Stresle Mücadele

Stres Nedir?

Stres aslında her birimizin -küçük, büyük ayırt etmeden- yaşadığı belli bir olay ya da durum karşısında duygusal ve fiziksel dünyamızın gösterdiği "zorlanıyorum" reaksiyonudur Stresten arındırılmış bir yaşam söz konusu olamaz Hatta stres belli bir ölçüde "yaşamın zorlayıcısı" olarak gereklidir de Ama duygusal ve fiziksel dünyamız
zaman zaman karşılaştığı zor durumun kalıcı olmaya başlaması halinde ciddi bir yıkım sürecine girer Bu yıkım içsel yıkım şeklinde olabileceği gibi, dışsal yıkım da yani çevremizdekilere (canlı,cansız) zarar verme şeklinde de olabilir



Stresin etkisini bir yıkım şeklinde göstermesi durumuna "stres fırtınası" diyebiliriz Stres fırtınası önlem alınmadığı takdirde kolaylıkla kalıcı ruhsal ya da fiziksel hastalıklara bizi götürebilir (Panik-atak, anksiyete, tansiyon ilk akla gelen bu türden rahatsızlıklar arasında kolaylıkla sayılabilir)

Stresin Belirtileri
Stres altındaki kişilerde görülen en temel fiziksel belirtiler :
Terleme
Ateş yükselmesi
Tansiyon artışı
Kan atışlarında hızlanma
Ağız kuruluğu
Baş ağrısı
Baş dönmesi
Mide bulantısı
Sebepsiz kasılmalar
Halsizlik
İştahsızlık
Boşaltım sistemlerinde bozukluk (kabızlık ya da ishal)
Nefes darlığı
Stres altındaki kişilerde görülen en temel duygusal belirtiler :
Sinirlilik hali
Duygusal yorgunluk
İsteksizlik
Konuşma zorluğu ya da tam tersi fazla konuşma
Hatalı konuşma (sözcükleri karıştırma)
Unutkanlık
Çeşitli korkuların belirmesi (yakınlarını kaybetme kaygısı, uçuş korkusu, hastalanma korkusu, ölüm korkusu
Cinsellikten uzaklaşma ya da tam tersi aşırı cinsel ilgililik
Küfürlü konuşma
Başarısızlık hissi
Kendini küçük ve yetersiz görme
Zaman zaman saldırganlık
Duygusal dengesizlik

Stresin Nedenleri

Bedenimiz mükemmel bir mekanizmadır Bu mekanizma kendisine yönelen bir saldırı halinde savunmaya geçer Ama saldırının geliş kaynağı, etkisi ve yıkımı ölçüsünde bu savunma başarılı olur Saldırının savuşturulamaması halinde bu mükemmel mekanizma yara almaya ve parçalanmaya, sistemini oluşturan öğeleri teker teker kaybetmeye başlar

Stres de duygusal ve fiziksel bütünlüğümüze yönelmiş bir saldırıdır Bu saldırının geliş kaynağı çok çeşitli olabilir

En çok rastlanan nedenler :
İşyerinde yaşanan huzursuzluklar
Aile içi anlaşmazlıklar
Aile içi şiddet
Boşanma
Cinsel taciz
Cinsel engellenme
Ekonomik geçim zorluğu
Ağır eğitim
Ağır aile içi sorumluluklar
Belirli bir korkuya sebep olan durumun ortaya çıkması
Ölüm
Aniden ortaya çıkan fiziksel hastalıkların yarattığı korku

Stresin Neden Olduğu Sorunlar

Kendisine yönelen saldırı karşısında bedenin kimyasal dengesi, hormonal salgı durumunda değişme olur Stresin uzun sürmesi ya da saldırının bedence savuşturulamaması durumunda bedenin kimya dengesi bozulmaya başlar Midede asit düzeyinin yükselmesi, adet döneminde düzensizliklerin ortaya çıkması stresle de alakalı olabilir Özellikle stres halinde üretilen adrenalin bedenin kimya dengesini olumsuz yönde etkileyebilir Özellikle engellenme duygusunun yarattığı stres, deri dökülmeleri, kaşınma, uzun süre banyo yapmama gibi durumlara yol açabilir

Stres altındaki kişi bir korku yaşamaktadır Bu korku onun normal yaşamını sürdürmesine engel olmaktadır Bir çok şeyden kaçar ve normal yaşam sürecini hızla değiştirmeye zorunlu olarak yönelir Özellikle sosyal yaşamdan kopuş, içe kapanıklılık ve kendisi ya da sevdikleri ile ilgili sorumluluklarını yerine getirmeden kaçınmaya başlama stresin neden olabileceği durumlardandır Zira stres altındaki kişi kendini "hiç bir yükü taşıyamayacak derecede yorgun" hissetmektedir Bir şeyleri yapmaya yönelik istek düzeyinde ciddi bir düşüş söz konusudur "Bir şeyleri yapmaya" yeltense de "başarısız olacağına" inanmaktadır

Stresi Çözmek

Ne yazık ki bir çoğumuz eğer yaşadığımız stres kalıcı hale dönüşmüş ve duygusal ile fiziksel dünyamıza zarar vermeye başlamışsa fark etmeyiz bile Bu durumu "ılık suda pişirilen bir kurbağa" ile benzeştirebiliriz Ilık suda kendini güvende hisseden kurbağa, suyun yavaş yavaş ısınması ile gelecek tehlikeyi fark etmez Stresinin yıkıcı hale geldiğini hisseden kimilerimiz çareyi bir tıp adamından/kadınından danışmanlık almada buluruz Bu aslında oldukça sağlıklı bir yöntemdir Öte yandan kimilerimiz ise özellikle metafizik alana yoğun bir yönelme gösterir, yaşadığımız bu olumsuzluğun ne zaman sona ereceğini öğrenebilmek için falcılara, astrologlara, dua okuyucularına yöneliriz Modern insanın stres düzeyinin eskisine oranla çok artmış olmasından dolayıdır ki, alternatif tıp diye tabir edilen tedavi ya da rahatlama yöntemleri son yıllarda bu sebeple çok yaygınlaşmıştır (Reiki, taşlarla tedavi gibi)

Söz konusu yöntemlerin faydalı ya da faydasız olabileceği bu yazının konusunu teşkil etmemektedir Önemli olan stresi çözecek yolun doğru seçilebilmesidir Bu çözümdeki kilit kişi öncelikle "biz"izdir Yani stresi çözmek konusunda ilk adımı atması ve kararlılık göstermesi gereken kişi bizzat kendimizdir Pekiyi stresi nasıl çözeceğiz Tıbbi ya da dilediğimiz bir yöntemi seçerek yardım alabiliriz Ama bu yardımı alsak da almasak da öncelikle bizi neyin strese soktuğunu tespit etmeye çalışmalıyız

Özellikle "iç sorgulama" bu anlamda faydalı bir yaklaşım olacaktır Günlük yaşamımızda stres altında yaşadığımız ortamda bir kaç gün süre ile mümkün olduğunca kendimizle ve yaşadığımız durumlarla ilgili not tutmaya çalışabiliriz "Olan neydi?", "Ne hissettik?", "Bize nasıl davranıldı?", "Biz nasıl davranılmasını istiyorduk?", "Bizi ne mutlu etti", "Bizi ne mutsuz etti?", "Sıkıntılarımız saat kaçta başladı?" yanıtını arayacağımız sorulardan olabilir Bu sorular sizin durumunuza özgü olarak değişebilir Sorularınızı kendiniz de oluşturabilirsiniz Önemli olan stresinizin "anatomisi"ni çıkarabilmektir

Notlarınızı oluşturduktan sonra, herkesten uzak bir kaç saate ya da bir kaç güne ihtiyacınız olacaktır Notlarınıza bakarak geriye dönerek durumları çözümlemeye çalışın "Sizi neyin mutsuz ettiğini", "sizi mutsuz eden bu durumun sona erebilmesi için olası çözümlerin neler olduğunu", "çözümlerin bedellerinin ve ödüllerinin neler olabileceğini" düşünün Bu düşünme egzersizini yaparken olabildiğince gerçekçi olmaya çalışın Kendinize kızmayın, acımayın, kendinizi şövalye ya da kurban olarak nitelemeyin Kaldırabileceğinizden daha ağır ya da yapabileceğinizden daha hafif çözümlere hemen heves etmeyin

Böylesi bir iç sorgulamayı yaparken sadece çevrenizi ve çevrenizdekileri değil kendinizi de eleştirin Ama eleştirin yıkmaya yönelmeyin "Ne yapsa idiniz durum daha iyi olabilirdi?" ve "bunu neden yapamadınız ya da yapmadınız?", "bunu nasıl yapabilirsiniz?" sorularına yanıt arayın

Bu iç sorgulamayı yaparken notlar almayı ihmal etmeyin Olabildiğince yazık, kağıt tüketin Sorunlarınızı ya da sorgulamanız sırasında başlık haline gelebilen durumlara ait sözcükleri bir kağıda büyük harflerle yazarak çevrenizdeki duvarlara asın

Unutmayın ki, stresi çözebilmek için mevcut durumun değiştirilmesi gerekir Mevcut durum bize bağlı sebepler içerebileceği gibi bize bağlı olmayan ama bizi etkileyen sebepleri de barındırabilir Örneğin, insanlara sert konuşan birinin çevresinden aldığı tepkinin sebep olduğu stres belki kişinin konuşma tarzını değiştirebilmesi ile belli bir vadede çözülebilir Ama işyerinde yeteneklerinin dışında çalıştırılan bir kişinin stresini yenmesinin belki de en önemli çözümü mümkünse yeteneklerine uygun bir işe yönelmesidir

Kuşkusuz stresi yenebilecek her çözüm kolay ve çabuk değildir Zaten böyle olsa idi, stresi çözmek de belli bir çaba isteyen bir eylem olmazdı Stresin çözümü, belli vazgeçişleri ya da belli çabaları gerektirebilir Bu durumda yapılacak en doğru şey, "neyi gerçekten yapabileceğimize" ve " bu çözümün bizi mutlu edip etmeyeceğini" kurgulayabilmektir

Yaşamı bu anlamda bir "kumar" olarak algılamaktansa "akıl ile çözümler üreterek problemleri çözme eylemi" olarak görmek daha sağlıklı bir yaklaşım olacaktır