Element - Bileşik - Karışım - Metal - Ametal - Soygaz Özellikleri

MADDE

SAF MADDELER KARIŞIMLAR

ELEMENT BİLEŞİK HETEROJEN KARIŞIM HOMOJEN KAR

Metal Ametal Soygaz Süspansiyon Emilsiyon Adi karışım

MADDE: Boşlukta yer kaplayan belli bir kütlesi ve eylemsizliği olan her şey madde denir Kütle ve hacim maddelerde ortak olan iki özeliktir

HACİM :Maddenin uzayda kapladığı alana denir Hacim birimleri : m3 dm3 cm3 mm3 Lt

KÜTLE:Maddenin değişmeyen miktarıdır Kütle birimleri : kg gr

EYLEMSİZLİK:Hareket halindeki bir cismi durdurmak istediğimizde veya duran bir cismi hareket ettirmek istediğimizde cismin göstermiş olduğu tepkiye denir

AYIRTEDİCİ ÖZELLİK:Maddelerin birbirinden ayrılmasını sağlayan özkütle erime noktası donma noktası kaynama noktası yanma gibi özellikler madde miktarıma bağlı değildir

ÖZKÜTLE: (Yoğunluk):Bir maddenin birim hacminin kütlesine denir Birimleri : gr/cm3

SAF MADDE iziksel yollarla kendisinden başka maddelere ayrışmayan maddelerdir Saf maddelerin belirli erime ve kaynama noktaları vardır Doğada 2 çeşit saf madde vardır

1-ELEMENT :Aynı tür atomların bir araya gelerek oluşturdukları fiziksel ve kimyasal yollarla başka maddelere ayrıştırılamayan saf maddelerdir Demir (fe) karbon (C )

2-BİLEŞİK:İki veya daha fazla türdeki atomların belli oranlarda birleşerek oluşturdukları değişik özellikteki saf maddelerdir Su ( H2O )

KARIŞIMLAR

KARIŞIM: İki veya daha fazla saf maddenin değişik oranlarda karıştırılmasıyla oluşur Kum ve su karışımı Karışımlar istenilen oranda yapılabilir Yani rastgele yapılabilir Karışımlar homojen ve heterojen karışımlar olmak üzere iki sınıfta incelenir

1-HOMOJEN KARIŞIMLAR: Özellikleri her yerde aynı olan karışımlardır Örneğin ; çözeltiler alaşımlar gaz karışımları vb

2-HETEROJEN KARIŞIM: Özellikleri her yerde aynı olmayan karışımlardır

a-)SÜSPANSİYON :Bir katının bir sıvı içerisinde çözünmeden çok küçük zerreler halinde dağılmasıyla oluşan sistemlerdir (Katı + Sıvı karışımlar) Örnek olarak ; şeker-su karışımı

b-)EMİLSİYON :Bir sıvının bir başka sıvı içinde çözünmeden çok küçük zerreler halinde dağılmasıyla oluşan heterojen karışımlara denir(Sıvı + Sıvı karışımlar) örnek: su-zeytinyağı

c-)ADİ KARIŞIM İki veya daha fazla katı maddenin karıştırılmasıyla oluşan heterojen karışımlara denir (Katı + Katı karışımı) Örnek olarak ; kum ve taş karışımı

Karışımların özellikleri

1- Karışımları istediğimiz maddelerle yapabiliriz

2- Karışımları istediğimiz oranlarda yapabiliriz

3- Karışımı oluşturan maddeler özelliklerini kaybetmezler

4- Homojen veya heterojen olabilir

5- Belli bir formülleri yoktur

6- Saf değildirler

7- Karışımı oluşturan bileşenler her oranda karıştırılabilir

ELEMENT

Tek cins atomdan oluşmuş saf maddelere element denir Örnek olarak demir(Fe) bakır(cu) vb

? Saf yapıdadırlar bu nedenle belirli erime ve kaynama noktaları vardır

? Homojendirler

? En küçük yapıtaşları atomlardır

? Kimyasal ve fiziksel yolarla daha küçük parçalara bölünemezler

? Reaksiyonlara girerek bileşikleri oluştururlar

? Doğada bulunan elementler 3 grupta incelenir Bunlar : metal ametal ve soygazlardır

BİLEŞİKLER

İki veya daha fazla elementin belirli oranlarda bir araya gelerek kendi özelliklerini kaybedip oluşturdukları yeni saf maddelere bileşik denir Örnek olarak iki hidrojen atomu(H) ve bir oksijen(O) atomu birleşerek H2O(su) bileşiğini oluştururlar

? Bileşikler kendilerini oluşturan elementlerin özelliğini göstermezler

? Saf maddelerdir Belirli erime ve kaynama noktalarına sahiptirler

? Bileşiklerin özelliğini gösteren en küçük yapıtaşına molekül denir

? Bileşikler farklı cins atomlardan oluşur

? Kendini oluşturan atomlara kimyasal yöntemlerle ayrıştırılabilir

? Bileşiği oluşturan atomlar arasında sabit kütle oranları vardır

? Bileşikler formüllerle gösterilir

ÖRNEK: I Saf madde olması

II Kendinden başka maddelere ayrışmaması

III İki farklı maddenin birleşmesiyle oluşması

IV Elektriği iletmesi

Yukardaki ifadelerden hangisi veya hangileri bir maddenin kesinlikle element olduğunu belirler

CEVAP : I Saf maddeler element ve bileşik olabilir

II Kendinden başka maddelere ayrışmayan maddeler elementlerdir

III İki farklı maddenin birleşmesiyle oluşan maddelere bileşik denir

IV elektriği ileten maddeler metal veya eloktrolit çözeltiler olabilir

O halde doğru cevap sadece II seçenektir

MADDEKİ DEĞİŞMELER

Fiziksel Değişmeler Kimyasal Değişmeler

Fiziksel değişme:

Maddenin molekül yapısı bozulmadan oluşan değişmelerdir Maddenin şekli değişir Madde katı sıvı veya gaz halinde bulunabilir Isı etkisi ile bir halden başka bir hale dönüşebilir Bunların hepsi fiziksel değişime örnektir Fiziksel değişmenin temel özelliği maddenin tekrar eski haline dönebilmesidir Eritilen mumun sonra donarak eski haline gelmesi vb

Kimyasal değişme:

Maddenin molekül yapısındaki değişikliklerdir Bu değişmelerde madde yeni özellikte başka maddelere dönüşür Moleküller oluşurken atomların özellikleri değişir

2Hidrojen + Oksijen = Su

Hidrojen ve oksijen yanıcı ve yakıcı maddelerdir fakat su ne yanıcı ne de yakıcıdır Kağıdın yakılması un helvası yapımı mumun yanması demirin paslanması sütün yoğurda dönüşmesi birer kimyasal değişmedir Kimyasal değişme sonrası eski madde yok olur Başka bir örnek yanan kağıt kimyasal değişmeye örnektir

ÖRNEK: Aşağıdakilerden hangisi veya hangileri fiziksel olay değildir?

(1) Odunun yanması (2) Suyun buharlaşması

(3) Tuzun suda çözünmesi (4) Yazın elektrik tellerinin uzaması

CEVAP : (1) Odunun yanması ; yanma reaksiyonlar kimyasal bir olaydır

(2) Suyun buharlaşması fiziksel bir olaydır Çünkü madde hal değiştirmiştir yapısı değişmemiştir

(3) Tuzun suda çözünmesi fiziksel bir olaydır Maddenin yapısında bir değişme yok

(4) Yazın elektrik tellerinin uzaması fiziksel bir olaydır Telin yapısı değişmemiş sadece genleşme olayı olmuştur

NOT: Yanma olayları yeni bir bileşik oluşturma kimyasal olaylardır Ancak genleşme çözünme ve hal değişiklikleri fiziksel olaylardır

ATOM VE MOLEKÜLLER

ATOM :Bir elementin tüm özelliklerini taşıyan en küçük yapıtaşına denir

MOLEKÜL : Bir bileşiğin tüm özelliklerini taşıyan ve bölünemeyen en küçük parçasıdır

ATOMUN YAPISI : Atomlar iki kısımdan oluşur

Çekirdek ve çekirdek etrafında belli yörüngede

hareket eden elektronlardan oluşur Çekirdekte proton

protonlar ve nötronlar bulunur

PROTON : Atom çekirdeğinde yer alan +1 yüklü parçacıklardır Kütlesi 1 akb?dir

NÖTRON :Atom çekirdeğindeki yüksüz parçacıklardır Kütlesi 1 akb?dir Çekirdekteki proton ve nötron sayıları toplamı kütle numarasını verir

ELEKTRON: ?-? yüklü parçacıklardır Kütlesi yok denecek kadar azdır Kütlesi 1/2000 akb?dir Yüksüz atomlarda elektron sayısı proton sayısına eşittir

YÜK : bir atomun aldığı ve verdiği elektron sayısıdır Yük proton ve elektron sayıları farkına eşittir

Kütle Numarası = proton say + nötron say Atom Num= proton say nötr atomlarda: proton sayısı = elektron eşittir

Örnek: Bir X atomunun nötron sayısı 18 elektron sayısı ise 17 olduğuna göre X?in proton sayısı atom numarası ve kütle numarası nedir?

Örnek: Bir A elementinin kütle numarası 28 ve proton sayısı nötron sayısından 2 eksik olduğuna göre A?nın atom numarası nedir?

İYON: (+) ve (-) yüklü atom yada atom gruplarına İYON denir

(+) yüklü iyonlara KATYON ; (-) İyonlara da ANYON denir

İyon yükünü bulurken proton sayısından elektron sayısı çıkarılır

Örnek: X-3 Y+2 Z-1 iyonları 3?er elektron verirlerse iyon yükleri ne olur?

Çözüm:

X için İyon yükü = -3 demek iyonun elektron sayısı proton sayısından 3 fazla demektir 3 e verirse proton sayısı ile elektron sayısı birbirlerine eşit olur ve atom nötr olur

Y için İyon yükü = +2 demek elektron sayısı proton sayısından 2 az demektir 3 elektron daha verirse ; elektron sayısı 5 eksik olur O halde yükü -5 olur

Z için İyon yükü = -1 demek iyonun elektron sayısı proton sayısından 1 fazladır 3 elektron verirse Elektron sayısı proton sayısından 2 az olur Yükü +2 olur

X0 Y-5 Z+2

Örnek: X-1 ve X+3 iyonlarının toplam elektron sayısı 34?tür X atomunun çekirdek yükü nedir?

Çözüm: X atomunun elektron sayısına t diyelim

X-1 atomunun elektron sayısına t + 1 olur Toplam e Sayısı = ( t + 1) + ( t ? 3)

X+3 atomunun elektron sayısına t - 3 olur 34 = 2t ? 2

X = t = 16 elektron

İZOTOP: Atom numaraları aynı kütle numaraları birbirinden farklı olan atomlar birbirinin izotopudur Ör: C612 C136 birbirinin izotopudur

Hidrojenin 3 izotopu vardır

Hidrojen : H11 Proton sayısı : 1 ; nötron sayısı : 0

Döteryum : H12 Proton sayısı : 1 ; nötron sayısı : 1

Trityum : H13 Proton sayısı : 1 ; nötron sayısı : 2

? İzotop atomların kimyasal özellikleri aynıdır fakat fiziksel özellikleri farklıdır

? İzotop iyonlar için elektron sayıları farkı ise kimyasal özelikleri de farklıdır

ÖRNEK : Element Atom No Kütle No P+ e- n0

X 21 46

Y 47 23

Z 21 23

Yukarıdaki çizelgede birbirinin izotopu olan atom çiftleri aşağıdakilerden hangisidir?

A-) X-Z B-) Y-Z C-) X-Y D-) X-Y-Z

PERİYODİK CETVEL

Periyodik cetvel elementleri gösteren ve özellikleriyle ilgili bilgi veren bir tablodur Bu tabloda elementler atom numaralarına göre sıralanmıştır Yatay sıralara periyot ; düşey sıralara ise grup denir Aynı gruptaki elementler birbirleriyle benzer özellik gösterirler Periyodik cetvelin en sağındaki grupta yer alan elementlere soygaz (asalgaz) denir

Periyodik cetveli 3 ana grupta inceleyebiliriz Bunlar metal ametal ve soygazdır

Periyodik cetvelde bazı grupların özel adı vardır

1 Grup elementler : Alkali metaller 7 Grup elementler : Halojenler

2 Grup elementler : Toprak alkali metaller 8 Grup elementler : Soygazlar

METALLER AMETALLER SOYGAZLAR

1-) e vermeye yatkındırlar 1-) e almaya yatkındırlar 1-) e alıp vermezler

2-) Tel ve levha haline alabilirler 2-)Dövülürlerse toz halini alırlar ---------------------

3-)Elektriği iletirler 3-)Elektriği iletmezler ---------------------

4-)Parlaktırlar 4-)Mattırlar ---------------------

5-)Genelde katı haldedirler 5-)katısıvı ve gaz haldedirler 5-)Gaz haldedirler

6-)Aralarında bileşik yapmazlar 6-)Kendi aralarında bileşik --------------------

Ancak alaşım yapabilirler yapabilirler

PERİYODİK CETVELİN ÖZELLİKLERİ

Periyodik cetvelde soldan sağa gidildikçe:

1 Atom numarası ve kütle numarası artar

2 Atom çapı azalır

3 Elektron ilgisi artar periyot

4 Elektron koparmak zorlaşır

5 Metallik özellik azalır ametallik artar

6 Bazik özellik azalır asidik özellik artar grup

Per cetvelde yukarıdan aşağıya inilince

1 Atom numarası ve kütle numarası artar

2 Atom çapı artar

3 Elektron ilgisi azalır

4 Elektron koparmak kolaylaşır

5 Metallik özellik artar ametallik azalır

6 Bazik özellik artar asidik özellik azalır

Örnek: 3 Periyot 6A grubunda bulunan X elementi ile 4 Periyot 1A grubunda bulunan Y elementinin oluşturacağı bileşiğin bir molekülünde kaç elektron vardır?

Çözüm:

X : 2 8 6 Yükü = - 2 olur Y : 2 8 8 1 Yükü = +1 olur

Y+1X-2 çaprazlama yapılırsa Y2X bileşiği oluşur 2Y + 1X = 2 19 + 16 = 54 e

Bileşiklerin Adlandırılması:

Bileşik formülleri element sembollerinden yararlanılarak yazılır Formül yazılırken önce pozitif değerli atom yazılır Daha sonra negatif değerli atom veya kök yazılır Bileşik oluşumundaki alınan ve verilen elektron sayıları eşitlenir

Al3+2 Br2-3 H2+1O-2 Ca3+2N2-3

Ametal?Ametal Bileşiklerin Adlandırılması

I Ametalin atom sayısı + I Ametalin adı + II Ametalin sayısı + II Ametalin adı + Ek

Latince Sayılar:

1- Mono 2- Di 3- Tri 4- Tetra 5- Penta

6- Heksa 7- Hepta 8- Okta 9- Nona 10- Deka

O : Oksit ÖRNEK: N2O5 = di azot penta oksit

S : Sülfür CO2 = mono karbon di oksit

FClBrI ?ür eki CO = Karbon monoksit

N : Nitrür PCl3 = fosfor tri oksit

P2O5 = di fosfor penta oksit

Metal?Ametal Bileşiklerin Adlandırılması

Metal Adı + Ametal Adı veya Metal Adı + Metal Değerliği + Ametal Adı

Na+1Cl-1 Sodyum klorür Fe+2Cl2-1 Demir II klorür

Ca+2O-2 Kalsiyum oksit Fe+3Cl2-1 Demir III klorür

Metal ? Kök Bileşiklerin Adlandırılması

Metal Adı + Kök Adı

SO4-2 Sülfat CO3-2 Karbonat NO3-1 Nitrat PO4-3 Fosfat

Na2CO3 Sodyum Karbonat NaHCO3 Soyum bikarbonat

CaSO4 Kalsiyum Sülfat Fe2+3(SO4)3-2 Demir III sülfat

ELEKTRON DAĞILIMI Atomun çekirdeği etrafında elektronların dizildiği yörünge adını verdiğimiz enerji katmanları vardır Çekirdeğin etrafından başlayarak 1234 yörünge şeklinde sıralanırlar Her yörüngede bulunacak elektron sayısı ise 2n2 ile hesaplanır

n = yörünge sayısıdır

1yörünge = 2 2yörünge = 8 3yörünge = 18 4yörünge = 32 Dış yörüngedeki elektronlar kolayca atomdan ayrılabilir İlk yörüngedeki elektronlar kolayca ayrılamaz Son yörüngede en fazla 8 bir önceki yörüngesinde ise en fazla 18 elektron bulunur Atomlar son yörüngelerini ya 8 ya da 2 ye tamamlamak ister Böylece soygaza benzemek ister (okted-dukted kuralı) Hidrojen = 1 Neon = 2 8

Potasyum = 2 8 8 1 Helyum = 2 Sodyum = 2 8 1

Kalsiyum = 2 8 8 2 Lityum = 2 1 Magnezyum= 2 8 2 Berilyum = 2 2 Alüminyum= 2 8 3 Bor = 2 3 Silisyum = 2 8 4 Karbon = 2 4 Fosfor = 2 8 5 Azot = 2 5 Kükürt = 2 8 6 Oksijen = 2 6 Klor = 2 8 7 Flor = 2 7 Argon = 2 8 8

NOT: Son yörüngesinde 1 2 veya 3 elektron bulunan elementler metaldir

Son yörüngesinde 4 5 6 veya 7 elektron bulunduran elementler ametaldir

Son yörüngesinde 8 elektron bulunduran elementler soygazdır

ATOMLAR ARASI BAĞLAR :

Atomları bir arada tutan kuvvetlere kimyasal bağ adı verilir Tuğla arasına konan harç gibi İyonik ve Kovalent bağ olmak üzere iki çeşittir

İYONİK BAĞ : Metal ve ametal atomlarının bir araya gelmesiyle oluşur Ametal elektron alarak (-) metal ise elektron vererek (+) elektrikle yüklenir Bu şekilde elektrikle yüklü atomlara İYON denir Bu şekildeki elektron alışverişine ise İYONİK BAĞ veya Elektriksel Çekim Kuvveti denir

ÖRNEK : NaCl LiF MgCl CaCl2 CaO vb

KOVALENT BAĞ : İki ametal atomunun bir araya gelip karşılıklı olarak birbirlerinin elektronlarını ortak kullanmasıyla oluşan bağa Kovalent Bağ denir Her iki ametalde elektron alarak (-) yüklenmek ister Bu nedenle elektron çiftlerini ortak kullanırlar

ÖRNEK : H2 Cl2 N2 O2 F2 NH3 H2O

İYON NEDİR ? : Elektrikle yüklü atom veya atom gruplarına İYON denir

ÖRNEK: Aşağıdaki bileşiklerin kimyasal bağlarının türünü söyleyiniz? [ Na : 11 ; CI : 17 ; C : 6 ; O : 8

Mg : 12 ; F : 9 ; H : 1 ]

A-) NaCI B-) CO2 C-) MgF2 D-) H2O

Cevap:

A-) Na : 2 8 1 ---- metal CI : 2 8 7 --- > ametal metal--ametal arasında iyonik bağ vardır

B-) C : 2 4 ----- ametal O : 2 6 --- ametal ametal ?ametal arasında kovalent bağ vardır

C-) Mg: 2 8 2 --- metal F : 2 7 --- ametal metal ?ametal arasında iyonik bağ vardır

D-) H : 1 ----- ametal O : 2 6 --- ametal ametal ?ametal arasında kovalent bağ vardır

NOT : Hidrojenin son yörüngesinde bir elektron olmasına rağmen ametal özelliği gösterir

SORULAR:

1- İyonik bağ nasıl gerçekleşir ?

2- Kovalent bağ nasıl gerçekleşir ?

3- Kimyasal bağ nedir ?

4- Elektronlar hangi yörüngede en zayıftır ?

5- Elektronlar hani durumda yörüngeden kopmaz ?

ÇÖZELTİLER

Çözelti: iki veya daha fazla saf maddenin birbiriyle homojen bir şekilde karıştırılmasıyla elde edilen karışımlara denir Bir çözeltide çözücü ve çözünen diye iki bileşen vardır Miktarca fazla olana çözücü az olana da çözünen denir

Çözeltiler madde miktarına göre Derişik ve Seyreltik çözelti diye ikiye ayrılır

1-Derişik Çözelti : Çözüneni fazla çözeni az olan çözeltidir

2-Seyreltik Çözelti : Çözüneni az çözücüsü fazla olan çözeltilerdir

Çözünürlüklerine göre de çözeltiler 3?e ayrılırlar

1-Doymamış Çözeltiler

2-Doymuş Çözeltiler

3-Aşırı Doymuş Çözeltiler

DOYMUŞ ÇÖZELTİ : Belli sıcaklıkta daha fazla madde çözemeyen çözeltidir DOYMAMIŞ ÇÖZELTİ : Belli sıcaklıkta daha fazla çözebilen çözeltidir ( İYON ÇÖZELTİ) ELEKTROLİT ÇÖZELTİ : Yapılarında (+) ve (-) yüklü iyon bulunduran maddelerin çözeltileridir Asitbaz ve tuzlar Elektriği iletir

(MOLEKÜL ÇÖZELTİ) ELEKTROLİT OLMAYAN ÇÖZELTİ : Yapılarında (+) veya (-) yüklü iyon bulundurmayan maddelerin çözeltileridir Bunlar nötrdür Şeker ve alkol gibi Elektriği iletmez

ÖRNEK : Şeker ve tuz suda çözünür Tuz alkolde alkol suda çözünmez

ÇÖZÜNÜRLÜK: Belli şartlarda birim miktar çözücüde çözünecek olan maksimum çözünen miktarıdır Katı ve sıvıların çözünürlüğü sıcaklık artışıyla artar Gazların ise sıvılardaki çözünürlüğü sıcaklık artıkça azalır Gazların sıvılardaki çözünürlüğü basınç artıkça artar

ÇÖZÜNÜRLÜK ÇÖZÜNÜRLÜK

KATI VE SIVI GAZ

GAZ

SICAKLIK SICAKLIK

ÇÖZÜNME HIZINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER:

1-Sıcaklık 2-Karıştırma 3-Tanecik büyüklüğü

ÇÖZELTİLERİN ÖZELLİKLERİ:

1-Homojendirler

2-İyonik katıların suda çözünmesiyle oluşan çözeltiler elektriği iletirler Molekül yapılı katıların suda çözünmesiyle oluşan çözeltiler elektriği iletmezler

3-Çözeltilerin kaynama noktaları sıvının kaynama noktasından büyüktür Donma noktası ise küçüktür Kısaca Kaynama noktası yükselmesi; Donma noktası alçalması gerçekleşir Aynı zaman da çözeltilerin yoğunluğu sıvının yoğunluğundan fazladır

ASİTLER VE BAZLAR

Suda çözündüklerinde H+1 iyonu veren maddelere asit ;

Suda çözündüklerinde OH-1iyonu veren maddelere baz denir

Asitlerle bazların birleşmesiyle oluşan maddelere tuz denir

ASİT + BAZ TUZ + SU

Bu olaya nötralleşme denir

ASİTLERİN ÖZELLİĞİ:

1 Tatları ekşi olup yakıcı olan maddelerdir

2 Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir

3 Mavi turnosol kağıdını kırmızıya çevirirler

4 Bakır civa gümüş altın ve platin dışındaki metallere etki ederek H2 gazı çıkarırlar

5 pH?ları 7?den küçüktürAsit çözeltisine su eklendikçe pH büyür

BAZLARIN ÖZELLİĞİ:

1 Tatları acı olup kaygandırlar

2 Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir

3 Kırmızı turnosol kağıdını maviye çevirirler Fenoftalin ile pembeye dönerler

4 Aleminyum çinko kalay kurşun krom gibi amfoter maddelerle tepkime verip H2 gazı ve tuz oluşturur

Zn + 2KOH H2 + K2ZnO2

5 Asitlerle birleşerek tuz ve su oluştururlar

6 pH?ları 7?den büyüktür Baz çözeltisine su eklendikçe pH azalır

TUZLARIN ÖZELLİKLERİ:

1 Suda çözündüklerinde iyonlara ayrışırlar

2 Sulu çözeltileri elektriği iletir

3 pH?leri 7?dir

MOL KÜTLESİ Bir elementin veya bileşiği oluşturan elementlerin toplam kütlesine Mol Kütlesi denir

Mol kütlesi ; atom-gram formül-gram ve molekül-gram terimlerinin yerine kullanılır Her elementin bir atom ağırlığı (kütle NO) vardır Her elementin atom kütlesi kadar gram miktarında iseEŞİT SAYIDA ATOM bulunur Yani 12 gram C'da56 gram Fe'de32 gram S'de eşit sayıda atom bulunur Bu sayı değeri ise 6021023 tanedir Bu sayıya AVAGADRO SAYISI denir

ÖRNEKLER : Na -- 1 atom-gram = 1 mol ( 23 gram) = 6021023 2Na -- 2 atom-gram =2 mol (223=46 gram) = 2 Avagadro sayısı

H2SO4 --1 formül-gram = 1 molekül-gram = 1 mol = 98 gram = 6021023 2 H2SO4--- 2 formül-gram =2 molekül-gram = 2 mol = 298= 196 gram =2 Avagadro sayısı PROBLEM : 1 mol H2SO4 de kaç tane atom vardır ? ÇÖZÜM : H2SO4 = 2mol H + 1 mol S + 4 mol O atomu vardır

H2SO4 = 2 + 1 + 4 = 7 mol atom vardır

O halde H2SO4 = 7 6021023 = 42141023 tane atom vardır PROBLEM : 1 mol NH3 molekülündeki atom sayısı kaçtır ?

ÇÖZÜM : NH3 = 1 mol N + 3 mol H = 4 mol atom vardır

O halde NH3 = 4 6021023 = 24081023 tane atom vardır PROBLEM : 1 mol H atomunda atom sayısı kaçtır ? ÇÖZÜM : H = 1 mol H = 1 mol atom vardır O halde H = 6021023 tane atom vardır

PROBLEM : 1 Mol H2 molekülünde atom sayısı kaçtır ? ÇÖZÜM : H2 = 2 mol H = 2 mol atom vardır O halde H2 = 2 * 6021023 tane atom vardır

PROBLEM : 1 mol H2SO4 de kaç tane H2SO4 molekülü vardır ? ÇÖZÜM : H2SO4 = 1 mol = Avagadro sayısı kadar H2SO4 molekülü vardır

REAKSİYONDA MADDE DEĞİŞİMİ Reaksiyona giren elementler veya bileşikler reaksiyon sonucunda kendine benzemeyen ÜRÜN denilen yeni maddeler oluşturur Reaksiyonlar denklemle gösterilir Sol da giren maddesağda çıkan maddeler yazılır ÖRNEK : Demir + Kükürt +ısı ---- Demirsülfür Zn + 2HCI ------ ZnCI2 + H2 CuO + H2 ----- Cu + H2O EKZOTERMİK REAKSİYON ( ISI VEREN REAKSİYON ): Reaksiyonda dışarıya ısı enerjisi veriliyorsa Ekzotermik reaksiyondur Kibritinmumunkömürün yanması gibi ÖRNEK : Na2CO3 + H2SO4 ------- Na2SO4 + CO2 + H2O + Isı C + O2 ----- CO2 + Isı Mg + 1/2O2 ------ MgO + Isı K + 1/2CI2 ----- KCI + ısı(enerji) 2Fe + 3/2O2 ------ Fe2O3 + ısı H2 + 1/2O2 ---- H2O + ısı ENDOTERMİK REAKSİYON ( ISI ALAN REAKSİYON ) Reaksiyona ısı enerjisi veriliyorsa endotermik reaksiyondur ÖRNEK : CaCO3 + ısı ----- CaO + CO2 KCIO3 + ısı ----- KCI + 3/2 O2 H2O + ısı ------ H2 + 1/2O2 NH4CI + ısı ----- NH3 + HCI REAKSİYONDA KÜTLENİN KORUNUMU Reaksiyonlarda giren ürün ile çıkan ürünün kütle miktarı daima birbirine eşittir Giren madde 50 gram ise çıkan üründe daima 50 gramdır Bu bilgiyi Fransız Lavosier bulmuştur

NÜKLEER REAKSİYON Bir element atomunun başka bir element atomuna dönüştüğü olaylara Nükleer Reaksiyonbu reaksiyonda çıkan enerjiye de Nükleer enerji denir RADYOAKTİF MADDE : Işıma yaparak kendiliğinden parçalanan ve başka elementlere dönüşebilen maddelere Radyoaktif madde bu olaya da Radyoaktivite denir Örnek: Uranyumradyumtoryumpolonyumplütonyum vb Radyoaktivitede AlfaBetagamma gibi ışınlar yayılır Gamma en giricialfa en az giricidir

Alfa insan derisinden içeri giremez Gamma X veya Röntgen ışını olarak ta bilinir ALFA : Havada bir kaç cm ilerler Canlı dokular için tehlikelidir Elektrik yüklüdür Magnetik alanda saparlar Alfa ışınları (+) yüklü helyum çekirdeğidir Alfa ışıması yapan bir atomnu atom numarası 2 kütle numarası 4 azalır

236U -- 90Th + He BETA : Havada birkaç metre ilerler Canlıya zarar verir Bu tür maddelere dokunmak tehlikelidir Elektrik yüklüdür Magnetik alanda saparlar Beta ışınları (-) yüklü elektronlardır Beta ışıması yapan bir atomun atom numarası 1 artar kütle numarası değişmez

225Ra -- 90Th + -1e

GAMMA : Havada kilometrelerce yol alır Ancak kurşun gibi ağır metaller yolunu keser Eloktromagnetik dalgalardan oluşmuştur Magnetik alanda sapmazlar Atomun atom ve kütle numarasını değiştirmez sadece fazla enerjini ışımasını sağlar Radyoaktif maddelerle ilk çalışmaları Henri BekerelMerie CuriePierre Curie yapmışlardır FİSYON ( ÇEKİRDEK BÖLÜNMESİ ) : Uranyum gibi atomlar parçalanırken iki çekirdeğe bölünür Bu esnada ısı ve radyoaktif ışınlar oluşur Bu olaya Fisyon denir Atom bombası gibi FÜZYON ( ÇEKİRDEK KAYNAŞMASI ) : Hafif iki atom çekirdeği yüksek sıcaklık ve basın altında tek bir çekirdek oluşturmasına Füzyon denir Hidrojen bombasıGüneşte oluşan enerji gibi RADYOAKTİF REAKSİYONLARDA AÇIĞA ÇIKAN ENERJİNİN KAYNAĞI : BU reaksiyonlarda bir miktar kütle kaybolur Bu kütle enerjiye dönüşür Einstein teorisine göre bu enerji şöyle hesaplanır :

E= mc2

E = Joule cinsinden enerji m = Kg olarak kayıp kütle

c =Işık hızı ( 3108 m/sn)