Tutiname

Tûtî-nâme Doğu edebiyatının hikaye türündeki en önemli eserlerinden birisidir Sanskritçe aslı Sukasaptati`dir (Çakasaptati)
Bir papağanın ağzından birçok farklı yapıda çeşitli hikayeler yer alır kitapta Özellikle kadın-erkek ilişkilerini konu alan hikayeler barındıran eserde, birçok hikaye birer nasihat niteliği de taşımaktadır Bir çok edebi otoriteye göre Doğu edebiyatının hikaye alanındaki en önemli eserlerdendir

Konusu

Benzer Doğu klasikleri gibi, Tûtî-nâme'de bir çerçeve hikaye içinde kat kat yazılmış hikayeler barındırır Tûtî-nâme'nin çerçeve hikayesi şöyledir:
Delidivane olduğu Mahışeker ile genç yaşta evlenen Said, babasının isteği üzerine tüccar olmuş genç bir adamdır İyi kalpli Said bir gün pazarda gördüğü çok zeki bir kuş olan tûtîyi satın alır Tûtî nasihatleriyle kısa zamanda Said'in işlerinin açılmasına olanak sağlar ve tüccarın maddi durumu iyileşir Tek başına sıkılmasın diye bu erkek tutiye eş olarak bir dişi tuti satın alır
Yine tutinin öğütleri nedeniyle deniz ticaretine atılmaya karar verir, sefere çıkmadan önce karısına herhangi bir iş yapacağı zaman mutlaka tutiye danışmasını öğütler Bir zaman sonra, kocasının yokluğunda, Mahışeker bir genç adama aşık olur Mahışeker gece aşık olduğu adamın yanına gitmeye karar verse de tutiye danışmak ister Kendisini daha iyi anlar diye dişi tutiye derdini, arzunu açar fakat dişi tuti onu ağır bir dille kınar ve sinirlenen Mahışeker dişi tutiyi yere atıp öldürür Sinirli ve üzgün olduğu için sevdiğine gitmekten de o gecelik vazgeçer Ertesi gece yine aynı arzu ile sevgilisine gitmek isteyince erkek tutiye danışmak ister Tuti onu anlıyor ve haklı görüyor gibi davranıp onu oylamak için çeşitli öğütler veren hikayeler anlatır Mahışeker her gece aşkına gitmeye karar verse de tutiye danışmadan edemez ve tuti her gece ona öyle heyecanlı ve sürükleyici hikayeler anlatır ki Mahışeker tüm gece boyunca hikaye dinler, evden çıkıp aşkına gidemez Uzun bir süre böyle devam eder ve Mahışeker bir kez olsun aşık olduğu adama gidemeden Said seferden döner Tuti olan biteni uygun bir dille Said'e anlatır, yumuşak kalpli Said karısını affeder ve tutiyi de mükafat olarak özgürlüğüne kavuşturur
Eserin barındırdığı hikayeler büyük bir çeşitlilik göstermektedir Her şeyden önce hikayelerin çoğu belirli bir nasihat taşır ve ahlaki niteliğe sahiptir Fabl tarzında hikayelerinin yanı sıra, günlük olayların konu edildiği herhangi bir olağanüstü öğe taşımayan basit hikayeler de mevcuttur Eserin çarpıcı bir noktası da hem müstehcen sayılabilecek hikayeler hem de İslami motiflere sahip İslami tarzda hikayeler barındırmasıdır Bunun en büyük nedeni eserin kökeninin İslami olmamasına rağmen sonradan yapılan tercümelerin Müslümanlar tarafından Müslüman okuyucular için yapılmış olmasıdır Bu tercümeler ve düzenlemeler esnasında hiç kuşkusuz eserin daha önceden sahip olmadığı ayet , hadis ve İslam kültüründe yer etmiş çeşitli söz ve kıssalar hikayelere eklenmiş ve sonuç itibariyle hikayelerde yoğun bir şekilde kullanılmıştır


alıntıdır