İskelet Sistemi -Eklemlerimiz -İnsan İskeletinin Bölümleri -İNSANDA İSKELET SİSTEMİ

a Baş İskeleti : Kafatası, yüz ve çene kemiklerinden oluşur Genellikle oynamaz eklemlidir
b Gövde İskeleti : Göğüs kemiği, kaburga kemikleri, omurgayı oluşturan omurlar, omuz ve kalça kemerlerini oluşturan kemikler, iskeletin gövde bölümünde yer alır Genelde yarı oynar eklemlidir
c Üyeler İskeleti : Üyeler üstte omuz kuşağı ile gövdenin üst kısmına bağlanmış olan üst üyeler (kollar), altta kalça kuşağı ile gövdenin alt kısmına bağlı olan alt üyeler (bacaklar) olmak üzere iki bölümden meydana gelir Oynar eklemlidir
6 Eklemler


Kemiklerin bağlanma yerleri olan eklemler üç grupta toplanır
a Oynamaz Eklemler : Kafatası, kalça kemiği, leğen kemiği gibi iskeletin hareket etmeyen kısımlarındaki kemiklerde görülür Eklemleşen kemikler çok sıkı bir şekilde birbirlerine testere dişi gibi girinti ve çıkıntılarla bağlanmışlardır Eklem kapsülü ve sıvısı yoktur


b Yarı Oynar Eklemler : Omurlar arasında ve göğüs kafesinde görülen eklemlerdir Omurlar arasındaki kıkırdak diskler esneklik sağlanmasında yardımcı olur
Bu yapı yumurta akına benzeyen bir salgı meydana getirir Eklem boşluğunda toplanan bu sıvı (= eklem sıvısı) eklem uçlarının kayganlığını sağlar Eklem kemiklerinin baş kısmında bulunan kıkırdak tabakaları hareket sırasında kemiğin başlarının birbirine değerek aşınmasını önler Eklem bölgesinde bir kemikten diğerine uzanan bağ dokusundan meydana gelmiş eklem bağı bulunur Bütün bu yapılar ekleme sağlamlık ve hareket kolaylığı sağlar

Mineraller : Kalsiyum, mağnezyum, fosfor kemiklerin yapısında bulunur Büyüme ve hamilelik sırasında çok miktarda alınması gereklidir
d Genetik Faktörler : Kemiğin büyümesi ile son şeklini almasında genetik faktörler de önemlidir





4 İskelet Sisteminin Görevleri
Vücudun çatısını oluşturmak
Vücuda diklik ve sertlik sağlamak
Bazı iç organları dış etkenlerden korumak
İç organlara ve kaslara bağlanma yüzeyi sağlamak
Eklemlerin yardımıyla vücuda hareketlilik sağlamak
Vücudun ihtiyacı olan bazı minarelleri depo etmek
Kan yapımında görev almak


5 İnsan İskeletinin Bölümleri
İnsan iskeleti, baş, gövde ve üyeler iskeleti olmak üzere üç kısımda incelenir

b Kısa Kemikler : Omurgada, el ve ayak bileklerinde bulunur Sarı ilik kanalı bulunmaz Yaklaşık olarak eni boyu ve kalınlığı eşit olan kemiklerdir


c Yassı Kemikler : Göğüs, kafatası, kürek ve kaburga kemiklerinden ibarettir Yassı kemiklerde sarı ilik kanalı bulunmaz Bu tip kemiklerde süngerimsi kemik dokusu sıkı kemik dokusundan fazladır Eni ve boyu fazla kalınlığı çok az olan kemiklerdir
Yassı ve kısa kamiklerin süngerimsi dokuları içinde uzun kemiklerin baş kısmında olduğu gibi alyuvarların yapımını sağlayan kırmızı kemik iliği bulunur


3 Kemik Oluşumu ve Kontrolü
Kemiklerin sağlıklı olarak büyüyüp gelişebilmesi için, bir yandan yeterli miktarda kemik hücresinin yapılması bir yandan da yeterli ara maddenin oluşması gerekir Bu olaylar bazı iç ve dış faktörler tarafından düzenlenir Kemik oluşumunda etkili olan faktörleri teker teker inceleyecek olursak;



a Hormonlar : Kemiğin sertleşmesi için gerekli olan Ca, P, K minerallerinin kemiğe geçmesi ve bunların kandaki miktarının belirli bir seviyede tutulması gerekir Özellikle, kalsiyumun kemikten kana, kandan kemiğe geçişi tiroid bezinden salgılanan kalsitonin (tirokalsitonin) hormonu ve paratiroid bezinden salgılanan parathormon ile düzenlenir
Hipofiz bezinden salgılanan büyüme hormonu (STH) yetersiz olduğunda cücelik, (nanizm) aşırı salgılandığında devlik hali (jigantizm) ortaya çıkar Timus bezi hormonu embriyonik gelişimde iskeletin oluşumunda etkilidir


b Vitaminler : D vitamini kemiklerde Ca ve P birikmesini sağlayarak kemiklerin sertleşmesini sağlar D vitamini eksikliğinde bağırsaktan kalsiyum ve fosfatın emilmesi azalır
Sonuçta kemiklerde yumuşama ve eğilme olur Bu da çocuklarda raşitizm, yetişkinlerde ise osteomalazi denen kemik hastalığını yapar
c

Üyeler Görebilir ]

a Sıkı Kemik Dokusu : İskeleti oluşturan bütün kemiklerin dış yüzeyi ile uzun kemiklerin gövdesi, sıkı kemik dokusundan meydana gelir Bu doku iç içe daireler halinde sıralanmış lamelli yapıdadır
Lamellerin ortasında kan damarları ve sinirlerin geçtiği Havers kanalı bulunur Havers kanalındaki kan damarlarından kemik hücrelerine besin ve oksijen iletilirken artık maddeler aynı yoldan geri alınır
Havers kanallarını birbirine bağlayan yan kanallara da Volkman kanalları denir Ortasında havers kanalı, etrafında halkasal kemik hücreleriyle aralarını boşluk bırakmadan doldurmuş ara maddeden yapılmış lamelli birimlere Havers sistemi denir

Üyeler Görebilir ]
b Süngerimsi Kemik Dokusu : Kırmızı kemik iliği ve düzensiz boşlukların bulunduğu ince kemik lamellerinden oluşmuştur Sıkı kemiğe oranla daha yumuşaktır Uzun kemiklerin baş kısmı ile diğer kemiklerin iç kısmında bulunur


2 Kemik Çeşitleri
İskeletin yapısında bulunan kemikler üç çeşittir

Üyeler Görebilir ]

Üyeler Görebilir ] Kemikler : Kol ve bacaklarda bulunur Uzun kemiği dıştan saran kemik zarı (periyost) kemiğin enine büyümesini, onarılmasını ve beslenmesini sağlar Ayrıca periyost kemiğin sertleşmesine de katkıda bulunurÜyeler Görebilir ]Uzun kemiğin başı ile gövdesi arasında bulunan kıkırdak tabakası, kemiğin boyuna büyümesini sağlar Uzun kemiklerin iç kısmındaki kanalda akyuvarların oluşumunu sağlayan sarı kemik iliği bulunurÜyeler Görebilir ]Kemik başlarını iç kısmı, sünger gibi düzensiz gözenekli bir yapıdadır Gözeneklerin içinde kırmızı ilik bulunur Kırmızı kemik iliği, kan hücrelerinin üretildiği iliktir

İskelet Sistemi Konu İSKELET ÇEŞİTLERİ KAS ÇEŞİTLERİ KAS SİSTEMLERİ ÇEŞİTLİ VÜCUT ÖRTÜLERİ İnsan İskeletinin Bölümleri İskelet Sisteminin Görevleri Kemik Oluşumu ve Kontrolü
Kemik Çeşitleri -İNSANDA İSKELET SİSTEMİ





A İSKELET ÇEŞİTLERİ
Hayvanların çoğunda, vücuda destek olan, koruyan ve kaslara bağlanarak hareketi sağlayan iskelet sistemi bulunur Hayvanlarda görülen iskelet dış ve iç iskelet olmak üzere iki tiptir
1 Dış İskelet



Dış iskelet özel hücreler tarafından dışarıya salgılanan organik ve inorganik maddelerden meydana gelir Dış iskelete sahip canlılarda iskelet görevi yapan kısımlar vücut dışında bulunduğu için kaslar iskelete içeriden bağlanır Eklem bacaklılarda ve bazı yumuşakçalarda görülür
Dış iskelet büyümeyi sınırlandırır Bu nedenle dış iskelete sahip hayvanlar, gelişme döneminde iskeletini ya tamamen atarlar veya daha büyüğünü oluştururlar Bu olaya deri veya kabuk değiştirme denir


2 İç İskelet
İç iskelet embriyonun mezoderm (orta deri) tabakasından farklılaşır Genellikle kıkırdak ve kemikten meydana gelir Kaslar iskelete dışarıdan bağlanır Canlının büyümesini sınırlandırmaz Aksine boyca uzamayı sağlar
Omurgasızlarda yaygın olarak iç iskelet görülmez Sadece derisi dikenlilerde gelişmiş bir iç iskelet vardır
Omurgalılarda iç iskelet, kıkırdak ve kemik dokudan meydana gelmiştir




B İNSANDA İSKELET SİSTEMİ
İnsanda iskelet sistemi kemikler, kıkırdak yapılar ve eklemlerden meydana gelir
1 Kemiklerin Yapısı




Kemiklerde bulunan, % 25 su, % 45 inorganik madensel tuzlar (kalsiyum fosfat, kalsiyum karbonat, magnezyum fosfat az miktarda sodyum ve demir) kemiğin sert yapısını, % 30 organik maddeler ise esnekliği sağlar Canlı kemik hücrelerine osteosit ve bu hücreler tarafından salgılanan organik ara maddeye osein denir Bu

iki yapı kemik dokusunu meydana getirir Kemikler yapıları yönüyle iki kısma ayrılır

sunum ALMİRA

a Baş İskeleti : Kafatası, yüz ve çene kemiklerinden oluşur Genellikle oynamaz eklemlidir
b Gövde İskeleti : Göğüs kemiği, kaburga kemikleri, omurgayı oluşturan omurlar, omuz ve kalça kemerlerini oluşturan kemikler, iskeletin gövde bölümünde yer alır Genelde yarı oynar eklemlidir
c Üyeler İskeleti : Üyeler üstte omuz kuşağı ile gövdenin üst kısmına bağlanmış olan üst üyeler (kollar), altta kalça kuşağı ile gövdenin alt kısmına bağlı olan alt üyeler (bacaklar) olmak üzere iki bölümden meydana gelir Oynar eklemlidir
6 Eklemler


Kemiklerin bağlanma yerleri olan eklemler üç grupta toplanır
a Oynamaz Eklemler : Kafatası, kalça kemiği, leğen kemiği gibi iskeletin hareket etmeyen kısımlarındaki kemiklerde görülür Eklemleşen kemikler çok sıkı bir şekilde birbirlerine testere dişi gibi girinti ve çıkıntılarla bağlanmışlardır Eklem kapsülü ve sıvısı yoktur


b Yarı Oynar Eklemler : Omurlar arasında ve göğüs kafesinde görülen eklemlerdir Omurlar arasındaki kıkırdak diskler esneklik sağlanmasında yardımcı olur
Bu yapı yumurta akına benzeyen bir salgı meydana getirir Eklem boşluğunda toplanan bu sıvı (= eklem sıvısı) eklem uçlarının kayganlığını sağlar Eklem kemiklerinin baş kısmında bulunan kıkırdak tabakaları hareket sırasında kemiğin başlarının birbirine değerek aşınmasını önler Eklem bölgesinde bir kemikten diğerine uzanan bağ dokusundan meydana gelmiş eklem bağı bulunur Bütün bu yapılar ekleme sağlamlık ve hareket kolaylığı sağlar

Mineraller : Kalsiyum, mağnezyum, fosfor kemiklerin yapısında bulunur Büyüme ve hamilelik sırasında çok miktarda alınması gereklidir
d Genetik Faktörler : Kemiğin büyümesi ile son şeklini almasında genetik faktörler de önemlidir





4 İskelet Sisteminin Görevleri
Vücudun çatısını oluşturmak
Vücuda diklik ve sertlik sağlamak
Bazı iç organları dış etkenlerden korumak
İç organlara ve kaslara bağlanma yüzeyi sağlamak
Eklemlerin yardımıyla vücuda hareketlilik sağlamak
Vücudun ihtiyacı olan bazı minarelleri depo etmek
Kan yapımında görev almak


5 İnsan İskeletinin Bölümleri
İnsan iskeleti, baş, gövde ve üyeler iskeleti olmak üzere üç kısımda incelenir

b Kısa Kemikler : Omurgada, el ve ayak bileklerinde bulunur Sarı ilik kanalı bulunmaz Yaklaşık olarak eni boyu ve kalınlığı eşit olan kemiklerdir


c Yassı Kemikler : Göğüs, kafatası, kürek ve kaburga kemiklerinden ibarettir Yassı kemiklerde sarı ilik kanalı bulunmaz Bu tip kemiklerde süngerimsi kemik dokusu sıkı kemik dokusundan fazladır Eni ve boyu fazla kalınlığı çok az olan kemiklerdir
Yassı ve kısa kamiklerin süngerimsi dokuları içinde uzun kemiklerin baş kısmında olduğu gibi alyuvarların yapımını sağlayan kırmızı kemik iliği bulunur


3 Kemik Oluşumu ve Kontrolü
Kemiklerin sağlıklı olarak büyüyüp gelişebilmesi için, bir yandan yeterli miktarda kemik hücresinin yapılması bir yandan da yeterli ara maddenin oluşması gerekir Bu olaylar bazı iç ve dış faktörler tarafından düzenlenir Kemik oluşumunda etkili olan faktörleri teker teker inceleyecek olursak;



a Hormonlar : Kemiğin sertleşmesi için gerekli olan Ca, P, K minerallerinin kemiğe geçmesi ve bunların kandaki miktarının belirli bir seviyede tutulması gerekir Özellikle, kalsiyumun kemikten kana, kandan kemiğe geçişi tiroid bezinden salgılanan kalsitonin (tirokalsitonin) hormonu ve paratiroid bezinden salgılanan parathormon ile düzenlenir
Hipofiz bezinden salgılanan büyüme hormonu (STH) yetersiz olduğunda cücelik, (nanizm) aşırı salgılandığında devlik hali (jigantizm) ortaya çıkar Timus bezi hormonu embriyonik gelişimde iskeletin oluşumunda etkilidir


b Vitaminler : D vitamini kemiklerde Ca ve P birikmesini sağlayarak kemiklerin sertleşmesini sağlar D vitamini eksikliğinde bağırsaktan kalsiyum ve fosfatın emilmesi azalır
Sonuçta kemiklerde yumuşama ve eğilme olur Bu da çocuklarda raşitizm, yetişkinlerde ise osteomalazi denen kemik hastalığını yapar
c

Üyeler Görebilir ]

a Sıkı Kemik Dokusu : İskeleti oluşturan bütün kemiklerin dış yüzeyi ile uzun kemiklerin gövdesi, sıkı kemik dokusundan meydana gelir Bu doku iç içe daireler halinde sıralanmış lamelli yapıdadır
Lamellerin ortasında kan damarları ve sinirlerin geçtiği Havers kanalı bulunur Havers kanalındaki kan damarlarından kemik hücrelerine besin ve oksijen iletilirken artık maddeler aynı yoldan geri alınır
Havers kanallarını birbirine bağlayan yan kanallara da Volkman kanalları denir Ortasında havers kanalı, etrafında halkasal kemik hücreleriyle aralarını boşluk bırakmadan doldurmuş ara maddeden yapılmış lamelli birimlere Havers sistemi denir

Üyeler Görebilir ]
b Süngerimsi Kemik Dokusu : Kırmızı kemik iliği ve düzensiz boşlukların bulunduğu ince kemik lamellerinden oluşmuştur Sıkı kemiğe oranla daha yumuşaktır Uzun kemiklerin baş kısmı ile diğer kemiklerin iç kısmında bulunur


2 Kemik Çeşitleri
İskeletin yapısında bulunan kemikler üç çeşittir

Üyeler Görebilir ]

Üyeler Görebilir ] Kemikler : Kol ve bacaklarda bulunur Uzun kemiği dıştan saran kemik zarı (periyost) kemiğin enine büyümesini, onarılmasını ve beslenmesini sağlar Ayrıca periyost kemiğin sertleşmesine de katkıda bulunurÜyeler Görebilir ]Uzun kemiğin başı ile gövdesi arasında bulunan kıkırdak tabakası, kemiğin boyuna büyümesini sağlar Uzun kemiklerin iç kısmındaki kanalda akyuvarların oluşumunu sağlayan sarı kemik iliği bulunurÜyeler Görebilir ]Kemik başlarını iç kısmı, sünger gibi düzensiz gözenekli bir yapıdadır Gözeneklerin içinde kırmızı ilik bulunur Kırmızı kemik iliği, kan hücrelerinin üretildiği iliktir

İskelet Sistemi Konu İSKELET ÇEŞİTLERİ KAS ÇEŞİTLERİ KAS SİSTEMLERİ ÇEŞİTLİ VÜCUT ÖRTÜLERİ İnsan İskeletinin Bölümleri İskelet Sisteminin Görevleri Kemik Oluşumu ve Kontrolü
Kemik Çeşitleri -İNSANDA İSKELET SİSTEMİ





A İSKELET ÇEŞİTLERİ
Hayvanların çoğunda, vücuda destek olan, koruyan ve kaslara bağlanarak hareketi sağlayan iskelet sistemi bulunur Hayvanlarda görülen iskelet dış ve iç iskelet olmak üzere iki tiptir
1 Dış İskelet



Dış iskelet özel hücreler tarafından dışarıya salgılanan organik ve inorganik maddelerden meydana gelir Dış iskelete sahip canlılarda iskelet görevi yapan kısımlar vücut dışında bulunduğu için kaslar iskelete içeriden bağlanır Eklem bacaklılarda ve bazı yumuşakçalarda görülür
Dış iskelet büyümeyi sınırlandırır Bu nedenle dış iskelete sahip hayvanlar, gelişme döneminde iskeletini ya tamamen atarlar veya daha büyüğünü oluştururlar Bu olaya deri veya kabuk değiştirme denir


2 İç İskelet
İç iskelet embriyonun mezoderm (orta deri) tabakasından farklılaşır Genellikle kıkırdak ve kemikten meydana gelir Kaslar iskelete dışarıdan bağlanır Canlının büyümesini sınırlandırmaz Aksine boyca uzamayı sağlar
Omurgasızlarda yaygın olarak iç iskelet görülmez Sadece derisi dikenlilerde gelişmiş bir iç iskelet vardır
Omurgalılarda iç iskelet, kıkırdak ve kemik dokudan meydana gelmiştir




B İNSANDA İSKELET SİSTEMİ
İnsanda iskelet sistemi kemikler, kıkırdak yapılar ve eklemlerden meydana gelir
1 Kemiklerin Yapısı




Kemiklerde bulunan, % 25 su, % 45 inorganik madensel tuzlar (kalsiyum fosfat, kalsiyum karbonat, magnezyum fosfat az miktarda sodyum ve demir) kemiğin sert yapısını, % 30 organik maddeler ise esnekliği sağlar Canlı kemik hücrelerine osteosit ve bu hücreler tarafından salgılanan organik ara maddeye osein denir Bu

iki yapı kemik dokusunu meydana getirir Kemikler yapıları yönüyle iki kısma ayrılır

sunum ALMİRA