukça soğuktur Bakir durumdaki Tomara şelalesi çevresi gürgen, fındık, meşe türü yeşil bitki örtüsü ile kaplıdır

Tabiatın insan eliyle bozulmadığı, bahçeler içindeki Seydibaba köyünde, Tomara Şelalesi yakınında kamp kurulabilir, kırsal yaşamı bütün canlılığı ve sadeliği ile yakından tanınabilir

Konaklama-Yeme-İçme: Bakir durumdaki Tomara Şelalesi civarında herhangi bir tesis bulunmamaktadır Konaklama için kamp malzemeleri getirilmelidir Temel ihtiyaç malzemeleri yakındaki Seydibaba köyünden temin edilebilir

Altıntaşlar (Kalis) Yaylası :

Ulaşım: Yaylaya, Gümüşhane - Torul yolunun 15 kilometresinden güneye, Şiran yoluna dönülerek, Hasköy, Gülaçar Köyü üzerinden 40 km asfalt, 12 km toprak yolla ulaşılır Gümüşhane'ye toplam uzaklığı 67 kilometredir Yaylaya, Gümüşhane - Şiran yolunun 40 kilometresinden batıya bol soğuk suya ve gür manzaraya sahip Altıntaşlar deresi boyunca toprak yolu takip ederek de ulaşılabilir

Özellikler: Kısmen alt tapısı tamamlanmış olan yaylanın içinden dere geçmektedir Altıntaşlar deresinde bol miktarda alabalık bulunmaktadır Eskiden yaylada altın madeni çıkarıldığı söylenmektedir

Yaylaya 6 km mesafede bulunan Altıntaşlar mahallesinde bakkal, kasap, kır kahvesi ve lokanta bulunmaktadır

Konaklama-Yeme-İçme: Bakir durumdaki yaylada konaklama için kamp malzemeleri getirilmelidir Temel ihtiyaç malzemeleri yakındaki Altıntaşlar mahallesinden temin edilebilir

Ne Yenir ?

Gümüşhane ‘ de yemek kültürü de çok eskiye dayanmaktadır Bugüne kadar Gümüşhane’nin yemek kültürü konusunda kapsamlı bir araştırma yapılmadı Ancak bu gün mutfaklarındaki zenginlik, lezzet ve hamaratlık bunu göstermektedir

Gümüşhane Mantısı, Kuşburnu çorbası, Zuluflu Çorbası,Un Herlesi Çorbası, Gavut Çorbası, Pağla Denlisi, Borani,Fıtfıt Haşılı,Patates Kavurması,Muhla, Yergök Dolması,Sütlü Haşıl,Lor Dolması,, Ekmek Aşı, Çıtma Fasulye, Kaygana, Siron, Erişte, Lemis,Erişti Tatlısı,Hasude Kuymağı, Kara Helva, Burma,(sini), Tel Helvası, Lalanga bilinen yemeklerindedendir

Yapmadan Ayrılma :

Haziran, Temmuz, Ağustos aylarında yayla şenliklerinin heyecanını yaşamadan, Taşköprü Yaylası'nda öğle yemeği yemeden,

Santa Harabelerinde binlerce yıllık tarihi koklamadan,

Zigana Dağı Kayak Evinde konaklamadan,

Trabzon-Gümüşhane Karayolu ana tur güzergahı üzerindeki yeme içme tesislerinde alabalık ve yöresel adlı yemekleri tatmadan,

Güzellik iksiri kuşburnu ürünlerini, pestil-kömeyi, ceviz içi gibi çerezleri, Kelkit'ten zilli kilimi, Torul, Kürtün ilçelerinden hereke tipi ipek ve yün halıları, ağaç işleri ürünlerini, Gümüşhane hatırası Gümüş işleme çeşitlerini almadan,

Doğal kan deposu dut pekmezini, Şiran Süt fabrikasında üretilen Gümüşhane kaşarını, El örgüsü kışlık yün çoraplarını almadan,

Tomara Şelalesini, Çakırkaya Taş Kilisesini, Kelkit Sadak (Satala) Antik Kenti, Çakırgöl, İmera Manastırını, Kazıkbeli Anıt Ağaçları ve Milli Parkı (faunasını) görmeden

Dönmeyin

TEKFUR'un Güzel Kızı Moni ve KASTAMONU

Tekfur’un güzel kızı Moni,Kaleyi kuşatan türk askerlerinin komutanına, kalenin burçlarından görür görmez aşık olurAşkını ise dadısı aracılığıyla Komutana bildirirAşkına karşılık veren yakışıklı komutana kale kapsının anahtarlarını teslim eder Günlerce süren kuşatmaya rağmen düşmeyen kaleye,askerlerin ellerini kollarını sallayarak ve kapıdan girmesi sonucu durumu anlayan Tekfur,güzel kızı Moni’yi kalenin burçlarından aşağı attırır

Türkler tarafından söylenen “ Kastın neydi Moni’ye “ sözü zaman içinde değişerek KASTAMONU’ya dönüşmüştür Kale eteklerinde bulunan “Kırk kız türbesi” günümüzde de halk tarafından hala saygıyla ziyeret edilir

Kastamonu ili, kuzeyde Karadeniz sahiline paralel olarak yükselen Küre (İsfendiyar) Dağları, güneyde, güneybatı-kuzeydoğu yönünde uzanan Ilgaz Dağları ile dağlık ve ormanlık bir bölge konumundadırİlin en yüksek noktası Ilgaz Dağları üzerindeki Hacet Tepesidir (2 565 m) En önemli vadileri, Daday ve Taşköprü ovalarını içine alan Gökırmak ile Devrez vadileri olup; Araç ve Devrekani çayları, Gökırmak ve Devrez Çayı ilin önemli akarsularıdır Zonguldak ve Sinop'u birbirine bağlayan 135 km uzunluğundaki kıyı şeridi ile de Karadeniz sahilinde yer almaktadır İl sınırı içinde iklim iki farklı özellik gösterir Sahil boyunca bol yağışlı ve ılıman bir iklim, iç kesimlerde ise soğuk ve kurak karasal iklim hâkimdir

Çok eski bir yerleşim yeri olan Kastamonu il merkezi ve ilçeleri,adeta bir açık hava müzesi gibidirKastmonu’ya bağlı Araç, Taşköprü, Küre, Abana ilçeleri sit alanı kapsamındadır Taşköprü'de Zımbıllı Tepe, İnebolu'da Abeş Kalesi, Geriş Tepesi, Çatalzeytin'de Ginolu Koyu, Cide İlçesinde Gideros Koyu birer arkeolojik sit alanıdır

Kastamonu, Sinop limanına giden İpek Yolu güzergahlarının kavşak noktasında yer alması dolayısıyla tarih boyunca önemli bir yerleşim yeri olmuştur Kastamonu ve çevresinde ele geçen buluntular, ilk yerleşimin Paleolitik Döneme dayandığını göstermektedir Yöreye daha sonra Hititler, Persler, Makedonlar, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular, Çobanoğluları, Candaroğulları ve Osmanlılar hâkim olmuşlardır

Kastamonu Kalesi, Zımbıllı Tepe Höyüğü, Atabey Camisi, İbni Neccar Camisi, Mahmut Bey Camisi, İsmail Bey Külliyesi, Kurşunlu Han, Deve Hanı, Urgan Hanı, Gökçeağaç Hanı geçmişten günümüze kalan belli başlı tarihi mekanlardırBunun dışında İl merkezinin Akmescit, Hepkebirler, Atabey ve İsmailbey mahallelerinde özgünlüğünü yitirmemiş, geleneksel Türk evi ve yakın dönem Osmanlı sivil mimarisi örnekleri bulunmaktadır Kastamonu’nun bu geleneksel evlerini, il merkezindeki kadar yoğun olmamakla birlikte, Taşköprü, Küre, İnebolu, Araç ve Abana gibi ilçelerinin eski mahallelerinde de görmek mümkündür

Kastamonu'da arkeolojik ve tabii sit alanı olup cennet gibi doğal güzelliğe sahip Cide Gideros Koyu, Cide İlçesi Plajı, Kumluca, Akbayır Köyü Kumsalı , Doğanyurt'da Kadınlar Plajı, İnebolu'da Boyranaltı Plajı, Gemiciler Köyü Plajı, Bozkurt'da, Yakaören Köyü Plajı, Abana'da Halk Plajı, Tatil Köyü Plajı ve Çatalzeytin'de Ginolu Plajı deniz özlemi çekenlerin arayıp da bulamayacakları güzelliklere sahiptir Ilgaz Dağı Milli Parkı,Küre Dağları Milli Parkı,Kastamonu Tabiat Anıtları bugün koruma altına alınmış yeşilin her tonunu yakalayabileceğiniz doğal güzelliklerle bezenmiş alanlardır

Günümüzün Moda turizm alanları olma özelliği açısından grafikleri hızla yükselen Yaylalar ise, Kastamonu'nun Araç İlçesinde Munay, Fındıklı, Sıragömü,Kirazlı, Başköy Yaylaları; Daday İlçesinde Oluklu Yaylası; Azdavay İlçesinde Suğla yaylası; Küre İlçesinde, Belören yaylası; Tosya İlçesinde Kösem yaylası, Dipsizgöl, Yeşil göl, Sekiler Yaylası olarak sıralanırlarBu merkezler Kastamonu’da yayla kültürünün yasandığı ve yasatıldığı merkezlerdir

Pınarbaşı ilçesinde Ilgarini (Ilvarini) Mağarası , Küre ilçesinde Sarpunalınca Mağarası , Şenpazar ilçesinde Kuyluç Mağarası doğal güzellikleri ve doğa turizm çeşitliliği açısından görülmeye değer nitelikte doğal alanlardır

Ne Yenir ? Her pazar fırınlarda pastırmalı ekmek veya etli ekmek yaptırılırTarhana çorbası, ana-kız çorbası, ecevit çorbası, külbastı, mıklama, kapatma, kavurma, erişte, köle hamuru, banduma, kaygana, cırık, biryan kebabı, mantı, haluçka, simit tiriti, mısır çöreği, baklava, kaşık helvası, pekmezli un helvası, çekme helva, hasüde yörenin sevilen yemek ve tatlılarındandır

Yapmadan Ayrılma : Arkeoloji ve Etnografya Müzesi ve Kale'yi gezmeden, Hükümet Konağı, Zınbıllı Tepe, Nasrullah Kadı Külliyesi, Yakup Ağa Külliyesi, İsmail Bey Külliyesi, Dokuma Atölyesi ve El Sanatları Atölyelerini görmeden, Etli - Pastırmalı Ekmek, Biryan, Çekme Helvası yemeden, Yöresel Dokuma ve Yöresel El Sanatları Ürünleri'nden almadan, Ağustos ayında yapılan Şapka ve Kıyafet İnkılâbı Etkinlikleri, Mayıs ayı ilk haftası yapılan "Şeyh Şaban-ı Veli ve Kastamonu Evliyalarını Anma Haftası" ve İlçe Panayırları etkinliklerine katılmadan dönmeyin

BOZTEPE'ye CIKMALI ORDU

Doğanın tüm güzelliklerinin cömertçe sergilendiği bir ilimiz olan Ordu, deniz turizmi imkanları bakımından Doğu Karadeniz bölgesinde en şanslı il durumundadır

Bölgenin en temiz kumu ve bölgenin en uzun kıyı şeridine sahiptir Karadeniz Sahil yolu dolayısıyla Karadeniz' de katledilen bir çok koy olmasına rağmen Ordu Kıyı şeridinde, birbirinden güzel koylar, doğal ve sağlıklı plajlar ve çeşitli mesire yerleri hala mevcut

Kuzeyinde Karadeniz, doğusunda Giresun, batısında Samsun, güneyinde Sivas ve Tokat illeriyle çevrilidir

Genel olarak dağlık olan Ordu İlinin önemli dağları Canik ve Karadeniz Dağlarıdır Dağlar kıyıya paralel uzanır Batıdan doğuya doğru yükseklikleri artan bu dağlar, akarsular tarafından kesilerek derin vadiler veya yaylalar meydana getirmişlerdir Bu yaylalarda yüksek tepeler bulunur

Ordu'da tipik bir Karadeniz iklimi hakimdir Kışlar serin, yazlar ılık geçer Yılın hemen hemen bütün aylarında yağış vardır

Tarihçilerin yaptığı araştırma ve kazılarda, Ordu ve çevresinde ilk yerleşim izlerinin MÖ15 bin yıllarına kadar uzandığı görülmüştür MÖ 2 bin yıllarında Doğu Anadolu'nun iç kesimlerinden, Karadeniz bölgesine gelen Halipler yörenin dağlık kesimlerine yerleşmişlerdir Uzun süre bu bölgede varlıklarının sürdüren bu kavim maden işleme sanatında ileri gitmiş ve tunçtan mükemmel silahlar yapmışlardır Yörenin özelliğine göre ahşap malzeme kullanan bu kavmin kalıntılarından bugün fazla bir eser kalmamıştır Bununla beraber Eskipazar bölgesinde, Bayramlı adı verilen Eski Selçuk dönemi yerleşmesinin adı, 1398 yıllarında Halipia adı ile anılmaktadır

Yıldırım Beyazıt'ın tarihte Samsun'u ele geçirmesi ile Halipia emiri Giresun Fatihi Hacı Emirzade Süleyman Bey Osmanlı hakimiyetini kabul ederek, bölgeyi Osmanlılara terk etmiştir Ordu ili MÖ I Binde Hitit hakimiyeti sınırları içine girmiştir Kotyora ise VIII yüzyılda Miletliler tarafından kurulmuştur Şehrin bugünkü Bozukkale mevkii olduğu belirtilmekte ise de, kale küçük ve XI yüzyıllarda yapılmış bir karakoldan başka bir şey değildir Çevrede de şehrin varlığını kanıtlayacak Arkeolojik buluntulara rastlanılmamıştır Muhtemelen eski Kotyora'nın yine Bayramlı civarında Delikkaya ve yöresinde bu bölgede bulunan çok sayıdaki arkeolojik verilerden anlaşılmaktadır

Ordu toprakları Medler ve Perslerin yaşantısına da sahne olmuştur MÖ 400 yıllarında 10 binlerin Ric'atı sırasında Ordu'nun antik şehre gelişi ve meşhur Ksenefon nutuklarına sahne oluşu önemli tarihi bir olaydır

Ordu ili daha sonraki devirlerde Roma ve Bizans hakimiyetine girmiş ve 1204-1264 yılları arasında ise Kommenus toprakları sınırları içinde kalmıştır

XIII yüzyılda Selçuklu Devleti sınırları içinde yer alan Ordu, XIV yüzyılda Osmanlı egemenliğine girmiştir Ordu ilçesi 1920 yıllarına kadar Trabzon vilayetine bağlı bir kaza iken, 17 Nisan 1920 tarihinde merkezi Ordu olmak üzere Canik Sancağına bağlı olan Fatsa kazası da Ordu'ya bağlanmıştır

GEZİLECEK YERLER :

Ordu ilinin kuruluş yeri olan Kotyora (Bozukkale), kentin ikinci kuruluş yeri olan Bayramlı (bugün Eskipazar olarak biliniyor), Eski Cezaevi (Kilise), Bayadı Köyü sınırları içerisindeki Kurul Kayası Yerleşmesi, Etnografya Müzesi (Paşaoğlu Konağı), Büben Kaya Mezarları, Hatipli Mezarlığı il merkezindeki önemli tarihi değerlerdir

İlçelerdeki tarihi yerlerden;

Fatsa ilçesindeki Bolaman Kalesi Cıngırt Kayası; Ünye ilçesindeki Ünye Kalesi, Gürpınar Köyünde Kaya Mezarları, Şeyh Yunus Türbesi; Perşembe ilçesindeki Yason Kilisesi; Mesudiye ilçesindeki Meletios Kalesi, Kale köyü Kalesi, Kaya Mezarları; İkizce ilçesindeki Ağcakale Köyünde birinci derece arkeolojik sit alanı ilan edilen Gençağa Kalesi görülmeye değer tarihi yerlerdir

Kurul Kayası:

Kurul Kayası Eski Yerleşim Alanı, merkez ilçe Bayadı Köyü Kurul Kayası üzerinde yer almaktadır Bu alanda ana kayanın oyulması ile yapılmış bir sarnıç ve su yolu olduğu tahmin edilen basamaklarla aşağıya inen bir dehliz bulunmaktadır Bunların yanı sıra bina kalıntıları ve değişik dönemlere ait seramik parçaları yüzeyde görülmektedir

Yason Burnu:

Yason Burnu Doğal ve Arkeolojik Sit Alanı, Perşembe ilçesi Çaytepe Köyü sınırları içinde yer alan bu sit alanı, denize uzanan küçük bir yarımada şeklindedir İkinci derece doğal ve arkeolojik sit alanı olarak korumaya alınmıştır Bu alan üzerinde bir kilise, bahçe duvarı kalıntısı ile birlikte halen ayaktadır Bunun yanı sıra deniz kıyısı boyunca uzanan duvar kalıntılarından bazı kısımlar, antik liman ve balık üretme havuzları günümüze kadar gelmiştir

Camiler :

Antik İbrahim Paşa Cami (Orta Cami-Merkez):

Şehrin orta yerinde bulunduğu için halk tarafından Orta Cami olarak adlandırılmakta olup, 1800 yılında Atik İbrahim Paşa tarafından yaptırılmıştır

Caminin ilk mihrabı, Selçuklu Mimarisi tarzında yapılmış ve uzun yıllar camide kalmışsa da 1340 yılında sökülerek bugünkü Selimiye Camisine yerleştirilmiştir Aynı yıllarda ampir devri mimarisinde, yumuşak taşlarla o günün mimari anlayışı içerisinde zengin motiflerle hazırlanan süslü mihrap konulmuştur Caminin çift şerefeli tek minaresi vardır

Doğal Güzellikler ve Plajlar :

Ordu ilinin yamaçlarına serildiği ve Türkülere konu olan Boztepe, Gülyalı ilçesinde doğal plajı ile Turnasuyu, Akkuş ilçesinde Küçükkertil, Fatsa ilçesinde Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edilen Gaga Gölü, Gölköy ilçesinde Ulugöl, Harçbeli, kış sporlarının yapılabileceği Aydoğan Tepesi, Ulubey ilçesinde Sayacabaşı önemli doğal güzellikleridir

Ünye ilçesinde Çamlık Çakırtepe, Uzunkum, Mesudiye ilçesinde Eriçok Tepesi, Zile Yaylası, Cüle Yaylaları, Perşembe ilçesinde Efirli önemli yayla ve mesire alanlarıdır

Yaylalar :

İlde geleneksel mevsimlik yaşama biçimi olan yaylacılık günümüzde hala canlılığını sürdürmektedir Turizm Merkezi ilan edilen Çambaşı Yaylası, Aybastı-Perşembe Yaylası, Mesudiye-Keyfalan Yaylası, Yeşilce-Topçam Yaylaları ve Akkuş-Argın Yaylası, ayrıca Cüle Yaylası, Aydoğan Yaylası, gerek doğal güzellikleri gerekse büyük yerleşim kapasiteleriyle Karadeniz Bölgesinin önemli mevsimlik rekreasyon alanlarıdır

NE ALINIR ?

Ordu'da geleneksel el sanatı ürünlerine rastlamak mümkündür Kilim, sicim, kolan, heybe, oyalı yazma gibi dokuma ürünleri yanısıra, ahşap eşyalardan baston ve sepet alınabilir Müzik aletleri üretimi de yapılan Ordu'da klarnet ve kaval bulunabilecek müzik aletleridir Yörede yetiştirilen fındık, hediyelik olarak alınabilir

Ne Yenir ?

Bütün karadeniz sahilinde olduğu gibi balık yemekleri tercih edilebilecek yiyeceklerin başında gelir

Ordu ilinin mahalli yemeklerinden Pancar Çorbası, Pancar Sarması, Melocan Kavurması, Sakarca Mıhlaması, Galdirik Kavurması, Keşkek, Tirmit (Mantar) Kavurması, Mısır Ekmeği, Turşu Kavurmaları, Su Böreği, Hamsi Tava, Hamsi Buğulama, Hamsili İçli Tava ve diğer balık çeşitleri önemli olanlardır