Oksalik Asit Ve Kullanım Alanları

Oksalik Asit ve kullanım alanları

Formülü HOOC-COOH olan, karboksilli diasitler dizisinden ilk asit (kuzukulağı asidi de denir) İsveçli kimyacı Kari Scheele (1742-1786) tarafından 1776‘da şekerin nitrik asitle işlemden geçirilmesiyle bulundu 1828‘de, Alman kimyacısı Friedrich Wöhler (1800-1882), siyanojene amonyak etki ettirerek amonyum oksalat elde etti; böylece ilk organik bireşimi gerçekleştirdi Bazı oksalatlar gibi, oksalik aside de bitki evreninde (kuzukulağı, ıspanak) çok yaygın olarak raslanır; akciğer veremi gibi kimi hastalıkların söz konusu olduğu durumlar dışında oksalik asit, insan sidiğinde de az miktarda bulunur (24 saatte 0,02 gr’dan fazla) Ayrıca oksalatın süksinik ve asetik esterleri, metabolizma çevrimlerinde etkili olurlar

• HAZIRLANMASI

Oksalik asidi, bunu içeren maddelerden özütlemektense, bireşimle elde etmek daha kolaydır Eskiden, nişasta üstüne nitrik asit ya da odun talaşı üstüne (selüloz) sodyum etki ettirilirdi; günümüzdeyse oksalik asit, sodyum formiyatın ayrışmasından (360 °C) kaynaklanan sodyum oksalattan hazırlanır:
2 H-COONa - NaOOC-COONa + H2 sodyum formiyat ► sodyum oksalat + hidrojen
Sodyum oksalat çözünmeyen kalsiyum oksalata dönüştürülür; daha sonra seyreltik sülfürik asitle işleme tutulduğunda oksalik asit elde edilir

• FİZİKSEL VE KİMYASAL ÖZELLİKLERİ

Oksalik asit, kapalı bir tüp içinde 190 °C’ta eriyen beyaz katı bir cisimdir Serbest havada, erimeden bozunur Özellikle, 101°C’a doğru ergiyen billurlu bir katı olan HOOC-COOH, 2H20 dihidrat biçiminde bulunur Olağan sıcaklıkta alkolde iyi, sudaysa oldukça iyi çözünür (kaynayan sudaki çözünürlüğü çok daha fazladır) Oksalik asit, tuzları oksalatlar olan bir diasittir Isıya karşı çok kararsız olan bu asit, bozunarak formik asit, karbon dioksit gazı, karbon oksit ve su verir İndirgen özellikleri vardır

• KULLANIM ALANLARI

Temizleme sanayisinde, oksalik asitten mürekkep ve pas lekelerini çıkarmada yararlanılır Oksalik asit, otomobil radyatörlerinin temizlenmesinde kullanılan ürünlerin başlıca bileşenidir Boyacılıkta, bir aşındırıcı olarak kullanılır Oksalik asitten ayrıca, şapka yapımında kullanılan samanların hazırlanmasında renk giderici olarak yararlanılır
Seyreltik çözelti halindeki oksalik asit, bakır gereçlerin (bakır suyu) temizlenmesinde de kullanılır Avrıca önemli bir bireşim aracıdır

• OKSALATLAR

Oksalatlar, oksalik asidin tuzları ya da esterleridirler Metal nitelikli oksalatların çoğunluğu suda çözünmez Kuru gümüş oksalat, patlayıcıdır Bakır oksalat fişek yapımında kullanılır Güçlü bir indirgeyici olan demir oksalattansa fotoğrafçılıkta yararlanılır Monopotasyum oksalat, halk arasında kuzukulağı tuzu adıyla tanınır Kalsiyum oksalat, çözünmez ve kalsiyumun dozunu ayarlamaya yarar Bazı bitkilerin hücrelerinin kofullarında boşaltım maddesi olarak gözlemlenebilir
Ayrıca sidik yollarındaki bazı taşlar da kalsiyum oksalatlardan oluşmuştur