Karayolları Trafik Kanunu

KARAYOLLARI TRAFİK YÖNETMELİĞİ
Yayımlandığı R Gazete Tarihi : 18/07/1997
Yayımlandığı R Gazete Sayısı : 23053 Mükerrer
BİRİNCİ KISIM
Genel Esaslar
BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç ve Kapsam

Amaç
Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu uyarınca, can ve mal güvenliği yönünden; karayollarında trafik düzeninin sağlanması ve trafik güvenliğini ilgilendiren hususlarda alınacak tedbirler ile ilgili olarak, Yönetmelikte düzenlenmesi işaret edilen ve gerekli görülen diğer hükümleri ve bunların uygulanmasına ait esas ve usulleri belirlemektir

Kapsam ve Dayanak

Madde 2- Bu Yönetmelik, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa dayanılarak çıkarılmış ve bu Kanun hükümleri çerçevesinde karayollarında ve aksine bir hüküm bulunmadıkça da, Kanunun 2 nci maddesinde sayılan yerlerde de uygulanmak üzere;
a) Trafikle ilgili kurallara ve bunların uygulanmasına,
b) Trafiğin düzenlenmesi ve denetimine,
c) Araçların tescili, teknik durumları, muayenelerine ve karayollarında sürülmeleri sırasında alınacak tedbirlere,
d) Araç sürücülerinin sınavları ve belgelerinin verilmesine,
e) Karayolundan faydalananların hak ve yükümlülüklerine, eğitimine,
f) Uygulayıcı kurul ve kuruluşların görev, yetki ve sorumlulukları ile işbirliği ve koordinasyon düzenine,
g) Trafikle ilgili diğer hususlara,
İlişkin konulardaki esas, usul, şekil ve şartlara ait hükümleri kapsar

İKİNCİ BÖLÜM

Tanımlar

Tanımlar:
Madde 3- 2918 sayılı Kanunda ve bu Yönetmelikte kullanılan terimlerin tanımları aşağıda gösterilmiştir
a) Genel tanımlar:
1) Trafik: Yayaların, hayvanların ve araçların karayolları üzerindeki hal ve hareketleridir
2) Karayolu: Trafik için, kamunun yararlanmasına açık olan arazi şeridi, köprüler ve alanlardır
3) Araç: Karayollarında kullanılabilen motorlu, motorsuz ve özel amaçlı taşıtlar ile iş makineleri ve lastik tekerlekli traktörlerin genel adıdır
4) Taşıt: Karayolunda insan, hayvan ve yük taşımaya yarayan araçlardır Bunlardan makine gücü ile yürütülenlere “motorlu taşıt” insan ve hayvan gücü ile yürütülenlere “motorsuz taşıt” denir
Ayrıca, bir kazanç kaydı olmaksızın kullanılanlara “hususi taşıt”, çeşitli şekillerde kazanç sağlamak amacıyla kullanılanlara “ticari taşıt”, Taşıt Kanunu kapsamına girenlere “resmi taşıt”, resmi olmakla birlikte ticarilik niteliği taşıyanlara da “resmi ticari taşıt” denir
5) Sürücü: Karayolunda, motorlu veya motorsuz bir aracı veya taşıtı sevk ve idare eden kişidir
6) Şoför: Karayolunda, ticari olarak tescil edilmiş bir motorlu taşıtı süren kişidir
7) Araç Sahibi: Araç için adına yetkili idarece tescil belgesi verilmiş veya sahiplik veya satış belgesi düzenlenmiş kişidir
8) İşleten: Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehni gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir Ancak, ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır
9) Yolcu: Aracı kullanan sürücü ile hizmetliler dışında araçta bulunan kişilerdir
10) Hizmetli: Araçlarda, sürücü hariç, araç veya taşıma hizmetlerinde süreli veya süresiz çalışan kişiler ile iş makinelerinde sürücüden gayri kişilerdir
11) Trafik İşaretleri: Trafiği düzenleme amacı ile kullanılan işaret levhaları, ışıklı ve sesli işaretler, yer işaretlemeleri ile trafik zabıtası veya diğer yetkililerin trafiği yönetmek için yaptıkları hareketlerdir
12) Geçiş Üstünlüğü: Görev sırasında, belirli araç sürücülerinin can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamak şartı ile trafik kısıtlama veya yasaklarına bağlı olmamalarıdır
13) Geçiş Hakkı: Yayaların ve araç kullananların diğer yaya ve araç kullananlara göre, yolu kullanmak sırasındaki öncelik hakkıdır
14) Durma: Kırmızı ışık, yetkililerin dur işareti, yol kapanması gibi her türlü trafik zorunlulukları nedeni ile aracın durdurulmasıdır
15) Duraklama: Trafik zorunlulukları dışında araçların, insan indirmek ve bindirmek, eşya yüklemek, boşaltmak veya beklemek amacı ile kısa bir süre için durdurulmasıdır
16) Parketme: Araçların, durma ve duraklaması gereken haller dışında bırakılmasıdır
17) Trafik Kazası: Karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı ölüm, yaralanma ve/veya zararla sonuçlanmış olan olaydır
18) Mülk: Devlete, kamuya, gerçek ya da tüzel kişilere ait olan taşınmaz mallardır
19) Yerleşim Yeri (Birimi): Kendisine ulaşan karayolları üzerinde sınırının başlangıcı ve bitimi bir işaret levhası ile belirlenmiş olan yerleşme, çalışma ve barınma amacı ile insanların yararlandıkları yapı ve tesislerin bir arada bulunduğu ve karayolu trafiğine etkileri tespit edilmiş ve idari taksimatla belirlenmiş olan il, ilçe, köy veya mezra gibi yerlerdir
20) Yaya: Araçlarda bulunmayan, karayolunda hareketsiz veya hareket halinde bulunan insandır
21) Trafikten Men: Trafik zabıtası veya yetkililerce Kanunda ve yönetmelikte belirtilen hallerde araçla ilgili belgelerin alınması ve aracın belirli bir yere çekilerek trafikten alıkonulmasıdır
b) Karayoluna, karayolu üzerinde ve kenarındaki tesislere ilişkin tanımlar:
1) Karayolu Yapısı: Karayolunun kendisi ile karayolunun üstünde, yanında, altında veya yukarısındaki; ada, ayırıcı, oto korkuluk, istinat duvarı, köprü, tünel, menfez ve benzeri yapılardır
2) Karayolu Sınır Çizgisi: Kamulaştırma yoluyla veya kanunlarla kamuya terk veya tahsis edilmiş karayolunda, mülkle olan sınır çizgisi, diğer karayollarında, yarmada, şevden sonra hendek varsa hendek dış kenarı, hendek yoksa şev üstü kenarı, dolguda şev etek çizgisi, yaya yolu ayrılmış karayolunda ise, yaya yolunun mülkle birleştiği çizgidir
3) İki Yönlü Karayolu: Taşıt yolunun her iki yöndeki taşıt trafiği için kullanıldığı karayoludur
4) Tek Yönlü Karayolu: Taşıt yolunun yalnız bir yöndeki taşıt trafiği için kullanıldığı karayoludur
5) Bölünmüş Karayolu: Bir yöndeki trafiğe ait taşıt yolunun bir ayırıcı ile belirli şekilde diğer taşıt yolundan ayrılması ile meydana gelen karayoludur
6) Erişme Kontrollü Karayolu (Otoyol): Özellikle transit trafiğe tahsis edilen, belirli yerler ve şartlar dışında giriş ve çıkışın yasaklandığı, yaya, hayvan ve motorsuz araçların giremediği, ancak izin verilen motorlu araçların yararlandığı ve trafiğin özel kontrole tabi tutulduğu karayoludur
7) Ekspres Yol: Sınırlı erişme kontrollü ve önemli kesişme noktalarının köprülü kavşak olarak teşkil edildiği bölünmüş bir ana karayoludur
8) Geçiş Yolu: Araçların bir mülke girip çıkması için yapılmış olan yolun, karayoluna bağlanan ve karayolu sınır çizgisi içinde kalan kısmıdır
9) Bağlantı Yolu: Bir kavşak yakınında karayolu taşıt yollarının birbirine bağlanmasını sağlayan, kavşak alanı dışında kalan ve bir yönlü trafiğe ayrılmış olan karayolu kısmıdır
10) Taşıt Yolu (Kaplama): Karayolunun genel olarak taşıt trafiğince kullanılan kısmıdır
11) Bisiklet Yolu: Karayolunun, sadece bisikletlilerin kullanmalarına ayrılan kısmıdır
12) Yaya Yolu (Yaya Kaldırımı): Karayolunun, taşıt yolu kenarı ile gerçek veya tüzel kişilere ait mülkler arasında kalan ve yalnız yayaların kullanımına ayrılmış olan kısmıdır
13) Banket: Yaya yolu ayrılmamış karayolunda, taşıt yolu kenarı ile şev başı veya hendek iç üst kenarı arasında kalan ve olağan olarak yayaların ve hayvanların kullanacağı, zorunlu hallerde de araçların faydalanabileceği kısımdır
14) Platform: Karayolunun, taşıt yolu (kaplama) ile yaya yolu kaldırım veya banketinden oluşan kısmıdır
15) Anayol: Ana trafiğe açık olan ve bunu kesen karayolundaki trafiğin, bu yolu geçerken veya bu yola girerken, ilk geçiş hakkını vermesi gerektiği işaretlerle belirlenmiş karayoludur
16) Tali Yol: Genel olarak üzerindeki trafik yoğunluğu bakımından, bağlandığı yoldan daha az önemde olan yoldur
17) Tehlikeli Eğim: Araçların emniyetle seyrine devam için, vites küçültmeyi gerektiren uzunluk veya açıdaki yol eğimidir
18) Kavşak: İki veya daha fazla karayolunun kesişmesi veya birleşmesi ile oluşan ortak alandır
19) Kavşak Ortak Alanı: Kavşaklarda kavşağı teşkil eden kollardan ayrı ayrı yaklaşıldığında, kavşaktaki geometrik veya fiziki değişikliğin başladığı çizgiler ile çevrelenmiş alandır
20) Yaya Geçidi: Taşıt yolunda, yayaların güvenli geçebilmelerini sağlamak üzere, trafik işaretleri ile belirlenmiş alandır
21) Okul Geçidi: Genel olarak okul öncesi, ilköğretim ve orta dereceli okulların çevresinde özellikle öğrencilerin geçmesi için taşıt yolundan ayrılmış ve bir trafik işareti ile belirlenmiş alandır
22) Alt Geçit: Karayolunun diğer bir karayolu veya demiryolunu alttan geçmesini sağlayan yapıdır
23) Üst Geçit: Karayolunun diğer bir karayolu veya demiryolunu üstten geçmesini sağlayan yapıdır
24) Demiryolu Geçidi (Hemzemin Geçit): Karayolu ile demiryolunun aynı seviyede kesiştiği bariyerli veya bariyersiz geçitlerdir
25) Ada: Yayaların geçme ve durmalarına, taşıtlardan inip binmelerine yarayan, trafik akımını düzenleme ve trafik güvenliğini sağlama amacıyla yapılmış olan, araçların bulunamayacağı, koruyucu tertibatla belirlenmiş bölüm ve alanlardır
26) Ayırıcı: Taşıt yollarını veya yol bölümlerini birbirinden ayıran bir taraftaki taşıtların diğer tarafa geçmesini engelleyen veya zorlaştıran karayolu yapısı, trafik tertibatı veya gereçtir
27) Şerit: Taşıtların bir dizi halinde güvenli seyredebilmeleri için taşıt yolunun çizgilerle ayrılmış bölümüdür
28) Park Yeri (Otopark): Araçların parketmesi için kullanılan açık veya kapalı alandır
29) Karayolu Üzeri Park Yeri: Taşıt yolundaki veya buna bitişik alanlardaki park yeridir
30) Karayolu Dışı Park Yeri: Karayolu sınır çizgisi dışında olan ve bir geçiş yolu veya servis yolu ile taşıt yoluna bağlanan park yeridir
31) Durak: Kamu hizmeti yapan yolcu taşıtlarının yolcu veya hizmetlileri bindirmeleri, indirmeleri veya duraklamaları için yatay ve düşey işaretlerle belirlenmiş yerdir
32) Garaj: Araçların, genellikle uzun süre durmaları için kullanılan, bakım veya servisinin de yapılabileceği kapalı veya açık olan yerlerdir
33) Terminal: İnsan veya eşya taşımalarında, araçların indirme, bindirme, yükleme, aktarma yaptıkları ve ayrıca bilet satışı ile bekleme, haberleşme, şehir ulaşımı ve benzeri hizmetlerin de sağlandığı yerdir
Bunlardan sadece, insan taşımalarında kullanılanlara “Yolcu Terminali”, eşya taşımalarında kullanılanlara “Eşya Terminali” denir
34) Servis İstasyonu: Karayolunda seyreden araçların bakım, onarım, yağlama ve yıkama gibi işlerinin yapıldığı tesislerdir
35) Akaryakıt İstasyonu: Araçların esas itibariyle akaryakıt, LPG, yağ ve basınçlı hava gibi ihtiyaçları ile ayrıca kişilerin ilk yardım ve zorunlu diğer ihtiyaçlarının sağlandığı yerdir
36) Muayene İstasyonu: Araçların niteliklerini tespit ve kontrol edebilecek cihaz ve personel bulunan ve teknik kontrolü yapılan yerdir
37) Araç Tartı İstasyonu: Araçların yüklü veya yüksüz olarak sabit veya taşınabilir cihazlarla tartıldığı yerdir
38) İşaret Levhası: Sabit veya taşınabilir bir mesnet üzerine yerleştirilmiş ve üzerindeki sembol, renk ve yazı ile özel bir talimatın aktarılmasını sağlayan trafik tertibatıdır
39) Işıklı ve Sesli İşaretler: Trafiği düzenlemede kullanılan ışıklı ve sesli, sabit veya taşınabilir, elle kumanda edilebilen veya otomatik çalışan, üzerinde çeşitli renk, sembol, yazı bulunan ve belirli yanma süresi olan, ışık veya sesli özel bir talimatın aktarılmasını sağlayan trafik tertibatıdır
40) İşaretleme: Taşıt yolu ile bordür, ada, ayırıcı, oto korkuluk gibi karayolu elemanları üzerindeki çeşitli renkte çizgi, şekil, sembol, yazı ve yansıtıcı ve benzerleri ile özel bir talimatın aktarılmasını sağlayan tertibattır
c) (Değişik: RG-11/04/2003-25076) Araçlara ilişkin tanımlar :
1) Otomobil: Yapısı itibariyle, sürücüsü dahil en çok 8 oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu araçtır
(Değişik: RG-26/09/2003-25241) Taksi: Yapısı itibariyle sürücüsü dahil en çok 8 oturma yeri olan, insan taşımak için imal edilmiş bulunan ve taksimetre veya tarife ile yolcu taşıyan ticari motorlu araçtır
(Değişik: RG-26/09/2003-25241) Taksi Dolmuş: Yapısı itibariyle sürücüsü dahil en çok 8 oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan, adam başına tarifeli ücretle yolcu taşıyan ticari motorlu araçtır
2) Minibüs: Yapısı itibariyle sürücüsü dahil 9 ile 15 oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu araçtır
3) Otobüs: Yapısı itibariyle sürücüsü dahil en az 16 oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu araçtır
Troleybüsler de bu sınıfa dahildir
4) Kamyonet: İzin verilebilen azami yüklü ağırlığı 35 tonu geçmeyen ve yük taşımak için imal edilmiş motorlu araçtır
5) Kamyon: İzin verilebilen azami yüklü ağırlığı 35 tondan fazla olan ve yük taşımak için imal edilmiş motorlu araçtır
6) Çekici: Römork ve yarı römorkları çekmek için imal edilmiş olan ve yük taşımayan motorlu araçtır
7) Arazi Taşıtı: Karayollarında yolcu veya yük taşıyabilecek şekilde imal edilmiş olmakla beraber bütün tekerlekleri motordan güç alan veya alabilen motorlu araçtır
8) Motosiklet: 2 veya 3 tekerlekli sepetli veya sepetsiz motorlu araçlardır Bunlardan karoserisi yük taşıyabilecek şekilde sandıklı veya özel biçimde yapılmış olan ve yolcu taşımalarında kullanılmayan 3 tekerlekli motosikletlere yük motosikleti (triportör) denir
9) Motorlu Bisiklet: Silindir hacmi 50 santimetre küpü geçmeyen, içten patlamalı veya elektrik motoru ile donatılmış ve imal hızı 45 km/s’den az olan bisiklettir
10) Bisiklet: En çok 3 tekerleği olan ve üzerinde bulunan insanın adale gücü ile pedal veya el ile tekerleği döndürülmek suretiyle hareket eden ve yolcu taşımalarında kullanılmayan motorsuz araçtır
11) Lastik Tekerlekli Traktör: Belirli şartlarda römork ve yarı römork çekebilen, ancak ticari amaçla taşımada kullanılmayan tarım aracıdır
12) İş Makinası: Paletli veya madeni tekerlekli traktör, biçerdöver ve yol inşa makinaları ile benzeri tarım, sanayi, bayındırlık, milli savunma ile çeşitli kuruluşların iş ve hizmetlerinde kullanılan; iş amacına göre üzerine çeşitli ekipmanlar monte edilmiş; karayolunda insan, hayvan, yük taşımasında kullanılamayan motorlu araçtır
13) Tramvay: Genellikle yerleşim birimleri içerisinde insan taşımasında kullanılan, karayolunda tekerlekleri raylar üzerinde hareket eden ve hareket gücünü dışarıdan sağlayan araçtır
14) Özel Amaçlı Taşıt: Özel amaçla insan veya eşya taşımak için imal edilmiş olan ve itfaiye, cankurtaran (SC), naklen yayın ve kayıt (radyo, sinema, televizyon), kütüphane, motorlu karavan (SA), zırhlı araç (SB), araştırma, cenaze araçları (SD) ile bozuk veya hasara uğramış taşıt ve araçları çekmek, taşımak veya kaldırmak gibi özel işlerde kullanılan motorlu araçtır
15) Okul Taşıtı: Genel olarak okul öncesi, ilköğretim ve orta dereceli okulların öğrencileri ile sadece gözetici ve hizmetlilerin taşınmalarında kullanılan araçtır
16) Kamu Hizmeti Taşıtı: Kamu hizmeti için yük veya yolcu taşıması yapan araçtır
17) Personel Servis Aracı: Herhangi bir kamu kurum ve kuruluşu veya özel veya tüzel kişilerin personelini bir akit karşılığı taşıyan şahıs veya şirketlere ait minibüs ve otobüs türündeki ticari araçtır Kamu kurum ve kuruluşları ile özel ve tüzel kişilere ait araçların kendi personelini veya yolcusunu taşıma işi bu tanımın kapsamına girmez
18) Umum Servis Aracı: Okul taşıtları ile personel servis araçlarının birlikte değerlendirilmesidir
19) Kamp Taşıtı: Yük taşımasında kullanılmayan; iç dizaynı tatil yapmaya uygun teçhizatlarla donatılmış, hizmet edebileceği kadar yolcu taşıyabilen motorlu araçtır
20) Römork: Motorlu araçla çekilen insan veya yük taşımak için imal edilmiş motorsuz araçtır
21) Yarı Römork: Bir kısmı motorlu taşıt veya araç üzerine oturan, taşıdığı yükün ve kendi ağırlığının bir kısmı motorlu araç tarafından taşınan römorktur
22) Hafif Römork: Azami yüklü ağırlığı 075 tonu geçmeyen römork veya yarı römorktur
23) Taşıt Katarı: Karayolunda bir birim olarak seyretmek üzere birbirine bağlanmış en çok 2 römorktan oluşan araçlardır
24) Taşıma Sınırı (Kapasite): Bir aracın güvenle taşıyabileceği, en çok yük ağırlığı veya yolcu ve hizmetli sayısıdır
25) Gabari: Araçların yüklü veya yüksüz olarak karayolunda güvenli seyirlerini temin amacı ile uzunluk, genişlik ve yüksekliklerini belirleyen ölçülerdir
26) Azami Ağırlık: Aracın güvenle taşıyabileceği azami yükle birlikte ağırlığıdır
27) Yüksüz Ağırlık: Üzerinde insan veya eşya (yük) bulunmayan ve akaryakıt deposu dolu olan bir aracın taşınması zorunlu alet, edevat ve donatımı ile birlikte toplam ağırlığıdır
28) Yüklü Ağırlık: Bir taşıtın yüksüz ağırlığı ile taşımakta olduğu sürücü, hizmetli, yolcu ve eşyanın toplam ağırlığıdır
29) Dingil Ağırlığı: Araçlarda aynı dingile bağlı tekerleklerden karayolu yapısına aktarılan ağırlıktır
30) Azami Dingil Ağırlığı: Araçların karayolu yapılarında güvenle ve yapıya zarar vermeden geçebilmeleri için saptanan dingil ağırlığıdır
31) Azami Toplam Ağırlık: Araçların karayollarında güvenle ve yapıya zarar vermeden geçebilmeleri için saptanan toplam ağırlıktır
32) Hız Sınırlayıcı: Belirtilen değere göre araç hızını sınırlamak için, öncelikli işlevi motora yakıt beslemelerini kumanda etmek olan bir cihazdır
33) (Ek:RG-18/04/2007-26497) Özel Güvenlik Bölmeli Taksi: Müşterilerin araç sürücüsü ile iletişim ve teması, 24/10/2004 tarihli ve 25620 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelikte tanımlanan zırhlı ara bölme ile engellenmiş, taksimetre veya tarife ile yolcu taşıyan M1 sınıfındaki ticari motorlu araçtır
d) (Ek: RG-11/04/2003-25076) Araç sınıfları:
1) L Sınıfı – İki ve üç veya dört tekerlekli motorlu araçlardır
11) L1 Sınıfı: Azami hızı 45 km/s’i, içten yanmalı motorlu ise silindir kapasitesi 50 cm³’ü, elektrik motorlu ise azami sürekli nominal güç çıkışı 4 kW’ı geçmeyen iki tekerlekli araçtır
12) L2 Sınıfı: Azami hızı 45 km/s’i, kıvılcım ateşlemeli motor ise silindir kapasitesi 50 cm³’ü, içten yanmalı motorlu ise azami net gücü 4 kW’ı, elektrik motorlu ise azami sürekli nominal güç çıkışı 4 kW’ı geçmeyen üç tekerlekli araçtır
13) L3 Sınıfı: Azami hızı 45 km/s’i ve içten yanmalı motorlu ise silindir kapasitesi 50 cm³’ü geçen yolcu sepetsiz iki tekerlekli araçtır
14) L4 Sınıfı: Azami hızı 45 km/s’i ve içten yanmalı motorlu ise silindir kapasitesi 50 cm³’ü geçen yolcu sepetli iki tekerlekli araçtır
15) L5 Sınıfı: Azami hızı 45 km/s’i ve içten yanmalı motorlu ise silindir kapasitesi 50 cm³’ü geçen, simetrik olarak yerleştirilmiş üç tekerlekli araçtır
16) L6 Sınıfı: Azami hızı 45 km/s’i, elektrik motorlu araçlarda akü ağırlığı hariç yüksüz ağırlığı 035 tonu, kıvılcım ateşlemeli motor ise silindir kapasitesi 50 cm³’ü, diğer tip içten yanmalı motorlu ise azami net gücü 4 kW’ı, elektrik motorlu ise azami sürekli nominal güç çıkışı 4 kW’ı geçmeyen dört tekerlekli araçtır
17) L7 Sınıfı: Elektrik motorlu araçlarda akü ağırlığı hariç yüksüz ağırlığı 04 tonu (yük taşıma amaçlı araçlarda 055 ton), azami net gücü 15 kW’ı geçmeyen ve L6 sınıfına girmeyen dört tekerlekli araçtır
2) M Sınıfı – En az dört tekerlekli ve yolcu taşımasında kullanılan motorlu araçlardır
21) M1 Sınıfı: Yolcu taşımasında kullanılan ve sürücü dahil en fazla 9 oturma yeri olan motorlu araçtır
22) M2 Sınıfı: Yolcu taşımasında kullanılan, sürücü dahil 9’dan fazla oturma yeri olan ve azami ağırlığı 5 tonu aşmayan motorlu araçtır
23) M3 Sınıfı: Yolcu taşımasında kullanılan, sürücü dahil 9’dan fazla oturma yeri olan ve azami ağırlığı 5 tonu aşan motorlu araçtır
3) N Sınıfı – En az dört tekerlekli ve yük taşımasında kullanılan motorlu araçlardır
31) N1 Sınıfı: Yük taşımasında kullanılan ve azami ağırlığı 35 tonu aşmayan motorlu araçtır
32) N2 Sınıfı: Yük taşımasında kullanılan ve azami ağırlığı 35 tonu aşan, ancak 12 tonu aşmayan motorlu araçtır
33) N3 Sınıfı: Yük taşımasında kullanılan ve azami ağırlığı 12 tonu aşan motorlu araçtır
4) O Sınıfı – Bir motorlu araç tarafından çekilen römork veya yarı römork motorsuz yük taşıma araçlarıdır
41) O1 Sınıfı: Azami ağırlığı 075 tonu aşmayan motorsuz yük taşıma aracıdır
42) O2 Sınıfı: Azami ağırlığı 075 tonu aşan, ancak 35 tonu aşmayan motorsuz yük taşıma aracıdır
43) O3 Sınıfı: Azami ağırlığı 35 tonu aşan, ancak 10 tonu aşmayan motorsuz yük taşıma aracıdır
44) O4 Sınıfı: Azami ağırlığı 10 tonu aşan motorsuz yük taşıma aracıdır
5) Özel Amaçlı Taşıt: Yolcu veya yük taşımak üzere özel bir işlevi yerine getirmek için kullanılan (bunun için özel gövde düzenekleri ve/veya ekipmanları gereklidir) M, N veya O sınıfı motorlu araçtır
51) Motor Karavan: En az aşağıdaki ekipmanları kapsayan, yatacak yeri olan bir özel maksatlı M sınıfı araçtır
(i) koltuklar ve masa
(ii) koltuklardan dönüştürülebilecek uyku yatağı
(iii) yemek pişirme imkanları ve
(iv) depolama/saklama imkanları
Bu ekipmanlar oturma bölümüne sabit olarak monte edilmelidirler; ancak masa kolayca çıkarılabilecek şekilde tasarlanabilir
52) Zırhlı Taşıt: Taşınan yolcuların ve/veya yüklerin korunması için tasarlanmış ve kurşun geçirmez zırh kaplama gereklerine uygun motorlu araçtır
53) Ambulans: Hasta veya yaralı insan taşınması için tasarlanmış ve bu amaç için özel ekipmanlara sahip M sınıfı motorlu araçtır
54) Cenaze Arabası: Cenaze taşınması için tasarlanmış ve bu amaç için özel ekipmanlara sahip motorlu araçtır
6) T Sınıfı – Tarım ve Ormancılık Traktörleri
Tarım ve ormancılık traktörü; ana işlevi çekme gücü sağlamak olan ve tarım veya ormancılık alanlarında kullanılan aletleri çekmek, itmek, taşımak veya tahrik etmek için özel olarak tasarlanmış, en az iki dingilli, tekerlekli veya paletli motorlu araçlardır Bu tür araçlar yük taşımak için donatılabileceği gibi, yolcu oturma yerleri ile de donatılabilir
7) G Sınıfı - Arazi Taşıtları
N1 sınıfı araçlardan azami kütlesi 2 tonu aşmayanlar ve M1 sınıfındaki motorlu araçlar, en az bir ön dingili ve en az bir arka dingili eşzamanlı tahrikli olarak tasarlanmış, bir dingilinin tahriki ayrılabilen araçlar dahil ve en az bir diferansiyel kilit mekanizması veya buna benzer işlevde en az bir mekanizması varsa ve tek araç için hesaplanan % 30’luk bir eğimi tırmanabiliyorsa, arazi tipi araç olarak kabul edilir
N1 sınıfı araçlardan azami kütlesi 2 tonu aşanlar ile N2, N3, M2 ve M3 sınıfı araçların arazi taşıtı sayılabilmesi için Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliğindeki şartları taşıması gerekmektedir
8) Üst Yapı (Gövde) Tanımları (sadece tam/tamamlanmış araçlar için)
Gövde tipi tanımları için aşağıda belirtilen kodlama kullanılacaktır
81) Yolcu arabaları (M1)
AA Sedan: Gövdesi yan pencere arasından bir direkle bölünmüş veya bölünmemiş olarak kapatılmış, sabit ve sert tavanlı, bununla birlikte tavanının bir kısmında açılabilme özelliği olabilen, sürücüden başka en az 3 oturma yeri ve en az iki sırası bulunan, arka kapağı açılabilen, 2 veya 4 kapılı, 4 veya daha fazla pencereli otomobillerdir
AB Heçbek: Arkasında üstten menteşeli kapı bulunan sedan (AA) araçlarıdır
AC Steyşın Vagon: Gövdesi kapalı, arka şekli daha geniş bir iç hacim sağlayacak şekilde dizayn edilmiş, üst tavanı sabit ve sert tavanlı, bununla birlikte tavanının bir kısmının açılma özelliği olabilen, sürücüden başka en az 3 oturma yeri ve en az iki sırası bulunan (sıra ve sıralar öne yatmak veya çeşitli şekillerde hareket ettirilmek suretiyle daha geniş bir iç hacim sağlar), arka kapağı açılabilen, 2 veya 4 kapılı ve en az 4 yan pencereli otomobillerdir
AD Kupe: Gövdesi kapalı, genellikle daraltılmış arka hacimli, üst tavanı sabit, sert tavanlı, bununla birlikte bazı modellerde açılabilir tavanı olan, sürücü oturma yerinden başka en az bir oturma yeri ve en az bir sırası bulunan, iki taraflı kapılara sahip, ayrıca, arka kapağı da açılabilen, 2 veya daha fazla kenar pencereli otomobillerdir
AE üstü açılır kapanır/dönüştürülebilir: Açılabilir bir gövdeye sahip, üst tavanı yumuşak veya sert olmak üzere en az 2 pozisyonlu, ilk pozisyonda gövdesi kapanan, ikinci pozisyonda ise geriye çekilmek suretiyle gövdesi açılan, sürücü oturma yerinden başka en az bir oturma yeri ve en az bir sırası bulunan, 2 veya 4 yan kapılı, 2 veya daha fazla yan pencereli otomobillerdir
AF Çok amaçlı araç: AA’dan AC’ ye kadar belirtilenlerin dışındaki, yolcu ve onların bagaj veya yüklerini tek bir bölmede taşıması amaçlanan ve Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliğindeki şartları taşıyan motorlu araçlardır
Yukarıda yer almayan diğer araç sınıfları ve bu araçlara ilişkin yapılacak işlemlerde Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği hükümleri uygulanır
İlk tescili yapılacak araçlar için yukarıdaki araç sınıfları kullanılacak olup, daha önce tescili yapılmış araçlar için de satış ve devir işlemleri sırasında yeni araç sınıfları esas alınacaktır

İKİNCİ KISIM
Kurullar, Kuruluşlar, Komisyonlar, Görev ve Yetkileri
BİRİNCİ BÖLÜM
Görevli Kurullar ve Kuruluşlar

Karayolu Güvenliği Yüksek Kurulu Ve Karayolu Trafik Güvenliği Kurulu:
Madde 4- Karayolu güvenliği konusunda hedefleri tespit etmek, uygulatmak ve koordinasyonu sağlamak amacıyla aşağıdaki kurullar oluşturulmuştur

a) Karayolu Güvenliği Yüksek Kurulu;
Karayolu Güvenliği Yüksek Kurulu Başbakanın başkanlığında, Adalet, İçişleri, Maliye, Milli Eğitim, Bayındırlık ve İskan, Sağlık, Ulaştırma, Orman Bakanları ve Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün Bağlı Olduğu Bakan ile Jandarma Genel Komutanı, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarı, Emniyet Genel Müdürü ve Karayolları Genel Müdüründen oluşur
Gereği halinde diğer bakanlar da Kurula çağrılabilir
Karayolu Güvenliği Yüksek Kurulu, Trafik Hizmetleri Başkanlığınca hazırlanarak, Karayolu Trafik Güvenliği Kurulunca uygun görülen önerileri değerlendirerek karara bağlar ve kararların yaşama geçirilmesi için gerekli koordinasyon önlemlerini belirler
Kurul yılda iki defa olağan, Başbakanın gerek görmesi halinde de olağanüstü olarak, gündemle toplanır
Kurulun sekreterya görevi Emniyet Genel Müdürlüğünce yapılır
Kurulun çalışmasına ilişkin esas ve usuller, Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir

b) Karayolu Trafik Güvenliği Kurulu;
Karayolu Trafik Güvenliği Kurulu, Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Başkanının başkanlığında, Karayolu Güvenliği Yüksek Kuruluna katılan kamu kurumlarının en az daire başkanı seviyesinde görevlileri, Jandarma Genel Komutanlığı, Türk Standartları Enstitüsü Başkanlığı, Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu temsilcisi ile İçişleri Bakanlığınca uygun görülen trafikle ilgili üniversite, Türkiye Mimar ve Mühendis Odaları Birliği, Türkiye Trafik Kazalarını Önleme Derneği ve Trafik Kazaları Yardım Vakfının birer temsilcisi ve Başkent Büyükşehir Belediye Başkanından oluşur İhtiyaç duyulan konularda bilgilerine başvurmak üzere diğer kurum ve kuruluşlardan temsilci çağrılabilir
Kurul ayda bir kez toplanır, zorunlu hallerde başkan tarafından toplantıya çağrılabilir
Karayolu Trafik Güvenliği Kurulu, Trafik Hizmetleri Başkanlığınca trafik hizmetlerinin çağdaş ve güvenli bir şekilde yürütülmesi amacıyla önerilen veya katılacak temsilcilerce önerilecek önlemlerin uygulanabilirliğini tartışarak karara bağlar
Kurul, katılması gereken üyelerin salt çoğunluğu ile toplanır ve katılanların çoğunluğu ile karar verir
Kurulun sekreterya görevi, Trafik Hizmetleri Başkanlığı Kurullar Şube Müdürlüğünce yerine getirilir
Kurulun görev ve yetkileri şunlardır ;
1) Trafikle ilgili kuruluşlar arasında koordinasyon sağlanmasına ilişkin önerilerde bulunmak,
2) Trafik kazalarının azaltılmasına ilişkin önerilerde bulunmak,
3) Uygulamada görülen aksaklıkları tespit edip, giderilmesine yönelik önerilerde bulunmak,
4) Yasal düzenlemelerden kaynaklanan eksiklikleri belirlemek ve ilgili kuruluşlar nezdinde girişimlerde bulunmak,
5)Karayolu güvenliğinin geliştirilmesi için plan hazırlamak,
6) Hazırlanan planlar çerçevesinde bir ihtiyaç programı önermek ve çalışmalar için lazım olan kredi miktarı hakkında görüş bildirmek,
7) Sağlık Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesinin verdiği hizmetler için uygulayacağı fiat tarifesi hakkında görüş bildirmek,
8) Fahri trafik müfettişi adaylarını Karayolu Güvenliği Yüksek Kuruluna önermek,
9) Karayollarınının bakım, yapım ve işletmesinden sorumlu tüm kurum ve özel kuruluşların projelerini yapan ve uygulayan yetkili ve sorumlu kişilere çağdaş ilim ve teknik esaslarına uymaları konusunda önerilerde bulunmak,
10) Gerektiği hallerde Türk Karayolu Güvenliği birimlerini temsilen yabancı heyetlerle görüşmek
Bu Kanunla ve trafik hizmetleri konusunda diğer kanunlarla verilen görevler;
a) İçişleri Bakanlığınca,
b) Bu kanunla yetkili kılınan diğer bakanlık, kuruluş ve belediyelerce, İçişleri Bakanlığı ile işbirliği içerisinde,
Yürütülür
Görevli bakanlık, kurum ve kuruluşların trafikle ilgili birimlerinin kuruluş, görev, yetki ve sorumluluklarına ait esaslar, Karayolları Trafik Kanununa ve teşkilat kanunlarına uygun olarak hazırlanan özel yönetmelik veya yönergelerinde gösterilir

Askeri Mahallerde Trafiğin Düzenlenmesi

Madde 5- Silahlı Kuvvetlere ait her çeşit bina ve tesisin iç bölümlerindeki trafik düzenlemeleri dışında, mülki idari amirinin isteği ve garnizon komutanının uygun görmesi halinde, merkez komutanlıklarına aşağıdaki esas ve şartlara uyulmak suretiyle gerekli görülen yerlerde ve hallerde geçici olarak trafiği düzenleme yetkisi verilebilir
a) Askeri bina, tesis veya birliklerin bulunduğu yerin, bu yerlere ulaşan yollar ile bağlantı ve geçiş yollarında veya giriş çıkışlardaki trafiğin yetkili trafik zabıtası veya genel zabıtanın denetiminden uzak olmak,
b) Askeri bina ve tesisin konumu veya kullandığı hizmet amacı bakımından, bulunduğu yerdeki yol ve trafik durumu dolayısıyla trafik güvenliği açısından belli zamanlarda tedbirler alınmasının mecburi görülmesi, hallerinde, belirlenen yerlerde, belirtilen süre ve şartlara uygun şekilde uygulamak üzere, özel işaretli ve eğitilmiş askeri personel, geçici olarak trafiği düzenlemekle yetkili kılınabilir
Ancak, bu yetki trafik zabıtasının görevine müdahale şeklinde kullanılamaz
Yetkili kılınan personel, talimatlarına uymayan sürücülere ait araç plakalarını tespit ederek mahalli trafik birimine bildirirler
İKİNCİ BÖLÜM
Emniyet Genel Müdürlüğü
Trafik Zabıtası Kuruluşları, Görev ve Yetkileri

MADDE 6 – (Değişik: RG-18/05/2007-26526)
Trafik kuruluşlarının çalışma şekil ve şartları, görevlendirilecek personelin nitelikleri, seçimi, çalışma usulleri, görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin hususlar ilgili mevzuatta gösterilmiştir

Trafik Zabıtası Dışındaki Polis Hizmet Birimlerinin Görev ve Yetkileri
Madde 7- Emniyet Teşkilatının trafik zabıtası dışındaki hizmet birimlerinde görevli emniyet hizmetleri sınıfı personelinin trafik hizmetlerine ilişkin görev esasları ile yetki sınırları aşağıda gösterilmiştir
a)Trafik denetleme birimlerinin kurulmuş olduğu yerlerde;
önleyici zabıta olarak emniyet hizmetleri sınıfından her kademedeki personel, trafik düzeni ve güvenliği açısından görünür şekilde karşılaştıkları olaylara ve suçlara müdahaleye yetkilidir
Bu yetki;
1) Trafik düzensizliğini yaratanları uyarma,
2) Trafik suçu işleyenlerin araç plakalarını trafik zabıtasına bildirme, gerekli hallerde duruma müdahale edilmesini isteme,
3) Müdahalenin mümkün olamayacağının anlaşılması halinde durumu bir tutanakla tespit ederek trafik zabıtasına iletme,
hallerine münhasır olmak üzere kullanılır
b) Trafik denetleme birimlerinin kurulmadığı yerlerde;
polis birim amirleri; trafiğin düzenlenmesi ve trafik suçlarına el konulmasına ilişkin hizmetlerin yerine getirilmesi ile görevli ve yetkilidirler
Birim amirleri bu görevlerini; varsa, kadrosu trafik olan denetleme personeli ile yoksa kendi personeli arasından seçip trafik denetleme birimlerinden en az bir hafta kurs görmüş personeli görevlendirmek suretiyle aşağıdaki esas, usul ve şartlara uygun olarak yürütür
1) Görev alanı içine giren belediye sınırları içindeki yollarda park düzeni, işaretleme, yaya ve okul geçitlerini belirleme ve benzeri konulardaki trafiğin düzenlenmesine ilişkin hususlarda yaptığı tespitleri teklif halinde yetki durumuna göre il veya ilçe trafik komisyonlarına ileterek, karara bağlanmasını ve uygulamaya konulmasını sağlar, uygulamayı izler ve denetler
2) Trafik düzensizliğine neden olan; duraklama ve parketmelere engel olunmasını, trafik tıkanık ve sıkışıklıklarının giderilmesini, pazar kurulan yerlerde, bayram ve törenlerde tedbirler alınmasını sağlar
3) Trafik suçu işleyenler hakkında suç veya ceza tutanağı düzenlemek ve düzenlenen tutanaklardan; mahkemelik suçlara ait olanların ilgili mahkemeye, para cezası tahsil ve takibini gerektirenlerin de ilgili kuruluşuna iletilmesini sağlar

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Jandarma Genel Komutanlığı
Jandarma Teşkilatı Trafik Birimleri

Madde 8- Trafik zabıtasının bulunmadığı veya yeterli olmadığı yerlerde polis; polisin ve trafik teşkilatının görev alanı dışında kalan yerlerde de jandarma, trafik eğitimi almış subay, astsubay ve uzman jandarmalar eliyle yönetmelikte belirtilen esas ve usullere uygun olarak trafiği düzenlemeye ve trafik suçlarına el koymaya görevli ve yetkilidir
Bu madde hükümlerine göre jandarma ve polisin görev yapacağı karayolları, vali veya görevlendireceği vali yardımcısının başkanlığında, jandarma ve polis yetkililerinden oluşturulacak bir komisyon tarafından protokol ile tesbit edilir
Jandarma Teşkilatının trafik hizmetlerine ilişkin çalışma şekil ve şartları, görevlendirilecek personelin nitelikleri, seçimi, çalışma usulleri ve sorumluluklarına ait hususlar Jandarma Genel Komutanlığınca belirlenir

Trafik Hizmetlerinde Jandarma Teşkilatının Görev ve Yetkileri
Madde 9- Jandarmanın trafik hizmetlerinde görevli personeli; trafiğin düzenlenmesi ve trafik suçlarına el konulmasına ait olarak aşağıda gösterilen hizmetlerin yerine getirilmesi ile görevli ve yetkilidir
a) Kontrolundan sorumlu olduğu karayolları üzerinde araçları ve bu araçlarda bulundurulması gereken belge ve gereçleri, sürücüleri ve bunlara ait belgeleri, sürücülerin ve karayolunu kullanan diğer kişilerin kural dışı hareketlerini denetlemek, duran veya akan trafiğin düzenlenmesini ve yönetilmesini sağlamak,
b) Meydana gelen trafik kazalarına elkoymak, kazanın oluş nedenlerini tüm kusurlu unsurlara göre incelenerek, iz ve delillerini tesbit etmek, adli işlemlere ve istatistiki bilgilere esas olmak üzere kaza tesbit tutanağı tanzim etmek veya ettirilmesini sağlamak,
c) Trafik kazaları sonucu yolun trafiğe kapanmış olması halinde, kazaya ait iz ve delilleri kaybolmayacak şekilde işaretlemek, trafik güvenliği yönünden gerekli tedbirleri almak ve yolun trafiğe açılmasını sağlamak,
d) Ölüm veya yaralanma ile sonuçlanan trafik kazalarında, kazazedelere ilk ve acil yardımın yapılmasını, en yakın sağlık kuruluşuna götürülmesini, götürülmesi sağlık yönünden sakıncası bulunan yaralılar için de, sağlık personelinin olay mahalline getirilmesini sağlamak,
e) Şehirlerarası akaryakıt istasyonlarında bulundurulması mecburi görülen ilk yardım malzemeleri ile karayolları üzerinde açılacak tesislerle ilgili yönetmelik hükümleri uyarınca, taşıtlar için bulundurulması mecburi tutulan malzemeleri kontrol etmek, noksan veya uygun durumda bulundurmayanlar hakkında gerekli yasal işlemlerin yapılmasını sağlamak,
f) Meydana gelen trafik kazalarını oluş nedenlerine göre incelemek, tüm kusurlu unsurlara göre değerlendirmek ve sonuçlarına göre gereken tedbirleri almak ve gerektiğinde ilgili kuruluşlara bilgi vermek,
g) (Değişik: RG-18/05/2007-26526) Karayolları Trafik Kanununun suç saydığı bir fiilden dolayı sürücüler hakkında suç veya ceza tutanağı düzenlemek, Cumhuriyet başsavcılıklarının yetkisine giren ihlallere ait tutanakların bir örneğini 7 iş günü içinde yetkili Cumhuriyet başsavcılığına, trafik idari para cezası karar tutanaklarını ise kesinleşme tarihinden itibaren takip ve tahsili için 7 iş günü içinde Maliye Bakanlığınca belirlenecek birime veya kuruma göndermek, tutanakların kaydedildiği listeleri ise, örneğine uygun olarak düzenleyip ve onaylayarak Emniyet Genel Müdürlüğü Bilgi İşlem Merkezine iletilmek üzere ilgili trafik kuruluşuna gönderilmesini sağlamak,
h) Karayolları Trafik Kanununun 116 ncı maddesi uyarınca sürücüsü tespit edilemeyen araçların tescil plakalarına göre tutanak düzenlemek, işlenmiş olan suç mahkemece ceza tayinini gerektiriyorsa, tutanağın mahkemeye, trafik zabıtasının yetki sınırları içerisinde kalan suçlardan ise adres tesbiti için sürücü veya sahibine tebligat yapılmak üzere aracın tescilinin yapıldığı il trafik kuruluşuna göndermek,
ı) Sorumluluk sahaları üzerindeki karayollarında yapılacak milli ve milletlerarası yarış ve koşularla ilgili olarak bu Yönetmelikte belirlenen esaslar doğrultusunda gerekli trafik tedbirlerini almak ve koşuların güvenli şekilde yürütülmesini sağlamak,
i) Sorumluluk alanlarının kesin hatları ile belirlenmesini sağlamak, icabında trafik zabıtası ile müşterek kontroller yapmak amacı ile mülki amire teklif ve önerilerde bulunmak, bu konuda hazırlanarak mülki amirce onaylanıp yürürlüğe konulan protokolle verilen görevleri yapmak,
j) Mevsim şartlarına, milli ve dini bayramlara, turizm bölgeleri ve mevsimlerine, haftanın günlerine ve günün muhtelif saatlerine göre trafiğin arzettiği genel durum dikkate alınarak, kontrol hizmetlerinin kendi sorumluluk sahasındaki tüm yollara yaygınlaştırılması ve devamının sağlanması amacıyla günlük, aylık veya mevsimlik kontrol programları hazırlamak ve uygulanmasını sağlamak,
k) Çeşitli kişi, kurum ve kuruluşlara, karayolu yapısında yapılacak çalışmalar sırasında ve çalışma mahalinde trafik akımı ve güvenliği yönünden, Karayolları Trafik Kanunu ve bu Kanuna göre çıkarılmış yönetmeliklerde belirlenen tedbirlerin alınması, yeterli ve uygun olmaması veya yolun yapım ve bakımından sorumlu kuruluşun talebi halinde, gerekli tedbirleri aldırmak, bu çalışmalar sırasında meydana getirilen tehlikeli durum ve engelleri, bütün sorumluluk bunları yaratan kişilere ait olmak üzere, ortadan kaldırtmak ve yapılan masrafları sorumluları ödettirilmesine ait işlemleri yürütmek,
l) Karayolları Genel Müdürlüğü yol ağı dışındaki yollarda trafik düzenlemede kullanılan işaret levhaları, ışıklı ve sesli işaretler, yer işaretlemeleri ile benzeri trafik işaretlerinin görülen eksikliklerini ilgili kuruluşlara bildirmek,
m) Ayrıca, Karayolları Trafik Kanunu ve bu Kanuna göre çıkarılmış olan yönetmeliklerle jandarmaya verilen diğer görevleri yapmak

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Bakanlıklar

Milli Eğitim Bakanlığının Görev ve Yetkileri
Madde 10- Milli Eğitim Bakanlığının görev ve yetkileri;
a) Okul öncesi, okul içi ve okul dışı trafik eğitimini düzenleyen trafik genel eğitim planı hazırlamak ve ilgili kuruluşlarla işbirliği yaparak uygulamak
b) Motorlu araç sürücülerinin yetiştirilmesi için 123 üncü madde gereğince sürücü kursları açmak, özel sürücü kursu açılmasına izin vermek, bunları her safhada denetlemek
c) Resmi ve özel kurslarda eğitilenlerin sınavlarını yapmak, başarılı olanlara sertifika verilmesini sağlamak
d) Karayolları Trafik Kanununun 125 inci maddesi uyarınca ilköğretim ve orta öğretim okullarında, ders programlarına eğitim amacıyla zorunlu uygulamalı trafik ve ilk yardım dersleri koymak
e) Çocuk trafik eğitim parklarının yapılma, açılma, eğitim, denetim ve çalışma esaslarını belirlemek

Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğünün Görev ve Yetkileri
Madde 11- Karayolları Genel Müdürlüğünün trafikle ilgili görev ve yetkileri;
a) Yapım ve bakımından sorumlu olduğu karayollarında can ve mal güvenliği yönünden gerekli düzenleme ve işaretlemeleri yaparak tedbirleri almak ve aldırmak
b) Tüm karayollarındaki işaretleme standartlarını tespit etmek, yayınlamak ve kontrol etmek
c) Trafik ve araç tekniğine ait görüş bildirmek, gereğinde karayolu güvenliğini ilgilendiren konulardaki projeleri incelemek ve onaylamak
d) Erişme Kontrollü Karayolları Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla yapım ve bakımından sorumlu olduğu karayollarında, İçişleri Bakanlığının uygun görüşü alınmak suretiyle, bu Yönetmelikte belirlenen hız sınırlarının üstünde veya altında hız sınırları belirlemek ve işaretlemek
e) Trafik kazalarının oluş nedenlerine göre verileri hazırlamak ve karayollarında gerekli önleyici teknik tedbirleri almak
f) Yapım ve bakımından sorumlu olduğu karayollarında trafik güvenliğini ilgilendiren kavşak, durak yeri, aydınlatma, yol dışı park yerleri ve benzeri tesisleri yapmak, yaptırmak veya diğer kuruluşlarca hazırlanan projeleri tetkik ve uygun olanları tasdik etmek
g) Yetkili birimlerce veya trafik zabıtasınca tespit edilen trafik kaza analizi sonucu, altyapı ve yolun fiziki yapısı ile işaretlemeye dayalı kaza sebepleri göz önünde bulundurularak gerekli görülecek tedbirleri almak
h) Araçların ağırlık kontrollerini yapmak veya yaptırmak ve aykırı görülen hususlar hakkında suç veya ceza tutanağı düzenlemek
I) (Mülga: RG-18/05/2007-26526)
i) (Değişik: RG-18/05/2007-26526) Karayolları Trafik Kanununun 13, 14, 16, 17, 18, 47/a ve 65 inci maddeleri hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında suç veya ceza tutanağı düzenlemek; 47 nci maddenin (b), (c) ve (d) bentlerinde belirtilen kural ihlallerinin tespiti halinde, durumu bir tutanakla belirlemek ve gerekli işlemin yapılması için en yakın trafik kuruluşuna teslim etmek,
j) Arazi vitesi olmayan otomobillerle zirai traktörler dışındaki her cins aracın fenni muayeneleri yapılırken, aracın sefer görev emri belgelerinin kontrol edilmesinden fenni muayeneyi yapan makamlar sorumludur Taşıt Sefer Görev Emri verildiği halde tatbikat çağrısına uymayan veya adresinde bulunmayan taşıtlar fenni muayene istasyonuna bildirilir; bu tür araçların muayenesi yapılmaz
k) Karayolları Trafik Kanunu ve bu Kanuna göre çıkarılmış olan yönetmeliklerle verilen diğer görevleri yapmak

Sağlık Bakanlığının Görev ve Yetkileri
Madde 12- Sağlık Bakanlığının görev ve yetkileri aşağıda gösterilmiştir
1) Karayollarında meydana gelen trafik kazaları ile ilgili ilk ve acil yardım hizmetlerini planlamak ve uygulamak
2) Trafik kazalarında yaralananların en kısa zamanda sağlık hizmetlerinden istifadelerini temin etmek üzere, İçişleri Bakanlığının ve Karayolları Genel Müdürlüğünün uygun görüşü de alınarak karayolları üzerinde ilk yardım istasyonları kurmak, bu istasyonlara gerekli personeli, araç ve gereci sağlamak
3) Her ilde trafik kazaları için eğitilmiş sağlık personeli ile birlikte yeteri kadar ilk ve acil yardım ambulansı bulundurmak
4) Bu Kanunla ve mevzuatla verilen trafikle ilgili diğer görevleri yapmak
Üniversitelere bağlı hastaneler ve diğer bütün resmi ve özel sağlık kurum ve kuruluşları, acil olarak kendilerine getirilen trafik kazası geçirmiş kişilere, Sağlık Bakanlığı tarifesini uygulamak suretiyle, vermiş oldukları hizmetlerin bedelinin tamamını yükümlü sigorta şirketlerinden tahsil ederler
Sağlık Bakanlığı bu görevlerin yerine getirilmesi ile ilgili olarak; verilen hizmetlerin bedellerini yükümlü sigorta şirketlerinden tahsil etmek için Maliye Bakanlığının görüşünü alarak döner sermaye saymanlığı kurar Bu amaçla döner sermaye saymanlığı tarafından tahsil edilen gelirin tamamı, bu Kanun ile Sağlık Bakanlığına verilen görevlerin yerine getirilmesinde kullanılır
(Değişik dördüncü fıkra: RG-18/05/2007-26526) Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan harcamaların tamamı, Sağlık Bakanlığı Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletmesine 8 iş günü içinde yükümlü sigorta şirketlerince ödenir Sağlık Bakanlığı Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletmesinin verdiği hizmetler için uygulayacağı fiyat tarifesi, Karayolu Trafik Güvenliği Kurulunun da uygun görüşü alınarak Sağlık Bakanlığınca belirlenir Sigorta şirketleri, zorunlu mali sorumluluk sigortası geçerli teminat limitleri ve şartları dahilinde ödemekle yükümlü bulundukları tutarı aşan kısım için Karayolu Trafik Garanti Sigortası Hesabına başvurur Buna ilişkin usul ve esaslar Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir

Ulaştırma Bakanlığının Görev ve Yetkileri
MADDE 13 – (Değişik: RG-18/05/2007-26526)
Ulaştırma Bakanlığının ilgili birimleri;
a) Karayolları Trafik Kanunu açısından karayolu taşımasına ilişkin gerekli eşgüdümü sağlamak,
b) Tescile bağlı araçların muayenelerini yapmak veya yaptırmak,
c) Muayene istasyonlarını denetlemek ve Karayolları Trafik Kanununun 35 inci maddesi hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında idari para cezasına dair tutanak düzenlemek,
ç) Bu maddede belirlenen idari tedbirleri almak, araçların ağırlık ve boyut kontrollerini yapmak veya yaptırmak ve denetlemek, aykırı görülen hususlarla ilgili olarak sorumlular hakkında idari para cezasına dair tutanak düzenlemek,
d) Karayolları Trafik Kanunu ve diğer mevzuatla verilen hizmetleri yapmak,
ile görevlidir

Tarım ve Köyişleri ve Orman Bakanlıklarının Görev ve Yetkileri
Madde 14- Tarım ve Köyişleri ve Orman Bakanlıklarının görev ve yetkileri;
a) Köy yollarında;
1) Trafik düzeni ve güvenliği açısından gerekli düzenleme ve işaretlemeleri yaparak, tedbir almak ve aldırmak,
2) Yol güvenliğini ilgilendiren konulardaki; kavşak, durak yeri, yol dışı park yeri, aydınlatma ve benzeri tesislerin projelerini incelemek ve gerekenleri onaylamak,
3) Yapım ve bakımından sorumlu olduğu karayollarında, Karayolları Trafik Kanununun 17 nci maddesinde sayılan tesisler için bağlantıyı sağlayacak geçiş yolları yönünden izin vermek,
4) Yetkili birimlerce veya trafik zabıtasınca tespit edilen trafik kaza analizi sonucu karayolu yapısı ve işaretlemeye dayalı kaza nedenleri göz önünde bulundurularak gerekli tedbirleri almak,
5) Karayolları Trafik Kanunu ve bu Kanuna göre çıkarılan yönetmeliklerle köy yolları için verilen trafikle ilgili diğer görevleri yapmak
Köy yolları için sayılan görev ve hizmetlerden mecburi ve gerekli görülenler, orman yolları için de uygulanabilir
b) Orman yollarında;
1) Trafik düzeni ve güvenliği açısından ana orman yolları ile gerekli görülen diğer orman yollarında işaretlemeler yaparak tedbirler almak ve aldırmak,
2) Karayolları Trafik Kanunu ve bu Kanuna göre çıkarılan yönetmeliklerle, orman yolları için verilen trafikle ilgili diğer görevleri yapmak
BEŞİNCİ BÖLÜM
Belediyeler

Belediyelerin Trafik Birimleri
Madde 15- Belediye başkanlıkları; Karayolları Trafik Kanunu, bu Yönetmelik ve Kanuna dayanılarak çıkarılan diğer yönetmeliklerle verilen görevleri, Kanunun 10 uncu maddesi uyarınca kurdukları trafik hizmetleri birimleri aracılığı ile yürütür
Bu birimler, belediyelerin iş kapasitesine göre “Belediye trafik şube müdürlüğü”, “Belediye trafik şefliği” veya “Belediye trafik memurluğu” olarak adlandırılır
Büyük illerde belediye trafik şube müdürlüklerine bağlı belediye trafik büro amirlikleri de oluşturulabilir
Bu birimlerde görevlendirilecek idari ve teknik personel sayısı, iş kapasitesine göre belediye başkanlıklarınca belirlenir

Belediyelerin Görev ve Yetkileri
Madde 16- Belediye trafik hizmet birimlerinin görev, yetki ve sorumlulukları aşağıda gösterilmiştir
Yapım ve bakımından sorumlu olduğu karayollarında;
a) Yolun yapısını, trafik düzeni ve güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmak,
b) Yol ve kavşak düzenlemeleri yapmak,
c) Trafiği düzenleme amacı ile,
1) Trafik işaret levhaları,
2) Işıklı ve sesli trafik işaretleri,
3) Yer işaretlemeleri,
Temin ve tesis etmek, bunların devamlılığını ve işlerliğini sağlamak,
d) Trafiğin akışını kolaylaştırma, gereksiz durma ve duraklamaları önleme bakımından, trafik akımı programları ile toplu taşıma araçlarının kalkış varış ve ara durakları için zaman tarifeli programlar yapmak ve uygulamaya koymak,
e) Karayolları yapısı üzerinde ve kenarında yapılan çalışmalarda Karayolları Trafik Kanununun 16 ncı maddesi ve bu maddesine göre çıkarılan Yönetmelik hükümleri uyarınca trafik düzen ve güvenliği için gereken tedbirleri almak, aldırmak ve çalışmaları denetlemek,
f) Açık ve kapalı park yerleri (otopark) alt ve üst geçitler yapmak, yaptırmak işletmek ve işletilmesine izin vermek,
g) Karayolları Trafik Kanununun 17 nci maddesinde sayılan ve belediye sınırları içerisindeki karayolları kenarında yapılacak veya açılacak olan tesisler için Yönetmeliğinde belirlenen şartlara göre izin vermek,
h) Halkın trafik eğitimine katkıda bulunmak üzere; çocuk trafik eğitim parkları yapmak ve yapılmasına izin vermek,
ı) Yaya ve taşıt yollarında yayaların ve araçların hareketlerini zorlaştıran ve trafiği tehlikeye düşüren, motorlu araçlar dışındaki her türlü engeli ortadan kaldırmak,
Trafik için tehlike teşkil eden ancak, kaldırılması mümkün olmayan engelleri gece veya gündüze göre kolayca görülebilecek şekilde işaretlemek,
(Yol işgaline ilişkin Belediye Mevzuatı hükümleri saklıdır)
i)Yol yapısı veya işaretleme yetersizliği yüzünden trafik kazalarının vuku bulduğu yerlerde, yetkililerce teklif edilen tedbirleri almak,
j) Karayolları Trafik Kanununun 22 nci maddesi (d) bendine göre tarım kesiminde kullanılanlar hariç il trafik komisyonlarından karar almak şartıyla motorsuz taşıtlardan gerekli görülenlerin tescilini yapmak,
k) Karayolları Trafik Kanunu ve bu Kanuna göre çıkarılan yönetmeliklerle verilen diğer görevleri yapmak
Belediyeler bu hizmetlerini; il ve ilçe trafik komisyonlarınca alınan kararlara da uyulmak suretiyle mahalli trafik zabıtası ile işbirliği ve koordinasyon halinde yürütürler
Belediyeler bu madde ile görev verilen hizmetlerin denetimi dışında, trafiği denetleyemez ve hiçbir halde trafik suç ve ceza tutanağı düzenleyemezler
Bu birimlerde hizmet gören personelden resmi kıyafetli olanlar özel işaret taşır
Trafik zabıtası ile belediye trafik birimleri arasındaki işbirliği ve koordinasyon esaslarına ilişkin diğer hükümler beldenin özelliğine göre bir protokolle belirlenebilir

ALTINCI BÖLÜM
Komisyonlar
İl ve İlçe Trafik Komisyonlarının Kuruluşu İle Görev ve Yetkileri

İl ve İlçe Trafik Komisyonları
Madde 17- İl sınırları içinde mahalli ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve güvenliği bakımından yönetmelikte gösterilen konular ve esaslar çerçevesinde, illerde vali veya yardımcısının başkanlığında, belediye, emniyet, jandarma, milli eğitim, karayolları ve Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonuna bağlı ilgili odanın temsilcileri; valilikçe uygun görülen trafikle ilgili üniversite, oda, vakıf ve kamuya yararlı dernek veya kuruluşların birer temsilcisinden oluşan il trafik komisyonu, ilçelerde kaymakamın başkanlığında, aynı kuruluşların yöneticileri veya görevlendirecekleri temsilcilerinin katıldığı ilçe trafik komisyonu kurulur
Kuruldaki üniversite, vakıf ve kamuya yararlı dernek veya kuruluşların temsilcilerinin toplam sayısı 3’ü geçemez
Kuruluşu bulunan yerler hariç, ilçe trafik komisyonlarına karayolları temsilcisinin katılması zorunlu değildir
Gündem konuları vali veya kaymakamlar tarafından belirlenir
Bu komisyonlara, oy hakkı olmaksızın görüşleri alınmak üzere, diğer kuruluş temsilcileri de çağrılabilir
Kararlar oy çokluğu ile alınır Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu taraf çoğunluk sayılır
İl trafik komisyonu kararları valinin onayı ile yürürlüğe girer
İl ve ilçe trafik komisyonu kararlarını bütün resmi ve özel kuruluşlar uygulamakla yükümlüdür
İlçe trafik komisyonu kararları, il trafik komisyonunca incelenip vali tarafından onaylandıktan sonra yürürlüğe girer

İl ve İlçe Trafik Komisyonunun Görev ve Yetkileri

Madde 18- İl ve ilçe trafik komisyonunun görev ve yetkileri şunlardır;
a) İl sınırları içinde mahalli ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve güvenliğini sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri almak,
b) Trafiğin düzenli bir şekilde akımını sağlamak bakımından alt yapı hizmetleri ile ilgili tedbirleri almak, trafikle ilgili sorunları çözümlemek, bütün ülkeyi ilgilendiren Karayolu Trafik Güvenliği Yüksek Kurulunun müdahalesini gerektiren hususları İçişleri Bakanlığına iletmek,
c) Karayolu taşımacılığına ait mevzuat hükümleri saklı kalmak üzere, trafik düzeni ve güvenliği yönünden belediye sınırları içinde ticari amaçla çalıştırılacak yolcu ve yük taşıtları ile motorsuz taşıtların çalışma şekil ve şartları, çalıştırılabileceği yerler ile güzergahlarını tespit etmek ve sayılarını belirlemek,
d) Gerçek ve tüzel kişiler ile resmi ve özel kurum ve kuruluşlara ait otopark olmaya müsait boş alan, arazi ve arsaları geçici otopark yeri olarak ilan etmek ve bunların sahiplerine veya üçüncü kişilere işletilmesi için izin vermek, izin verilen otoparklar ile karayolu üzerindeki diğer park yerlerinde özürlüler için işaretlerle belirlenmiş bölümler ayrılmasını sağlamak,
e) Karayollarının bir kısmının veya tamamının yoldan faydalananların bir kısmına veya tamamına kapatılmasına, parkedilecek yerler ile zaman ve süresinin ve araçların geliş ve gidiş yollarının ve yollara konulacak trafik işaretlerinin yerlerinin belirlenmesine karar vermek,
f) Karayollarında gerekli hal ve yerlerde en çok ve en az hız limitine göre yeniden hız sınırlarını belirlemek,
g) Karayolları Trafik Kanunu ve bu Yönetmelikle verilen diğer görevleri yapmak
İl trafik komisyonları belediye sınırları içinden geçen devlet ve il yolları ile ilgili hususlarda Karayolları Genel Müdürlüğünün uygun görüşünü almak zorunludur

ÜÇÜNCÜ KISIM
Karayolu Trafik Güvenliği, Trafik İşaretleri,Yapı ve Tesisler

BİRİNCİ BÖLÜM

Karayolu Trafik Güvenliği
Yükümlülük

Madde 19- İlgili kuruluşlar, yapım ve bakımından sorumlu oldukları karayollarında;
a) Karayolu yapısını,
b) Trafik işaretlerini,
Trafik güvenliğini sağlayacak şekilde yapmak ve bulundurmakla yükümlüdürler

Karayolu Yapısında Yapılacak Çalışmalar
Madde 20- Karayolu yapısında çeşitli kişi, kurum ve kuruluşlarca yapılacak çalışmalarda; Karayolları Trafik Kanunu hükümleri ile bu Kanuna göre Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca çıkarılan yönetmelik hükümleri uygulanır
Bu çalışmalar sırasında meydana getirilen tehlikeli durum ve engeller, bütün sorumluluk bunları yaratan kişilere ait olmak üzere trafik zabıtasınca; bulunmadığı yerlerde genel zabıtaca, gerekli hallerde yolun yapım ve bakımından sorumlu kuruluşla işbirliği yapılarak ortadan kaldırılır Yapılan masraflar sorumlulara ödettirilir

Karayolu Yapısının ve Trafik İşaretlerinin Korunması
Madde 21- Karayolu yapısı ve trafik işaretleri ile ilgili olarak;
a) Karayolu yapısı üzerine;
1) Trafiği güçleştirecek, tehlikeye sokacak veya engel yaratacak,
2) Trafik işaretlerinin görülmesini engelleyecek veya güçleştirecek, şekilde bir şey atmak, dökmek, bırakmak ve benzeri hareketlerde bulunmak,
b) Karayolu yapısını, trafik işaretlerini ve karayoluna ait diğer yapı ve güvenlik tesislerini;
1) Üzerine yazı yazarak, çizerek, kırarak, delerek, sökerek veya başka şekillerde bozmak,
2) Yerlerini değiştirmek veya ortadan kaldırmak,
Yasaktır
Yaratılan tehlike ve engeller trafik zabıtasınca, bulunmadığı yerlerde genel zabıtaca kaldırılır, bozukluk ve eksiklikler yolun yapım ve bakımından sorumlu kuruluşça derhal giderilir Zarar karşılıkları ve masraflar sorumlulara ödetilir
Işıklı trafik işaret cihazları, trafik işaret levhaları, kenar taşları, oto korkuluk ve benzeri yol ve trafik güvenliği elemanlarına zarar veren kişilerin yetkililerce tespiti halinde yolun yapım ve bakımından sorumlu kuruluşa bildirilmesi zorunludur

Karayolu Sınırı İçinde veya Dışındaki Levhalar, Işıklar, İşaretleme ve Benzerleri

Madde 22- Karayolu sınırı dışındaki yerlerde veya karayolu sınırı içinde, karayolu üzerinde veya kenarında;
a) Trafik işaretlerinin;
1) Görülmelerini engelleyecek,
2) Anlamlarını değiştirecek veya güçleştirecek, tereddüt doğuracak ve yanıltacak,
b) Trafik için tehlike ve engel yaratacak şekilde levhalar, ışıklar ve işaretlemeler ile ağaç, direk, yangın musluğu, çeşme, parmaklık gibi yapı elemanları ve benzerlerini dikmek, koymak ve bulundurmak yasaktır
Yönetmeliğinde belirtilen hususlara aykırı olarak dikilen, konulan ve bulundurulan ışıklar, işaretleme ve benzerleri bütün sorumluluk ve giderler mal sahibine ait olmak üzere yolun yapım ve bakımından sorumlu kuruluşça kaldırılır ve yapılan masraflar sorumlulara ödettirilir

İKİNCİ BÖLÜM
Trafik İşaretleri

Trafik İşaretlerinin Nitelikleri
Madde 23- Karayolundan yararlananlara yol, trafik durumu ve yakın çevre ile ilgili gerekli bilgileri vermek, yasaklama ve kısıtlamaları bildirmek ve genel olarak trafik düzen ve güvenliğini sağlamak amacıyla tüm karayollarında yapılacak işaretlemenin standartları İçişleri Bakanlığının görüşü alınarak Karayolları Genel Müdürlüğünce tespit edilir, yayımlanır ve ilgili kuruluşlara gönderilir
İşaretleme standartlarına aykırı olarak uygulama yapılamaz, ancak il ve ilçe trafik komisyonlarının uygun görmesi halinde trafik işaretlerinin ölçülerinde, görülmeyi kolaylaştırmak amacıyla değişlik yapılabilir
İşaretlemenin standartlara uygun olarak yapılıp yapılmadığı Karayolları Genel Müdürlüğünce kontrol edilir Tespit edilen standart dışı uygulamalar, ilgilisince standarda uygun hale getirilmediği takdirde Karayolları Genel Müdürlüğünce ve gerektiğinde zabıta ile işbirliği yapılarak kaldırılır

Trafik İşareti Koymaya Yetkililer
Madde 24- Trafik işaretlerinin bakım, onarım ve işletilmeleri dahil temin ve tesisine, yolun yapım ve bakımından sorumlu olan kuruluşlar görevli ve yetkilidir
Ancak; trafiği düzenleme yetkisi olan kuruluş ve kişiler de geçici olarak aşağıda sayılan yer, hal ve durumlarda düzenleyici trafik işareti koymaya ve bunları kaldırmaya yetkilidir
a) Trafik güvenliği nedeni ile,
b) Genel asayiş bakımından gerekli hallerde,
Konulan trafik işaretleri, iş veya hizmetin bitiminde derhal kaldırılır
Bunun dışında hiçbir kuruluş veya kişi, standartlara uysun uymasın kendiliğinden herhangi bir yere trafik işareti koyamaz Bu yasağa uymayanlar hakkında Karayolları Trafik Kanununun 16 ncı maddesi hükmüne göre işlem yapılır

Görevli Kişilerin Trafiği Yönetme Hareketleri
Madde 25- Taşıt ve yaya trafiğinin düzenli ve güvenli bir şekilde muhtelif istikametlere kanalize edilmesini sağlamak amacı ile trafik polisinin vereceği işaret ve yön tayini aşağıdaki şekilde yapılır:
a) Yolun trafiğe açık olma hali;
1) Trafik polisinin duruş pozisyonuna göre sağ ve sol kol istikametinde kalan yollar trafiğe açıktır
2) Bu pozisyonda her iki kol sağ ve sol koldan biri yere paralel biçimde yanlara açılacağı gibi her iki kol vücuda dik vaziyette aşağı bırakılabilecektir
Bu durumlarda trafik, kolların istikametinde bulunan yollara açık olacaktır
b) Trafiğin bütün istikametlere kapanma hali (Dikkat)
1) Trafik zabıtasının sağ ve sol kollarından biri yukarıda, diğeri aşağı pozisyonda ise, bu durumda yol bütün yönlere kapalı olup, daha önce kendisine açık olan yolun kapanacağı, kapalı olan yolun ise açılacağı anlamındadır
2) Trafiğin kendisine açık veya kapalı olan yollardaki taşıt sürücüleri, trafik zabıtasının vereceği ikinci bir yön değiştirme hareketine kadar hareket edemezler
3) Ancak bu pozisyonda, daha önce yol kendisine açık olupta, dönüş yapmak üzere, kavşak içerisine depolanan taşıtlar, kavşağı terketmek mecburiyetindedirler
c) Yolun trafiğe kapalı olma hali;
1) Trafik polisinin duruş pozisyonuna göre, ön ve arka cephesinde kalan yol trafiğe kapalıdır
2) Bu pozisyonda kolların her ikisi veya biri yanlara açılabileceği gibi vücuda dik vaziyette aşağı istikamete salınabilir
d) Trafiği hızlandırma ve yavaşlatma işareti;
1) Trafiği hızlandırma işareti;
Trafik polisi, hızlandırmak istediği yöne sol ya da sağ yanı dönük olarak, o istikamette bulunan kolunu yere paralel olacak şekilde ve dirsekten kırmak suretiyle eline kadar olan kısmı yukarıya kaldırıp, tekrar yere paralel hale getirir Bu işaretin bir seri yapılması o yönde akan trafiğin hızlanması talimatını içerir
2) Trafiği yavaşlatma işareti;
Trafik polisi, yavaşlatmak istediği yöne cephesi dönük durur ve sağ ya da sol kolunu (trafiğin akış istikametine göre) omuzdan, yere paralel oluncaya kadar kaldırıp, 45 derece ile 90 derece arasında yavaş yavaş sallar Bu işaretin bir seri yapılması o yönde akan trafiğin yavaşlaması talimatını içerir
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Yapı ve Tesisler
Belediye Sınırları Dışında Karayolu Kenarındaki Yapı ve Tesisler
Madde 26- Karayollarında her iki taraftan sınır çizgisine 50 metre mesafe içinde bağlantıyı sağlayacak geçiş yolları yönünden; akaryakıt, servis, dolum ve muayene istasyonları, umuma açık park yeri ve garaj, terminal, fabrika, işhanı, çarşı, pazar yeri, eğlence yerleri, turistik yapı ve tesisler, inşaat malzemesi ocak ve harmanları, maden ve petrol tesisleri, araç bakım, onarım ve satım işyerleri ve benzeri trafik güvenliğini etkileyecek yapı ve tesisler için, o karayolunun yapım ve bakımı ile sorumlu kuruluştan izin alınması zorunludur
Verilen izinler, ilgili valiliğe bildirilir
İzinsiz yapılan bu gibi tesislerin yapımı ve işletilmesi yetkililerce durdurulacağı gibi, tesislerle ilgili yönetmelikteki şartlar yerine getirilmeden işletme izni verilmez ve bağlantı yolu, her türlü gider sorumlulara ait olmak üzere yolun yapım ve bakımı ile ilgili kuruluşca ortadan kaldırılır

Belediye Sınırları İçinde Bulunan Karayolu Kenarındaki Yapı ve Tesisler
Madde 27- Belediye sınırları içindeki karayolları kenarında yapılacak veya açılacak, Karayolları Trafik Kanununun 17 nci maddesi ile bu Yönetmeliğin 26 ncı maddesinde sayılan yapı ve tesisler için,
a) Belediyelerden izin alınması,
b) Belediyelerce bu iznin verilmesinde, trafik güvenliği bakımından bu tesisler hakkındaki Yönetmelikte belirlenen şartların yerine getirilmesini sağlamaları ve ayrıca Karayolları Genel Müdürlüğünün yapım ve bakımından sorumlu olduğu karayolu kenarında yapılacak ve açılacak olanların bu yollara bağlantıları için bu Genel Müdürlüğün ilgili bölge müdürlüğünden uygun görüş almaları,
Zorunludur
İzinsiz yapılan bu gibi tesislerin yapımı ve işletilmesi yetkililerce durdurulacağı gibi tesislerle ilgili yönetmelikteki şartlar yerine getirilmeden işletme izni verilmez ve bağlantı yolu, her türlü gider sorumlulara ait olmak üzere yolun yapım ve bakımı ile ilgili kuruluşlarca ortadan kaldırılır

DÖRDÜNCÜ KISIM
Araçların Tescil İşlemleri, Motorlu Araçlara
Ait Şartlar İle Muayeneleri
BİRİNCİ BÖLÜM
Araçların Tescil İşlemleri

Araçların Tescil Mecburiyeti
Madde 28- Bütün motorlu araçlar ile bu Yönetmelikte tescili zorunlu kılınan motorsuz araçların sahipleri, araçlarını yetkili tescil kuruluşuna tescil ettirmek ve tescil belgesi almak mecburiyetindedirler
(Mülga İkinci Fıkra: RG-25/06/1998-23383)
Ancak;
a) Tescil edildiği ülkenin tescil belgesi ve plakası bulunanlardan;
1) Geçici olarak ülkemize girmesine izin verilen araçlar,
2) İkili veya çok taraflı anlaşmalara göre ülkemizde tescil mecburiyeti getirilmeyen araçlar,
b) Motorlu araçları imal, tadil, ihraç edenlerin ve satıcılığını yapanların; ithal, ihraç, depolama, sergileme ve satış amacı ile bu işlere ait yerlerde maliki olarak bulundurdukları araçlar
c) Karayolu Trafik Kanununun 22 nci maddesinin (d) bendine göre belediyelerce tescili mecburi kılınanlar dışındaki bütün motorsuz taşıtlar,
Bu hükmün dışındadır

Tescile Yetkili Kuruluşlar, Tescil İçin Müracaat Etme ve Bildirme Mecburiyeti İle Süreleri
Madde 29- Bu Yönetmelikte belirtilen esas ve usullere göre;
A) Tescile yetkili kuruluşlar,
a) Askeri araçlar, iş makineleri ve raylı sistemle çalışanlar dışındaki bütün motorlu araçlar ile tescile tabi motorlu araçlara takılarak kullanılacak yapıda ve yüklü ağırlığı 750 kg’ın üstünde olan römork ve yarı römorkların tescilleri trafik tescil kuruluşlarınca,
b) Askeri araçlar ile çeşitli anlaşmalara göre askeri amaçla ülkemizde bulunan kuruluşlara ait araçların tescilleri Türk Silahlı Kuvvetlerince,
c) Raylı sistemde çalışan araçların tescilleri, kullanıldığı yerlere göre ait olduğu kuruluşlarca,
d) İş makinesi türünden araçların tescilleri;
1) Kamu kuruluşlarına ait olanlar ilgili kuruluşlarca,
2) Özel ve tüzel kişilere ait olanlardan;
Tarım kesiminde kullanılanlar ziraat odalarınca, tarım kesiminde kullanılanların dışında kalan ve sanayi, bayındırlık ve diğer kesimlerde kullanılanların tescilleri üyesi oldukları ticaret, sanayi veya ticaret ve sanayi odalarınca,
e) Tarım kesiminde kullanılanlar hariç, il trafik komisyonlarından karar alınmak şartı ile motorsuz taşıtlardan gerekli görülenlerin tescilleri belediyelerce,
yapılır
B) İlk defa tescili yapılacak ve hurdaya çıkacak araçlarla ilgili olarak;
a) Araç sahipleri, satın alma veya gümrükten çekme tarihinden itibaren 3 ay içinde tescil yaptırmak üzere, hurdaya çıkarma halinde de çıkarılış tarihinden itibaren 1 ay içinde yetkili tescil kuruluşuna tescilin silinmesi için gerekli bilgi ve belgelerle yazılı olarak müracaat etmek zorundadırlar
b) Araçların giriş işlemini yapan gümrük idareleri, tescil işlemlerine esas olmak üzere düzenlediği Gümrük Trafik Şahadetnamesinin bir örneğini de tescilin yapılacağı beyan edilen tescil kuruluşuna, gümrük işleminin tamamlandığı tarihten itibaren 15 gün içinde göndermeye mecburdur
c) (Değişik:RG-09/09/1997-23105) Bu araçların tescilini yapan tescil kuruluşları, tescil işlemini takip eden 3 iş günü içerisinde, tescilin yapıldığına dair Gümrük Trafik Şahadetnamesini tanzim eden gümrük idaresine ve ilgili vergi dairesine yazılı bilgi verir

Tescil İşlemleri Müşterek Hükümleri
MADDE 30 – (Değişik: RG-18/05/2007-26526)
Tescil işlemlerinin yapılmasında aşağıdaki usul ve esaslar uygulanır
a) Araçların tescilleri, araç sahipleri veya adına düzenlenmiş yetki belgesine sahip olan kişilerce, ibrazı mecburi belgeleri göstererek üzerindeki bilgiler tam, okunaklı, örneğine uygun ve iki nüsha olarak doldurulmuş, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek:1)’deki "Araç Trafik Tescil Müracaat ve İşlem Formu"nu yetkili memurun önünde imzalanması suretiyle yapılır
b) Araç sahiplerinin araçlarını iş veya ikametlerinin bulunduğu yerdeki tescil kuruluşunda tescil ettirmeleri esastır Ancak, büyükşehir belediye sınırları içerisinde işyeri veya ikameti bulunanlar, ilk tescile tabi araçlarını büyükşehir sınırları içerisindeki herhangi bir tescil kuruluşunda tescil ettirebilirler İkamet veya işyerinin bulunduğu büyükşehir sınırları içerisindeki bir tescil kuruluşunda kayıtlı araçları satın alanlar ise aracın kayıtlı olduğu tescil kuruluşunda devir işlemi yaptırabilirler Kamu kurum ve kuruluşlarınca finansal kiralama yoluyla kiralanan araçlar, kiracının bulunduğu yerin tescil kuruluşunda da tescil ettirilebilir
c) Araç sahibince müracaat formunda beyan edilen bilgilerden araca ait olanlar ibraz edilen belgelerle, kişiye ait olanlar ise nüfus hüviyet cüzdanı aslı veya sürücü belgesi ile, yetkili memurca karşılaştırılarak doğruluğu tetkik ve tasdik edilir
ç) Tescil ve trafik belgesi almak için tescil kuruluşuna yapılacak müracaattan önce aracın özel tüketim vergisinin ödenmiş ve ödeme belgesinin aslının ibraz edilmiş olması ile motorlu taşıtlar vergisinin yatırılmış ve muayene süresi dolmuş ise yeniden özel ve teknik muayenesinin yaptırılmış olması zorunludur
d) Vergi ve teknik muayene işlemlerinin ikmali için araç sahiplerinin, tescil birimlerine havale için önceden başvurmaları gerekmez Vergi daireleri ile araç muayene istasyonları görevlileri de bu işlemler için yapılan başvuruları, tescil birimlerince havale edilme mecburiyeti aramadan sonuçlandırmak zorundadırlar Özel ve teknik muayenesi yapılan araçlarla ilgili husus muayene istasyonu yetkililerince müracaat formunun ilgili bölümüne kaydedilerek tasdik edilir
e) Tescili yapılmak istenen araca ait daha önce verilmiş olan trafik belgesindeki muayene süresi dolmamış ise, tekrar özel ve teknik muayene istenmez Ancak, araç üzerinde teknik değişiklik yapılmış ise, bu değişikliğe ait belgelerin ibrazı ve aracın özel ve teknik muayenesinin yeniden yaptırılması zorunludur
f) İbraz edilen araca ait belgelere " plakaya tescil yapılmıştır" ve "iptal" ifadesine havi kaşe vurulur ve bu belgeler muhafaza edilmek üzere araç sahibine iade edilir İlgililerce tereddüde düşülüp gerekli görülmesi halinde, sahibine iade edilen bu belgelerin satış ve devirle ilgili olarak adına yeni tescil yapılan kişi tarafından yetkililere ibrazı zorunludur
g) Tescili müteakip müracaat formuna göre düzenlenmiş olan bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek:3)’teki "Araç Tescil Belgesi"nin ilgili bölümüne, bu belgeyi onaylayan veya kontrol eden görevlinin sicil numarası yazılır ve imzası alınır Belgede yer alan bütün bilgiler tam ve okunaklı olarak, silinti ve kazıntı olmaksızın daktilo veya bilgisayarla doldurulur Düzenleme sırasında herhangi bir nedenle iptali gerekenler, seri numarası belirtilerek bir tutanakla tespit edilir Tanzim işlemleri yerine getirilen belgeler ilgilisine verilir
ğ) Müracaat formunun bir nüshası tescil plaka numarasına göre arşivlenir, bir nüshası tescili takip eden 3 iş günü içinde ilgili vergi dairesine gönderilir Emniyet Genel Müdürlüğü Bilgi İşlem Merkezince araçlara ait bilgiler manyetik ortamda Milli Savunma Bakanlığı Seferberlik Dairesi Başkanlığına gönderilir İçişleri Bakanlığının gerekli ve uygun göreceği tarihten itibaren, bir araç sahibi adına düzenlenmiş olan müracaat formları yeni sahip adına devir işlemi tamamlandıktan sonra imha edilir
h) Tescili yapılarak bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek:4)’teki trafik belgesi verilen ve müracaat formu bilgisi Milli Savunma Bakanlığı Seferberlik Dairesi Başkanlığına gönderilen araçlardan, Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyacına elverişli olanlara sefer görev emri verilir Sefer görev emri verilen araçlara Türk Silahlı Kuvvetleri Motorlu Kara Nakil Araçları Sefer Görev Emri (ARAÇ SEF 3) (Ek:5) 4 suret olarak Milli Savunma Bakanlığınca tanzim edilir Milli Müdafaa Mükellefiyeti Komisyon kararı alınmak ve araç sahiplerine tebliğ edilmek üzere mülki makamlara gönderilir Mülki idare makamlarınca da sefer görev emirleri araç sahiplerine tebliğ edilmek üzere trafik tescil şube ve bürolarına gönderilir Sefer görev emirleri için 2941 sayılı Seferberlik ve Savaş Hali Kanunu ile 24/5/1990 tarihli ve 90/500 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Seferberlik ve Savaş Hali Tüzüğü ve ilgili diğer mevzuat hükümlerine göre işlem yapılır
ı) Sefer görev emirlerine tabi araçlara, trafik tescil şube veya bürolarınca yapılacak işlemler bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek:5)’teki talimata göre yapılır
i) Araç bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek:2)’deki tescil defterine kaydedilir ve defterdeki plaka numarası ile ilgili bölüme sahip değişikliği işlenerek, aracın yeni sahibi adına tescili yapılır
j) Yapılan her türlü tescil işlemi tescil kuruluşlarınca derhal bilgisayar ortamına aktarılır
k) Sadece tescil belgesi alınmış araçlar, trafik belgesi ve tescil plakası da alınmadan trafiğe çıkarılamaz
l) Tescil plakalarında tescil işlemini yapan tescil kuruluşu ile plaka basım işlemini gerçekleştiren kuruluşların mühürleri bulunur
m) Zorunlu mali sorumluluk sigortasının aracı satın alan kişi adına yaptırılmış olması zorunludur
n) Araç tescil işlemleri sırasında ikamete ilişkin hususlar ile kullanılacak belgelerin tespiti İçişleri Bakanlığınca belirlenir
o) Ambulans ve acil sağlık araçlarının tescillerinde il sağlık müdürlüğünce düzenlenen ambulans/acil sağlık aracı uygunluk belgesinin ibraz edilmesi zorunludur

Yeni Kayıt
MADDE 31 – (Değişik: RG-18/05/2007-26526)
Yeni kayıt tescil işlemlerinin yapılmasında aşağıdaki usul ve esaslar uygulanır
a) Sadece tescil belgesi istenmesi halinde;
1) Müşterek hükümler uygulanır
2) Tescil için müracaat sırasında, sahiplik belgesi, özel tüketim vergisi ödeme belgesi, uygunluk belgesi ibraz edilir
3) Araç, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek:2)’deki tescil defterine kaydedilir ve plaka numarası tahsis edilerek tescili yapılır Tescili müteakip araca tahsis edilen tescil plaka numarası, tescil sildirilmedikçe hiçbir araca verilemez Araç için trafik belgesi alındığında aynı plaka numarası tahsis edilir
4) Tescili yapılmış araçların sahiplerince sonradan dilekçe ile tescil plakası ve trafik belgesi talep edilmesi halinde, bu maddenin (b) bendindeki esaslar uygulanır Bu halde önceden verilmiş olan müracaat formunun ilgili bölümleri doldurulup tasdik edilerek işlem tamamlanır
b) Tescil belgesi ile trafik belgesi ve tescil plakalarının aynı zamanda istenmesi halinde;
1) Müşterek hükümler uygulanır
2) Müracaat sırasında, sahiplik belgesi, uygunluk belgesi, mali sorumluluk sigorta belgesi ve özel tüketim vergisinin ödendiğine dair bilgiler verilir ve belgeler ibraz edilir
3) Araç, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek:2)’deki tescil defterine kaydedilir ve araca plaka numarası tahsis edilerek aracın tescili yapılır

Tescil Belgesi ve Geçerliliği
Madde 32- Tescil belgesi sürekli kullanılabilen bir belgedir
Bu belge; aracın başkasına satışı veya devri, hurdaya çıkarılması, üzerinde teknik değişiklik yapılması ve kullanım amacının değişmesi, bir başka ile nakli hallerinde aşağıdaki hükümler saklı kalmak üzere geçersiz sayılır
a) Başkasına satış ve devir halinde tescil belgeleri Trafik Kanununun 20 nci maddesinin (c) bendi gereğince 1 ay süre ile geçerliliğini korur
b) Üzerinde renk ve teknik değişiklik yapılan veya kullanım amacı değiştirilen araçlara ait tescil belgeleri, sahiplerinin gerekli uygunluğu sağlamaları bakımından Trafik Kanununun 32 nci maddesi birinci fıkrası gereğince 30 gün süre ile geçerliliğini korur
c) Hurdaya çıkarılan araçların “hurdaya çıkarılmıştır” damgası vurularak sahiplerine verilen tescil belgeleri araçların hurda olarak satışlarında sahiplik belgesi olarak kullanılır
d) (Değişik: RG-11/04/2003-25076) Zayi, yıpranma, eskime veya çeşitli nedenlerle yenilenmesi gereken motorlu araç tescil ve trafik belgeleri ile tescil plakalarının yenilerinin verilmesi işlemleri, aracın tescilli olduğu trafik kuruluşunca yapılabileceği gibi, araç sahibi veya vekilinin yapacağı başvuru üzerine herhangi bir trafik kuruluşunca da yerine getirilir Trafik kuruluşunda değiştirme işlemi yapılmadan önce aracın çalıntı kaydı olup olmadığı, aracın bilgi işlem kayıtlarından bir başkasına satışının yapılıp yapılmadığı araştırılır
e) Her türlü tescil değişikliği veya tescile ait belgelerin mecburi hallerde yenilenmemesi işlemlerinde müracaat formundaki bilgilerle araç tescil defterindeki bilgiler esas alınır

Trafik Belgesi ve Geçerliliği
Madde 33- Trafik belgesi tescil işlemleri tamamlanmış araçların, trafiğe çıkarılmasına müsaade edilen ve muayene sürelerini belirleyen bir belgedir
Trafik belgesi, ilk defa tescili yapılan araçlara tescil kuruluşlarınca verilir ve veriliş tarihinden itibaren bu Yönetmeliğin öngörmüş olduğu muayene süresi içerisinde geçerlidir
Trafik belgeleri, her muayene süresi sonunda yetkili kılınmış muayene istasyonu görevlilerince, taşıt cinslerine göre yönetmelikte belirtilen süre kadar uzatılır ve trafik belgesinin muayeneye ait bölümüne gerekli kayıtlar işlenerek tasdik ve imza edilir
Trafik belgeleri, yıpranması, kaybolması veya muayene bölümlerinin bitmiş olması halinde, herhangi bir tescil biriminde yenilenir Bu değiştirmelerde tescil belgesindeki bilgiler esas alınır
Yenilenen belgelerin, eskileri alınarak iptal edilir

İş Makinelerinin Tescil ve Trafik Belgeleri İle Tescil Plakaları
Madde 34- İş makinelerinin tescil işlemleri aşağıdaki esaslara göre yapılır
a) Resmi kuruluşlara ait iş makineleri;
Kamu kurum ve kuruluşlarına ait olan iş makinelerinin tescil işlemleri ait olduğu kurum veya kuruluşun ilgili birimlerinde (Ek:6)’da gösterilen tescil defterine işlenmek suretiyle yapılır ve her makine için ayrı ayrı (Ek:7)’de belirtilen tescil belgesi tanzim edilir
Tescil işlemlerinin aynı kuruluşa ait ayrı ayrı birimlerde yapılması halinde tescile ait bilgilerin kurum veya kuruluşun merkez tescil biriminde toplanır ve makinelerin cinslerine göre ayrı ayrı kayıtları tutulur
Bu araçlarla Karayoluna çıkılmasının gerekli olduğu hallerde, tescilini yapan kuruluşça (Ek:7)’de gösterilen tescil belgesinin trafiğe çıkış iznine ait bölümü doldurularak tasdik edilir
Bu şekilde karayoluna çıkacak araçların zorunlu mali sorumluluk sigortası yaptırmış olmaları mecburidir
b) Özel veya tüzel kişilere ait olan iş makineleri işletme amacıyla veya yerine göre bu Yönetmeliğin 29 uncu maddesinde belirtilen kuruluşlarca tescilleri araç sahibinin bir dilekçe ile ilgili kuruluşa müracaatı üzerine (Ek:6)’da gösterilen tescil defterine işlenmek suretiyle yapılır ve (Ek:7)’de gösterilen Maliye Bakanlığınca bastırılan tescil belgesi tanzim edilerek verilir
Araç sahipleri dilekçelerine varsa iş makinesinin hususiyetlerini gösteren teknik belgeyi, yoksa araca ait teknik bilgileri ihtiva eden bir belgeyi sahiplik belgesi ile birlikte ibraz etmek zorundadırlar
Bu iş makinesinin karayollarında sürülmesi, tescil belgesine ekli trafiğe çıkış izin belgesinin tescili yapan kuruluşça tasdik edilerek makine sahibine verilmesi ile mümkündür
Trafiğe çıkış izni verilirken makinenin zorunlu mali mesuliyet sigorta akdinin yapılmış olması ve Karayolları Genel Müdürlüğünden özel izin alınması mecburidir

Motorsuz Taşıtların Tescili
Madde 35- Karayolları Trafik Kanunun 22 nci maddesi (d) bendi uyarınca gerekli görülmesi halinde belediyelerce tescili yapılacak motorsuz taşıtlar için aşağıdaki esaslar uygulanır
a) Taşıt sahiplerinin kimlikleri ve taşıtların cins ve özelliklerinin kaydedildiği bir defter tutulur
b) Her araç için, tescil ve trafik belgesi tek belge olarak düzenlenir ve “Tescil Belgesi” adı altında taşıt sahiplerine verilir (Ek 8
c) Bu araçlardan bisikletlerin plakaları 10x15 santimetre, hayvanla çekilen ve elle sürülenlerin 15x20 santimetre en ve boyunda olur ve saçtan veya uygun bir maddeden yapılır
Tescil plakalarının zemini beyaz, harf ve rakamları siyah renkte olur, plaka numaraları belediyelerce belirlenir ve taşıtların arkalarına takılır
Belediyelerce tescili zorunlu kılınan araçların belge ve plaka alınmadan trafiğe çıkarılması yasaktır
Bu araçları sürenlerin belgeleri ve belgelerinde gösterilen şartlara uyup uymadıkları belediye trafik birimlerince de denetlenebilir

İKİNCİ BÖLÜM
Tescile Dair Diğer İşlemler

Satış ve Devirler
Madde 36- Araçların satış ve devirlerinde aşağıda gösterilen esas ve usuller uygulanır
Satış ve devirlerin noterlerce yapılması zorunludur Bunun dışında yapılan her türlü satış ve devirler geçersizdir
Resmi araçlar hariç, trafik tescil şubelerine tescilli araçların satış ve devirlerinin araç sahibi adına düzenlenmiş tescil belgesi esas alınarak, noterlerce düzenlenen senetle yapılması mecburidir Satış işleminden önce aracın motorlu taşıtlar vergisinin ödendiğine dair belgenin ibraz edilmesi zorunludur
Noterlerce yapılan satış ve devirlerde;
a) Tescil belgesi esas alınarak yapılan satış ve devirlerde tescil belgesinin ilgili bölümüne, satış ve devir tarihi yazılarak tasdik edilir
b) Tescil edilmiş araçların satış ve devir işlemleri noterler tarafından siciline işlenmek üzere, işlemin tekamülünü müteakip en geç 15 iş günü içinde ilgili tescil kuruluşuna bildirilir
Bu bildirme, tanzim edilen senedin bir örneğinin aracın kayıtlı olduğu tescil kuruluşuna gönderilmek suretiyle yapılır
Gönderme işlemi Posta İşletmesi kanalı ile yapılabileceği gibi, doğrudan tescil kuruluşuna iletilmek suretiyle de yapılabilir
Noterler tarafından gönderilen bu belgeler aracın tescil dosyasına konulur
c) Tescili silinmiş olan veya tescil edilmediğinden tescil belgesi bulunmayan araçların satış ve devirleri de sahiplik belgeleri esas alınarak noterlerce yapılır ve ayrıca satış işlemi sahiplik belgesine tarih konulup yazılarak tasdik edilir
Bu satışlar hakkında tescil kuruluşuna bilgi verilmez
Araç satın alanlar, satın alacakları aracın satışına dair hukuki bir ilişiğinin mevcut olup olmadığını bir dilekçe ile ilgili tescil kuruluşundan öğrenebilirler

Satış ve Devirlerde Araçların Tescil İşlemleri
MADDE 37 – (Değişik: RG-18/05/2007-26526)
Aynı ilde sadece tescil belgesi istenmesi halinde;
a) Müşterek hükümler uygulanır
b) Tescilli araçları noter senedi ile satın veya devir alanlar, ilgili tescil kuruluşuna müracaat ederek, bu araçlarını 1 ay içinde tescil ettirmek ve adlarına tescil belgesi almak zorundadırlar
c) Araç tescil defterinin ilgili bölümüne sahip değişikliği işlenerek, aracın yeni sahibi adına tescili yapılır
ç) Müracaat sırasında noterlerce verilmiş satış veya devir senedi ibraz edilir
d) Devirlerde, aracın yeni sahibinin tescil ve trafik belgesinin bir arada istenmesi halinde; daha önce düzenlenerek bir önceki araç sahibine verilmiş olan trafik belgesi ile tescil plakaları yeni sahip adına devredilir
e) Yeni tescil işlemleri tamamlanmış olan araçlara tescil birimlerince verilmiş trafik belgeleri, her devir işleminde yeniden tanzim edilmeyip eski sahipten yeni sahibe devredilir
f) Devirlerdeki tescil işlemi sırasında araç sahiplerine tescil kuruluşunca tahsis edilmiş tescil plakaları değiştirilmez, bu plakalar yeni sahiplerine devredilir
g) Satış ve devirlerde de aracın yeni sahibi tarafından sadece tescil belgesi istenmesi halinde, araca ait trafik belgesi ve tescil plakası geri alınarak iptal edilir
ğ) Varsa araca ait sefer görev emri pusulası yeni sahibine tebliğ edilir
h) Tescil süresi dolmadan adres değiştirilmesi halinde noterden düzeltme beyannamesi ibrazı zorunludur
ı) İlk iktisabında özel tüketim vergisi (ÖTV) istisnası uygulanmış olan araçların (veraset yoluyla intikaller hariç) istisnadan yararlananlar dışındakilerce iktisabı halinde veya ilk iktisap tarihinden

Araçların Tescilinin Başka İl’e Nakli
MADDE 38 – (Değişik: RG-18/05/2007-26526)
Tescilli araçların tescillerinin bir başka ilde yenilenmesi için aşağıdaki esas ve usuller uygulanır
a) Araç sahibinin değişmesi halinde,
1) Müşterek hükümler uygulanır
2) Araç, tescil defterine kaydedilir ve araca plaka numarası tahsis edilerek aracın tescili yapılır
3) Önceki tescil kuruluşunca verilmiş olan tescil belgesi, trafik belgesi ve tescil plakası iptal ve imha edilir
4) Yeni tescili yapan tescil kuruluşu, tescilin silinmesi için aracın daha önce kayıtlı olduğu tescil kuruluşuna ve vergi dairesine en geç 7 iş günü içinde, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek:9)’daki formu doldurmak suretiyle yazılı olarak bilgi verir
5) İlk iktisabında özel tüketim vergisi (ÖTV) istisnası uygulanmış olan araçların (veraset yoluyla intikaller hariç) istisnadan yararlananlar dışındakilerce iktisabı halinde veya ilk iktisap tarihinden itibaren beş yıl içinde 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun 15/2-b maddesi kapsamındaki araçlara dönüştürülmesi durumunda vergi dairesince düzenlenen Özel Tüketim Vergisi Ödeme Belgesi ibraz edilir
b) Aracın tescilinin aynı kişi adına başka bir ile nakli halinde;
1) Müşterek hükümler uygulanır
2) Bu Yönetmeliğin 30 ve 31 inci maddeleri hükümlerine göre tescil işlemleri tamamlanarak araca tescil belgesi ile trafik belgesi verilir ve tescil plaka numarası tahsis edilir Ancak aracın muayene süresi dolmamışsa, tekrar özel ve teknik muayenesi istenmez
3) Daha önceki tescil kuruluşunca verilmiş araca ait tescil belgesi, trafik belgesi ve tescil plakası ilgiliden geri alınarak iptal ve imha edilir
4) Yeni tescili yapan tescil kuruluşu, tescilin silinmesi için aracın daha önce kayıtlı olduğu tescil kuruluşuna en geç 7 iş günü içinde, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek:9)’daki formu doldurmak suretiyle yazılı olarak bilgi verir
Eski tescil kuruluşuna bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek:9)’daki form geldikten sonra, müracaat formları ile tescil defterlerinin nakil işlemleri ile ilgili bölümlerine kayıt konulur ve bu formlar bir yıl sonra imha edilir

Araçların Hurdaya Çıkarılması

MADDE 39 – (Değişik: RG-18/05/2007-26526)
Motorlu araçlar,
a) Ekonomik ömrünü doldurma veya herhangi bir kaza, yanma, tahrip edilme ve benzeri durumlar dolayısıyla kullanılamaz hale gelen araçlar ve devir veya nakil ile hurdaya ayırma işlemi bir arada yapılacak araçlar, sahiplerinin dilekçesi üzerine, ilgili vergi dairesinden vergi borcunun bulunmadığına dair ilişik kesme belgesi aldırıldıktan sonra muayeneye tabi tutulmadan; ekonomik ömürlerini dolduranlardan eskime ve yıpranma nedeni ile trafik emniyeti bakımından tehlikeli olacakları muayene istasyonlarınca tespit edilenler ise yetkililerin talebi üzerine, ilgili vergi dairesinden vergi borcunun bulunmadığına dair ilişik kesme belgesi alındıktan sonra, hurdaya çıkarılır Bunların kayıtlarına ve tescil belgelerine "hurdaya çıkarılmıştır" damgası vurularak tescil belgesi sahiplerine geri verilir, trafik belgesi ile tescil plakaları geri alınarak iptal edilir
b) Hurdaya ayrılmış olan taşıtlar, onarımla yenilenseler bile tescil edilemezler Ancak, kullanılabilir durumdaki motoru ve diğer parçaları, başka araçlarda kullanılabilir Bunlardan gerekli görülenler aracın kayıtlarına işlenir Bu araçların tescile esas müracaat formları ile tescil kayıt defterine hurdaya çıkarıldıklarına dair gerekli kayıtlar düşülür ve bu müracaat formları bir yıl sonra imha edilir
c) Hurdaya ayırma işlemleri aracın en son tescilli olduğu ilde yapılır
ç) Hurdaya ayrılan taşıtlarla ilgili bilgiler trafik tescil şube ve bürolarınca elektronik ortama aktarılır ve durum ilgili vergi dairesine de bildirilir
d) Hurdaya ayrılan araçlara ilişkin bilgiler elektronik ortamda Bilgi İşlem Merkezince Milli Savunma Bakanlığı Seferberlik Dairesi Başkanlığına gönderilir

Hurdaya Çıkarılan, Satılan veya Devredilen Resmi Araçlar
Madde 40- Resmi araçların hurdaya çıkarılması, satışı ve devirlerinde ilgili mevzuat gereğince aracın hizmet dışı bırakıldığını gösteren tutanağın eklendiği bir yazı ile yetkili tescil kuruluşuna müracaat edilir
a) Tutanaktaki kayıtlara ve isteğe göre;
1) Hurdaya ayrıldığından resmi bir kurum veya kuruluşa hurda olarak devri gerekenlerin defter kayıtlarına, müracaat formuna ve tescil belgesine “hurdaya çıkarılmıştır”,
2) Ekonomik ömrünü doldurduğundan hizmet dışı bırakılan ve satışı öngörülen araçların defter kayıtlarına, müracaat formuna ve tescil belgelerine “ekonomik ömrünü doldurmuştur”,
kayıtları konulur, trafik belgeleri geri alınır ve tescil belgeleri sahibi olan kuruluşa verilir
İlgili kamu kuruluşunca, aracın satışında, tescil belgesi, satış belgesi ile birlikte tescil kuruluşuna ibraz edilmek üzere satın alana verilir
b) Hurdaya çıkarılan resmi araçlar hakkında 39 uncu maddenin (c ) bendi hükmü uygulanır

Araçların Trafikten Çekilmesi ve Trafikten Çekilen Araçların Yeniden Trafiğe Çıkarılmaları
Madde 41- Araçlarını trafikten çekmek isteyenler ile trafikten çekilen araçlarını yeniden trafiğe çıkarmak isteyenler hakkında aşağıdaki esas ve usuller uygulanır
a) Araçların trafikten çekilmesi;
1) Müracaat, ilgili tescil kuruluşuna araç sahipleri veya adına yetki belgesi olan kişilerin bir dilekçeyle müracaatı ile yapılır
2) Müracaat sırasında dilekçeye, vergi ile ilişiği kesildiğine dair bilgi ve belgeler ile tescil belgesi, trafik belgesi ve tescil plakaları eklenir
3) Tescil kuruluşundaki tescile esas müracaat formunun, tescil belgesinin ve tescil defterinin ilgili bölümüne “trafikten çekilmiştir” kaydı konularak, tescil belgesi araç sahibine iade edilir
4) Trafik belgesi ve tescil plakası geri alınarak iptal edilir ve trafikten çekme işlemi tamamlanır
5) (Ek: RG-05/07/2003-25159) Trafikten çekme işlemi tamamlanan aracın tescili silinir ve tescilinin silindiği ilgili vergi dairesine bildirilir
b) Trafikten çekilen araçların yeniden trafiğe çıkarılması;
1) Müracaat, aracın trafikten çekme işleminin yapıldığı tescil kuruluşuna, araç sahiplerinin veya adına yetki belgesi olan kişinin bir dilekçeyle müracaatı ile yapılır
2) Müracaat sırasında; tescil belgesi, geçerli mali sorumluluk sigorta belgesi, motorlu taşıt vergisinin ödendiğine dair bilgi ve belgeler, araç üzerinde değişiklik yapılmışsa, bu değişikliğe ait belgeler ile aracın özel ve teknik muayenesinin yapıldığına dair belge ibraz edilir
3) Dilekçeyle ibraz edilen araca ait bilgi ve belgelerin doğruluğu, yetkili memurca tetkik ve tasdik edilir
4) İbraz edilen, motorlu taşıt vergisinin ödendiğine dair bilgi ve belge, geçerli mali mesuliyet sigorta belgesi, özel ve teknik muayene belgesi ile araç üzerinde değişiklik yapılmışsa buna ait belgelere “yeniden trafik belgesi verilmiştir” ifadesini havi kaşe vurulur ve bu belgeler muhafaza edilmek üzere araç sahibine iade edilir
5) Tescil kuruluşundaki önceki tescile ait müracaat formu ile tescil belgesinin ve tescil kayıt defterinin ilgili bölümüne yeniden trafiğe çıktığına dair kayıt konulur
6) Tescili müteakip araca tahsis edilen plakalar, araç sahibi tarafından yönetmelikte belirlenen niteliklere göre yetkili kuruluştan mühürlenmiş olarak temin edilerek, tescil kuruluşunca mühürlendikten sonra araca takılır
7) Trafikten çekilmiş olan araçlara, tescil edildikleri yer dışındaki tescil kuruluşlarınca trafik belgesi verilemez ve bu araçlar önceden verilmiş tescil plaka numarasını taşır Ancak, satış, devir veya aracın sahibi adına bir başka ile tescilinin nakledilmek istenmesi halinde bu Yönetmeliğin 38 inci maddesi hükümleri uygulanır
Trafikten çekilen ve yeniden trafiğe çıkarılan araçlar bilgisayar ortamına aktarılır

Çekici ve Römorkların Tescili
Madde 42- Çekici araçlar ile yüklü ağırlığı 750 kg’ın üstündeki römork ve yarı römorklar (traktör römorkları hariç), bu Yönetmeliğin 29 uncu maddesindeki esas ve usullere uygun olarak ayrı ayrı tescil edilirler
Çekici araçlar ile römork takacak araçların tescil belgelerine çekeceği römorkun taşıma sınırı yazılır
Traktör römorkları ise, ayrı olarak tescil edilmeyip, bir dilekçe ile müracaat halinde, sahiplik ve teknik belgesindeki gerekli bilgiler, çekecek traktörün tescil ve trafik belgesinin ilgili bölümüne işlenir
Traktör römorklarının arka kısımlarına; Avrupa Topluluğu Direktifleri ve Avrupa Ekonomik Komisyonu Regülasyonları ECE 69 ve ECE 70’e uygun iki adet işaret levhası takılması zorunludur
Ayrıca, traktöre ait müracaat formu (Ek:1) ile motorlu araç tescil ve trafik belgesi kayıt defterindeki (Ek:2) bölümüne kayıt konur Sahiplik ve teknik belgesine “plakalı traktörün plaka sayısı verilmiştir,” şerhi konur
Traktör römorklarının noter senedi ile başkasına satış veya devri halinde, belgelere ve deftere kayıt konularak verilen plaka geri alınıp iptal edilir
Yeni sahibi adına tescil için yukarıdaki işlemler yapılır
Çekiciler dışındaki araçların çekme sistemlerinin “Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkındaki Yönetmeliğe” uygun olup olmadığı muayene istasyonlarında tespit edilir tescil ve trafik belgelerine işlenir

Çalınan araçlar hakkında yapılacak işlemler
MADDE 43 – (Başlığıyla birlikte değişik RG-18/05/2007-26526)
Çalınan araçlar hakkında aşağıdaki işlemler yapılır
a) Çalındığı tarihten itibaren bir ay geçmiş olması şartıyla araç sahibinin istemesi halinde;
1) Savcılık veya mahalli zabıtadan aldığı, çalınma olayına ait belgeyi eklediği dilekçesi alınır
2) Trafik kuruluşlarınca tescil kaydı silinir, çalıntı tarihi itibariyle tescil kaydının silindiği ilgili vergi dairesine işlemi müteakip en geç 7 iş günü içerisinde bildirilir
3) Tescil defterine ve formuna "çalınmıştır" kaydı düşülür, aracın trafik belgesi araç sahibinden alınarak dosyasına konur ve tescil belgesi sahibinde kalır
4) Araçla birlikte araca ait belgeler de çalınmışsa, isteği halinde araç sahibine aracın kayıtlarına çalınmıştır şerhi konulduğuna dair bir yazı verilir
b) Çalınan araçların bulunması halinde, araç sahibinden yeniden dilekçe alınır Aracın tescil kaydı üzerinde gerekli düzeltme işlemi yapıldıktan sonra durum ilgili vergi dairesine bildirilir ve vergi kaydı açıldıktan sonra;
1) Belgeler geçerliliğini koruyorsa trafik belgesi iade edildikten,
2) Belgeler çalınmışsa yenileri düzenlendikten,
3) Varsa eksik belgeler tamamlatıldıktan,
sonra aracın trafiğe çıkışına izin verilir

Kaybedilen, Kullanılamaz Hale Gelen, Bilgileri Değişen Belge ve Plakalar
MADDE 44 – (Başlığıyla birlikte değişik RG-18/05/2007-26526)
Araçlara ait belgelerin ve tescil plakalarının kaybedilmeleri veya kullanılamaz duruma gelmeleri halinde aşağıdaki işlemler yapılır
a) Sahiplik belgelerinin kaybedilmesi halinde, belgeyi veren kuruluşun bir yazı ile bildirdiği onaylı örnekleri kabul edilir Gerek görülmesi halinde tescil işlemi durdurulmamak şartıyla, inceleme ve araştırma yapılabilir
b) Zayi, yıpranma, eskime, rehin kaldırma veya çeşitli nedenlerle yenilenmesi gereken motorlu araç tescil ve trafik belgeleri ile tescil plakalarının yenilerinin verilmesi işlemleri, aracın tescilli olduğu trafik kuruluşunca yapılabileceği gibi, araç sahibi veya vekilinin yapacağı başvuru üzerine herhangi bir trafik tescil kuruluşunca da yerine getirilebilir
Zayiinden dolayı trafik belgesinin yeniden düzenlenmesi talebi halinde araç, özel ve teknik muayene yaptırılması için muayene istasyonuna gönderilir

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Geçici Trafik Belgeleri

Geçici Trafik Belgelerinin Verilme Esasları
Madde 45- (Değişik fıkra: RG-02/11/2000-24218) Tescil işlemlerinin gecikmesi, bir yerden diğer bir yere götürülme, prototip veya yol testi, gösteri yapılması gibi nedenlerle geçici olarak trafiğe çıkarılacak araçlar ile ithal ve ihraç edilenlere, ilgili maddelerindeki esas ve usullere göre geçici trafik belgesi (Ek:10) verilir Geçici trafik belgesi ve geçici tescil plakaları, kayıt defterine (Ek:10/A) kaydedilir
Bu belgeler, geçici plakaları ile birlikte kullanılır
Geçici trafik belgelerinin süresini geçirerek veya başka araçlarda kullanılması halinde, belge ile birlikte plakalar da geri alınarak, araçlar trafikten men edilir ve yasal işlem yapılır

“A” Geçici Trafik Belgesi ve Plakalar
Madde 46- (Değişik: RG-02/11/2000-24218)
“A” Geçici Trafik Belgesi (Ek:10/C) prototip veya yol testi ve gösterisi yapılacak araçlar ile fabrika, depo, gümrük satış yeri, teşhir yeri ve benzeri gibi yerler arasında sürülecek araçlar için imalatçı ve ithalatçı firmalara veya bu firmaların yetki verdiği araç satıcılığı yapan bayilere verilen belgedir
“A” Geçici Trafik Belgesi verileceklerden, (ithal araçlar için) Bakım, Onarım ve Servis Garantisi Yeterlilik Belgesi ile Motorlu Araç Ticareti Faaliyet Belgesi istenir
Bu belge ile sürülecek araçlardan prototip veya yol testi ve gösterisi için kullanılacaklara “T”, yukarıda belirtilen yerler arasında sürüleceklere “G” harf grubu bulunan plaka verilir
“A” Geçici Trafik Belgesi ve bu belge ile kullanılan plakaların geçerlilik süresi aynı il sınırları içerisinde 24 saat, şehirlerarası yollarda aracın götürüleceği yerin uzaklığına göre, tanzim edildiği tarihten itibaren en fazla 6 gündür Prototip veya yol testi için verilen “A” Geçici Trafik Belgesi ve bu belge ile kullanılan plakalar bu hükmün dışındadır
Bu belge ve plakaların tahsisi, ilgili tescil kuruluşundan alınmış ve 1 yıl süre ile geçerli “A” Sınıfı Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki Belgesi (Ek:10/B) ile yetkili kılınmış firmaca yapılır
Bu belge ve plakalar yetkili trafik tescil kuruluşundan alınmış ve ilgili firmaca fotokopi edilerek onaylanmış “A” Sınıfı Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki Belgesi ile birlikte geçerlidir
“A” Sınıfı Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki Belgesinin süresi sonunda yeniden talep edilmesi halinde önceden verilmiş yetki belgesi ile plakaların iadesi zorunludur Süresi biten yetki belgesi ile önceden tahsis olunmuş geçici plakalar iade edilmedikçe yenisi verilmez
“A” Sınıfı Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki Belgesine istinaden düzenlenecek plakalar karton kağıttan olacaktır
“A” Sınıfı Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki Belgesine istinaden düzenlenecek ve bu plakalara 8000-9999 arasındaki rakamlardan verilir
“A” Sınıfı Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki Belgesi talebi ilgili firmanın ticari faaliyetini sürdürdüğü yerdeki tescil kuruluşu tarafından sağlanır
“A” Sınıfı Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki Belgesi yeter sayıda araç için;
a) Dilekçelerinde her türlü hukuki ve mali sorumluluğu kabul ettiklerini beyan etmeleri,
b) Her araç için cinslerine göre plakaya bağlı olarak mali sorumluluk sigortası yaptırmış olmaları,
c) “G” harf grubu bulunan plakaların hangi araçlara takıldığını, kimlerin ve hangi yönde sürdüklerini gösteren kayıtları tutmaları,
d) “G” plakası takılmış araçlarla yük ve yolcu taşıttırmamaları,
e) “T” plakası alacak firmalardan Tip Onayı almamış araçlar için Sanayi ve Ticaret Bakanlığından “prototip yol testi izni” almış olmaları,
şartı aranır
Tip Onayı olan araçlarda izin şartı aranmaz
“G” plakası takılı araçlar sadece götürülebileceği yer istikametinde sürülebilir ve kabul edilebilir geçerli neden olmadıkça şehirlerarası yollarda 6 günden fazla sürülemez
Prototip veya yol testi amacıyla “T” plakası verilen araçlar yüklü olarak da test edilebilirler Ancak, hiçbir şekilde taşıma sınırı üstünde yükleme yapamazlar Bu araçlarda, sürücünün dışında gereği kadar ek sürücü ve uzman bulunabilir
“A” Geçici Yetki Belgesi’ne dayanılarak verilen “T” plakalar 1 yıl geçerlidir “T” plakalı araçlar bu süre içerisinde ülke genelinde herhangi bir zaman ve yer kısıtlamasına tabi olmaksızın prototip veya yol testi amacı ile kullanılabilirler
Prototip veya yol testi yapılan araçların satışı yapılamaz Bu araçlar firmaların kendi bünyelerinde kullanılmak üzere trafiğe kayıt ve tescilleri yapılabilir

“B” Geçici Trafik Belgesi
Madde 47- Tescili yapılmamış veya tescil ve trafik belgesi işlemleri tamamlanmamış araçlar için, dilekçe ile başvurmaları halinde sahiplerine;
a) Mali Sorumluluk Sigortası yaptırmış olması,
b) Taşıt Alım Vergisinin ödenmiş olması,
c) Teknik muayenelerinin yapılmış bulunması,
Şartı ile 30 gün için geçerli olmak üzere verilen belgedir Bu süre hiçbir şekilde uzatılamaz Sürenin bitiminde “B” Sınıfı Geçici Trafik Belgesi geçersiz sayılır
“B” Sınıfı Geçici Trafik Belgesi bulunan araçlarla yük ve yolcu taşınabilir
Trafik tescil birimi kurulmuş olan ilçelerde bu plakalar, ilçe trafik birimlerince de verilebilir

“C” Geçici Trafik Belgesi

Madde 48- Satıldığı veya bulunduğu yerden tescil edileceği ve bulundurulacağı veya onarımının yapılacağı yere kadar götürülecek araçlardan;
Mali sorumluluk sigortası yaptırılmış araçlara, sahiplerinin bir dilekçe ile başvurmaları halinde 6 gün süre ile verilen belgedir
Trafik tescil birimi kurulmuş olan ilçelerde bu plakalar, ilçe trafik birimince de verilebilir
Tescil belgesi bulunup da trafik belgesi almamış olan araçlara da “C” Sınıfı Geçici Trafik Belgesi verilebilir

“D” Geçici Trafik Belgesi
Madde 49- Yurt dışından satın alınan veya yurtdışına satılan araçların karayollarında sürülerek götürülmesi veya getirilmesi için verilen belgelerdir
Bu belgeler, isteklilere; dilekçelerinde her türlü hukuki ve mali sorumluluğu kabul ettiklerini beyan etmeleri, araçların cins ve sayılarını, niteliklerini ve götürülüp getirileceği ülkeyi belirtmeleri şartıyla 30 gün süre ile verilir
a) Yurtdışından getirilecek araçlar için verilecek dilekçeye;
1) Her araç için yurtdışında da geçerli mali sorumluluk sigortası,
2) Proforma fatura örneği,
3) İthal izin veya yetki belgesi,
Eklenir
“D” Geçici Trafik Belgesi verilen araçlarla, yük ve yolcu getirilmesi mümkündür
Bu belge ile birlikte verilen plakalar, araçlara bulundukları ülkede getirileceği gün takılır ve yurda gelişlerinde belge ile birlikte veren tescil kuruluşuna iade edilir
b) Yurtdışına götürülecek araçlar için verilen dilekçeye;
1) Her araç için yurtdışında da geçerli mali sorumluluk sigortası,
2) İhraç izin veya yetki belgesi,
Eklenir
Bu araçlar için verilen plakalar bulundukları yerde araçlara takılır, ihraç edilen ülkeye tesliminde sökülüp ilgililerce iptal edilir

“E” Geçici Trafik Belgesi
Madde 50- Türkiyeye kati olarak ithal edilmek üzere getirilen araçlar ile asıl ikametgahı yabancı memleketlerde olan Türk ve yabancı seyyahlar haricinde kalan ve resmi veya özel sektörlerde çalışmak üzere gelen ecnebi kişilere ve ilim adamlarına ait araçlara gümrüklerce, yabancı plakalarının sökülmesini müteakip, giriş işlemleri yapılacak gümrüğe kadar kullanılmak üzere mali mesuliyet sigortası yaptırılmış olmak şartıyla 6 gün süreyle verilen belgedir

“F” Geçici Trafik Belgesi

Madde 51- Dış ülkelerde bulunan vatandaşlarımızın, bulundukları ülke mevzuatı gereğince belge ve plakaları geri alınan plakasız araçları ile yurdumuza gelişlerinde giriş işlemi yapan gümrük idarelerince verilen giriş izin belgesi ile araç sahibinin başvuracağı tescil birimince en çok 3 ay süre ile verilen belgedir
Mali sorumluluk sigortalarının yurtta kalış sürelerine göre yaptırılmış olması mecburidir
Bu belge ve plakalar, araç sahibi tarafından gidilen ülkedeki Türk temsilciliklerine iptal edilmek üzere teslim edilir

Günlü ve Saatli Olarak Trafiğe Geçici Çıkış İzni Verilmesi
Madde 52 - Tescil ve trafik belgesi işlemleri yürütülmekte olan araçlara, mali sorumluluk sigortası yaptırılmış olmak kaydıyla, trafik tescil kuruluşlarınca günlü veya saatli olarak (Ek:11)’deki örneğine uygun izin belgesi verilir
Bu süre 48 saati geçemez

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Tescil Plakaları

Nitelik ve Ölçüleri

Madde 53- Tescil plakalarının niteliklerine ve ölçülerine ait esaslar aşağıda gösterilmiştir (Tablo 1, 2, 3, 4)
a) Nitelikleri
Tescil plakaları, 097 mm kalınlığında DIN 1745 standardına uygun AL 99,5 F11 1/2 sertlikte, gerilme kuvveti l00-150 N/mm², 02% akıcılık sınırı, en az 90 N/mm², uzama direnci en az % 6 (a l0) standardında dikdörtgen biçiminde alüminyumdan yapılır
Harf ve rakamlar ile plaka kenarları preste en az 1, en çok 3 milimetre kabartılır ve köşeleri 1 santimetre yarıçapla yuvarlatılır Plaka kenarları (bordürü) genişliği 5 milimetre olur
Geçici plakalardan gümrük plakaları ile 6 güne kadar verilen plakalar, plastik veya karton kağıttan yapılabilir Bunların üzerinde ayrıca sol üst köşeden sağ alt köşeye doğru 2 santimetre genişlikte beyaz renkli bir bant bulunur
b) Ölçüleri
1) Motorlu bisiklet, motosiklet, yük motosikleti ve lastik tekerlekli traktörlerde 15x24 santimetre,
2) Otomobil, kamyonet, minibüs, kamyon çekici ve otobüslerde, ön plaka 11x52, arka plaka 21x32 santimetre, ithal araçlarda plaka yerlerinin bu ölçülere uymaması halinde ölçüler 15x30 santimetre,
en ve boyunda olur
3) Harf ve rakam gruplarının plaka üzerindeki yerleri ile genişlik, yükseklik, çizgi kalınlığı ve aralıklarına ait ölçüler; (Ek:12, 12/A, 12/A-1, 12/B, 12/B-1, 12/C, 12/C-1, 12/D, 12/D-1, 12/E, 12/E-1, 12/F, 12/F-1, 12/G, 12/G-1, 12/H, 12/H-1, 12/J, 12/J-1, 12/K, 12/K-1, 12/L, 12/L-1, 12/M, 12/M-1, 12/N, 12/N-1, 12/N-2, 12/P, 12/P-1, 12/P-2, 12/R, 12/R-1,12/R-2, 12/S, 12/S-1, 12/S-2, 12/T, 12/U, 12/V, 12/Z)’deki şekillerde gösterilmiştir
4) (Değişik: RG-31/12/2004-25687-3 Mükerrer)
İthaline izin verilen veya ülkemizde imal edilen malul, sakat ve engellilere ait özel tertibatlı araçlar ile sakatlık derecesi %90 ve üzerinde olan malul ve engelliler adına Özel Tüketim Vergisinden muaf olarak tescil edilmiş özel tertibatı olmayan araçlara, örneği EK:12/Z’de gösterilen, üzerinde sakatlara mahsus işaret bulunan plakalardan verilir
Bu tür araçların trafik kuruluşlarınca tescil işlemlerinin yapılması sırasında;
a) Bizzat kullanım amacıyla malul, sakat ve engelli tarafından ithal edilmiş özel tertibatlı otomobiller ile motosikletlerin tescil belgelerine, “araç sahibi tarafından kullanılması zorunlu olup, ilgili gümrük müdürlüğünün izni olmadan devri, satışı, hibesi, intifasının mülkiyeti muhafaza kaydıyla veya sair şekillerde akden devri, tasarruf hakkının vekaletname ile devredilmesi, kiralanması, ödünç verilmesi, özel tertibatının kaldırılması veya değiştirilmesi yasaktır” şeklinde şerh konulur
Malul, sakat ve engelli tarafından ithal edilen özel tertibatlı minibüslerin tescil belgelerine, araç sahibinin üçüncü dereceye kadar kan ve sıhri hısımlarından bir sürücü veya noterlerce düzenlenmiş iş aktine bağlı olarak istihdam edilen bir sürücü tarafından kullanılması zorunlu olup, ilgili gümrük müdürlüğünün izni olmadan devri, satışı, hibesi, intifasının mülkiyeti muhafaza kaydıyla veya sair şekillerde akden devri, tasarruf hakkının vekaletname ile devredilmesi, kiralanması, ödünç verilmesi, özel tertibatının kaldırılması veya değiştirilmesi yasaktır” şeklinde şerh konulur
Malul, sakat ve engelli tarafından bizzat kullanmak amacıyla ülkemizden satın alınarak ilk iktisap edilen özel tertibatlı araçların tescil belgelerine, “Araç sahibi tarafından kullanılması zorunlu olup, Özel Tüketim Vergisi ödenmeden devri, satışı, hibesi, intifasının mülkiyeti muhafaza kaydıyla veya sair şekillerde akden devri, tasarruf hakkının vekaletname ile devredilmesi, kiralanması, ödünç verilmesi, özel tertibatının kaldırılması veya değiştirilmesi yasaktır” şeklinde, 2 el araç olarak satın alınmış ise, “Araç sahibinden başkasının kullanması yasaktır” şeklinde şerh konulur
b) Özel tertibatı olmayıp, sakatlık derecesi %90 ve üzeri olan malul ve engelliler tarafından Özel Tüketim Vergisinden muaf olarak bizzat ithal edilen yada ülkemizden satın alınan araçların tescil belgelerine, “araç sahibi malul ve engelli kişinin kanuni mümessili ile üçüncü dereceye kadar kan ve sıhri hısımlarından bir sürücü veya noterlerce düzenlenmiş iş aktine bağlı olarak istihdam edilen bir sürücü tarafından kullanılması zorunlu olup, Özel Tüketim Vergisi ödenmeden devri, satışı, hibesi, intifasının mülkiyeti muhafaza kaydıyla veya sair şekillerde adken devri, tasarruf hakkının vekaletname ile devredilmesi, kiralanması, ödünç verilmesi yasaktır” şeklinde şerh konulur Ayrıca, ithal araçların gümrük şahadetnamelerinde, yukarıda belirtilen şerh dışında varsa diğer şerhler de tescil belgesine işlenir
Malul ve sakatlar tarafından ithal edilerek getirilen araçların, aynı durumdaki başka bir malul veya sakata devri veya bunların ölümü sonucunda varislerine intikali halinde, bu araçlar gümrük vergisinden muaf olup, devir ve tescil işlemi ilgili gümrük müdürlüğünün iznine bağlıdır Araç ülkemizden satın alınmış ise ilgili vergi dairesinin izninin alınması gereklidir
Malul ve sakatlara ait özel tertibatlı araçların her ne sebeple olursa olsun, yönetmelikte izin verilen kişiler dışında başkaları tarafından kullanıldığının tespiti halinde; araç trafikten men edilerek bu hususta düzenlenecek bir tutanakla mer’i mevzuat çerçevesinde işlem yapılmak üzere ilgili gümrük ve maliye birimlerine intikal ettirilir
c) (Değişik: RG-02/11/2000-24218) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce, tescil işlemleri yapılmış ve kendilerine tescil plakası verilmiş olan araç sahiplerinin istekleri halinde veya tescil plakalarının zayi, yıpranma veya aracın bir başka tescil kuruluşuna nakli durumunda (Ek:12/U ve 12/V)’de nitelik ve ölçüleri gösteren tescil plakaları verilir

Takılma Yerleri ve Sayıları
Madde 54- Tescil plakaları araçlara aşağıda gösterildiği şekilde ve sayıda takılır
a) Motorlu bisiklet ve motosikletlere; arka çamurluk veya reflektör üzerinde ve araç eksenine dik olacak şekilde 1 adet,
b) Römork ve yarı römorklara arkada römork ekseni üzerine 1 adet,
c) Yük motosikletleri ile diğer motorlu araçlara; bir ön, diğeri arkada araç ekseni üzerinde 2 adet,
Olmak üzere; yerden önde 20 ila 75, arkada 30 ila 125 santimetre yükseklikte, plaka alt kenarı aracın tampon alt seviyesinin üstünde kalacak, yanlarından taşmayacak, sallanmayacak, düşmeyecek, kolayca okunabilecek şekilde takılır
d) Takılacak yerlerin uygun olmaması halinde tescil kuruluşunun izni ile;
1) 11x52 santimetre en ve boyundaki ön plaka arkaya,
2) Araç ekseni üzerine yerleştirilecek olanlar sol tarafa, mümkün olmayan durumlarda sağ tarafa,
Taktırılabilir
Ayrıca, yabancı menşeli olan ve plaka için özel yeri bulunanlara küçük ölçüde plaka takılmasına izin verilebilir
e) Lastik tekerlekli traktör römorklarına, traktöre verilen numarayı taşıyan plaka, diğer araçlarla çekilen römork ve yarı römorklara kendileri için verilen plakalar takılır
Tescile tabi olmamakla beraber, yüklü ağırlığı 750 kilograma kadar olan römork veya yarı römorkların arkasına çeken araca verilen numarayı taşıyan plaka takılır veya resmedilir
f) İş makinelerine de bu Yönetmelikte gösterilen ölçü ve esaslara uygun plaka takılır Plaka takılacak yeri olmayanların uygun kısımlarına aynı ölçülerde yazılarak resmedilir Bu araçlar üzerinde ayrıca ilgili kuruluşu tanıtan tam veya kısaltılmış yazılar bulunur (Ek:13)
Kartondan yapılmış geçici plakalar, araçların ön ve arka camı üzerine yada önden veya arkadan görülebilecek uygun yerine, görüşü engellemeyecek şekilde iliştirilir veya yapıştırılır

Harf ve Rakam Grupları
Madde 55- Tescil plakaları aşağıda gösterilen harf ve rakam guruplarından oluşur
a) Her plakada il kod numarasından sonra ikili harf üçlü rakam, tekli harf dörtlü rakam ve üçlü harf ikili rakam ile ikili harf dörtlü rakam, tekli harf beşli rakam ve üçlü harf üçlü rakamdan oluşan harf ve rakam grupları bulunur
Plakalar (Ek:14)’deki cetvellerde gösterilen il kod numaraları, harf ve rakam grupları esas alınarak cetvellerdeki sıraya göre tahsis edilir
Her plakada, il kod numarasından önce gelmek üzere (Ek:12/V)’de gösterilen ve ülkemizin uluslararası tanıtım işaretini taşıyan ve bu Yönetmeliğin 56 ncı maddesi ile belirlenen renge uygun nitelikleri haiz (TR) rumuzu bulunur (TR) rumuzu 4x10 cm’lik mavi bir dikdörtgen kutu içine yerleşmiş reflektif tabakanın imalat aşamasında işlenmiş, fiziksel veya kimyasal yolla plakaya zarar vermeden çıkarılamayacak nitelikte olacaktır
b) Bütün illerde önce ikili sonra tekli, daha sonra da üçlü harf grubu bulunan (Ek:14/A, 14/B, 14/C)’deki plakalar verilir Bu grupların bitmesi halinde (Ek:14/A-1, 14/B-1, 14/C-1)’de yer alan gruplar, bu grupların bitmesi halinde (Ek:14/A-2, 14/B-2 ve 14/C-2)’de yer alan gruplar sırası ile verilir
Bunlardan;
1) Harf grubu A-AA-AAA olanlar, 237 sayılı Taşıt Kanununun 2 sayılı Cetvelinde makam hizmetlerine tahsis edilen araçlar ile emniyet araçlarına,
2) (Değişik: RG-18/05/2007-26526) İkili gruplardan CC, CD, CG ve CM harf grupları diplomatik ve konsüler muafiyeti bulunan kişilerin araçlarına,
3) 00l’den 999’a kadar, (MA) ile başlayan ve (MZ)’de biten ikili harf gruplarının tamamı, çeşitli nedenlerle yurdumuzda bulunan yabancı kişilerin araçlarına verilir
c) Geçici trafik belgesi alınan araçlardan tecrübe ve gösterisi yapılacak olanlara takılmak üzere , diğerlerine G grupları ile dörtlü rakam grupları verilir
d) Geçici gümrük plakalarında GMR harf grubu ve üçlü rakam grubu bulunur
e) Gerekli görülen yerlerde, ticari amaçla çalışan araçlara trafik komisyonlarından karar almak şartıyla belirlenecek harf gruplarından plaka verilebilir

Plaka Zeminleri İle Harf Ve Rakam Gruplarının Renkleri
Madde 56 - Plaka zeminleri ile harf ve rakam gruplarının renkleri (Tablo 1,2,3,4);
a) Resmi araçlara takılacak plakalarda, zemin siyah, harf ve rakamlar beyaz,
b)Resmi olmayan araçlara takılacak plakalarda, zemin beyaz, harf ve rakamlar siyah,
c) Emniyet araçlarına takılacak plakalarda, zemin mavi harf ve rakamlar beyaz,
d) (Değişik: RG-18/05/2007-26526) Büyükelçiliklerde görevli ve diplomatik muafiyeti olan kişilere ait araçlara takılacak plakalarda (CD ve CM grupları) zemin beyaz, harf ve rakamlar yeşil; Başkonsolosluklarda görevli kişilere ait araçlara takılacak plakalarda (CC ve CG grupları) zemin yeşil, harf ve rakamlar beyaz,
e) (Değişik: RG-02/11/2000-24218) Asıl ikametgahları yabancı memlekette olan (Türk turistler hariç) ve Türkiye’ye geçici bir süre için çalışmak, tetkik ve tahsilde bulunmak gayesiyle ve turistik amaçla veya çeşitli nedenlerle gelen yabancı kişiler ile yabancı şirketlerin Ülkemizde bulundukları sürece, ithal işlemine tabi olmayan ve yurt dışından getirdikleri araçları ile Ülkemizde edinecekleri araçlarına verilen “MA”-“MZ” grubu plakalar, beyaz zemin üzerine, siyah harf ve rakamlardan oluşur
(Mülga ikinci paragraf: RG-18/05/2007-26526)
f) Geçici plakalardan, zemin sarı, harf ve rakamlar siyah,
g) Geçici gümrük plakalarında zemin yeşil, harf ve rakamlar kırmızı oluşur
Plastik ve karton dışındaki plakalar, tabakasında 10x10 mm’lik bir alana sığacak şekilde (Ek:12/U)’da gösterildiği şekilde yatay 100 mm ve dikey 50 mm aralıkla tekrar eden kare kutucuklar içinde ay ve yıldız ve TR güvenlik işaretleri bulunan yansıtıcılı folyo ile kaplanır Güvenlik işaretleri, tescil plakalarının sahtelerinin veya kopyalarının yapılmasına engel olmak amacıyla reflektif üst tabakanın imalatı aşamasında reflektif tabakanın içinde ayrılmaz bir bütün olarak imal edilir Güvenlik işaretleri; fiziksel ve kimyasal yollarla çıkarılamayacak, fotoğraf, fotokopi, baskı, hologram ve diğer görüntü işlemleri ile benzer şekilde üretilemeyecek, güvenlik işaretleri takılı tescil plakası üzerinde aracın yaklaşık 18 m önünde veya arkasında ayakta durulduğunda ve 30 derecelik bir açı ile bakıldığında görülebilir 1 m’den fazla yaklaşıldığında ya da 4 m’den fazla uzaklaşıldığında (Ek:12/Y)’de şema ile gösterildiği şekilde görülemeyecek nitelikte olacaktır

Tescil Plaka Sıra Numarası Verilmesi ve Bu Numarayı Taşıyan Tescil Plakalarının Kullanılması
Madde 57- Tescil plakası sıra numarasının verilmesi ve tahsisi hakkındaki aşağıdaki esas ve usuller uygulanır
a) Tescili zorunlu bütün araçlar için tescili yapan kuruluşlarca bu Yönetmelikte gösterilen şartlara uygun olarak tescili yapılan her araca bir tescil plakası sıra numarası tahsisi mecburidir
Bu numaralar araç ayrımı yapılmaksızın sıra esasına göre verilir
Ancak, aynı ilde plaka basılması mümkün olmayan hallerde, değişik ölçülerdeki plakaların her birinden yeteri kadar kontenjan ayrılabilir
b) Karayolları Trafik Kanununun 5 inci maddesi ve “Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Başkanlığı Merkez ve Taşra Trafik Kuruluşları Görev ve Çalışma Yönetmeliği” hükümleri uyarınca tescil kuruluşu faaliyete geçirilen ilçelere tahsis edilecek olan tescil plaka grupları, aşağıdaki esaslara göre belirlenir
1) Emniyet müdürünün teklifi, valinin onayı ile her ilçeye nüfus ve araç yoğunluğu dikkate alınarak bu Yönetmeliğin öngörmüş olduğu (Ek:14/A, 14/B, 14/C, 14/A-1, 14/B-1, 14/C-1 ve 14/A-2, 14/B-2, 14/C-2)’de belirtilen plaka ve harf gruplarından yeterli miktarda plaka grubu verilir
2) İlçelere ayrılacak plakalar ayrı ayrı harf gruplarından seçilir ve bu ilçeye tahsis edilen harf grubu bir başka ilçeye verilemez
3) İlçelere tahsis edilen harf gruplarının bitmesi halinde yeni bir harf grubu tahsis edilir
4) İlçelere tahsis edilen plaka grupları bilgi işlem merkezine ve Milli Savunma Bakanlığı Seferberlik Dairesi Başkanlığına bildirilir

Özel Tahsisli Plaka Verilecekler
Madde 58- (Değişik: RG-02/11/2000-24218)
Aşağıdaki özellikleri gösteren araçlarda, açıklanan esas ve usullere uyulmak şartıyla tescil plakası yerine değişik renk ve şekilde özel tahsisli plakalar kullanılır
a) Cumhurbaşkanlığı araçları;
1) Cumhurbaşkanına tahsis edilen araçların plakalarında sadece cumhurbaşkanı forsu bulunur
2) Cumhurbaşkanlığına ait diğer araçlara, koyu kırmızı zemin üzerine sarı madeni CB harfleri ile üçlü rakam grubu bulunan plakalar takılır (Ek:15) Bu plakaların zeminleri yeşil renkte de olabilir
b) TBMM Başkanlık Divanı Üyeleri ile Komisyon Başkanları ve Grup Başkan Vekillerine tahsis edilen araçlara, kırmızı zemin üzerine sarı madeni TBMM amblemi ile sarı madeni TBMM harfleri ve üçlü rakam bulunan plakalar verilir Bu plakaların numaralandırılması işlemleri ile sıralamasına dair düzenlemeler TBMM Başkanlığınca yerine getirilir
c) Taşıt Kanununa göre zata ve emre tahsis edilen araçların plakaları da koyu kırmızı zemin üzerine sarı madeni dörtlü rakam grubundan (Ek:16) oluşur Bunlardan il valilerine ait plakalarda dörtlü rakam grubunun önüne ilin sıra numarasını gösteren ikili rakam grubu gelir (Ek:16/a il valileri)
Bu plakalardan hangi numaranın kime verileceği ve hangi tescil plakalı araçlarda kullanılacağı, Başbakanlık tarafından belirlenen protokol sırası esas alınarak İçişleri Bakanlığınca düzenlenir
Emre ve zata birden fazla araç tahsis edilmiş ise, birinci araca verilen numaradan sonra gelen veya uygun görülen bir başka sıra numarasını taşıyan plaka tahsis edilir
Birden fazla araca aynı sıra numarası bulunan özel tahsisli plaka takılamaz
Tahsis edilen plakaların, trafik belgelerine işletilmesi mecburidir
d) 237 sayılı Taşıt Kanununun 2 sayılı Cetveline göre kişilerin makam hizmetlerine tahsis edilen araçlara A-AA-AAA grubundaki plakalardan verilir
Ancak, Başbakanlık ve Bakanlık Müsteşarları ile Emniyet Genel Müdürüne verilecek plakalar beyaz zemin üzerine kırmızı kabartma dörtlü rakam grubundan oluşur Bu araçlara 12x36 santimetre ebadında plaka takılır
Bu araçların tahsis amacının değişmesi halinde verilen tescil plakası, zemini siyah, harf ve rakamları beyaz boyalı plaka ile değiştirilir
e) Devletin istihbarat ve gizlilik gerektiren hizmetlerini yürüten kuruluşları araçlarına bu Yönetmeliğin kamu araçları için öngörmüş olduğu renk ve şekilde plaka tahsis edilmekle beraber, yetkili kuruluşun yazılı talebi üzerine hizmetin özelliği ve gereği icabı bu araçlar için Yönetmeliğin 56 ncı maddesinin (b) bendinde belirtilen plakalar verilir
Emniyet Genel Müdürlüğüne bağlı istihbarat ve gizlilik gerektiren hizmetleri yürüten araçlara, Emniyet Genel Müdürünün onayı ile sivil plaka tahsis edilir
Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı’nın merkez ve taşra teşkilatının istihbarat ve gizlilik gerektiren hizmetlerinde kullanılan araçlarına, görev gereği herhangi bir başka il trafik kuruluşundan sivil plaka talep edilmesi halinde, Valinin onayı ile sivil plaka tahsis edilir
Resmi plakalı olarak görev yapan emniyet araçlarına kayıtlı oldukları trafik birimlerince kayıt tescil defterine şerh konulmak suretiyle, o aracın telsiz kod numarasını karşılayan resmi plaka verilir
f) (Değişik: RG-18/05/2007-26526) Diplomatik muafiyeti haiz kişilerle, misyonlarda görevli diplomatik statüye sahip olan personelin ülkemizde özel veya tüzel kişilerden ya da leasing yoluyla kiralayacakları araçlarına, mütekabiliyet esasları da göz önünde bulundurularak, noterlerce tanzim edilen kira sözleşmesiyle birlikte, Dışişleri Bakanlığının yazılı teklifi ve İçişleri Bakanının onayı ile geçici olarak CC 0001’den CC 9999’a, CD 0001’den CD 9999’a, CG 0001’den CG 9999’a ve CM 0001’den CM 9999’a kadar olan plakalardan verilebilir Sürenin bitiminde, tahsis edilen plakalar hiçbir tebligata gerek olmadan ilgililerce trafik kuruluşlarına iade edilir
g) Diplomatik muafiyeti olan kişilerle, misyonlarda görevli diplomatik statüye haiz olan idari ve teknik personeli ile asıl ikametgahları yabancı memlekette olan (Türk ve yabancı turistler hariç) ve Türkiye’de geçici ve belirli bir süre için çalışmak, tetkik ve tahsilde bulunmak veya çeşitli nedenlerle gelen yabancı kişilerin araçlarına, güvenlik mülahazaları çerçevesinde, mütekabiliyet esasları da göz önünde bulundurularak, Dışişleri Bakanlığının yazılı teklifi ve İçişleri Bakanının onayı ile geçici olarak sivil plaka verilebilir Sürenin bitiminde, tahsis edilen sivil plakalar hiçbir tebligata gerek olmadan ilgililerce trafik kuruluşlarına iade edilir
Bu plakaların tahsisine ait bilgiler (Ek:17)’deki deftere işlenmek suretiyle ayrıca kaydedilir
Hizmetin gereği olarak tahsis edilen bu plakalar da talep halinde başka bir plaka numarası ile değiştirilebilir
Bu durumda daha önce tahsis edilmiş olan sivil plakalar, geri alınarak iptal edilir
Yazılı talep halinde Askeri istihbarat amacı ile kullanılan araçlara da bu esaslara göre plaka verilebilir
Özel hizmetler için tahsis edilen bu plaka numaraları iade edilmediği sürece başka araçlara verilemez
Bu işlemlere ilişkin bilgi ve belgelerin gizliliği korunur
Bu Yönetmeliğin yürürlülük tarihinden önce söz konusu kuruluşlara ait araçlara verilmiş olan plakalarla ilgili işlemler bu Yönetmeliğin hükümlerine göre yenilenir
Bu araçlara özel olarak tahsis edilen plakaların hizmet amacı sona erdikten sonra iade edilmesi zorunludur
Bu plakaların talep üzerine ilgili kuruluşlara tahsisi, il emniyet müdürünün teklifi, valinin onayına bağlıdır
İllerde Emniyet Teşkilatının özellik gösteren ve gizli yapılmasını gerektiren hizmetlerde çalıştırılacak araçlarına ise, sivil plaka tahsisi İl Emniyet Müdürünün onayına bağlıdır
Yukarıdaki bentlerde sayılanlar dışında hiçbir kişi, kurum ve kuruluşa özel tahsisli plaka verilemez

Ad, Soyad veya Ticari Ünvana Göre Verilecek Plakalar
Madde 59- Özel veya tüzel kişiliğe haiz motorlu taşıt sahiplerinin üzerine, taşıtlarına, kendi isim ve/veya soyadları veya şahısları adına tescili yapılmış ticari ünvanlarını ihtiva eden tescil plakaları verilebilir
Her plakada il kod numarası, isim ve/veya soyadları ticari ünvan ifade eden harfler veya kelimeler ile sıra numarasını ihtiva eden rakam grubu bulunur
Özel veya tüzel kişiler adına tahsis edilecek tescil plakalarında kullanılacak olan isim ve ünvanlar, anayasal rejimimize, cumhuriyete, Atatürk İlke ve İnkılaplarına, milli ve manevi değerlere, dine, ahlaka ve adaba aykırı olamayacağı gibi, demokratik rejimimize ve milletin ve devletin bölünmez bütünlüğüne aykırı olarak her türlü yıkıcı ve bölücü nitelik ve mahiyet arzeden harfler veya kelimeler kullanılamaz
Bu plakalar İçişleri Bakanlığınca belirlenecek miktar üzerinden belirli bir ücret mukabilinde verilir (Mülga ikinci cümle: RG-18/05/2007-26526)
Bu plakaların; nitelikleri, ölçüleri, harf ve rakam gruplarının boyutları, isim ve ünvan bölümüne yazılacak ifade ve kelimelerin azami sayı ve sınırı ile plaka zemini ve harf ve rakam gruplarının renkleri ile alınacak ücretlerin tespiti, tahsili ve diğer husus ve esaslar İçişleri Bakanlığınca belirlenir

BEŞİNCİ BÖLÜM

Araçlara Ait Ayırım ve Tanınma İşaretleri ile
Diğer İşaretler ve Şartlar

Ayırım İşaretleri
Madde 60 - Belirli araçlarda, bu Yönetmeliğe bağlı 1 ve 2 sayılı Cetvellerde yer alan ve çalışma yerini ve şeklini, kapasite ve diğer niteliklerini belirleyen plaka, ışık, renk, şekil, sembol ve yazı gibi ayırım işaretleri bulundurulması zorunludur
Araçların dışında bulundurulması zorunlu işaretlerden başka, araçlara; reklam, yazı, işaret, resim, şekil, sembol, ilan, flama, bayrak ve benzerlerinin takılması, yazılması, sesli ve ışıklı donanımların bulundurulması ve izin verilmesine dair esas ve usuller ile diğer hususlar İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte gösterilir
(Mülga üçüncü fıkra: RG-18/05/2007-26526)
Ayırım işareti bulunmayan araçlar trafikten men edilir
İzin alınmadan bulundurulan diğer işaretlerle ilgili olarak bütün sorumluluk ve giderler işletene ait olmak üzere yazılan yazılar sildirilir ve takılan donanımlar söktürülür

Tanınma İşaretleri
Madde 61- Araçlarda tanınmalarına yarayan şasi ve motor seri numaralarının, gerekli olanlarda da yüklü ve yüksüz ağırlıklarını belirten işaretlerin bulunması mecburidir
Araçların şasi ve motor numarasının bulunmaması, düşmüş veya tamir, tadil gibi nedenlerle silinmiş veya tahrip edilmiş olması halinde bu tanınma işaretleri tescil kuruluşlarınca belirlenir ve (Ek:37)’deki deftere kaydedilerek tescil defterine ve belgelerine de işlenir
Verilen bu numaralar tescil kuruluşunun işaretini taşıyan çelik mühürle birlikte motor veya şasiye vurulur
Tanıma işareti bulunmayan araçlara trafik belgesi verilmez

Devlet Malı Araçların Ayırım İşaretleri ve Tescil Plakaları
Madde 62- Devlet malı araçlara ayrı renkte plaka verilir
Emniyet Teşkilatına ait araçlar da kullanılan ayırım işaretleri ile boyama şekli, diğer resmi ve özel kuruluşlarla, gerçek ve tüzel kişilere ait araçlarda kullanılamaz Bu hükme aykırı olarak boyanan ve ayırım işareti kullanan araçlar, aykırılık giderilinceye kadar trafikten men edilir

Araçlara Ait Teknik Şartlar ve Araçların Karayoluna Uygunluğu
Madde 63- (Değişik:RG-09/09/1997-23105) Araçların; yapım, kullanma, karayoluna uygunluk ve trafik güvenliği bakımından Bayındırlık ve İskan Bakanlığının görüşü alınarak, Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca çıkarılan Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onay Yönetmeliği, Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkındaki Yönetmelik ve buna paralel olarak çıkarılacak diğer yönetmelik hükümlerine uygun durumda olması mecburidir
Yurtdışından getirilen ve birinci fıkrada adı geçen Yönetmelik hükümlerine uygun olarak imal, tadil ve monte edilen araçlara Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca veya bu Bakanlığın yetki vereceği kamu veya özel kuruluşlar tarafından “Karayolu Uygunluk Belgesi” verilir
Askeri araçlarla, raylı sistemle çalışan ve iş makinesi türünden araçların, karayolu uygunluk belgeleri ilgili kuruluşlarca düzenlenir
(Ek:RG-09/09/1997-23105)Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği ve Araçların İmal Tadil Montajı Hakkındaki Yönetmelik hükümleri doğrultusunda imalatcı veya yetkili temsilcisi tarafından düzenlenen “Karayolu Uygunluk Belgesi” bulunmayan araçların tescili yapılmaz
Ayrıca, taşıtların camlarının görüntüyü değiştirecek seviyede renkli kullanımı veya camların üzerine renkli film tabakaları yapıştırılması yasaktır

Araçlarda Bulundurulması Mecburi Gereçler
Madde 64- (Değişik: RG-25/06/1998-23383) Araçlarda;
a) Özelliklerine ve cinslerine göre nitelik ve nicelikleri 1 sayılı Cetvelde ve Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelikte gösterilen gereçlerin,
b) Ayrıca, kamyon, çekici ve otobüslerde Sanayi ve Ticaret Bakanlığının belirlediği ve İçişleri Bakanlığının uygun gördüğü takoğraf, taksi otomobillerinde taksimetre,
bulundurulması ve bunların kullanılır durumda olması zorunludur
Bunlardan (b) bendindeki şartlara uymayan araçların eksikliklerinin giderilmesi amacıyla 15 gün süre verilir Bu süre sonunda eksikleri giderilmeyen araçlar trafikten men edilir

Araçların Üzerinde Yapılan Değişiklikleri ve Adres Değişikliklerini Bildirme
MADDE 65 – (Değişik: RG-18/05/2007-26526)

Araçların üzerinde, 21/10/2004 tarihli ve 25620 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkındaki Yönetmelikte belirtilen şekillerde yapılan her türlü değişikliğin, aracın rengine ve tescil sahibinin adresine ilişkin değişikliklerin, değişikliğin meydana geldiği tarihten itibaren 30 gün içinde aracın tescilli olduğu trafik kuruluşu veya herhangi bir trafik kuruluşuna bildirilmesi zorunludur
Değişiklik bildiriminin aracın kayıtlı olduğu yer dışındaki bir trafik tescil kuruluşuna yapılması durumunda; tescil bilgileri aracın kayıtlı olduğu trafik kuruluşundan en seri şekilde teyit edilerek işlem gerçekleştirilir İşlemi gerçekleştiren trafik kuruluşu; 3 iş günü içerisinde aracın kayıtlı olduğu yer trafik kuruluşuna yapılan işlemlere ilişkin belgelerin asıllarını gönderir Aracın tescilli olduğu trafik kuruluşu da gerekli güncellemeleri yapar
Üzerinde değişiklik yapılıp da süresi içinde bildirilmeyen araçlar, değişiklik belgelendiriliptescil kuruluşunda tescil edilinceye kadar trafikten men edilir

Taşınması Özel İzne Bağlı Yükler
Madde 66- Ağırlık ve boyutları bakımından özelliği olan, başka ulaşım sistemleri ile taşınması mümkün olmayan ve taşıma sınırını aşıpta, taşınması zorunlu olan yüklerin taşınmasında, bu Yönetmeliğin 128 inci maddesi hükümlerine göre, Karayolları Genel Müdürlüğünden izin alınması ve taşımanın bu izindeki esaslara göre yapılması mecburidir

ALTINCI BÖLÜM
Araçların Teknik Şartlara Uygunluğu ve Muayenesi İle
Muayeneye Yetkili Kuruluşlar

Araçların Teknik Şartlara Uygunluğu ve Muayeneleri

MADDE 67 – (Değişik: RG-18/05/2007-26526)
Teknik şartlara uygun durumda olmayan araçların trafiğe çıkarılması yasaktır
Araçlar cinslerine, kullanma amaç ve şekillerine göre;
a) Hususi otomobiller ile bunların her türlü römorkları ilk 3 yaş sonunda ve devamında her 2 yılda bir,

b) Resmi ve ticari plakalı otomobiller ile bunların her türlü römorkları ilk 2 yaş sonunda ve devamında yılda bir,
c) Lastik tekerlekli traktörler ile bunların her türlü römorkları ilk 3 yaş sonunda ve devamında 3 yılda bir,
ç) İki veya üç tekerlekli araçlar ve bunların her türlü römorkları, ilk 3 yaş sonunda ve devamında 2 yılda bir,
d) Diğer bütün motorlu araçlar ile bunların her türlü römorkları ilk 1 yaş sonunda ve devamında yılda bir,
periyodik muayeneye tabi tutulur
Muayene süresi dolmasa bile kazaya karışması sonucu yetkili zabıtaca muayenesi gerekli görülenler ile üzerinde değişiklik yapılan araçların ayrıca, özel muayenesi zorunludur
Karayoluna çıkmış olan her türlü motorlu aracın, teknik şartlara uyup uymadığı trafik zabıtasınca kontrol edilerek, uygunsuzluğu tespit edilenler, haklarında bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek:40)’taki Uygunsuzluk Tespit Tutanağı düzenlenmek suretiyle muayene istasyonlarına sevk edilir
Ayrıca, araçlarda bulunması zorunlu belge ve cihazların mevcut olup olmadığı muayene istasyonlarında periyodik ve özel muayene esnasında kontrol edilir ve şartlara uymayanların muayeneleri yapılmaz
Sefer görev emri alan kara nakil ve iş makineleri üzerinde imal, tadil ve montaj yapılması durumunda, bu işlemlere ilişkin bilgiler Milli Savunma Bakanlığına gönderilir

Muayeneye Yetkili Kuruluşlar
MADDE 68 – (Değişik: RG-18/05/2007-26526)
Araçların muayeneleri, Ulaştırma Bakanlığına ait muayene istasyonlarında veya bu Bakanlık tarafından usulüne uygun olarak yetki verilen gerçek veya tüzel kişilere ait muayene istasyonlarında yapılır
Muayene istasyonlarınca;
a) Otobüs, kamyon, çekici ve tankerler,
b) Otomobil, minibüs, kamyonet, özel amaçlı taşıt, arazi taşıtı, römork ve yarı römorklar,
c) Traktör (römorklu-römorksuz), motosiklet, motorlu bisikletler için, gruplarına göre Kanunda belirtilen muayene ücreti (katma değer vergisi hariç) alınır Bu maddede sayılanlar dışındaki araçların hangi gruba gireceği yine Ulaştırma Bakanlığınca belirlenir
Raylı sistemle çalışan veya iş makinesi türünden araçların muayeneleri araçların tescilini yapan kuruluşlarca; askeri araçların muayeneleri ise yetkili kuruluş veya birimlerce ilgili özel mevzuatlarına göre yapılır
Muayene istasyonlarında bulunacak makine, araç, gereç ile personelin nitelikleri, işletme, çalışma ve denetleme usulleri ve işletme belgesi ile diğer şartlar ve esaslar, ilgili mevzuat hükümlerine göre yapılır

Araçların Tesciline Dair Diğer Esaslar

Mülkiyeti Muhafaza Kaydıyla Araçların Satış ve Tescilleri

Madde 69- (Değişik birinci fıkra: RG-18/05/2007-26526) Mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılacak araç satışlarına ilişkin sözleşmeler, herhangi bir noterde yapılabilir, fakat alıcının yerleşim yeri noterliğinde sicile kaydedilir
Bu araçlar da, alıcısı adına tescil edilir ve tescil belgelerine, mülkiyeti muhafazalı olduğuna dair şerh verilir

Milli Emlak Müdürlüğü ve Memurluklarınca Satışı Yapılan Araçlar Hakkında Yapılacak İşlemler
Madde 70- Milli Emlak Müdürlüğü veya memurluklarınca, hurda olarak veya ekonomik ömrünü doldurduğunda satışı yapılacak araçların, satıştan önce tescil kuruluşlarındaki kayıtlarının kurumca sildirilmesi mecburidir
Bu şekilde satışı yapılan araçlardan hurdaya ayrılmış olanlar tamir edilmiş olsalar dahi yeniden tescil edilemezler
Ekonomik ömrünü doldurduklarından dolayı satılan taşıtların ise, Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkındaki Yönetmeliğe uygun durumda olması ve yetkili muayene istasyonunca yapılacak muayenesi sonunda tescile engel bir durumun bulunmadığının anlaşılması halinde, alıcı adına tescili yapılır
Ancak, bunlardan tescil kuruluşlarında tescile tabi olmayan (askeri araçlar gibi) araçların alıcı adına tescili esnasında Milli Emlak Müdürlüğü veya memurluklarınca verilen belge tescile esas alınır

Toplu İthal Edilen Araçların Satıldıktan Sonraki Tescilleri
Madde 71- Toplu olarak ithal edilen araçlar için ilgili gümrük idarelerince ayrı ayrı tanzim edilen trafik şahadetnameleri ithali yapan gerçek veya tüzel kişiye gönderilmez
Bu araçların ithalini yapan işletme, satışı sırasında tanzim ettiği faturada aracın menşeini gösterir
Faturaya istinaden tescil işlemi alıcısı adına yapıldıktan sonra, tescil kuruluşunca faturada belirtilen menşeine istinaden ilgili gümrük idaresinden aracın cinsi, markası, modeli, motor, şasi ve plaka numarası belirtilerek trafik şahadetnamesi istenir

Tanıtıcı İşaretlerle İlgili Olarak Adli Makamlara İntikal Ettirilen Kişilerin Araçları Hakkında Yapılacak İşlemler
Madde 72- Araçların tescilleri esnasında yapılan tespitlerde, motor veya şasi numaralarının sonradan vurma olduğu tespit edilip 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibi Hakkındaki Kanun hükümlerine göre adli makamlara intikal ettirilen araç sahibi hakkında, ilgili makamlarca takipsizlik kararı verilerek aracın sahibine teslim edilmesi halinde, araç sahibi, aracının kendisine mahkemece teslim edilmiş durumu ile tespitini ister ve bu talep doğrultusunda aracın son durumu tespit edilerek tescil kuruluşunun çelik mührüyle numaranın olduğu yer mühürlenip, araç dosyasına bu yönde kayıt konulur

Zapt ve Müsadere Edilen Araçlar Hakkında Yapılacak İşlemler
Madde 73- Çeşitli nedenlerle zapt ve müsadere edilen taşıt üzerindeki mülkiyet ve tasarruf hakkı, sahibinin elinden alınmış olacağından;
a) Taşıtın, zapt ve müsadere edildiğinden bahisle kaydının silinmesine dair vaki olacak müracaatlarda, tescil kuruluşunca ilgili yargı organlarından durum resmen sorulmak suretiyle;
1) Zapt tarihi ve devam edip etmediği,
2) Müsaderesine karar verilen hallerde, zapt tarihi ile müsadere kararının infaz edildiği tarihler ve bu iki tarih arasında taşıtın yediemin ve sair suretlerle trafiğe çıkmasına izin verilip verilmediği,
öğrenilir
Taşıtın müsadere edildiğinin anlaşılması halinde, nitelikleri (plakası, cinsi, markası, modeli, rengi, motor ve şasi numaraları) belirtilerek ilgili mahkemeden plakaları ve belgeleri istenir ve zapt edildiği tarihten geçerli olmak üzere tescili silinir
b) Taşıt sahibinin tasarruf hakkının elinden alındığı tarihten itibaren kaydının silindiği, bağlı bulunduğu vergi dairesine bir yazı ile bildirilir
c) Aynı taşıtın sahibine iadesi veya başkasına satılması halinde buna dair ibraz edilecek belge ile yeniden tescil veya kayıt silme işlemi yapılır

Reşit Olmayan Küçükler Adına Araç Tescili
Madde 74- (Değişik: RG-31/12/2004-25687-3 Mükerrer)
Zihinsel özürlüler ile reşit olmayan küçüklerin sahibi bulundukları aracın, tescil kuruluşlarında adlarına tescillerinin yapılabilmesi için, ileride doğabilecek hukuki ve cezai sorumlulukları kabul ettiklerine dair, kanuni mümessillerince noterde tanzim ve tasdik edilmiş taahhütnameyi tescil anında vermeleri zorunludur

BEŞİNCİ KISIM
Sürücü Belgeleri, Müracaat Esasları ve Sürücülere Dair Diğer Esaslar
BİRİNCİ BÖLÜM
Sürücü Belgeleri, Müracaat Esasları ve Verilme Şartları
Sürücü Belgelerinin Sınıfları
Madde 75- Sürücü belgeleri, Karayollarında sürülecek araçların cins ve gruplarına göre aşağıdaki sınıflara ayrılır
-“A1” Sınıfı Sürücü Belgesi ( Motorlu bisiklet kullanacaklar için),
-“A2” Sınıfı Sürücü Belgesi ( Motosiklet kullanacaklar için),
-“B” Sınıfı Sürücü Belgesi (Otomobil, minibüs veya kamyonet kullanacaklar için),
-“C” Sınıfı Sürücü Belgesi (Kamyon kullanacaklar için),
-“D”Sınıfı Sürücü Belgesi (Çekici kullanacaklar için),
-“E” Sınıfı Sürücü Belgesi (Otobüs kullanacaklar için),
-“F” Sınıfı Sürücü Belgesi (Lastik tekerlekli traktör kullanacaklar için),
-“G” Sınıfı Sürücü Belgesi (İş makinesi türünden motorlu araçları kullanacaklar için),
-“H” Sınıfı Sürücü Belgesi (Hasta ve sakatların kullanabileceği şekilde özel tertibatlı olarak, imal, tadil veya teçhiz edilmiş motosiklet veya otomobil türünden araçları kullanacaklar için),
-“K” Sınıfı Sürücü Belgesi (Sürücü adaylarının alacağı sürücü belgesi sınıfına uyan araçları sürmeyi öğrenmeleri için),
-Uluslararası Sürücü Belgesi: Alındığı ülkenin sürücü belgesine dayanılarak bu Yönetmeliğin 80 inci maddesindeki esas ve usullere göre sınıfına uyan araçların sürülmesi için uluslararası kuruluşlarca verilen sürücü belgesidir

Sürücü Adaylarında Aranacak Şartlar
Madde 76- Sürücü belgesi alacaklarda aşağıdaki şartlar aranır;
a) Yaş şartı
1) A1, A2, F ve H Sınıfı Sürücü Belgesi alacakların 17,
2) B ve G Sınıfı Sürücü Belgesi alacakların 18,
3) (Değişik: RG-02/11/2000-24218) C, D ve E sınıfı sürücü belgesi alacakların 22 (Üniversitelerin sürücü eğitimi veren yüksek okulları ile Türk Silahlı Kuvvetlerinin askeri ihtisas görevleri için subay ve astsubay sınıf okullarında ve uzman jandarma okullarında açılan sürücü eğitimi kurslarından mezun olanlarda bu şart aranmaz),
Yaşını bitirmiş olmaları,
b) Öğrenim şartları
F,G ve H Sınıfı Sürücü Belgesi alacak olanların ilkokulu, diğerlerinin en az ortaokulu veya 8 yıllık temel eğitimi bitirmiş bulunmaları,
c) Sağlık şartları
Bu Yönetmelikte belirtilen hükümlere uygun olarak beden ve ruh sağlığı bakımından sürücülük yapmalarına engel durumlarının bulunmadığını sağlık raporu ile belgelendirilmiş olmaları,
d) Eğitim ve sınav şartı
Sürücü kursuna katılmış ve yapılan sınavları da başararak sertifika almış olmaları,
e) Hükümlü olmama şartları
Türk Ceza Kanununun; 403 ve 404 üncü maddeleri ile 572/2-3 maddelerinden ikiden fazla ve 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanunun 28 ve 29 uncu maddeleri, 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar Hakkında Kanunun 12 nci maddesinin 3 üncü ve takip eden fıkralarındaki suçlardan hüküm giymemiş olmaları,
f) Aynı sınıf sürücü belgesinin bulunmaması veya belgelerin geri alınmamış olma şartı
Önceden verilmiş aynı sınıf bir başka sürücü belgesinin bulunmaması, sürücü belgelerinin süresiz geri alınmamış olması veya geçici olarak geri alınmış ise sürenin dolmuş bulunması,
Mecburidir
Ayrıca, Emniyet Teşkilatının motorlu araç sürücüsü ihtiyacını karşılamak amacıyla, Emniyet Genel Müdürlüğünün belirleyeceği eğitim programları sonunda yapılacak olan sınavlarda başarılı olan personele sürücü belgesi verilir
Bu sınavlar illerde emniyet müdürünün talebi valinin onayı ile yapılır Emniyet Genel Müdürlüğüne bağlı kuruluşların sınavları, Trafik Eğitim ve Araştırma Dairesi Başkanlığının teklifi Trafik Hizmetleri Başkanının onayı üzerine, bu kuruluşların bulunduğu yer il emniyet müdürlükleri trafik tescil veya trafik tescil ve denetleme şube müdürlüklerince yapılır

İKİNCİ BÖLÜM

Sürücü Belgesi Alacakların Sağlık Muayenelerine Ait Esaslar
Sağlık Muayenesine Ait Esaslar
Madde 77- (Mülga: RG-18/05/2007-26526)

Sağlık Kurulunca Düzenlenecek Sürücü Olur Raporları
Madde 78- (Mülga: RG-18/05/2007-26526)

Psiko-teknik Değerlendirme ve Psikiyatri Uzmanı Muayenesi
Madde 79- Kanunun ilgili maddelerinde tanımlanan nitelikteki trafik suçlarını işleyen sürücüler, ekte yer alan 4 sayılı Cetvel’de tanımlanan usul ve esaslara uygun olarak, psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesine tabi tutulurlar Muayene sonucu durumu uygun bulunan sürücülerin sürücü belgeleri Kanunun ilgili maddesinde belirtilen sürenin sonunda iade edilir
Psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesine tabi tutulacak kişiye, önce psiko-teknik değerlendirme uygulanır Kişi, düzenlenen psiko-teknik değerlendirme raporu ile birlikte psikiyatri uzmanına başvurur Psikiyatri uzmanı, kişiye ait psiko-teknik değerlendirme raporunda belirtilen bulgular ile psikiyatrik muayenesi sonucu elde ettiği bulguları birlikte değerlendirerek, söz konusu kişinin sürücülük yapmasına engel bir durum olup olmadığını belirten bir raporu iki nüsha olarak düzenler Raporun birinci nüshası (ekinde psiko-teknik değerlendirme raporunun bir nüshası yer alacak şekilde) ilgili makama iletilmek üzere kişiye verilir Raporun ikinci nüshası ise psiko-teknik değerlendirme raporu ile birlikte raporu düzenleyen psikiyatri uzmanı veya bağlı bulunduğu kurum yada kuruluş tarafından, yetkili makamlar tarafından talep edildiğinde ibraz edilmek üzere, saklanır
Ekte yer alan 4 sayılı Cetvelde belirtilen usul ve esaslara göre yapılan psiko-teknik değerlendirme aynı Cetvelde tanımlanmış altyapı özelliklerine sahip, resmi ve özel kuruluşlar bünyesinde oluşturulan ve il sağlık müdürlüğü tarafından yetkilendirilmiş merkezlerde çalışan psikolog ünvanına sahip kişiler tarafından düzenlenir Bu kişi yada kuruluşlar tarafından 3 nüsha olarak düzenlenen raporun 2 nüshası, psikiyatri muayenesini yapacak uzmana iletilmek üzere, kişiye verilir Raporun üçüncü nüshası ise, raporu düzenleyen yetkili kişinin çalıştığı kurum yada kuruluş tarafından, yetkili makamlar tarafından talep edildiğinde ibraz edilmek üzere, psiko-teknik değerlendirme test sonuçları (bilgisayar çıktıları) ile birlikte saklanır Ekte yer alan 4 sayılı Cetvelde belirtilen usul ve esaslara göre yapılan psikiyatri muayenesi ise, kamu ve özel sektöre ait sağlık kuruluşlarında çalışan psikiyatri uzmanları tarafından düzenlenebilir Kamuya ait sağlık kuruluşlarında çalışan psikiyatri uzmanlarının düzenlediği raporlar çalıştıkları sağlık kuruluşlarının amirleri tarafından, özel sağlık kuruluşlarında çalışan psikiyatri uzmanlarının düzenlediği raporlar ise bağlı bulundukları il sağlık müdürlüğü veya il sağlık müdürlüğünün ilçe düzeyinde yetkilendireceği bağlı sağlık kuruluşunca onaylandıktan sonra geçerlidir Onay aşamasında, raporu düzenleyen hekimin raporun düzenlendiği kuruluşta çalışıp çalışmadığı ve imzanın kendisine ait olup olmadığı imza sirkülerinden kontrol edilir
Psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayene raporları; il sağlık müdürlükleri tarafından söz konusu raporları düzenlemeye yetkilendirilmiş resmi ve özel kurum ve kuruluşlarda çalışan (psiko-teknik değerlendirme için) psikolog ünvanına sahip ve (psikiyatri uzmanı muayenesi için) psikiyatri uzmanları tarafından verilir İl sağlık müdürlüğünce, söz konusu yetkilendirilmiş resmi ve özel kuruluşlara ve bu kuruluşlarda çalışan yetkili kişilere ait güncelleştirilmiş listeler Ocak ve Temmuz aylarında olmak üzere yılda iki kez il emniyet müdürlüğüne bildirilir
Kişinin psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayene raporlarına itiraz hakkı vardır Kişi itirazını, raporu düzenleyen kuruluşunun bağlı bulunduğu, il sağlık müdürlüğüne sürücü belgesi almak için başvurduğu Emniyet Teşkilatına ait kuruluş aracılığı ile yapar İl sağlık müdürlüğü nihai karar için kişiyi, kendisine daha önce psiko-teknik değerlendirme yapılan kuruluşa gönderir Ancak, kişiye yapılan psiko-teknik değerlendirme tekrarlanırken İl sağlık müdürlüğünden konu ile ilgili bir gözlemci bulundurulur Kişinin psikiyatri uzmanı muayenesi yapılmak üzere, kişi il sağlık müdürlüğünce, bir önceki psikiyatri uzmanı muayenesini yapan kuruluş dikkate alınarak, referans niteliğinde olabilecek kuruluşa sevk edilir İkinci psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayene sonucu ile bir önceki arasında farklılık var ise, ikinci raporun sonucu geçerli sayılır
İtiraz sonucu, ikinci raporun birinci rapordan farklı olması durumunda, durum derhal her iki raporun örnekleri ile birlikte ilk başvuru yapılan ilin il sağlık müdürlüğüne bildirilir İl sağlık müdürlüğünce valilik onayı ile her iki raporun düzenlenmesinde görev almamış ve sürücülere psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatrik muayene yapmaya yetkili tercihan kamu kurum ve kuruluşlarında görevli bir psikolog ve bir psikiyatri uzmanından oluşan bir komisyon kurulur ve raporlar, gerektiğinde sürücünün muayenesi tekrarlanarak, incelenir İnceleme sonucunda eksik veya gerçeğe uygun olmayan rapor veren kişiler hakkında bağlı bulundukları mevzuat hükümlerine göre soruşturma açılır Eksik veya gerçeğe uygun olmayan rapor veren sorumlular hakkında Türk Ceza Kanununa göre işlem yapılır Eksik veya gerçeğe uygun rapor vermediği tesbit edilen kişilerin daha sonra düzenleyeceği raporların geçersiz sayılacağı için, söz konusu kişiler bağlı bulundukları il sağlık müdürlüğünce, il emniyet müdürlüğüne ve Sağlık Bakanlığına bildirilir Sağlık Bakanlığı, bu kişileri belirli aralıklarla tüm il sağlık müdürlüklerine düzenleyeceği sirküler ile bildirir
Psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesinin, yukarıda tanımlanan yetkili kişiler tarafından, ekte yer alan 4 sayılı Cetvelde tanımlanan hükümlerin dikkate alınarak düzenlenmesi zorunludur

Uluslararası Sürücü Belgesi
Madde 80- Uluslararası sürücü belgesi, sınıflarına uyan araçların sürülebilmesi için, ikili veya çok taraflı anlaşmalar uyarınca, uluslararası otomobil kurumları tarafından, 1 yıl süre ile verilen ve verildiği ülke dışındakiler için geçerli olan sürücü belgesidir
Uluslararası sürücü belgeleri, ülkemizde “Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu” tarafından ve bu Kurumca tespit edilen esas ve usullere göre verilir

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Sürücü Belgelerinin Düzenlenmesi ve Verilmesi Esasları

Müracaatların Kabulü, Değerlendirilmesi ve Sürücü Belgelerinin Düzenlenmesi Esas ve Usulleri
Madde 81- Müracaatların kabulü, değerlendirilmesi, sürücü kurslarından alınan sertifikaların sürücü belgeleri ile değiştirilmesi ve verilmesinde aşağıdaki esas ve usuller uygulanır
a) Müracaatların kabul ve değerlendirilmesi;
1) Sürücü belgesi talep edenler (Ek:18/A)’da belirtilmiş müracaat formu ile gerekli diğer belgeleri daktilo veya sabit kalemle doldurmak suretiyle tescil kuruluşuna müracaat ederler
2) Müracaatlar, sertifika alınan kursun bulunduğu mahaldeki trafik tescil kuruluşuna, kurs mahallinde tescil kuruluşu bulunmaması halinde ise, o yerleşim biriminin bağlı bulunduğu il ve ilçedeki trafik kuruluşuna yapılır
3) Sürücü belgesi talep edenler belge almak istedikleri tescil kuruluşunun bulunduğu yerde geçici bir süre kalmaları halinde o yerdeki geçici adresi ile daha sonra kalacağı sabit iş ve ikametgah adreslerini müracaat formunda belirtmek zorundadırlar
4) Yetkili memurca, formdaki fotoğrafı soğuk mühürle mühürlenir ve bu formun beyanlar ile ilgili bölümü sürücü belgesi talep edenler tarafından müracaat memurunun önünde imzalanır
5) (Değişik: RG-18/05/2007-26526) Sürücü belgesi talep edenler, tescil kuruluşuna müracaat sırasında; nüfus cüzdanının aslı ile birlikte; Sağlık Bakanlığınca yetkilendirilmiş ilgili tabip veya sağlık kuruluşundan müracaat tarihinden geriye doğru bir yıllık süre içinde alınmış sağlık raporunu; yine müracaat tarihinden geriye doğru bir yıllık süre içerisinde adli sicilden veya sertifika sahibinin nüfusa kayıtlı olduğu yerin Cumhuriyet savcılığından alınan Karayolları Trafik Kanununun 41 inci maddesi (e) bendine göre hükümlü olmadıklarına dair belgelerinin ve sürücü sertifikasının aslını ibraz etmek zorundadırlar
6) Yetkili memur müracaat formundaki bilgilerin doğruluğunu, ibraz edilen belgelerle karşılaştırarak kontrol eder ve müracaat formunun huzurunda imzalandığını ve beyanın doğruluğunun kontrol edildiğini belirterek, ilgili bölümü tarih koyup kaşe vurarak imzalar
7) Daha sonra sürücü belgesi talep edene ait müracaat (Ek:19)’da esasları gösterilen müracaat kayıt defterine işlenir, sıra numarası ve kayıt tarihi müracaat formuna yazılır
8) Sürücü belgesi talep edenler tarafından müracaat formunda beyan edilen bilgiler, aksi sabit oluncaya kadar doğru sayılırGerektiğinde bu bilgilerin doğruluğu tahkik edilebilir
Yanlış beyanda bulundukları tespit edilenler hakkında Karayolları Trafik Kanununun 42 nci maddesinin (b) bendi uyarınca işlem yapılır
9) (Ek: RG-02/11/2000-24218) Sürücü belgelerinin tanzimi esnasında; belgenin arka yüzünde bulunan doğum yeri/tarihi bölümünden sonraki boşluğa, sürücü kursu kod numarası yazılacaktır
10) (Ek: RG-02/11/2000-24218) Zayiinden sürücü belgelerinin tanzimi esnasında; belge no hanesine sürücü sicil numarası yazıldıktan sonra, devamına kaçıncı kez zayiinden belge verildiği sayı ile yazılacak ve bu kayıt sürücü dosyasına da konulacaktır
b) Sürücü belgelerinin düzenlenmesi ve verilmesi esasları;
1) Belgede yer alan bütün bilgiler tam, okunaklı, silinti ve kazıntı yapılmadan yazılır
Düzeltme sırasında herhangi bir nedenle iptali gerekenler seri numarası belirtilerek bir tutanakla tespit edilir
2) Sürücü belgesi sicil defterine (Ek:29) kaydedilerek sıra esasına göre sicil numarası verilir ve bu numara belgeye de yazılır
3) (Mülga: RG-26/09/2003-25241)
4) Ayrıca, sürücü belgesi ile ilgili gerekli bilgiler usulüne uygun olarak bilgisayar ortamına derhal aktarılır
c) Emniyet Teşkilatı mensuplarında bu şartlar aranmaz

“K” Sınıfı Sürücü Aday Belgesi
Madde 82- A1, A2, F ve G sınıfları hariç sürücü belgelerinden herhangi birini almak isteyen sürücü adaylarının karayollarında sürmeyi öğrenmek üzere araç kullanabilmeleri için ilgili sürücü kurslarından “Sürücü Aday Belgesi” (Ek:26) almaları mecburidir
Bunun için;
1) Sürücü kurslarında trafik mevzuatı ve kuralları derslerinin tamamının alınmış olması,
2) Sürücü kurslarında görevli eğiticilerin (Sürücülüğü öğretecek kişinin) eğitim yaptıracağı araç sınıfına uyan ve sürme yetkisi veren sürücü belgesi sahibi olmaları,
3) Sürücü adaylarının sürmeyi öğrenecekleri karayolları ve bu yollardaki sürme saatleri trafik komisyonlarınca önceden tayin ve tespit edilerek sürücü kurslarına bildirilmesi,
Mecburidir
a) Sürücü aday belgesine;
1) Sürücü kursunun adı,
2) Eğiticinin ve adayın kimlikleri,
3) Eğitimin yapılacağı alan ve karayolunun yeri, adı ve sınırı,
4) Saatli olarak eğitimin yapılacağı süre,
5) Eğiticinin sürücü belgesinin verildiği yer, tarih ve numarası,
Yazılıp, fotoğraflar yapıştırılarak belgeyi veren sürücü kursu tarafından tasdik edilir
b) Eğiticiler, belirtilen yer ve zaman içinde, başlangıcından bitimine kadar, eğitimin güven içinde yürütülmesi bakımından gerekli tedbirleri almakla görevli ve sorumludurlar
c) Verilen sürücü aday belgeleri sıra esasına göre (Ek:27/A) defterine kaydedilir

Zayi Edilen Veya Yıpranan Sürücü Belgelerinin Değiştirilmesi
MADDE 83 – (Değişik: RG-18/05/2007-26526)
Zayi edilen ve yıpranmış olan sürücü belgelerinin yenisinin düzenlenmesi için belge sahibinin dilekçe ile herhangi bir tescil kuruluşuna müracaatı üzerine, tescil kuruluşunca; bilgisayar sürücü belgesi veri kayıtlarından müracaatın kontrolü yapılır ve herhangi bir sakınca bulunmadığı tespit edilirse belgenin yenisi düzenlenerek ilgiliye verilir Ancak, bilgisayar sürücü belgesi veri kayıtlarında bulunmayanlar ile beyan edilen bilgilerle ilgili kayıtlar arasında farklılık arz edenlerin durumu, ilgili tescil kuruluşuna en seri şekilde sorulmak suretiyle, alınacak cevaba göre işlem gerçekleştirilir

Askeri Araç Sürücülerinin Sınavları ve Belgelerinin Verilmesi
Madde 84- Er ve erbaş sınıfından askeri araç sürücüsü olacakların sınavlarına ve belgelerinin verilmesine ait işlemler Milli Savunma Bakanlığınca yürütülür
Sürücü adaylarının; sınavlarının yapılmasına, belgelerinin verilmesine, verilen belgelerle hangi cins araçların ve nerelerde sürüleceğine, ilgili kuruluşlarla yapılacak işbirliği ile askeri birliklerde oluşturulan sınav merkezlerinin işleyişine ait esaslar adı geçen Bakanlıkça çıkarılan yönetmelikte gösterilir
Verilen bu belgeler, sadece askeri araçlar için ve askerlik süresince geçerlidir

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Sürücü Belgelerine Dair Esaslar

Araçların Sürülmesinde Yetki Durumu

Madde 85- Araçlar; cins veya grubu için geçerli olan sürücü belgeleri ile sürülür
Ancak bunlardan; A1, F, G, ve H Sınıfı Sürücü Belgeleri ile yalnız kendi sınıflarındaki araçlar,
- A2 Sınıfı Sürücü Belgesi ile A1,
- B Sınıfı Sürücü Belgesi ile F,
- C Sınıfı Sürücü Belgesi ile B ve F,
- D Sınıfı Sürücü Belgesi ile C, B ve F ,
- E Sınıfı Sürücü Belgesi ile B, C, ve F
sınıfı sürücü belgeleri ile kullanılan araçlar da sürülebilir
(Değişik:RG-09/09/1997-23105) E Sınıfı Sürücü Belgesi sahipleri D Sınıfı Sürücü Belgesi ile sürülen çekici türündeki araçları kullanabilmeleri için sürücü kurslarında römorklu veya yarı römorklu araçlarla uygulamalı sınava tabi tutulurlar Bu durum sürücü belgesine de işlenir
(Ek:RG-09/09/1997-23105) Ancak, E sınıfı sürücü belgesini 28041997 tarihinden önce alanlar, D sınıfı sürücü belgesi ile sürülen çekici türündeki araçları kullanabilmeleri için ayrıca uygulamalı sınava tabi tutulmazlar Bu durumda olanlar D sınıfı sürücü belgesi ile sürülen çekici türündeki araçları E sınıfı sürücü belgesi ile kullanabilirler

Römork Takarak Araç Kullanma
Madde 86- B, C ve E Sınıfı Sürücü Belgesi sahipleri, araçlarına en çok yüklü ağırlığı 750 kg’a kadar olan (750 kg dahil) olan hafif römorklardan birini takıp kullanabilirler
750 kg’ı üstündeki römorkları araçlarına takıp kullanabilmeleri için uygulamalı sınavlardan geçirilmiş olmaları ve belgelerine işlenmiş bulunması mecburidir
Uygulamalı sınavlar römorklu takılmış araçla yapılır

Sürücü Belgelerinin Geçerlilik Süresi ve Değiştirilmesi
Madde 87- Sürücü belgelerinden K Sınıfı Sürücü Aday Belgesi 6 ay geçerlidir Diğer sürücü belgelerinin İçişleri Bakanlığınca trafik güvenliği nedeniyle, gerekli görüldüğünde değiştirilmesi zorunludur
Geçerli bir mazereti olmaksızın 6 ay içinde sürücü belgelerini değiştirmeyen sürücüler araç kullanmaktan men edilir Değiştirme işlemleri İçişleri Bakanlığınca belirlenecek esas ve usullere göre yapılır

Dış Ülkelerden Alınmış Olan Sürücü Belgeleri
Madde 88- Türk ve yabancı kişilerin dış ülkelerden aldıkları sürücü belgeleri ile ülkemizde araç kullanmalarına ve bunların değiştirilmesine ilişkin esaslar aşağıda gösterilmiştir
A) Türk vatandaşları ile ilgili kanunlar ile ikili ve çok taraflı anlaşma hükümleri saklı kalmak üzere yabancı kişiler, dış ülkelerden alınmış, cinsi için geçerli sürücü belgeleri ile ülkemizde yabancı ve Türk plakalı araçları sürebilirler
Ancak;
Turistler ve geçici bir süre için gelenler dışında herhangi bir iş, hizmet veya eğitim amacıyla ülkemizde bulunan yabancıların ise konsolosluk veya noter tarafından tercüme edilmiş tasdikli sürücü belgesi örneklerini sürücü belgesi ile birlikte yanlarında bulundurmaları mecburidir
B) Yurda dönüşlerinde Türk vatandaşlarının,
İlgili Kanunlar ile ikili ve çok taraflı anlaşma hükümleri saklı kalmak üzere de istekleri halinde yabancıların, dış ülkelerden aldıkları sürücü belgeleri, eğitim ve sınav şartı aranmadan karşılığı veya dengi olan sürücü belgeleri ile değiştirilir
Ancak, Türk vatandaşları yurda dönüşlerinde 1 yıl içinde sürücü belgelerini değiştirmedikleri takdirde, değiştirinceye kadar araç kullanamazlar
Bu belgeler değiştirilirken;
a) Eğitim ve sınav şartı hariç, sürücü belgesi alacaklar için aranan yaş, sağlık ve Karayolları Trafik Kanununda belirtilen, Türk Ceza Kanunundaki belli suçlardan hükümlü olmama şartları aynen aranır
Ancak ikili veya çok taraflı anlaşma hükümleri ile uygulamalar saklı kalmak üzere yabancılardan diplomatik muafiyeti olanlar için hiçbir şart aranmadan beyanları ile yetinilir Diğer yabancılar için belgeleri değiştirmekle birlikte gerektiğinde Dışişleri Bakanlığı aracılığı ile inceleme ve araştırma yapılabilir
b) Müracaat sırasında gereken işlemler aynen yapılmakla birlikte;
1) Dış ülkelerden alınan sürücü belgesinin aslı ile noterden veya dış temsilciliklerimizden alınmış tasdikli tercümesi istenir Yetkili memurca müracaat formuna kayıt konarak karşılaştırma yapıldıktan sonra aslı ilgiliye geri verilir
2) Geçici olarak alınmış olan yabancı ülke sürücü belgeleri değiştirilmez
3) (Değişik: RG-18/05/2007-26526) Yabancı ülke sürücü belgelerinin tebdil işlemleri Emniyet Genel Müdürlüğünce bildirilen "Yabancı Ülke Sürücü Belgelerinin Tebdili için Sınıflarına Göre Ülkemizdeki Karşılığını Gösterir Liste" doğrultusunda yürütülür Listede bulunmayanlar, üzerinde kazıntı veya silinti veya açıkça şüphe doğuran iz ve belirtiler bulunanlar ile sair sebeplerden dolayı tereddüt edilen yabancı ülke sürücü belgelerinin doğruluğunun teyidi ve ülkemizdeki karşılığının tespiti için, düzenlendiği ülkedeki temsilciliğimizle İl Valilikleri tarafından doğrudan yazışma yapılarak işlem gerçekleştirilir
C) Belgesini değiştirenler bir üst sınıf belge almak isterlerse değiştirme işlemi yapılmadan, uygulamalı sınavlara alınırlar
Bunlardan; C, D ve E sınıfı belge almak isteyenlerden 22 yaşını bitirmiş olma şartı aranır Ancak, üniversitelerin sürücü eğitimi veren yüksekokullarından mezun olanlarda bu şart aranmaz

Adres Değişikliklerini Bildirme ve Sürücü Belgelerini Bulundurma Zorunluluğu
Madde 89- Sürücü belgesi sahipleri;
a) İkamet adresi değişikliklerini, değişiklik tarihinden itibaren 30 gün içinde belgeyi veren tescil kuruluşuna bildirmek,
b) Araç sürerken belgelerini yanlarında bulundurmak ve istendiğinde yetkililere göstermek
Zorundadırlar
İkametgah adresi değişikliğini bildirmeyenler hakkında; Karayolları Trafik Kanununun 44 üncü maddesi hükmü uygulanır

Sürücü Belgelerinin Trafik Zabıtasınca Geri Alınması Halleri İle Şartları
Madde 90- Sürücü belgeleri, trafik zabıtasınca aşağıdaki hal ve şartlarda geri alınır
a) Sürücünün sağlık durumunda, araç sürmesine engel teşkil edecek bedensel bir değişikliğin görülmesi ve bunun bir tutanakla tespiti halinde, sağlık muayenesi istenir Sağlık raporu ile sürücülük yapmasında sakınca görülenlerin belgeleri geri alınır
Bunlardan; sağlık kurulu raporu ile belgelendirmeleri şartıyla, kaybettikleri sağlık şartlarını yeniden kazananların sürücü belgeleri geri verilir
b) Kanunun 48, 51, 118 inci maddeleri ile emrettiği diğer hükümlerinde belirtilen hallerde geri alınır
c) Sürücü belgelerinden;
1) Sahte olduğu,
2) Hile ile alındığı,
3) Şartlarına uygun olmadan verildiği,
Tespit edilenler geri alınır ve ilgililer hakkında adli işlem yapılır
d) Şartlarına uygun olmadan verilmiş olan sürücü belgelerinin geri alınabilmesi için sürücünün bilerek katıldığı bir suç veya kusurunun bulunması şarttır
İşlemleri yürüten görevlilerden hatalı davranışları tespit edilenler hakkında duruma göre adli ve idari işlem yapılır

Sürücü Belgelerinin Yetkililerce İncelenmek Üzere Geçici Olarak Alınması Halleri ve Şartları
Madde 91- Sürücü belgeleri aşağıdaki esas ve şartlara uyarak Karayolları Trafik Kanunu ve bu Kanuna göre çıkarılan yönetmeliklerle trafik denetimi için görevli kılınanlar ile genel zabıta tarafından incelenmek üzere her zaman geçici olarak alınabilir
1) Durumu bir tutanakla tespit etmek ve ilgiliye alındığına dair bir belge vermek şartıyla, sahte olduğundan, hile ile alındığından veya şartlarına uygun olarak verilmediğinden şüphe edilen hallerde,
2) İşlem sonunda yerinde derhal geri verilmek şartıyla, geçerlilik durumunu inceleme, hüviyet tespiti, suç veya ceza tutanağı düzenleme ve benzeri işlemlerin yapıldığı denetlemeler sırasında,
3) Gerekli notların alınıp derhal geri verilmesinin mümkün olmadığı durumlarda, en kısa zamanda bitirilmesi şartıyla, belgedeki bilgilerin tutanağa veya rapora kaydı için trafik kazalarında
Yukarıda sayılan durumlar dışında geçerli bir neden olmadan sürücü belgeleri ilgililerden geçici olarak da olsa alınamaz
Belirli zamanlar için incelemeye alınmış olan belgelerin, sahipleri tarafından zamanında geri alınmaması halleri, bir tutanakla tespit edilir ve ilgililere duyurulur
Sürücü belgesi sahiplerinin ölmeleri halinde;
1) Trafik kazası veya adli bir olay neticesinde öldükleri tespit edilenler, yetkili zabıtaca sürücü belgesinin verildiği tescil kuruluşuna,
2) Birinci bendin dışında herhangi bir nedenle öldükleri tespit edilenler ise, belediyeler ve köy muhtarları tarafından en yakın zabıtaya, zabıtaca da sürücü belgesinin verildiği tescil kuruluşuna,
Sürücü belgelerinin iptali için yazılı bilgi verilir ve sürücü belgelerinin verildiği tescil kuruluşunca da sürücü belgesi ve dosyası işlemden kaldırılır

BEŞİNCİ BÖLÜM
Sürücü Belgelerine Ait Diğer Hükümler

Yabancı Kişilerin Türkiye’de Tescilli Araçları Kullanma Yetkisi

Madde 92- Türkiyede görevli olarak bulunan diplomatik muafiyete haiz kişiler, yabancı teknik ve idari personel ile ikamet tezkeresi ile ikamet eden yabancı uyruklular ve haymatlozların yabancı ülkelerden aldıkları sürücü belgeleri bu Yönetmeliğin 88 inci maddesindeki esaslara göre karşılığı olan sürücü belgesi ile değiştirilmekle birlikte, bu kişiler Türkiyede tescil edilmiş taşıtları bir kazanç karşılığı veya ticari amaçla süremezler

Sürücü Belgelerinin Şekil ve Muhteviyatı
Madde 93- Bu Yönetmelikte (Ek:28)’de gösterilen sürücü belgesinin şekil ve muhteviyatı gerekli ve mecbur görülmesi halinde İçişleri Bakanlığınca değiştirilebilir

ALTINCI KISIM
Trafik Kuralları
BİRİNCİ BÖLÜM

Genel Kurallar

Karayollarında Trafiğin Akışı ve Karayolunun Kullanılması

Madde 94- Karayollarında trafik sağdan akar
Aksine bir hüküm veya işaret bulunmadıkça karayollarında;
A) Araç sürücüleri;
a) Araçlarını durumun elverdiği oranda gidiş yönüne göre yolun en sağından, yol çok şeritli ise trafik durumuna göre hızının gerektirdiği şeritten sürmek,
b) Şerit değiştirmeden önce, gireceği şeritte sürülen araçların güvenle geçişlerini beklemek,
c) Trafiği aksatacak veya tehlikeye sokacak şekilde şerit değiştirmemek,
d) Gidişe ayrılan yol bölümünün en son şeridini sürekli işgal etmemek,
e) İki yönlü dört veya daha fazla şeritli yollarda, motosiklet, otomobil, kamyonet, minibüs ve otobüs dışındaki araçları sürenler, geçme ve dönme dışında en sağ şeridi izlemek,
Zorundadırlar
Sürücülerin;
f) Geçme, dönme, duraklama, durma ve parketme gibi mecburi haller dışında şerit değiştirmeleri,
g) İki şeridi birden kullanmaları,
h) Kavşaklara yaklaşırken; yerleşim yerlerinde 30, yerleşim yerleri dışında 150 metre mesafe içinde ve kavşaklarda şerit değiştirmeleri,
ı) Araçlarının cinsine ve hızına uygun olmayan şeritten gitmeleri,
j) İşaret vermeden şerit değiştirmeleri,
k) Bölünmüş yollarda karşı yöndeki trafik için ayrılan yol bölümüne girmeleri,
l) Dört veya daha fazla şeritli ve iki yönlü yollarda, karşı yöndeki trafik için ayrılan yol bölümüne girmeleri,
m) İki yönlü ve üç şeritli yollarda en sol şeride girmeleri,
Yasaktır
B) Hayvan sürücüleri;
Bu Yönetmeliğin 95 inci maddesinde sayılan hal ve şartlara uygun olarak hayvanları ve hayvan sürülerini yolun en sağından, en az genişlik işgal ederek ve imkanlar ölçüsünde taşıt yolu dışından sürmek,
C) Yayalar;
Bu Yönetmeliğin 95 inci maddesinde sayılan hal ve şartlar dışında;
a) (Değişik:RG-09/09/1997-23105) Taşıt yolu bitişiğindeki ve yakınındaki yaya yolu, banket ve alanlarda yürümek, buralarda ve mecburi hallerde taşıt yolunda yürüme halinde bu Yönetmeliğin 138 ncı maddesindeki şartlara uymak,
b) Taşıt yolunun karşı tarafına; yaya ve okul geçitleri ile kavşak giriş ve çıkışlarından, bunların bulunmadığı yerlerde ise, şartlarına uyulmak suretiyle taşıt yolunun uygun kısımlarından geçmek,
c) Yaya ve okul geçitlerinden geçerken, geçidin sağ bölümünden yürümek,
Zorundadırlar

Trafik İşaretlerine Uyma
Madde 95- Araç ve hayvan sürücüleri ile yayalar yolu kullanırken;
a) Trafiği düzenleme ve denetlemeye yetkili üniformalı veya özel işaret taşıyan görevlilerin uyarı ve işaretlerine,
b) Işıklı ve sesli trafik işaretlerine,
c) Trafik işaret levhaları, tertipleri ve yer işaretlemelerine,
d) Trafik güvenliği ve düzeni ile ilgili olarak Karayolları Trafik Kanununda ve Karayolları Trafik Yönetmeliğinde gösterilen diğer kural, yasak, zorunluluk ve yükümlülüklere ,
Uymak zorundadırlar
Bunlara uymadaki öncelik yukarıda yapılan sıralamaya göredir

Trafiğin Yönetimi
Madde 96- Trafiğin yönetimine dair esas ve usuller aşağıda gösterilmiştir
a) Görevli kişilerin trafiği yönetme hareketleri;
1) Görevli kişinin bir kolunu dik olarak yukarıya kaldırması; yeterli güvenlikte duramayacak sürücüler ile kavşağa yeni girmiş olan ve kavşak içinde bulunan sürücüler dışında, tüm karayolunu kullananlar için DUR emridir
2) Görevli kişinin kolunu veya kollarını yatay olarak yana uzatması; kol veya kolların belirttiği doğrultuyu kesen yönlerden (ön ve arka tarafından) gelenler için DUR emridir
Bu hareket aynı zamanda; kol veya kolların uzatıldığı doğrultudan gelenlerin ilerleyebileceğini gösterir
Görevli kişi işaretini yaptıktan sonra kollarını indirebilir Kol veya kolların indirilmiş olması evvelce verilmiş olan emri değiştirmez
3) Görevli kişinin kırmızı ışığı sallaması, ışığı yönelttiği doğrultudaki karayolunu kullananlar için DUR emridir
4) Görevli kişinin trafiği yönetme hareketlerine yardımcı olmak üzere; kısa sesli tek veya fasılalı düdük çalması uyarma, uzun sesli tek veya fasılalı düdük çalması DUR emridir
b) Görevli kişiler;
1) Mecburiyet olmadıkça, ışıklı işaretlerle yönetilmekte olan kavşaklarda yönetime müdahale etmemeye,
2) Yeşil ışıkta, ilerlemekte olan veya kavşaklara girmek üzere bulunan araçları ani işaretlerle durdurmamaya,
3) Kural, kısıtlama ve yasaklamalara aykırı uygulamalara imkan tanımamaya,
özen göstermek zorundadırlar

Uyuşturucu ve Keyif Verici Maddeler İle Alkollü İçkilerin Etkisiyle
Araç Sürme Yasağı

Uyuşturucu ve Keyif Verici Maddeler İle Alkollü İçkilerin Etkisinde Araç Sürme Yasağı
Madde 97- Uyuşturucu, uyutucu ve keyif verici gibi özelliklere sahip doğal ve sentetik psikotrop maddeleri almış olanlar ile alkollü içki almış olması nedeniyle güvenli sürme yeteneklerini kaybetmiş kişilerin karayolunda araç sürmeleri yasaktır
Bunlardan uyuşturucu, uyutucu veya keyif verici gibi doğal veya sentetik psikotrop madde almış olarak araç kullandığı tespit edilenler, almış oldukları maddelerin cins, miktar ve etki derecelerine bakılmaksızın araç kullanmaktan men edilirler ve haklarında Trafik Kanununun 48 inci maddesine ve ayrıca Türk Ceza Kanununun ilgili maddelerine göre işlem yapılır
Uyuşturucu veya keyif verici maddeler ile alkollü içki almak suretiyle araç kullanan sürücülerin tespit veya teşhisinde aşağıdaki esas ve usuller uygulanır
a) (Değişik: RG-18/05/2007-26526) Uyuşturucu veya keyif verici madde almış olanların tespiti esasları;

1) Herhangi bir uyuşturucu, uyutucu veya keyif verici ve benzeri özelliklere sahip psikotrop madde almak suretiyle araç kullandığı şüphesi uyanan sürücülerin durumları teknik cihaz kullanılmak suretiyle tespit edilir Teknik cihaz bulunmaması halinde bu sürücüler, tıbbi yönden incelenmek, kan veya idrar analizleri yapılmak üzere, adli tıp kurumu olan yerlerde bu kuruma, olmayan yerlerde ise Sağlık Bakanlığına bağlı tahlil yapabilecek teknik ve tıbbi imkânlara sahip olan sağlık kuruluşlarına olay anından itibaren en geç 24 saat içerisinde Cumhuriyet savcılıkları aracılığı ile sevk edilir
2) Bu sürücülerin kan veya idrar tahlilini yaptırmak üzere yukarıdaki yerlere bizzat sevkinin mümkün olmaması halinde; olay anından itibaren en geç 24 saat içerisinde Sağlık Bakanlığınca yetkilendirilmiş özel ya da resmi bir sağlık kuruluşuna usulüne uygun olarak aldırılacak kan veya idrar örneği, adli tıp kurumu olan yerlerde bu kuruma, olmayan yerlerde ise Sağlık Bakanlığına bağlı tahlil yapabilecek teknik ve tıbbi imkânlara sahip olan sağlık kuruluşlarına gönderilerek durum tespit ettirilir
b) Alkollü içki almış olarak kandaki alkol miktarına göre araç sürme yasağı;
1) Taksi veya dolmuş otomobil, minibüs, otobüs, kamyon, çekici gibi araçlarla kamu hizmeti, yük ve yolcu taşımacılığı yapan sürücüler ile resmi araç sürücüleri alkollü içki kullanmış olarak bu araçları süremezler
2) Alkollü içki almış olarak araç kullandığı tespit edilen diğer araç sürücülerinden kanlarındaki alkol miktarı 050 promilin üstünde olanlar araç kullanamazlar
c) (Değişik: RG-18/05/2007-26526) Alkollü içki almış sürücülerin ve kanlarındaki alkol miktarının tespiti esasları;
1) Alkollü olarak araç kullandığından şüphe edilen sürücüler; alkol tespitine ilişkin tarih, saat ve ölçüm sonucu ile cihaza ait seri numarasını gösterir çıktı verebilen ve kalibrasyon ayarı yapılmış teknik cihazlar kullanılarak trafik zabıtası tarafından kontrol edilir
2) Trafik kazalarında kazaya karışan sürücülerin alkol durumları, kaza tespit tutanağını tanzim eden görevlilerce, bu bendin (1) numaralı alt bendindeki özelliklere sahip teknik cihazlarla olay yerinde tespit edilerek, kaza tespit tutanağına yazılır
3) Yaralanmalı ve ölümle sonuçlanan trafik kazalarında; yaralının durumunun aciliyeti gibi sebeplerle teknik cihazla ölçümün mümkün olmaması halinde; bu sürücülerin sevk edildikleri sağlık kuruluşlarınca kan almak suretiyle alkol tespitleri yapılır Sevk edilen sağlık kuruluşunun kan üzerinden tahlil yapabilecek tıbbi ve teknik imkânlara sahip olmaması halinde; bu kuruluşlarca alınan kan örnekleri adli tıp kurumu olan yerlerde bu kuruma, olmayan yerlerde kan üzerinden tahlil yapabilecek tıbbi ve teknik imkânlara sahip Sağlık Bakanlığına bağlı resmi sağlık kuruluşularına gönderilerek alkol tespiti yaptırılır
4) Bu bendin (1) numaralı alt bendinde belirtilen teknik özelliklere sahip olmayan cihazlarla yapılan ölçümlere vaki itirazlar ile mütecaviz davranışlarda bulunulması veya cihazla ölçüme mukavemet gösterilmesi gibi durumlarda; sürücüler adli tıp kurumu, adli tabiplik veya Sağlık Bakanlığına bağlı resmi sağlık kuruluşlarına olay anından itibaren en geç iki saat içerisinde sevk edilerek (1) numaralı alt bentte belirtilen teknik özelliklere sahip teknik cihazın özelliklerine eşdeğer özelliklerdeki teknik cihazlarla veya kan aldırmak suretiyle alkol tespitleri yaptırılır Yapılan tespitin değerlendirilmesinde; tespiti yapan kurum/kuruluş tarafından olay anından tespit yapıldığı ana kadar geçen süre de göz önünde bulundurularak sonuç belirlenir ve çıkan sonuca göre yasal işlem gerçekleştirilir
5) Kandaki alkol miktarının teknik cihazlarla ve kan alınarak laboratuvarda tespit imkânlarının bulunmadığı hallerde, alkollü olarak araç kullandığından şüphe edilen sürücüler en yakın resmi sağlık kuruluşuna sevk edilerek, kurum hekimi tarafından alkol muayenesinden geçirilirler
6) Yapılan tespit sonucunda belirlenen limitlerin üzerinde alkollü içki aldığı belirlenen sürücülerin Karayolları Trafik Kanununun 48 inci maddesine göre, birinci defada 6 ay, ikinci defada da 2 yıl süreyle sürücü belgeleri geçici olarak geri alınır İkinci defa geri alma süresi sonunda sürücü, sürücü davranışı geliştirme eğitimine tabi tutulur ve başarılı olması halinde belgesi iade edilir Üçüncü defa ve fazlasında ise, bu sürücüler, 6 aya kadar hafif hapis cezası ile cezalandırılırlar ve belgeleri 5 yıl süre ile geri alınarak psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesine tabi tutulurlar; bu süre sonunda yapılacak psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesi neticesinde belgesinin iadesinde sakınca bulunmayanlara sürücü belgesi iade edilir Muayene sonucunda sürücü belgesinin iade edilmesinde sakınca bulunanlara ise sürücü belgesi verilmez
Alkollü olarak ölümlü ya da yaralamalı trafik kazasına neden olunması halinde ağır kusurun varlığı kabul edilir
Bu madde hükümlerine uymayanlara, Karayolları Trafik Kanununun 48 inci maddesine göre işlem yapılır

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Araç Kullanma Sürelerine Uyma Mecburiyeti ve Denetleme Esasları

Araç Kullanma ve Dinlenme Sürelerine Uyma Mecburiyeti ve Denetleme Esasları
Madde 98- (Başlığıyla birlikte değişik: RG-02/09/2004-25571)
Araç Kullanma ve dinlenme sürelerine uyma mecburiyeti ve denetleme esaslarında uyulacak usuller aşağıda gösterilmiştir:
A) Ticari amaçla yük taşımacılığı yapan ve azami ağırlığı 3,5 tonu geçen araçların şoförleri ile ticari amaçla yolcu taşımacılığı yapan ve taşıma kapasitesi şoförü dahil 9 kişiyi geçen araçların şoförlerinin 24 saatlik herhangi bir süre içinde; toplam olarak 9 saatten ve devamlı olarak 4,5 saatten fazla araç sürmeleri yasaktır
Bu şoförler en fazla 6 günlük araç kullanma süresinden sonra 1 günlük hafta tatilini kullanmak zorundadırlar Hafta tatili en az 24 saattir Düzenli seferler haricindeki uluslararası yolcu taşımacılığı söz konusu olduğunda şoförler 12 gün süreyle araç kullanabilirler, araç kullanma süresinden sonra 2 günlük hafta tatilini kullanmak zorundadırlar Birleşik 2 hafta içinde toplam araç kullanma süresi 90 saati aşamaz
Bu şoförler sürekli 4,5 saatlik araç kullanma süresi sonunda, eğer istirahata çekilmiyor ise en az 45 dakika mola almaları mecburidir Bu molalar sürekli 4,5 saatlik araç kullanma süreleri içerisinde en az 15 dakikalık molalar şeklinde de kullanılabilir
Bu molalar süresince şoförler başka bir işle meşgul olamazlar Hareket halindeki bir araçta, feribotta veya trendeki bekleme süresi ile araç kullanılmadan geçen süre, başka iş olarak addedilemez Alınan molalar günlük dinlenme süresi olarak sayılmaz
Şoförler her 24 saat içerisinde 11 saat kesintisiz dinlenecektir Bu süre, biri en az 8 saat kesintisiz olmak üzere iki veya üç ayrı süre halinde kullanılabilir Ve bu durumda günlük dinlenme süresi 1 saat daha eklenerek 12 saate çıkartılır 11 saatlik kesintisiz günlük dinlenme süresi haftada 3 defadan fazla olmamak üzere en az 9 saate indirilebilir Aracın en az iki şoförle kullanılması durumunda her 30 saatlik sürede her bir şoför en az 8 saat kesintisiz olarak dinlenecektir Günlük dinlenme süresi, yataklı ve yapılışlarında özel dinlenme yeri olan araçlar ile şoförün rahat uyuyabileceği şekilde bölümleri bulunan araçlarda, araçlar park yerinde, garajda veya yerleşim yerleri dışındaki karayollarında platform dışında park edip gerekli tedbirler alınarak geçirilebilir
Bu şoförlerin araçlarının feribotla veya trenle taşınması durumunda günlük dinlenme süreleri bir kez olmak üzere kesintiye uğrayabilir Günlük dinlenme süresinin iki bölümü arasındaki süre mümkün olduğunca kısa olmalıdır ve gümrük işlemleri de dahil gemiye, feribota binmeden önce veya indikten sonra 1 saati aşamaz Bu şekilde kesintiye uğrayan dinlenme süresi 2 saat uzatılır
B) Yük ve yolcu taşıması yapan araç işletenleri ile bu araçları sürenlerden;
a) Araç işletenlerinin;
1) Otobüs, kamyon ve çekici araçlarında takoğraf cihazı bulundurmaları ve bunların işler durumda olmalarını sağlamaları,
2) Araçlarına ait takoğraf kayıtlarını, kayıt tarihinden itibaren 1 ay süreyle araçlarda, 5 yıl süreyle de işyerlerinde, işyeri yoksa araçlarında muhafaza etmeleri veya ettirmeleri,
3) Trafiğe çıkardıkları taşıtların cins ve plakalarını, şoförlerin kimler olduğunu, işe çıkış yer, gün ve saati ile gidilecek yeri kaydettikleri bir defter veya liste düzenleyerek kayıtlarını tutmaları,
4) Yük ve yolcu nakliyatı yapan kuruluş yetkililerinin şoförlerin çalışma sürelerini ve bu süre içerisindeki kural dışı hareketlerini izlemeleri ve kuralları ihlal etmeyi itiyat haline getiren şoförleri eğitmeleri ve bu konuda önleyici tedbirler almaları,
5) Şehirlerarası yük ve yolcu nakliyatı yapan araçlarda, bu Yönetmeliğin öngörmüş olduğu çalışma ve dinlenme sürelerini göz önünde bulundurmak suretiyle, şoförlerin gideceği yer ve güzergahları dikkate almaları ve buna göre uğrayacağı, il, ilçe veya durak yerlerinde yedek şoförleri hazır bulundurmaları,
zorunludur
b) Taşıt şoförlerinin;
1) Mesleki Yeterlilik Belgesi alarak araç sürmeleri,
2) Zorunlu olduğu halde takoğrafı bulunmayan veya takoğrafları işler durumda olmayan taşıtları trafiğe çıkarmamaları,
3) Araçlara ait takoğraf kayıtlarını kayıt tarihinden itibaren 1 ay süreyle araçlarında muhafaza etmeleri,
zorunludur
Bu şoförlerle ilgili yapılan kontroller, yıllık çalışma günlerinin en az % 1’ini kapsamalıdır Bu kontrollerin en az % 15’i yol kenarında, % 25’i ise ilgili ve yetkililerce işverenin müştemilatında yapılır Kontrollerde; günlük araç kullanma süreleri, molalar, haftalık ve günlük dinlenme süreleri, kayıtlarda düzensizlik belirtileri, önceki kayıtlar, takoğraf cihazının doğru çalışıp çalışmadığı kontrol edilir
Ayrıca, ilgili ve yetkililerce işyeri müştemilatında yapılan kontrollerde haftalık dinlenme süreleri ve bu süreler arasındaki araç kullanma süreleri, iki haftalık araç kullanma süre sınırlaması, indirilen günlük veya haftalık dinlenme sürelerinin telafi edilip edilmediği, kayıt belgelerinin kullanılıp kullanılmadığı, şoförün çalışma saatlerinin organize edilip edilmediği de kontrol edilecektir Yetkili makamların talebi üzerine gerekli dokümanların teslim edilmesi ile yapılan kontroller de, müştemilatta yapılan kontrol sayılır
Şoförlerin araç kullanma, mola ve dinlenme saatleri ile denetim prosedürlerine ilişkin formlar İçişleri Bakanlığı ve Ulaştırma Bakanlığınca belirlenir

Takoğraf Cihazı ile Sürücü Çalışma Belgesi Bulundurma ve Kullanma Zorunluluğu
Madde 99- (Başlığıyla birlikte değişik: RG-02/11/2000-24218)
Takoğraf cihazı ile sürücü çalışma belgelerinin hangi cins taşıtlarda bulundurulacağına ve kullanılacağına dair esaslar aşağıda gösterilmiştir
a)Takoğraf cihazları
1) Takoğraf cihazları; nitelikleri, fonksiyonları ve teknik özellikleri İçişleri Bakanlığının uygun görüşü alınmak üzere Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca hazırlanacak teknik şartnameye uygun, mekanik, elektronik veya elektro mekanik olarak imal veya ithal edilir
2) Takoğraf cihazlarının, şehirlerarası yük veya yolcu nakliyatı yapan otobüs, kamyon ve çekicilerde kullanılır durumda bulundurulması ve kullanılması zorunludur
3) Takoğraf cihazı takılan her taşıtın işleten ve sürücüsü, takıldığı tarihten itibaren bu cihazları kullanılır durumda bulundurmak zorundadır
4)Şehiriçi ve belediye mücavir alanı içerisinde yolcu ve yük nakliyatı yapan otobüs, kamyon ve çekici türündeki taşıtlarda takoğraf cihazı bulundurma mecburiyeti aranmaz
5) 1984 ve daha önceki yıllarda üretilen araçlarda takoğraf cihazı bulundurma ve kullanma mecburiyeti aranmaz Ancak, bu araçların şehirlerarası yük ve yolcu taşımacılığında kullanılması halinde, takoğraf cihazının yerine sürücü çalışma belgesinin bulundurulması ve kullanılması zorunludur
6) Takoğraf cihazı bulundurulması ve kullanılması zorunlu olan araçlardan, resmi taşıt olarak tescil edilmiş ve edilecek olanlarda takoğraf cihazı bulundurma ve kullanma zorunluluğu aranmaz
b) Sürücü çalışma belgesi
Sürücü çalışma belgesi, ciltli, cebe sığacak büyüklükte ve 1 yıllık araç kullanma sürelerinin işlenebileceği hacimde olacak şekilde Maliye Bakanlığınca bastırılır Bu belgelerin dağıtımı Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu tarafından gerçekleştirilir
Sürücü çalışma belgeleri, isteklinin esnaf siciline veya ilgili esnaf kuruluşuna kayıtlı olduğunu ispat etmesi şartıyla, ikametgahının veya işyerinin bulunduğu yerdeki trafik tescil kuruluşunca verilir Bu belgelerin zayi edilmesi halinde aynı yolla yenisi düzenlenir
Ticari amaçla şehiriçi ve belediye mücavir alanı içerisinde yük ve yolcu nakliyatı yapan araç sürücülerinden, sürücü çalışma belgesi aranmaz
c) (Ek: RG-11/04/2003-25076) Hız sınırlayıcı cihaz
N3 sınıfı kamyon ve çekiciler ile azami ağırlığı 10 tonu geçen M3 sınıfı otobüslerde hız sınırlayıcı cihaz bulundurulması ve kullanılması zorunludur Bu Yönetmelik hükmü aşağıda belirtilen motorlu araçları kapsamaz
1) Kamu düzeninden sorumlu emniyet-jandarma teşkilatı, silahlı kuvvetler, sivil savunma, yangın ve diğer acil servis hizmetlerinde kullanılan motorlu araçlar,
2) Yapısı itibariyle 100 km/s’ten fazla hız yapamayan M3 sınıfı otobüsler ile 85 km/s’i aşmayan N3 sınıfı araçlar,
3) Karayolunda bilimsel amaçlı deney yapmak üzere kullanılan motorlu araçlar,
4) Şehir içinde sadece kamu hizmetinde kullanılan motorlu araçlar,
Hız sınırlayıcı cihazların durum ve nitelikleri Yönetmelik ekinde yer alan 1 Sayılı Cetvelde gösterilmiştir Bu madde kapsamındaki araçlara takılacak hız sınırlayıcı cihazların hangi modeldeki araçları kapsayacağı konusu ile uygulamaya hangi tarihten itibaren başlanacağı hususu İçişleri Bakanlığınca belirlenir

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Hız Kuralları

Hız sınırları

Madde 100- Karayolları Trafik Kanununda ve Yönetmeliğinde yazılı kayıt ve şartlar dışında ve aksine bir işaret bulunmadıkça yerleşim yeri dışındaki devlet ve il yollarında 90 km/s, otoyollarda 120 km/s hızı geçmemek kayıt ve şartları ile şehiriçi ve şehirlerarası römorksuz taşıt cinsleri için saatteki en çok hız sınırları aşağıda gösterilmiştir

ARAÇ CİNSİ
YERLEŞİM YERİ İÇİNDE
YERLEŞİM YERİ DIŞINDA
OTOYOLDA
Otomobil, M1, M1G (Değişik: RG-05/07/2003-25159)
50
90
120
Otobüs,
50
80
100
Minibüs, kamyon, kamyonet ve N1G sınıfı araçlarda (Değişik: RG-26/09/2003-25241)
50
80
90
Arazi taşıtlarında ve motosikletlerde,
50
70
80
Tehlikeli madde taşıyan araçlar ve özel yük taşıma izin belgesi veya özel izin belgesi ile karayoluna çıkan araçlarda (Belgelerinde aksine bir hüküm yoksa),
30
50
60

Motorlu ve motorsuz bisikletlerde,
30
50
-
Lastik tekerlekli traktörler, arızalı bir aracı çeken araçlar ve iş makinelerinde,
20
20
-

Kilometredir
(Ek: RG-11/04/2003-25076) Hız sınırlayıcı cihaz bulundurma ve kullanma zorunluluğu olan araçlarda; yol ayrımı yapılmaksızın M3 sınıfı otobüslerde hız sınırı ayarlaması 100 km/s, N3 sınıfı kamyon ve çekicilerde ise 85 km/s olacaktır Bu araçlar şehir içi yollarda ise, diğer araçların tabi olduğu azami hız sınırlarına uymak zorundadırlar
(Değişik: RG-02/11/2000-24218) Zorunlu haller dışında şehirlerarası karayolunu kullanan motorlu araçlarda araç cinsi gözetilmeksizin asgari hız sınırı 15 km/s, otoyollarda ise 40 km/s’tir
Tehlikeli madde taşımaya mahsus olup, boş olarak trafiğe çıkan araçlar yukarıda belirtilen kendi sınıfına giren araçlara ait hızla sürülebilirler
Römorklu veya yarı römorklu araçlarda (Römork takmış LTT hariç) en çok hız sınırı aynı cins römorksuz araçlara ait en çok hız sınırından saatte 10 km daha düşüktür
Servis freni bozuk araçları çeken araçlar saatte 15 km’nin üstünde bir hızla sürülemez
İçişleri Bakanlığı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığının uygun görüşünü alarak otoyollarda otomobiller için hız sınırını 20 km/s artırmaya yetkilidir

Hız Sınırlarına Uyma ve Hızın Gerekli Şartlara Uygunluğunu Sağlama
Madde 101- Sürücüler aksine bir karar alınıp işaretlenmemişse bu Yönetmeliğin 100 üncü maddesinde belirtilen hız sınırlarını aşmamak zorundadırlar
Araç sürülürken yapılan hız, radar ve benzeri teknik cihazlarla ölçülebileceği gibi kronometre veya değişik usullerle de ölçülerek tespit edilebilir
Geçme sırasında, geçme kuralının mecbur kıldığı şartlar dolayısıyla, bu Yönetmeliğin aynı cins taşıtlar için tayin ettiği hız sınırlarını aşan taşıt sürücülerine Karayolları Trafik Kanununun 51 inci maddesine göre işlem yapılmaz
Çeşitli araç cinslerine göre bu Yönetmeliğin öngörmüş olduğu azami hız sınırlarını, %10 nispetinde aştığı kontroller sırasında tespit edilen sürücülere, Karayolları Trafik Kanununun 51 inci maddesine göre işlem yapılmaz
Yolun yapım ve bakımından sorumlu kuruluşlar tarafından yol ve trafik durumu dikkate alınarak hız sınırlarının azami haddini belirten trafik işaret levhalarının bulunduğu yerlerde, tayin edilmiş olan hız sınırında seyreden taşıt sürücüleri hakkında da Karayolları Trafik Kanununun 51 inci maddesine göre işlem yapılmaz
Hız tahdidini belirleyen aksine bir işaret bulunmayan yerleşim birimleri içinden veya civarından geçen şehirdışı karayollarının bu kesimlerinde, can ve mal güvenliği açısından, karşıdan karşıya geçişler bir fiziki engelle yasaklanmış veya alt ve üst geçitlerle belirlenmiş ise ve hız yapmak yaya ve taşıt trafiği açısından bir engel teşkil etmiyorsa, taşıt sürücüleri yol ve trafik durumunu dikkate alarak yönetmeliğin kendilerine tayin etmiş olduğu azami hız sınırları içerisinde seyredebilirler
Hız sınırlarını ölçen cihazların yerini tesbit veya sürücüleri ikaz edici her türlü cihazın imal ve ithali ile araçlarda bulundurulması yasaktır
Hızın Gerekli Şartlara Uygunluğunu Sağlama;
Sürücüler,
a) Kavşaklara yaklaşırken, dönemeçlere girerken, tepe üstlerine yaklaşırken, dönemeçli yollarda ilerlerken, yaya ve hemzemin geçitlerine, tünellere, dar köprü ve menfezlere yaklaşırken, yapım ve onarım alanlarına girerken, hızlarını azaltmak,
b) Hızlarını, kullandıkları aracın yük ve teknik özelliğine, görüş, yol, hava ve trafik durumunun getirdiği şartlara uydurmak,
c) Diğer bir aracı izlerken yukarıdaki fıkrada belirtilen durumları göz önünde tutarak güvenli bir mesafe bırakmak,
d) Kol ve grup halinde araç kullananlar önlerinde giden araçları, aracın cinsi itibariyle bu Yönetmeliğin 100 üncü maddesinde tesbit edilen yapabilecekleri azami hızlarının yarısı kadar metreden az olmayacak mesafeden takip etmek,
Zorundadırlar
Bu madde hükümlerine uymayanlara, Kanunun 51 inci maddesine göre işlem yapılır

BEŞİNCİ BÖLÜM
Sürücülerin Uyacağı Diğer Kurallar

Dönüşler (Doğrultu Değiştirme)
Madde 102- Aksine bir işaret yoksa dönüş yaparak doğrultu değiştirecek olan araç sürücüleri;
a) Sağa dönüşlerde;
1) Dönüş işareti vermeye,
2) Sağ şeride veya işaretlerle dönüş izni verilen şeride girmeye,
3) Hızını azaltmaya,
4) (Değişik: RG-02/11/2000-24218) Dar bir kavisle dönmeye,
5) Dönüş sırasında varsa kurallara uygun olarak karşıya geçen yayalara ve bisiklet yolundaki bisikletlilere geçiş hakkı vermeye,
6) (Ek: RG-02/11/2000-24218) Dönülen karayolunun gidiş şeridine veya gidişe ayrılmış en sağ şeridine girmeye,
b) Sola dönüşlerde;
1) Dönüş işareti vermeye,
2) Çok şeritli yollarda gidişe ayrılan şeritlerden en soldaki şeride, iki şeritli ve iki yönlü karayollarında sağ şeridin soluna yanaşmaya,
3) Hızını azaltmaya,
4) Kavşağa geldiğinde varsa kurallara uygun olarak karşıya geçen yayalara geçiş hakkını vermeye,
5) (Ek: RG-02/11/2000-24218) Dönüşe başlamadan sağdan gelen taşıtlara ilk geçiş hakkını vermeye,
6) (Teselsül: RG-02/11/2000-24218) Döneceği yolun gidişe ayrılan kısmına girmek üzere, arkadan gelen ve sola dönecek diğer araçları engellememek için dönüşü geniş kavisle yapmaya,
7) (Teselsül: RG-02/11/2000-24218) Dönüş sırasında karşı yönden gelen ve emniyetle duramayacak kadar yaklaşmış olan araçların geçmesini beklemeye,
8) (Teselsül: RG-02/11/2000-24218) Döneceği yolun çok şeritli olması halinde en sağ şerit dışındaki uygun bir şeritten kavşağı terk etmeye,
9) (Teselsül: RG-02/11/2000-24218) Döndüğü yola girdikten sonra en kısa sürede trafiği tehlikeye düşürmeden sağ şeride veya hızının gerektirdiği şeride girmeye,
c) Dönel kavşaklardaki dönüşlerde;
Dönel kavşaklarda da sağa ve sola dönüş kurallarına aynen uymakla birlikte,
1) Sola veya geriye dönecek ise orta adaya bitişik şeritten kavşağa girmeye,
2) Dönel kavşakta geriye dönecek ise orta adaya bitişik şeritte dönüşe geçmeye,
3) Orta ada etrafında dönerken, kavşak çıkışında bulunan ve uygun mesafede olmayan bir karayoluna veya geçiş yoluna girmek istemesi hali dışında, şeridini muhafaza etmeye,
Mecburdurlar
Dönüş sırasında araç sürücüleri; yaya ve bisikletler için yeşil ışık yanmakta iken; yaya geçidinden ve bisiklet yolundan geçen yoksa veya yayalar uzakta iseler, yayaların ve bisikletlerin geçiş haklarını engellememek şartıyla, dönüşlerine devam edebilirler
Gidişe ayrılan birden fazla şeridi bulunan yollarda; en sağ veya sol şeride bitişik şerit veya şeritlerden işaretlenmek suretiyle sağa veya sola dönüşlere izin verilebilir

Geçme Kuralları
Madde 103- Geçmede aşağıdaki kurallar uygulanır
a) Sürücüler önlerinde giden bir aracı geçmeleri için;
1) Arkasından gelen bir başka sürücünün kendisini geçmeye başlamamış olması,
2) Önünde giden sürücünün bir başka aracı geçme niyetini belirten uyarma işaretini vermemiş bulunması,
3) Geçeceği aracın hızıyla geçme esnasındaki kendi hızını da dikkate alarak, iki yönlü yollarda karşıdan gelen trafik dahil, yolu kullananların tümü için tehlike veya engel yaratmadan geçmek için kullanacağı şeridin yeteri kadar ilerisinin görüşe açık ve boş olması,
4) Geçişin, geçilen araçlar için bir güçlük yaratmayacak şekilde ve araçlarının bu geçişe uygun durumda bulunması,
Mecburidir
b) Geçme, geçilecek aracın solundaki şeritten yapılır
Geçecek aracın sürücüsü;
1) Geçilecek araç sürücüsünü ses cihazı ile veya kısa ve uzun hüzmeli farlarını ardarda yakarak uyarmaya,
2) Sol dönüş lambası ile işaret vermeye,
3) Geçilecek araca takip mesafesi kadar önceden sol şeride yerleşmeye,
4) Geçilen araç, geriyi görme aynasından görülünceye kadar geçiş şeridinde ilerlemeye,
5) Sağa dönüş lambası ile işaret vererek sağ şeride girmekle geçişini tamamlamaya,
Mecburdur
c) Araçların sağından veya banketten yararlanmak suretiyle geçmek yasaktır
Ancak, herhangi bir araç sola dönüş işareti vererek yavaşlamakta veya trafik mecburiyeti nedeniyle beklemekte ise, bunların veya yolun ortasından giden tramvaylar ile görev icabı yolun solunda bulunan geçiş üstünlüğüne sahip araçların sağındaki şeritten geçilebilir
Tramvay hatları müsait olmadığı takdirde, harekette olsun veya olmasın bir tramvayın sol yanından geçilemez ve bu yanda devamlı araç sürülemez
d) Gidişe ayrılmış yol bölümlerinde, şerit değiştirmemek şartı ile bir şeritteki taşıtların diğer şeritteki taşıtlardan hızlı gitmesi geçme sayılmaz

Geçmenin Yasak Olduğu Yerler
Madde 104- Sürücülerin;
a) Geçmenin herhangi bir trafik işareti ile yasaklandığı yerlerde,
b) Görüş yetersizliği olan tepe üstü ve dönemeçlerde,
c) Yaya ve okul geçitlerine yaklaşırken,
d) Kavşaklarda, demiryolu geçitlerinde ve buralara yaklaşırken,
e) Gidiş ve geliş için birer şeridi bulunan iki yönlü trafiğin kullanıldığı köprü ve tünellerde,
Önlerindeki bir aracı geçmeleri yasaktır

Geçilen Araç Sürücüsünün Uyacağı Kurallar
Madde 105- Geçilen araç sürücüleri;
a) Duyulur veya görülür bir geçiş işareti alınca trafiğin iki yönlü kullanıldığı karayollarında taşıt yolunun sağ kenarına yakın gitmek, dörtten fazla şeritli veya bölünmüş karayollarında bulunduğu şeridi izlemek ve hızını arttırmamak,
b) Dar taşıt yolları ile trafiğin yoğun olduğu karayollarında yavaş gitme nedeni ile kendilerini geçmek için izleyen araçların kolayca ve güvenli geçmelerini sağlamak için araçlarını elverdiği oranda sağ kenara almak, yavaşlamak, gerekiyorsa durmak,
c) Geçiş üstünlüğü bulunan bir aracın duyulur veya görülür işaretini alınca, bu araçların kolayca ilerlemelerini sağlamak için taşıt yolu üzerinde yer açmak, gerekiyorsa durmak,
Zorundadırlar
Kurallara uygun olarak, geçiş yapmak isteyenlere yol vermemek, geçilmekte olan bir başka aracı geçmeye veya sola dönmeye kalkışmak yasaktır

Gelen Trafikle Karşılaşmada Geçiş Kolaylığı Sağlama
Madde 106- Araç Sürücüleri;
a) İki yönlü trafiğin kullanıldığı yollarda; karşı yönden gelen araçların hareketini zorlaştıran bir durum varsa, geçişi kolaylaştırmak için yer ayırmak, aracını sağ kenara yanaştırmak, gerekli hallerde sağa yanaşıp durmak,
b) Fazla eğimli yollarda karşılaşma hallerinde; çıkan araç için geçiş güç veya mümkün değilse, güvenli geçişi sağlamak üzere, inen araçlar, varsa önceden sığınma cebine girmek, sığınma cebi yoksa sağ kenara yanaşıp durmak, çıkan araç için manevra imkanı bulunmadığının açıkça anlaşılması hallerinde de geri gitmek,
c) Taşıt yolunun dar olduğu yerlerde aksini gösteren bir trafik işareti yoksa;
1)Motorsuz araçları sürenler motorlu araçlara,
2) Otomobil, minibüs, kamyonet, otobüs, kamyon, arazi taşıtı, lastik tekerlekli traktör, iş makinelerini sürenler yazılış sırasına göre kendisinden öncekilere,
Geçiş hakkı vermek,suretiyle geçiş kolaylığı sağlamak zorundadırlar
Sürücülerin eğimli bir yolda, motorun çalışmasını durdurup, vitesi boşa alarak araç sürmeleri yasaktır İniş eğilimli yollar, çıkışta kullanılacak vitesle inilmelidir

Araçlar Arasındaki Mesafe
Madde 107- Sürücüler, önlerinde giden araçları güvenli ve gerekli bir mesafeden takip etmek zorundadırlar
Bu mesafe, kendi araçlarının kilometre cinsinden saatteki hızının en az yarısı kadar metredir
Takip mesafesi, takip eden aracın 2 saniyede katedeceği yol uzunluğu kadar da olabilir
Kol veya grup halinde (konvoy şeklinde) araç kullananlarda araçları arasında, kendilerini sollayıp geçmek isteyen araçların gerektiğinde güvenle girebilecekleri kadar açıklıklar bulundurmak zorundadırlar Bu açıklıklar, kol veya gruba dahil araçların azami hızlarına göre takip mesafesinden az olmayacaktır
Tehlikeli madde taşıyan araç sürücüleri, yerleşim birimleri dışındaki karayollarında diğer araçları, en az 50 metre mesafeden takip etmek zorundadırlar

Yavaş Sürme ve Yavaşlama
Madde 108- Araç sürücülerinin;
a) Araçlarını zorunlu bir neden olmadıkça, diğer araçların ilerleyişine engel olacak şekilde yavaş sürmeleri,
b) Belirlenen hız sınırlarının çok altında ve trafiğin akışına engel olacak şekilde sürmeleri,
c) Güvenlik nedeni veya verilen herhangi bir talimata uyulması dışında, başkalarını rahatsız edecek veya tehlikeye sokacak şekilde gereksiz ve ani yavaşlamaları,
Yasaktır

Kavşaklarda Geçiş Hakkı
Madde 109- (Değişik: RG-02/11/2000-24218)
Kavşaklarda aşağıdaki kurallar uygulanır
a) Kavşağa yaklaşan sürücüler, kavşaktaki şartlara uyacak şekilde yavaşlamak, dikkatli olmak, geçiş hakkı olan araçların önce geçmesine imkan vermek zorundadırlar
b) Trafik zabıtası veya trafik işaret levhası veya ışıklı işaret cihazları bulunmayan kavşaklarda;
1) Bütün sürücüler geçiş üstünlüğüne sahip olan araçlara,
2) Bütün sürücüler doğru geçmekte olan tramvaylara,
3) Doğru geçen tramvay hattı bulunan karayoluna çıkan sürücüler bu yoldan gelen, geçen araçlara,
4) Bölünmüş yola çıkan sürücüler bu yoldan geçen araçlara,
5) Tali yoldan ana yola çıkan sürücüler, ana yoldan gelen araçlara,
6) Dönel kavşağa gelen sürücüler, dönel kavşak içindeki araçlara,
7) Bir iz veya mülkten çıkan sürücüler, karayolundan gelen araçlara,
8)Dönüş yapan sürücüler, doğru geçmekte olan araçlara,
c) Kavşak kollarının trafik yoğunluğu bakımından farklı oldukları işaretlerle belirlenmemiş ise;
1) Motorsuz araç sürücüleri, motorlu araçlara,
2) Lastik tekerlekli traktör ile iş makinesi sürücüleri, diğer motorlu araçlara,
3) Motorlu araçlardan soldaki, sağdan gelen araca,
4) Dönüş yapan sürücüler, kurallara uygun olarak geçiş yapan yayalara, varsa bisiklet yolundaki bisikletlilere,
d) Kavşağa gelen sürücüler kavşak giriş ve çıkışlarından kurallara uygun olarak karşıya geçen veya geçmek üzere olan yayalara,
Geçiş hakkını vermek zorundadırlar
e) Işıklı trafik işaretleri izin verse bile trafik akımı, kendisini kavşak içinde durmaya zorlayacak veya diğer doğrultudaki trafiğin geçişine engel olacak ise, sürücülerin kavşağa girmeleri yasaktır
f) Görevli kişi veya ışıklı trafik işareti ile yönetilen kavşaklarda, sürücüler kavşağı en kısa zamanda geçmek zorundadırlar Sürücülerin gereksiz olarak yavaşlamaları, durmaları, araçtan inmeleri, yolcu indirmeleri ve bindirmeleri veya araçlarının motorlarını durdurmaları yasaktır
g) Aksine bir trafik işareti olmadıkça, bütün kavşaklarda araçlar, ray üzerinde hareket eden taşıtlara geçiş hakkını vermek zorundadırlar

İndirme, Bindirme ve Kapıların Açılması Kuralları
Madde 110- Aksine bir işaret bulunmadıkça;
a) Araç sürücüleri araçlarını, gidiş yönlerine göre yolun en sağ kenarında durdurarak, yolcularını sağ taraftan indirmek ve bindirmek, yolcular da araçların sağ tarafından inmek ve binmek zorundadırlar
b) Karayolunu kullananlar için bir tehlike ve engel teşkil etmeyeceğinden emin olunmadıkça;
1) Araç durmadan kapı açmak,
2) Kapıların kapanmasını beklemeden hareket etmek,
3) Durakladıktan sonra aracın sağını kontrol etmeden kapı açmak ve kontrolsüz inip binmek,
4) Taşıt yolu üzerinde araçların sol kapılarından yolcu indirip bindirmek,
Yasaktır

Durma, Duraklama ve Parketme Kuralları

Durma

Madde 111- Araçların;
Görevli kişilerce, verilen dur emrinde, sesli, işaretli dur emrinde veya kırmızı ışıklı, işaret levhalarına uyularak veya önündeki araçların durması ve arıza halleri gibi her türlü trafik mecburiyeti nedeni ile durdurulması halleri “Durma” dır

Duraklama
Madde 112- Durma halleri dışında yolcu indirip bindirmek, yük yüklemek veya boşaltmak veya beklemek amacı ile araçların kısa süreler içinde durdurulması “Duraklama” dır
Duraklama, bekleme amacı ile yapılırsa, bunun süresi en çok 5 dakikadır
Bu sürenin geçirilmesi parketme sayılır

Duraklamanın Yasak Olduğu Yerler
Madde 113- Taşıt yolu üzerinde;
a) Duraklamanın yasaklandığının bir trafik işareti ile belirtilmiş olduğu yerlerde,
b) Sol şeritte (raylı sistemin bulunduğu yollar hariç),
c) Yaya ve okul geçitleri ile diğer geçitlerde,
d) Kavşaklar, tüneller, köprüler ve bağlantı yollarında ve buralara, yerleşim birimleri içinde 5 metre ve yerleşim birimleri dışında 100 metre mesafede,
e) Görüşün yeterli olmadığı tepe üstlerine yakın yerlerde ve dönemeçlerde,
f) Otobüs, tramvay ve taksi duraklarında (duraklamaya izin verilen taşıtın dışındakiler için),
g) Duraklayan veya parkedilen araçların yol tarafındaki yanında,
h) İşaret levhalarına, yaklaşım yönünde ve park izni verilen yerler dışında; yerleşim birimi içinde 15 metre ve yerleşim birimi dışında 100 metre mesafede,
ı) Zorunlu haller dışında yerleşim yerleri dışındaki karayollarında, taşıt yolu üzerinde,
Duraklamak yasaktır

Parketme
Madde 114- Parketme araçların durma ve duraklama halleri dışında, genelde uzun süreli olarak bekletilmek üzere bırakılmasıdır
Aracın çalışır durumda olması veya içinde insan bulunması parketme amacını değiştirmez

Parketmenin Yasak Olduğu Yer ve Haller
Madde 115- Araçların, aşağıda gösterilen yerlerde ve hallerde taşıt yolu üzerinde parkedilmesi yasaktır
A) Parketmenin yasak olduğu yerler,
1) Duraklamanın yasak olduğu yerlerde,
2) Parketmenin trafik işareti ile yasaklandığı yerlerde,
3) Geçiş yolları önünde ve üzerinde,
4) Belirlenmiş yangın musluklarına her iki yönden 5 metrelik mesafe içinde,
5) Kamu hizmeti yapan yolcu taşıtlarının duraklarını belirten levhalara her iki yönden 15 metre mesafe içinde,
6) Üç veya daha fazla taşıt yolu olan karayolunda ortadaki taşıt yolunda ve üç veya daha fazla şeritli yollarda, aksine bir işaret bulunmadıkça gidiş yönüne ayrılmış en sağ şerit dışındaki şeritlerde,
7) Kurallara uygun olarak parketmiş araçların çıkışına engel olacak şekil ve yerlerde,
8) Geçiş üstünlüğü olan araçların gidiş ve çıkışlarının yapıldığı yerleri belirten işaret levhalarına 15 metrelik mesafe içinde,
9) Kamunun faydalandığı;
a) Herkesin araçları ile girip çıkabildiği park, bahçe, garaj, sinema ve benzeri her çeşit tesisin,
b) Fabrika, atölye, iş hanı ve benzeri işyerlerinin,
c) Okul, hastane ve benzerlerinin,
Giriş çıkış kapılarının her iki yönünden 5 metrelik mesafe içinde,
10) Park için yer ayrılmamış veya trafik işaretleri ile belirlenmemiş alt ve üst geçitler ile köprüler üzerinde veya bunlara 10 metrelik mesafe içinde,
11) Belirli kişi, kurum ve kuruluşlara ait araçlara trafik komisyonları kararları ile ayrılmış ve bir işaretle belirlenmiş bulunan park yerlerinde (izin verilen araçlar hariç),
12) Yayaların geçişine engel olmayacak şekilde ayrılmış, işaretlerle belirlenmiş ve il ve ilçe trafik komisyonunca karara bağlanmış olmak şartıyla, geniş ve uygun durumdaki yaya yollarında bulunan park yerleri dışındaki yaya yollarında,
13) Mecburi haller dışında yerleşim yerleri dışındaki karayollarında, taşıt yolu üzerinde,
14) (Ek: RG-18/05/2007-26526) Özürlülerin araçları için ayrılmış park yerlerinde,
B) Parketmenin yasak olduğu haller;
1) İşaret levhalarında gösterilen parketme süresi veya zamanı dışında,
2) Parketme için ayrılmış olan yerlerde belirlenmiş şekle aykırı olarak veya süre dışında,
3) Belirli süreler için ücret ödenerek parketme izni verilen ve bu amaçla özel cihaz bulunduran yerlerde ücret ödemeden parketme halinde veya süresi dışında

Yerleşim Birimleri Dışında, Arızi Hallerde Durma ve Parketmede Alınacak Tedbirler
Madde 116- Teknik arıza, kayma, yolda ani olarak meydana gelen bir bozukluk veya heyelan, yükün kayması ve düşmesi ve benzeri gibi mecburi hallerin yerleşim birimleri dışındaki karayolunda taşıt yolu üzerinde meydana geldiği takdirde, araç sürücüleri, bütün imkanları elverdiği ölçüde kullanarak hareket ettirme, itme ve benzeri şekil ve surette, araçlarını karayolu dışına, bu mümkün olmaz ise, bankette, bu da mümkün değilse taşıt yolunun en sağına almak ve her durumda yol, hava ve trafik şartları ile gece ve gündüz olmasına göre, gerekli güvenlik ve uyarı tedbirlerini derhal alıp uygulamakla yükümlüdürler

Duraklamada Alınacak Önlemler
Madde 117- Duraklamalarda;
a) Duraklama için en uygun yerin seçilmesi, bulunulan şeritte en az yer işgal edilmesi, varsa banketlerden yararlanılması,
b) Duraklama amacı uzun süre beklemeyi gerektiriyorsa, motorun durdurulması, uygun vitese takılması, el freni ile tespit edilmesi, gerekli hallerde park ışıklarının yakılması, yolun eğimi gerektiriyorsa, uygun tekerleklere uygun yönde takoz konulması,
c) Diğer araçların geçişini ve yayaların yürümesini zorlaştırmayacak, yüklerin boşaltılması veya yüklenmesi sırasında başkalarına zarar vermeyecek, karayolu yapısını bozmayacak ve kirletmeyecek şekilde tedbirler alınması,
Mecburidir

Parketmede Alınacak Tedbirler
Madde 118- Araçların parkedilmesinde aşağıdaki esaslar uygulanır;
a) El freni ile tespit edilir
b) Motor durdurulur, eğimli yollarda inişte geri, yokuşta birinci vitese takılır ve ön tekerlekler sağa çevrilir
c) Eğimli yoldaki araç; kamyon, çekici veya otobüs ise, her iki arka tekerleğinin, ayrıca römorkların ve birden fazla ise, her bir römorkun arka tekerleklerinin inişte ön, çıkışta arka taraflarına niteliklere uygun takoz konulur
d) Aracın terk edilmesi halinde; camlar kapatılarak, kapılar kilitlenir

Parketme Yasaklarına Uymayan Araçlardan Hangilerinin Kaldırılacağı ve Kaldırmaya Yetkililer
Madde 119- Yasaklanmış yerlerde ve hallerde park edilen araçlardan aşağıda sayılan yerlerde park etmiş olanlar esas ve usullerine uyularak yetkililerce kaldırılır
a) Duraklamanın yasak olduğu yerlerde,
b) Geçiş yolları önünde ve üzerinde,
c) Belirlenmiş yangın musluklarına her iki yönden 5 metrelik mesafe içinde,
d) (Değişik:RG-09/09/1997-23105)Kamu hizmeti yapan yolcu taşıtlarının duraklarını belirten işaret levhalarına 15 metrelik mesafe içinde,
e) Üç veya daha fazla ayrı taşıt yolu olan karayolunda ortadaki taşıt yolunda ve üç veya daha fazla şeritli yollarda aksine bir düzenleme veya işaretleme yapılmadıkça sağ şerit dışındaki şeritlerde,
f) (Değişik: RG-02/11/2000-24218) Kurallara uygun şekilde park etmiş araçların çıkmasına engel olacak yerlerde,
g) (Ek:RG-09/09/1997-23105)Geçiş üstünlüğü olan araçların giriş ve çıkışının yapıldığının belirlendiği işaret levhasından 15 metrelik mesafe içinde,
h) Kamunun faydalandığı yerlerin giriş çıkış kapılarının önünde ve her iki yönünde 5 metrelik mesafe içinde,
ı) Belirli kişilerin ve tatil günleri dışında, kurum ve kuruluşların araçları için ayrılmış ve bir işaretle belirlenmiş park yerlerinde,
Park edilmiş araçlar ile yukarıda sayılan yerler dışında kalan fakat belirgin şekilde trafik düzenini ve trafik güvenliğini etkilediği görülen ve sahibi bulunmayan ve yasak yerde olması bile genel güvenlik bakımından tehlike yarattığı anlaşılan araçlar trafik zabıtasınca, trafik zabıtasının görev almadığı veya bulunmadığı yerlerde genel zabıta tarafından kaldırılır
Yerleşim birimleri dışındaki karayollarında taşıt yolu üzerinde mecburi haller dışında ve gerekli önlemleri almadan parketmiş araçları yolun yapım ve bakımından sorumlu olan kuruluşlar da kaldırmaya yetkilidir

Araçların Kaldırılması Esas ve Usulleri
Madde 120- Yasak yerlere parkedilmiş araçlar özel tertibatlı bir araçla (kurtarıcı veya çekici) çekilerek belli bir yerde muhafaza altına alınır
Kurtarıcılarla çekmede, gerekli durumlarda lift kullanılır

Araçları Kaldıran ve Çekenler ile Araç Sahiplerinin Sorumluluğu
Madde 121- Araçların kaldırılması ve çekilmesi sırasında;
a) Görevlilerin sorumluluğu,
1) Kaldırma ve çekme işlemini yürüten görevliler, araçların herhangi bir şekilde zarar görmemesi için gereken dikkat ve titizliği göstermek zorundadır
2) Geçiş üstünlüğü olan araçların bulundukları yerlerden çıkışına veya yangın musluklarının kullanılmasına engel olacak şekilde parketmiş olan araçlarla diğer araç ve yayaların giriş ve çıkışına mani olan araçlar en az zarar görecek şekilde alınarak kaldırılır
3) Kapıları açık bırakılmış olan araçlar en yakın ve uygun bir yere kaldırılır Sahibi araştırılıp bulunarak teslimi sağlanır Aksi halde durum bir tutanakla tespit edilerek araç muhafaza altına alınır
4) Araçların kaldırılıp götürülmesi sırasında yapılan masraflar ödettirilmeden, araçlar sahiplerine teslim edilemez
b) Araç sahiplerinin sorumluluğu;
1) Yasak yerlerde ve hallerde paketmiş araç sahipleri, görevlilerin kusurundan meydana gelmemiş olan zararları, araçlarının kaldırma ve çekmeye uygun olmayan yapılarından dolayı kabullenmiş sayılırlar
2) Araç sahipleri, araçlarının kaldırılıp götürülmesi sebebiyle yapılmış olan bütün masrafları ödemek zorundadırlar

Araçların Çekilmesine ve Masrafların Tespitine Ait Esaslar
Madde 122-Yasak yer ve hallerde parkedilen araçların çekilmesi ve muhafaza altına alınmasında öncelikle resmi kuruluşlara ait araç ve park yerlerinden yararlanılır
Özel kişi ve kuruluşlarca bu hizmetin yerine getirilebilmesi, aşağıdaki esas ve usullere göre il veya ilçe trafik komisyonlarınca karar alınması suretiyle olur
Bu amaçla trafik komisyonlarınca;
a) Hizmetin devamlılığını sağlayacak şekilde gece ve gündüz istendiğinde özel tertibatlı araç bulundurabilecek kişi veya kuruluşlar,
b) Kaldırılan araçların muhafaza altına alınacağı yerler,
c) Belirlenen yerlere hangi bölgelerdeki araçların götürülebileceği,
d) Yöredeki fiyat uygulamaları da dikkate alınarak çekme ücreti ile muhafaza altına alınacak yer için park veya bekleme ücretinin miktarı,
e) İl veya ilçenin özelliklerine göre diğer hususlar,
Tespit edilerek karara bağlanır

Yasak Yerlerde ve Hallerde Parkedilmiş Araçların Tescil Plakalarının Sökülemeyeceği
Madde 123- Yasak yerlerde ve hallerde parkedilmiş araçların tescil plakaları; geri alınma şartları mevcut olmadıkça, parkedildikleri yerlerde, çekilerek götürülürken veya muhafaza altına alındıkları yerlerde yetkililerce sökülüp alınamaz

Yerleşim Birimleri İçindeki Karayollarında Parkedemiyecek Araçlar
Madde 124 - Bir trafik işareti ile izin verilmiş olması, duraklama ve arızalanma halleri dışında, yerleşim birimleri içindeki karayollarında; kamyon, çekici, otobüs veya bunların römorkları, lastik tekerlekli traktörler ile her türlü iş makinelerinin bulundurulmaları ve park edilmeleri yasaktır Bu yasağa rağmen, yerleşim birimleri içindeki karayollarında park edilmiş bu tür araçlar yetkililerce kaldırılır
Köy, kasaba gibi küçük yerleşim birimleri bu hükmün dışındadır

Trafikten Men ve Alıkonma İşleminin Uygulanması
Madde 125- Karayolları Trafik Kanunu ve Yönetmeliğinin ilgili madde hükümlerine aykırı hareketinden dolayı trafikten men edilen ve alıkonması gereken araçlar ile araç sürmekten men edilecek sürücülerle ilgili olarak aşağıda gösterilen esas ve usuller uygulanır
A) Trafikten men ve alıkonma şekli;
1) Kanun ve yönetmelik maddelerinde sayılan hallerde araçlar, muhafaza edilebilecekleri yer varsa, o yerde sahiplerine ve sahiplerinin huzurunda bir park yeri, otopark, garaj ve benzeri yerlerdeki sorumlulara teslim edilir Gerekli hallerde tutanak düzenlenir
Yerleşim yerleri dışında araçların en yakın yerleşim birimine götürülmesi sağlanarak men işlemi uygulanır
Trafikten men edilen araçlar hiçbir durumda korunamayacak yerlere bırakılamaz
2) Sürücülerinin, araç sürmeden men edildikleri hallerde araçlar; araç sahibinin veya sürücüsünün uygun görmesi ile araç cinsi için geçerli belgesi olan bir başka sürücüye teslim edilir Aksi halde araç ilgili kişi teslim alıncaya kadar birinci bentte belirtilen şekilde muhafaza altına alınır
B) Trafikten men edilen araçlar için ayrıca;
1) Trafik Kanununun 20, 21, 25 ve 28 inci maddelerine göre men edilenler için gerekli şartları yerine getirmeleri, uygunluğu sağlamaları bakımından bir süre verilir
Bunlardan;
a) Satış veya devirle el değiştirildiğinden belgeleri geri alınanların süre sonunda tescili yaptırılmadan trafiğe çıkarılmaları halinde tescil plakaları da geri alınır
b) Süresi geçirildiğinden veya başka araca takıldığından geri alınan geçici belge ve plakalar iptal edilir Bu belge ve plakaların bir başka araçta kullanıldığının tespiti halinde araçlar sahiplerine teslim edilmeyerek halin icabına göre trafik zabıtasınca gerekli işlem yapılıp sonuçlandırılıncaya kadar, uygun bir yerde muhafaza altına alınır
2) Trafik Kanununun 30 uncu maddesi uygulanırken;
a) Maddenin (a) bendine göre araçlar, trafikten men edilerek, belgeleri geçici olarak geri alınır ve eksiklikleri giderilinceye kadar geçerli olmak üzere, araç sahibine (Ek:33)’deki izin belgesi verilir
b) Maddenin (b) bendine göre de noksanların tamamlanması için trafik belgelerine işaret konulup makul bir süre verilerek ihtarda bulunulur
Verilen süre sonunda noksanlarını gidermeyenlerin araçları da trafikten men edilir
3) Trafik Kanununun 31 inci maddesi uygulanırken;
Sadece, zorunlu kılındığı halde takoğraf ve taksimetresi olmayan veya bunların kullanılır ve işler durumda bulundurulmadığı tespit edilen araç sürücüleri hakkında işlem yapılır ve eksiklik veya arızası giderilinceye kadar makul bir süre verilir
Trafik güvenliğinin etkilendiği karlı ve buzlu havalarda zincir takmayan araçların sürülmesine izin verilmemesi hali trafikten men sayılmaz
4) Trafik Kanununun 32 nci maddesi uygulanırken;
Üzerinde teknik değişiklik yapılan araçlar, değişiklik belgelenip sicillerine ve belgelerine işleninceye kadar trafikten men edilir
Bu araçlar, yerleşim yerleri dışında ve yüklü iseler, makul bir süre verilerek sahiplerine teslim edilebilir Ancak süre sonunda işleme başlanmaması halinde tescil plakası da geri alınır
5) (Değişik: RG-18/05/2007-26526) Karayolları Trafik Kanununun 34 üncü maddesi uygulanırken, muayene süresi geçirilen araçlar ve özel muayene yaptırılması zorunlu olduğu halde yaptırılmamış araçlar trafikten geçici olarak men edilir ve en yakın muayene istasyonunda aracın muayenesinin yapılması için bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek:33)’teki izin belgesi düzenlenerek, en fazla 7 iş günü geçici olarak trafiğe çıkış izni verilir Bu şekilde izin verilenlerden süresi içerisinde muayenesini yaptırmadığı tespit edilenler hakkında, Karayolları Trafik Kanununun 34 üncü maddesi hükmüne göre idari para cezası uygulandıktan sonra trafikten men edilip, tescil belgesi alıkonularak en yakın muayene istasyonuna sevk edilir
6) (Teselsül: RG-17/03/2005-25758)Trafik Kanununun 65 inci maddesi uygulanırken;
a) Aracın azami toplam ağırlığından en çok % 2 den fazla aşacak şekilde yük alan araçlar ile yolcu taşıması dışında kalan ve maddenin diğer bentleri hükümlerine aykırı şekilde yüklenen araçlar trafikten men edilir
Bunlardan eksiklik ve aksaklıklarını yerinde giderenlerin trafikten men işlemine son verilir Diğerlerinin durumları trafik güvenliğini ve karayolu yapısını fazlasıyla etkilemiyorsa en yakın yerleşim biriminde gerekli şartları yerine getirmeleri sağlanabilir
7) (Teselsül: RG-17/03/2005-25758) Trafik Kanununun 91 inci maddesi uygulanırken;
Bu maddeye göre sigortasız sayılan araçlar, sigortalı olduğu ispat edilinceye kadar trafikten men edilir
Otobüs Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası ve Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası yaptırmayan araçların trafiğe çıkmalarına izin verilemez

YEDİNCİ BÖLÜM
Araçların Işıklandırılması ve Kullanılması Esasları

Araçların Işıklandırılması

Madde 126- Karayollarında trafiğe çıkan bütün araçların 1 ve 2 sayılı Cetvellerde ve Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkındaki Yönetmelikte gösterildiği şekilde ışık donanımı bulundurmaları ve bunları geceleri veya sis, kar, şiddetli yağmur ve yeterli derecede aydınlatılmamış tünel gibi görüşün yetersiz olduğu yer, zaman ve hallerde yakmaları mecburidir
1 ve 2 sayılı Cetvellerde ve Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkındaki Yönetmelikte gösterilenler dışında, ışık ve yansıtıcı bulundurulması ve kullanılması yasaktır

Araç Işıklarının Kullanılması
Madde 127- Araçların sürülmesi sırasında ışıklarının kullanılması bakımından mecburiyet ve yasaklar aşağıya çıkarılmıştır
a) Uzağı gösteren ışıklar (uzun hüzmeli farlar);
1) Yerleşim birimleri dışındaki karayollarında geceleri seyrederken, yeterince aydınlatılmamış tünellere girerken, benzeri yer ve hallerde uzağı gösteren ışıkların yakılması mecburidir
Ancak, sürücünün yeterli mesafeyi açık olarak görebildiği ve kendi aracının da yeterli uzaklıktan görülebileceği hallerde, uzağı gösteren ışıklar yerine yakını gösteren ışıklar kullanılabilir
2) Karşı yönden gelen araç sürücülerinin ve karayolunu kullanan diğer kişilerin gözlerini kamaştıracak bütün hallerde, uzağı gösteren ışıkların yakılması yasaktır
b) Yakını gösteren ışıklar (kısa hüzmeli farlar);
1) Karşılaşmalarda,
2) Aydınlatmanın yeterli olduğu kesimlerde,
3) Öndeki araç yakından izlenirken,
4) Uzağı gösteren ışıkların uyarma için kullanılması hali dışında, yanyana gelinceye kadar bir aracı geçerken,
5) Gündüzleri görüşü azaltan sisli, yağışlı ve benzeri havalarda
c) Kuyruk ışıklarının, (arka park lambası) seyir sırasında, uzağı veya yakını gösteren ışıklar veya sis ışıkları ile birlikte,
Kullanılması mecburidir
d) Işıkların kullanılmasına ilişkin diğer esaslar;
1) Dönüş ışıklarının “geç” anlamında kullanılması,
2) Sadece park veya sis ışıkları yakılarak araç sürülmesi,
3) Karşılaşmalarda ışıkların söndürülmesi,
4) 1 ve 2 sayılı Cetvellerde ve Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkındaki Yönetmelikte gösterilen esaslara aykırı ışık takılması ve kullanılması,
5) Sis ışıklarının; sis, kar, şiddetli yağmur sebebiyle görüşün yetersiz olduğu haller dışında ve geceleri yakını ve uzağı gösteren ışıklarla aynı zamanda kullanılması,
6) 1 ve 2 sayılı Cetvellerde ve Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkındaki Yönetmelik esaslarına uygun olarak takılan ışıkların da amaç dışında ve gereksiz kullanılması,
Yasaktır
Geçme sırasında ışıkla uyarma; uzağı ve yakını gösteren ışıkların çok kısa süre içinde sıra ile veya ikisinin birlikte aynı zamanda yakılmasıdır
Sürücüler, geceleri, yakın ilerisi görülmeyen kavşak, dönemeç ve tepe üstlerine yaklaşırken, yakın ve uzağı gösteren ışıkları ardarda ve sıra ile yakarak gelişlerini haber vermek zorundadırlar