Hac Rehberi

Hacılara (Hacı) demek

Sual: Dört halifeye ve diğer Eshab-ı kiramın hiçbirine "hacı" denmediği halde, şimdi hacca gidip gelene "hacı" denmesi, bid'at değil midir?
CEVAP
Bir kimse, bariz olan lakabı ile çağrılır Bir toplumda herkes edepli olsa, falanca da edeplidir denmez Herkes namaz kılsa, namaz kılan kimseyi, "musalli" diye çağırmaya lüzum yoktur Bir ülkede herkes gazi olsa, birini "gazi" diye çağırmak manasız olur Bunun gibi, Eshab-ı kiramın tamamı hacı olduğu için herbirine ayrı ayrı hacı demek hoş olmaz Herkes bariz vasfı ile çağrılır

Her devirde hacılara "hacı" denmiştir Fakat ilk zamanlar hacı çok olduğu için hacı ismi ile çağırmak meşhur olmamıştır Bunun için hacıya hacı demek bid'at değildir

Hacılarla ilgili hadis-i şeriflerden birkaçı şöyle:
(Hacı, ehlinden ayrılıp da 3 gün yol gidince, doğduğu günkü gibi günahsız olur) [Ebu Davud]

(Bir hacı ile karşılaşınca, ona selam ver, onunla müsafeha et, eve girmeden önce, senin için dua, istiğfar etmesini iste; çünkü hacı, mağfiret olmuş kimsedir) [Taberani]

(Hacı, Allah yolundadır Hac yolunda sarf ettiği mal için bire 700 sevap alır) [Taberani]

(Kim, bir hacıyı techiz etse, aile efradına sahip çıksa, onunla aynı sevaba kavuşur Diğerinin sevabından da hiçbir eksilme olmaz) [Beyheki]

(Hacı, yakınlarından 400 kişiye şefaat eder) [Ramuz]

Hacıya hacı demekte mahzur olmadığı gibi, hacı olmayan birine de ikram için "hacı amca", "hacı dayı" “hacı teyze” demekte de mahzur yoktur

Zemzem içmek

Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Zemzem, doyurucu ve hastaya şifa vericidir) [Bezzar]
(Zemzemi, belalardan korunmak niyeti ile içeni Allahü teâlâ korur) [Hakim]

Abdullah ibni Mübarek hazretleri, (Resulullah, “Zemzem, içildiği niyete göre faydalı olur” buyurduğu için bende kıyamette susuzluktan kurtulmak için zemzemi içiyorum) derdi (İbni Mace)

İbni Abbas hazretleri de, zemzem içerken (Ya Rabbi senden faydalı ilim ve bol rızık ve her türlü hastalıktan şifa istiyorum) diye dua ederdi

Zemzemle ilgili sünnetler:
1- Veda tavafını yapıp tavaf namazını kıldıktan sonra bol bol zemzem içmek ve dökülmek
2- Zemzemi Kâbeye karşı ayakta ve Beytullaha bakarak içmek

Seyyid Abdülhakim Arvasi hazretleri buyuruyor ki:
1- Zemzem her içilişte kaburga kemikleri şişinceye kadar içilmeli
2- Zemzem yalnız içilmeli, yemeklerde dahi kullanılmamalı

Sual: Zemzem azaldıkça, içine su ilave ederek çoğaltmakta mahzur var mıdır?
CEVAP
O zaman sulu zemzem olur Su çoksa zemzemli su olur Zemzem özelliği kalmaz

Hacda günah işlemek

Sual: Bu yıl Allahü teâlâ nasip etti hacca gittim Çok kalabalık olduğu için kadın erkek birbirine girmişti Zaman zaman baş örtüleri açılıp saçları görülüyor Kadın düşmemek için, rastgele erkeklerin el ve kolundan tutuyor Erkekler ihramlı olduğu için, cildleri temas etmiş olur Bazı hocalara sordum "Bu mübarek yerlerde günah olmaz Hem burada günah işlense de Allah affeder" dediler Hacda günah olmaz mı?
CEVAP
Herhangi bir günahı hacda işlemek daha büyük günah olur "Günah olmaz" demek insanı küfre düşürür Böyle söyleyen kimselerin derhal tevbe etmeleri gerekir

Bir kadının, tavafta, sayde ve taş atarken, erkeklerin arasına karışması haramdır ve haccın sevabını giderdiği gibi büyük günaha girer

Büyük âlim İbni Hacer-i Mekki hazretleri buyuruyor ki:
Kâbeye hürmetsizlik etmekten ve orada işlenmesi yasak edilen şeyleri helal saymaktan sakınmalıdır! Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(9 büyük günahtan biri Kâbenin hürmetini ihlal edip haram edilen şeyleri helal saymaktır) [Hakim] [Meşhur bir haramı helal sayan kâfir olur]

Kur'an-ı kerimde de mealen buyuruldu ki:
(Mescid-i haramda zulüm ile ilhada yeltenenlere elim [çok acı] azap tattıracağız) [Hac 25]

İbni Abbas hazretleri, (Buradaki ilhad, haramı helal kabul etmektir) buyurdu
İlhad, zulme temayüldür Her günah zulümdür Nitekim Kur'an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki: (Muhakkak ki şirk, en büyük zulümdür) [Lokman 13]
Şirk kâfirlik olduğu için en büyük zulümdür

Haremde yapılan iyiliğin mükafatı kat kat olduğu gibi, kötülüğün de cezası iki mislidir Haremde günah işlemek, diğer yerlerde günah işlemekten daha çirkindir Hadis-i şerifte, (Haremde zulme meyleden elim azaba maruz kalır) buyuruldu (Bezzar)

Haremde kötülük yapmaya karar veren, o kötülüğü işleyemese bile günaha girer Mekke dışındaki küçük günahlar, Mekkede işlenirse büyük sayılır Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Haremde ilhad eden, zulme meyleden, cin ve insanların günahlarının toplamından daha fazla günah işlemiş olur) [İAhmed]

Nafile hac ve umreden kıymetli olan

Sual: Hacca gittim Fakat tekrar nafile olarak gitmeyi düşünüyorum Nafile hac ve umre mi daha sevap, yoksa fakirlere sadaka vermek mi?
CEVAP
Her ikisi de nafiledir İmam-ı Rabbani hazretleri, (Nafile, farzın yanında denizde damla bile değildir) buyuruyor O halde farz olan bir ibadeti yapmaya çalışmalıdır İbni Âbidin hazretleri, hac bahsinin sonunda buyuruyor ki:
(Yazı ve propaganda ile [Doğru yazılmış din kitabı vererek veya Medya ile] İslamiyet'e hizmet etmek, nafile hacdan ve umreden daha sevaptır Böyle cihad hizmeti olmayan için, memleketinde fakir, muhtaç ve salihlere, seyyidlere ve Ehl-i sünnet bilgilerini yayanlara para yardımı etmek, nafile haclardan, cami, Kur'an kursu ve benzeri hizmetleri yapmaktan daha sevaptır)

Sual: Cami, Kuran-ı kerim kursu ve benzeri İslama faydası olan işleri yapmak, nafile hac ve umreden daha mı sevaptır?
CEVAP
Evet Nafile hac ve umre yaparken harcanan paralar, müslüman muhtaçlara veriliyorsa, nafile hac ve umre yapmak, kendi memleketinde sadaka vermekten daha efdal olur Çünkü, hem mal ile, hem de beden ile ibadet yapılmaktadır Ancak, Abdullah-i Dehlevi hazretleri buyuruyor ki:
(Hacda bir farzı veya vacibi özürsüz terk etmemeli veya haram, mekruh işlememeli Aksi halde, nafile hac ve umre yapmak sevap değil günah olur) [Makâmâti mazheriyye, m26]

Hacda mezhep taklidi

Sual: Hacda kadınlara dokunup günah işlememek için, bazı farzları terk etmek gerekir mi?
CEVAP
Haram işlemeden farzı yapmaya çalışmalıdır

Sual: Diş dolgusu sebebiyle Maliki'yi taklit edenin, haccı da Malikiye göre yapması gerekir mi?
CEVAP
Hayır Sadece guslü, abdesti ve namazı Malikiye uygun olması gerekir

Sual: Hacca giden, dişten dolayı Şafii mezhebini taklit ediyor Yabancı olan karşı cinse dokununca abdesti bozuluyor Ne yapması lazım?
CEVAP
Hac süresince Maliki mezhebini taklit ederse abdesti bozulmuş olmaz

Sual: Hacca giden bir Şafii, kadınlara dokunma ihtimali çok olduğu için abdestli bulunması zordur Bu durumda Hanefiyi taklit etmesi caiz midir?
CEVAP
Evet

Sual: Şafii mezhebindeyim, inşallah bu sene hacca gideceğim Kadınların eline dokununca abdestimiz bozuluyor Ağzımda dolgu dişim de var Hanefi mezhebini taklit etmeme de imkan yok Ne yapmam lazım?
CEVAP
Hanefi yerine Malikiyi de taklit edebilirsiniz Malikide de kadınlara şehvetsiz dokunulunca abdest bozulmaz

Sual: Diş dolgusu sebebiyle Malikiyi taklit edenin, haccı da Malikiye göre yapması gerekmez diye sitede yazılıdır Peki Hanefiye göre guslü olmayan kimse nasıl cünüp tavaf yapacaktır?
CEVAP
Cünüp tavaf edilmiyor ki Bir mezhebin bir kısmını taklit, her konuda tamamen o mezhebe uymak demek değildir Diş dolgusundan dolayı Malikiyi taklit eden kimse, sadece gusülde, abdestte ve namazda taklit eder Çünkü bunlar birbirine bağlıdır Oruçta, zekatta, hacda, nikahta, talakta, kurbanda, adakta, diğer işlerde o mezhebi taklit etmek gerekmez Guslederken, abdest alırken Malikiyi taklit ettiğimiz için guslümüz ve abdestimiz vardır Bu abdestle tavaf ediyoruz Bu abdestle de, abdestli yapılacak diğer işleri yaparız Mesela Kuran okuruz, camiye girebiliriz, tilavet secdesi yapabiliriz Çünkü abdestimiz vardır

Çeşitli sual ve cevaplar

Sual: Hac vakti ne zamandır?
CEVAP
Hac vakti, arefe ve bayram günleri olmak üzere, beş gündür

Sual: Hacda 15 günden fazla kalan, mukim olup kendisine kurban kesmesi vacip olacağı için, bayram kurbanını kestirmek üzere telefonla Türkiyedeki bir yakınına vekalet verip kestirebilir mi?
CEVAP
Bayram kurbanını vekaleten Türkiyede kestirmesi caizdir

Sual: Şükür kurbanını da vekaletle Türkiyede kestirmek caiz mi?
CEVAP
Şükür kurbanı Minada kesilir Mekkede bile kesilmez

Sual: Bu sene hacca giderken, Ankarada ihramı giydik Hacca gidemeyince çıkarmak mecburiyetinde kaldık İhramı çıkarmanın cezası nedir?
CEVAP
Mikâttan önce çıkarınca, ceza icap etmez

Sual: İhramı kefen yapmak ve kefeni zemzemle yıkamak caiz midir?
CEVAP
İhramı kefen yapmak caizdir Kefeni zemzemle yıkamak ise, Hanefide caiz, Şafiide haramdır

Sual: Haccı ertelemek olur mu? Haram para ile hacca giden, hac borcundan kurtulur mu?
CEVAP
Üzerine hac farz olan kimseye, haccı ertelemek, Şafiide ve imameyne göre caiz, diğer üç mezhepte caiz değildir O sene gitmez ise, günah olur Sonraki senelerde hacca giderse, erteleme günahı af olur O sene, hac yolunda ölürse hac sâkıt olur

Haram para ile hacca gidenin haccı Hanbelide sahih olmaz, diğer üç mezhepte, günahkâr olsa da haccı sahih olur, yani hac borcundan kurtulur

Sual: Bazı hacılar hiç iyi örnek olmuyorlar, niye böyle?
CEVAP
Ahir zamanda ibadet edenler azalacak, ibadet edenlerin de ibadetlerinde çeşitli noksanlıklar bulunacaktır Bugün ticaret için, yankesicilik için hacca gidenler yok mudur? Dünya gittikçe bozulacaktır Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Bir zaman gelir ki, hacca, sultanlar [devlet başkanları] gezi için, zenginler ticaret, fakirler dilenmek, din görevlileri de gösteriş için giderler) [Hatib]

Sual: Haram para ile hacca gidilse, hac sahih olur mu?
CEVAP
Haram para ile hacca gidilmez Gidilirse, hac sahih olursa da, hacdan hasıl olacak sevaba kavuşulmaz

Sual: Müslümanlardan veya kâfirlerden ayakbastı parası almak haram mıdır?
CEVAP
Evet haramdır

Sual: İhramlı iken saçını kazıtmak sünnet midir?
CEVAP
Vaciptir İhramdan çıkmadan önce, başın en az dörtte birini ustura ile tıraş ettirmeli veya en az 3 cm, kendisi veya başkası kırkmalı Berber veya ustura bulamamak özür sayılmaz Kadın, saçını tıraş etmez Makasla biraz keser

Sual: Hacda bayanlarla aynı hizada namaz kılmak zorunda kalacağız Kâbede kadınlarla beraber aynı hizada namaz kılmak caiz midir?
CEVAP
Evet caizdir

Sual: (Haccı kabul olanın, kul ve Hak borçlarından başka bütün günahlar affedilir) diyorsunuz İnsanın ya kul borcu veya Hak borcu olur Başka ne günah olur ki de, diğer günahlar tabirini kullanıyorsunuz?
CEVAP
Kabul olan hac, namaz, oruç ve zekat borçlarının affına sebep olmaz Bunları geciktirme günahlarının affına sebep olur Kul borçları da verilmedikçe veya helalleşilmedikçe ödenmiş olmaz

Diğer günahlar çoktur Kabul olan hac, içki içmek, yalan söylemek, kumar oynamak, cünüp gezmek, domuz eti gibi haram yemek, açık gezmek, harama bakmak, müzik dinlemek, haset etmek, ipek giymek gibi birçok günahlar vardır Kabul olan hac bu günahların affına sebep olur

Sual: Zamanımızda ne kadar parası olana hac farzdır mesela ailesinin yanında kalan bir bekâr erkek eğer hacca gidecek ve gelecek kadar parası var ise hac buna farz mıdır?
CEVAP
Haccın eda şartları bulunan kimsede vücub şartları da varsa hac farz olur Vücub şartlarından birisi de, geçim ihtiyacından fazla olarak hacca götürüp getirecek ve varsa geride kalan kimselere yetecek kadar, helal parası olmak

Sual: Revakların ikinci katına çıkarak Kâbe-i şerifi tavaf etmek caiz midir?
CEVAP
Caiz değildir

Sual: Vekaleten hacca gitmiş olan fakire, hac farz olur mu?
CEVAP
Evet

Sual: Görevle hacca giden fakir, zengin olunca, tekrar gider mi?
CEVAP
Farza niyet edince gitmez, nafileye niyet edince gider

Sual: Hacca giden, hilali görse, Suudların yanlışını anlasa, ertesi günü Arafata çıkması lazım mı?
CEVAP
Elbette

Sual: Hacılar, ifrad hacca niyet etse, şükür kurbanı kesmez mi?
CEVAP
Kesmez

Sual: Hac yapanın bütün günahları af olur mu?
CEVAP
Kul hakkı ve kaza borcu af olmaz Tehir günahı af olur

Sual: Kâbe-i şerifi yedi kere dönmek bir tavaf mı?
CEVAP
Evet

Sual: Hac mevsimi haricinde umre yapan fakire hac farz olur mu?
CEVAP
Hac farz olmaz

Sual: Geçen sene, hacda kesemediğim şükür kurbanının kazası olarak şimdi on gün oruç tutmam lazım mı?
CEVAP
Evet

Sual: Falcılığa tevbe ettim Bu parayla hacca gitmem caiz mi?
CEVAP
Evet

Sual: Sâkin olunan yerden hacca vekil gönderilir Babam İzmitte hastalanıp İstanbula gelince öldü İstanbuldan vekil gönderilir mi?
CEVAP
Evet

Sual: Hacda mukim olan, kurbanını kestirmek üzere telefonla Türkiyedeki bir yakınına vekalet verse caiz olur mu?
CEVAP
Evet

Sual: İhramlı iken düşmanı öldürmek caiz mi?
CEVAP
Evet

Sual: Kardeşim, şu parayı al hacca git dedi Hayır dedim günah mı?
CEVAP
Günah olmaz

Sual: Her umrede şükür kurbanı kesilir mi?
CEVAP
Bir umrede yapılması gereken, her umrede yapılır

Sual: Annem dul ve zengindir (Paranı vereyim beraber hacca gi****m) diyor Gitmezsem günaha girer miyim?
CEVAP
Hayır

Sual: Zengin hanımı tarafından, yol masrafı karşılanan fakir erkek, hanımını hacca götürmeye mecbur mu?
CEVAP
Hayır

Sual: İhramlı iken, dikişli terlik giymek caiz mi?
CEVAP
Evet

Sual: Nafile hacca başlayıp terk eden, başka sene hacceder mi?
CEVAP
Hayır Hac bir kere farzdır

Sual: Hacda, bir özürle taş atamayan, yerine vekil tayin eder mi?
CEVAP
Hayır

Sual: İhramı iki omuza da sarmakta mahzur var mıdır?
CEVAP
İhram, peştamal gibi, iki beyaz bez olup, biri belden aşağı sarılır, öteki de omuzlara sarılır Tavafa başlarken sağ koltuk altından geçirilir (Cevhere)

Sual: Hacda bedava bozuk, ***** kitaplar dağıtıyorlar Ne yapalım, imha e****m mi?
CEVAP
Evet

Sual: İhramımı, kefen yapmam caiz mi?
CEVAP
Evet

Sual: Fakirim Beni vekil edene (Hacca gidince, bana da hac farz olur İkinci seneki hac paramı da verirsen giderim) demek caiz mi?
CEVAP
Evet

Sual: Haccımın sahih olmadığını zannediyorum Tekrar hacca gidince, farz olan hacca diye niyet etmem caiz mi?
CEVAP
Evet

Sual: Hacda şükür kurbanı kesemeden ölenin yerine velisi keser mi?
CEVAP
Vasiyet etmiş ise kesmek lazım olur

Sual: Zengin veya fakir ama hac yapsa, farz sevabı alır mı?
CEVAP
Hayır

Sual: Nafile hac, abdestin sünnetinden efdal demek, farzı nafile olarak yapmak, sünneti yapmaktan daha sevap, manasına gelir mi?
CEVAP
Evet

Sual: Hacca gitmek yerine ülkede ki fakirleri doyursam olur mu?
CEVAP
Olmaz

Sual: Kayınvalidem demişti ki, (yabancı ülkede çalışıp kazanılan para haram olur Bu para ile hacca bile gidilmez) Böyle şey var mı dinimizde?
CEVAP
Yok öyle bir şey Yabancı ülkede çalışıp kazanılan para haram olmaz

Sual: Hacda kurban kesmek farz mıdır?
CEVAP
Vaciptir

Sual: Erkeklerin dikişli sandalet ve kemer giymeleri uygun mudur?
CEVAP
Evet

Sual: Riyâllerde İslam harfleriyle yazı var Hacda, içinde riyâl bulunan keseyi bacak arasına sarkıtmak caiz mi?
CEVAP
Zaruret kadar caiz olur

Sual: Bu yıl hacca gidiyorum Kâbeyi görünce dua kabul oluyormuş Kâbeyi görünce nasıl dua e****m? “Ya Rabbi, yapacağım bütün dualarımı kabul et” diye dua etmek uygun mu?
CEVAP
Biz bilmeden kendimiz için zararlı olacak dua da edebiliriz Malın çokluğu, ömrün uzunluğu gibi şeyler hayırlı olacaksa istenmelidir Bunu da biz bilemeyiz Onun için dua ederken, (Ya Rabbi, yapacağım bütün hayırlı dualarımı kabul et) demeli

Kâbeyi görünce ve zemzem içerken, (Ya Rabbi imanla ve şehid olarak ölmeyi nasip eyle) denebilir En uygunu da (Hakiki imana kavuştur) diye dua etmelidir Çünkü hakiki imana kavuşunca artık imansız ölme tehlikesi yoktur

Sual: Zengin, hacca gitmeyi ertelese, sonra da fakir olsa, hacca gitmesi yine farz mı?
CEVAP
Hac farz olduktan sonra mal elden çıksa da, affolmaz Yani yine hacca gitmesi gerekir Hacca gidemeden ölürse, yerine vekil gönderilmesi için vasiyet eder

Sual: Kadın, kocasından izinsiz farz olan hacca gidebilir mi? Kocası izin vermezse hac kendisinden düşer mi?
CEVAP
Farz olan hacca bir mahremi ile gidebilir Farzlar için izin almak gerekmez Zaruretsiz farza mani olunmaz Farz olan namaza, farz olan oruca mani olamaz, tesettürüne de mani olamaz; mani olursa bunlar farz olmaktan çıkmaz yani yine farzdır

Sual: Hacda ihramlı iken koku sürünmek yasaktır Ancak ihram giymeden koku sürünse sonra ihramlı iken bu kokuları etrafa saçsa, yahut, yasak olmasına rağmen başkası ihr***** koku sürse, biz de onu kucaklayınca falan bize de koku geçse yahut, Kâbe-i şerife dokununca elimize koku geçse, ceza lazım olur mu?
CEVAP
Hayır ceza lazım olmaz Yasak olan bizzat kendimizin sürmesi veya başkasına (bu kokuyu bana sür) demektir

Sual: Kadın, kocasının izni olmadan, hacca gidemez mi?
CEVAP
Kadın, kocasının izni olmadan nafile hacca gidemez; fakat kocası, hanımının mahremi ile, farz olan hacca gitmesine mani olamaz

Hacla ilgili kelimelerin manaları

Afaki: Mikât sınırlarının dışından gelen hacılar

Altın Oluk: Kâbenin Hatimin karşısındaki kuzey duvarının üst orta kısmındaki yağmurları akıtan oluk

Arafat:Mekke-i mükerremenin güney doğusunda vakfenin yapıldığı yer

Bab-ı Cibril: Peygamber efendimizin Medine-i münevverede inşa ettiği mescidin doğu tarafındaki kıbleye yakın olan kapısı

Bab-ür Rahme: Rahmet Kapısı Medinede Peygamber efendimizin yaptırdığı mescidin batı duvarındaki kuzey köşesine yakın olan kapısı

Bab-üs-Selam:
1 Mescid-i Haramın doğu tarafına açılan, Bab-ı Şeybe de denilen kapı
2 Mescid-i Nebinin batı duvarında kıbleye yakın olan Bab-ı Mervan olarak da bilinen kapı Mescid-i Nebinin beş kapısından en büyüğü ve en süslüdür

Bab-üt-Tevessül:
1- Mescid-i Nebinin kuzeye açılan kapısı
2- Hicretin ikinci senesi Receb ayında, kıblenin Kudüsten Kâbeye dönmesi emrolunca, mescidin Mekkeye karşı olan kapısı kapatılıp, karşısına, Şam tarafına yeni bir kapı açıldı Şimdi bu kapıya Babüt-Tevessül deniyor

Bedel: Başkası adına hac eden vekil

Cebel-i Rahme: Arafat ovasının ortasındaki tepe Rahmet dağı demektir

Cebel-i Sevr: Peygamberimizin Mekkeden Medineye hicret ederken ilk sığındığı yer

Cem-i Takdim: Vakti girmemiş bir namazı, vakti giren bir namazla beraber kılmaktır Hanefide yalnız hac mevsiminde arefe günü Arafatta, öğle ve ikindi, öğle vaktinde kılınır

Cem-i Tehir: Vakti çıkan namazı, vakti giren namazla birlikte kılmaktır Hanefide yalnız hac mevsiminde arefe günü Müz****fede akşam, yatsı ile yatsı vaktinde kılınır

Cemreler: Minâda birbirine birer ok uzaklıkta bulunan üç taş kümesidir Bunlardan birincisine Cemre-i ula, ikincisine Cemre-i Vusta, üçüncüsüne Cemre-i Akâbe denir

Eshâb-ı fil: Bir çok fil ile Mekkeyi yıkmaya gelen Yemen Valisi Ebrehenin ordusu

Cennet-ül Muallâ: Mekkedeki kabristanın ismidir Hz Hatice ve bazı Sahabe-i kiram buradadır

Eyyam-ı Teşrik: Zilhiccenin 11,12 ve 13 günleridir Kurban bayramının arefesinin sabah namazından, dördüncü günün ikindi namazına kadar, 23 farz namazın akabinde, tekbir-i teşrik okunur Yani teşrik tekbiri getirilen günler, Arefe, bayram ve eyyam-ı teşrik denilen üç gündür, hepsi beş gün ediyor İlk güne Arefe, ikinci güne bayram, diğer üç güne de, eyyam-ı teşrik deniyor

Fidye: Yaşlanıp ölene kadar Ramazan veya kazaya kalmış oruçlarını tutamayanın veya iyi olmasından ümit kesilen hastanın (zengin ise) tutamadığı oruç karşılığında fakirlere vermesi gereken bedel

Hac Ayları: Şevval, Zilkade ayları ile Zilhiccenin ilk on günüdür

Hac Vakti: Arefe ve bayram günleri olmak üzere beş gündür

Hacc-ı Asgar: Umre

Hacc-ı ekber: Farz olan hac Haccetül-İslam da denir

Hacer-ül Esved: Kâbenin doğu köşesinde Cennetten gelen parlak siyah taş

Hatim: Kâbenin kuzey duvarı hizasında yarım daire şeklinde duvarcık ile Kâbe arasında kalan yer İsmail aleyhisselam ve annesi Hz Hacerin kabri buradadır

Hervele: Safâ ve Merve arasında say yapılırken yeşil direkler arasında süratli ve çalımlı yürümek

Hira Mağarası: Cebel-i hira, Cabel-i nur dağındaki mağara Peygamber efendimize ilk vahiy bu mağarada indi

Hil: Harem bölgesi ile mikât sınırları arasında kalan yerlerdir

Hücre-i Saadet: Medine-i münevverede Peygamber efendimizin kabr-i şerifi (Burada Hz Ebu Bekir ve Hz Ömer de medfundur)

İhram: Hac ve Umrede kuşanılan iki parça örtüdür Ayrıca, hac veya umre için niyet etmeye ve telbiyeye de ihram denir

İstilam: Hac ve Umrede Kâbeyi tavafa başlarken veya tavaf sırasında Hacer-ül esved önüne gelindiğinde, elleri namaza durur gibi kaldırıp tekbir, tehlil getirerek (Allahü ekber, la ilahe illallahü vallahü ekber) diyerek onu selamlamak ve el öpmek El sürülemiyorsa uzaktan elleri kaldırıp, işaret yapmak

İzar: İhramlının belden aşağıya doladığı örtü

İztiba: Ridanın bir ucunu sağ koltuk altından geçirip sol omuz üzerine atmak Böylece sağ omuz ve kolu ihramın dışında bırakmaktır Remel yapılması gereken tavafların bütün şaftlarında iztiba sünnettir Tavaf bitince omuz örtülür Tavaf namazı omuz örtülü olarak kılınır Remel yapılan tavaflar dışında hiçbir zaman iztiba yapılmaz

Kubbe-i Hadra: Peygamber efendimizin kabrinin üzerindeki yeşil kubbe

Makam-ı İbrahim: Hzİbrahimin Kâbeyi inşa ederken ve insanları hacca davet ederken üstüne çıktığı taşın bulunduğu yer

Mekki: Mekkede ve Mikât sınırları içinde ikamet eden kimseler

Menâsik: Hacla ilgili fiil ve ibadetler

Merve: Sayin yapıldığı iki tepeden biri Say Safâ ve Merve tepeleri arasında yapılır

Mesa: Sayin yapıldığı yer Safâ ve Merve arası

Mescid-i Haram: Beytullahın etrafındaki Mesciddir

Mescid-i Hif: Yetmiş peygamberin namaz kıldığı Minâdaki mesciddir

Mescid-i Kıbleteyn: Peygamber efendimiz Medine-i münevverede öğle veya ikindi namazında iken kıblenin Kudüsten Kâbeye dönülmesi emrinin geldiği mescid

Mescid-i Kuba: Peygamberimizin hicret ederken, Medine yakınında Kuba köyünde yaptırdığı mescid

Meşar-il Haram: Müz****fede bir tepe Müz****fe vakfesinin bu tepede yapılması sünnettir

Mikât: Afakilerin ihrama girdikleri yerler ki Mekkeye en uzağı Zülhuleyfe en yakın yerlerdir

Minâ: Mekke ile Müz****fe arasında, Harem sınırları içinde bulunan bir bölge Hacıların cemreleri taşladıkları ve kurban kestikleri yer

Muhasser Vadisi: Minâ ile Müz****feyi birbirinden ayıran ve hacıların Minâya giderken durmamaları gereken yer Burası Eshab-ı filin durak yeri idi

Mültezem: Kâbenin kapısı ile Hacer-ül Esved arasında kalan Kâbe duvarında birkaç taştır

Müz****fe: Arafat ile Minâ arasında kalan, Adem aleyhisselamla Havva validemizin yeryüzünde ilk buluştukları yer Haccın vaciplerinden müz****fe vakfesi burada yapılır

Nafile: Farz ve vacip ibadetlerinin dışında sünnetler de dahil olmak üzere yapılan ibadetler

Niyet: Niyetin sözlük manası: Bir şeye kalben azim, kasd ve ona yönelmekten ibarettir Fıkıhta ise: Allah rızasını kazanmak için ilahi bir emri yerine getirmekte kalben ona yönelmek demektir

Nüsük: Hac ve umrede yerine getirilmesi lazım olan işlerden herbiri, ibadet

Remel: Erkeklerin tavafın ilk üç şaftında kısa adımlarla koşarak ve omuzları silkerek çalımlı ve süratli yürümeleri Devamında say yapılacak tavaflarda Remel yapılması sünnettir Sonunda say yapılmayacak tavaflarda Remel yapılmaz

Rida: İhramlının belden üst kısmına örttüğü dikişsiz örtü

Rükn-i Hacer-il Esved: Kâbenin Hacer-il Esved tarafındaki köşesi

Rükn-i Iraki: Kâbenin Bağdata karşı olan köşesi

Rükn-i Şami: Kâbenin Şama karşı olan köşesi

Rükn-i Yemani: Kâbenin Yemen tarafında olan güney köşesidir Burası da Hacer-ül esved gibi selamlanır

Sa: Hacim ölçen bir ölçek 1 Sa 4,2 litre buğday alan bir hacim ölçüsü birimi ki 3500 gram kadardır

Say: Safâ ve Merve tepeleri arasında Safâdan başlayarak Merveye, Merveden Safâya dört gidiş, üç geliş

Safâ: Sayın başladığı tepe

Salevat-ı Şerife: Peygamber efendimiz için okunan dualar Allahümme Salli ve Allahümme Barik duaları “Allahümme Salli ala Seyyidina Muhammedin ve alâ âli Seyyidina Muhammed” demek

Şavt: Tavafta, Hacer-i Esved hizasından başlayıp Kâbenin etrafında dönerek tekrar aynı hizaya gelmek Sayda ise Safâdan Merveye yahut Merveden Safâya bir kere gitmek Her tavafta ve sayde yedişer şavt vardır

Şebeke-i Saadet: Hücre-i Saadetin dış duvarı etrafına yerden Mescid-i Nebinin tavanına kadar yükselen demir parmaklık

Tavaf: Kâbenin etrafında, Hacer-i esvedden başlayıp Kâbe sola alınarak yedi kere dönmektir

Tavaf-ı Kudum: Mekke-i mükerremeye varınca, yapılan ilk tavaf, Afakiler için sünnettir

Tavaf-ı Nafile: Mekke-i mükerremede bulunanların vakit vakit yaptıkları nafile tavaf

Tavaf-ı Sadr: Hac esnasında cemrelerin taşlanması bittikten sonra Minâdan Mekkeye gelindiğinde yapılan tavaf Tavaf-ı Veda da denir Hac vazifeleri bununla sona erer

Tavaf-ı Umre: Umreye niyet edenin yaptığı tavaf Yedi şavt

Tavaf-ı Veda: Tavaf-ı Sadr

Tavaf-ı Ziyaret: Arafattan indikten sonra, kurban bayramı günlerinde yapılan tavaf Tavaf-ı ifâda da denir

Tavaf-ül ifâda: Tavaf-ı Ziyaret

Tehlil: “La ilahe illallahü vahdehü la şerike leh lehül-mülkü ve lehül-hamdü ve hüve ala külli şeyin kadir” demek

Tekbir: “Allahü ekber, Allahü ekber La ilahe illallahü vallahü ekber Allahü ekber ve lillahil hamd” demek

Telbiye: “Lebbeyk Allahümme Lebbeyk Lebbeyk lâ şerîke leke lebbeyk İnnel hamde ven-nimete leke vel-mülke lâ şerîke lek” demek

Tetavvu': Nafile ibadet

Terviye günü: Zilhiccenin sekizinci günü Bugün Minâya çıkmak ve geceyi orada geçirmek sünnettir

Udhiye: Kurban bayramında Allah rızası için kesilen vacip kurban

Umre: Hac zamanı olan beş günden başka, senenin her günü, ihram ile yapılan, tavaf ve say yapmak ve saç kazımak veya kesmektir

Vadi-yi Urene: Arafat ovasında bir vadi Arefe günü Arafatın Vadi-yi Urene denilen yerinden başka herhangi bir yerinde öğle ve ikindi namazlarından sonra vakfeye durmak, haccın farzlarındandır

Vakfe: Durma Arefe günü Arafatın Vadi-yi Urene denilen yerinden başka herhangi bir yerinde, öğle ve ikindi namazlarından sonra bir miktar durmak Bu farzdır

Borçlu hacca gidebilir mi?

Sual: Biz borçlu bir aileyiz Borçlarımızı ödemeden umreye veya hacca gitmek doğru mu?
CEVAP
Borçlarınızı ödemeden hacca, umreye ve başka yerlere gitmek doğru olmaz Buna rağmen gidenler, istifade edeceğim derken zarar görür, yani kaş yapayım derken göz çıkarır da farkında olmaz Çünkü dinimizin bildirdiğinin değil, kendi arzusunun peşindedir, nefsin ve şeytanın gizli hilesine düşmüştür Kul hakkı Allah hakkından önce gelir Allahü teâlâ böyle takdir etmiştir Kul haklarını, kul borçlarını sahibine ödemedikçe Cennete girilemez Sırat köprüsündeki yedinci ve son soru kul hakkıdır Bütün Peygamber efendilerimiz hepsi masum günahsız oldukları halde burada korkacaklardır Peygamber efendilerimizin masum oldukları halde korktukları bir hususta bizim cesaretimizin sebebi ne? Onun için hac vs için biriktirilen, temin edilen para önce borçları ödemekte kullanılmalıdır Rahmete, feyze kavuşmak isteyen, istifade etmek isteyen dinin emrine uymalıdır

Tam İlmihal Seadet-i Ebediyyede diyor ki:
Hadis-i şerifte, (En iyiniz, borcunu bir an önce ödeyeninizdir) buyuruldu Bir kimse, malı olduğu halde, borcunu ödemeyi bir saat geciktirirse, zalim ve asi olur Namaz kılarken de, oruç tutarken de, uykuda da, yani her an, lanet altında bulunur Borç ödememek öyle bir günahtır ki, uykuda bile durmadan yazılır Malı olmak, parası olmak demek değildir Satabileceği bir şeyi olup da, satmazsa, günah işlemiş olur

Âlimler de, (Borcu olan kimse, borcunu ödemedikçe yağlı ve sirkeli yemek yememelidir) buyuruyorlar Yani borcun vebali sıkıntısı yüzünden ağzının tadını bile düşünmemeli, yiyip içmekte bile tasarruf edip bir an evvel borcunu ödemelidir, nerde kaldı ki sağa sola şuna buna parasını savursun

Hadis-i şeriflerde buyuruluyor ki:
(Bir kimse, imkanı olduğu halde, borcunu vermeyip geciktirirse, [borcunu verinceye kadar] her gün amel defterine zulmetme günahı yazılır) [Taberani]

(Zenginin [ödeme imkanı varken] borcunu ödemeyip, oyalaması zulümdür) [Buhari]
(Borcu var iken verilen sadaka kabul olmaz) [Buhari]

(Darda olanı feraha kavuşturan veya böyle bir kimsenin borcunu ödeyeni, Allahü teâlâ kıyamet gününün dehşet, korku ve sıkıntılarından kurtarır) [Müslim]

(Allah indinde, en kıymetli amel, müminin sıkıntısını gidermek, borcunu ödemek suretiyle onu sevindirmektir) [Taberani, Beyheki

Hac ayları

Sual: Kuranda, (Hac bilinen aylardadır) buyuruluyor Bilinen aylar hangileridir ve hac, bu aylarda olmuyor da, niye 5 güne sıkıştırılıyor?
CEVAP
Hac vakti ile hac ayları farklıdır Hac ibadeti hac vaktinde yapılır Hac vakti, Arefe ve Kurban bayram günleridir Hac ayları ise, Şevval ve Zilkade ayları ile Zilhiccenin ilk on günüdür Tavaf, vakfe gibi ibadetler, Şevval ve zilkadede değil, sadece, Arefe ve kurban bayramı günleri yapılır Hac ayları, hac ile ilgili diğer fiillerin yapılması gereken aylardır

Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Hac için, hac aylarında ihrama girmek sünnettir) [Buhari]

Fıkıh kitaplarında da deniyor ki:

Hac fiilleri, hac aylarının dışında yapılmaz Hac için, bu aylardan önce ihrama girmek tahrimen mekruhtur (Dürr-ül muhtar)

İhramı, hac aylarından önce giymek de caiz ise de, mekruhtur (S Ebediyye)

Haccın vaciblerinden birisi de, hac ayları içinde olmak şartı ile, Safa ile Merve tepeleri arasında, say etmek, yani, yedi kere usulü ile yürümektir (S Ebediyye)