Mimar Sinan

Büyük Türk mimarı 1489-1588)

Mimarlık tarihimizin büyük dehası, Türk sanatının büyük ustası çalan Mimar Sinan, yarattığı eşsiz eserlerle dünya mimarlık tarihinde de seçkin bir yer tutar

AĞIRNAS KÖYÜNDEN İSTANBUL'A

Mimar Sinan, Kayseri'nin Ağırnas köyünde dünyaya geldi Yavuz Sultan Selim zamanında devşirme olarak İstanbul'a Yeniçeri Ocağı'na getirildi (1512) Yeniçeri olarak Yavuz Sultan Selim zamanında İran ve Mısır, Kanunî Sultan Süleyman zamanında Belgrat, Rodos, Mohaç, Almanya ve Irakeyn seferlerine katıldı Bu son seferde Tebriz ve Bağdat gibi büyük kentleri gördü, İran sanatını yakından tanıdı Van Kalesi'nin kuşatılmasında, gölde asker taşımak için kalyonlar yaptı ve bunlara toplar yerleştirdi Sinan, bütün bu savaşlarda bir savaşçıdan çok bir istihkâmcı olarak çalıştı 1538'de yapılan Kara Boğdan (Moldavya) Seferi'nde Prut Irmağı üzerine 13 günde bir köprü kurarak padişahın övgüsünü kazandı Bu tarihte saraya mimarbaşı atandı Bundan sonra eserlerini İstanbul'da ve dolaylarında yaptı

CAMİLER USTASI

Mimar Sinan'ın mimarbaşı olduktan sonra yaptığı ilk büyük eser, Kanunî Sultan Süleyman'ın 1543'te Manisa'da ölen ve İstanbul'da gömülen oğlu şehzade Mehmet'in anısı için yaptırdığı Şehzade Camii ve külliyesidir (1544-1548) Koca Sinan'ın «çıraklık» eseri saydığı bu camide, dört kalın filayağı üzerine oturan 19 m çapında büyük bir kubbeyle dürt yarım kubbe vardır Bu plan daha sonra yapılan bu tipteki camiler için bir öncü oldu Şehzade Camii, planı bakımından olduğu gibi külliyeyi meydana getiren çevresindeki medrese, imaret vb yapılarıyla da İstanbul'un ilk önemli ve büyük külliyesidir Bundan sonra padişah kendisi için bir cami yapılmasını istedi ve böylece 1549 yılında Süleymaniye Camii'nin yapımına başladı Bu camide, Ayasofya'da olduğu gibi iki yarım kubbe üzerine büyük kubbe planını uyguladı Cami 1556'da padişahın da katıldığı bir törenle açıldı Bu yapı, çevresindeki 18 yapıyla birlikte İstanbul'un en büyük külliyesidir Mimar Sinan'ın kendi türbesi de bu külliyenin kuzeydoğusundadır

Mimar Sinan'ın son «ustalık» eseri Edirne'de yaptığı Selimiye Camii'dir 6 yılda bitirilen bu cami 31,50 m çapındaki kubbesi, ince uzun 4 minaresiyle geniş mekân anlayışının şaheser bir örneğidir Selimiye mekân büyüklüğü, yükseklik, topluluk ve ışık etkisi bakımından dünyanın büyük eserleri arasında yer alır Sinan seksen yaşındayken başlayıp (1569) seksen beş yaşında (1974) bitirdiği bu eseriyle ustalığını noktalamıştır

MİMARLIĞI

Sinan, mimarîde Osmanlılara özgü biçimi olgunluğa ulaştırdı Bu biçimin ana özelliği yapıda temel örtü olarak kubbenin kullanılmasıdır Ayrıca kubbenin, Anadolu'da üç yüzyıllık bir denemeden sonra anıtsal yapıyı biçimlendirmede yaratıcı ana öğe durumuna gelmesidir Daha önce İslâm'da, Roma'da, Bizans'ta kubbe kullanılmıştır, ama bunların hiç birinde kubbe, Sinan'ın eserlerinde olduğu gibi bütün öğeleri çevresinde toplayan bir nitelik taşımaz Türk mimarîsi Koca Sinan sayesinde XVI yyda kubbeli yapı sisteminin evrensel değer kazanmasında bir aşama yapmıştır

Sinan'ın yapılarında mimarî öğeler, teknik görevlerinin yanı sıra bir güzellik kazandırma amacı da güder Ana kubbe, yarım kubbeler, bunları taşıyan filayakları ve duvarlar estetik bir bütün meydana getirir Ana kubbe bu düzende sınırsız bir genişlik, bir enginlik kazanır Kubbeyi taşıyan filayakları insana ağırlık duygusu vermez, çünkü bunlar hücreler ve panolarla inceltilmiş ve göze hoş görünecek bir biçime sokulmuştur Çok yüksek olan duvarlar da ustaca kullanılan kornişler sayesinde insan boyuna indirgenmiştir Süsleme öğeleriyse gerektiği yerde ve en uygun biçimde kullanılmıştır

BAŞ DÖNDÜRÜCÜ SAYILAR

Mimar Sinan beş hükümdar dönemini yaşamış, doksan dokuz yaşında dünyaya gözlerini kapamıştır Mustafa Saî'nin Tezkiretül Ebniye (Yapılar Kitabı) adlı eserine göre Mimar Sinan birçoğu selâtin camii olmak üzere 84 cami, 51 mescit, 57 medrese, 7 dârülkurra (Kur'an okuma evi), 22 türbe, 17 imaret, 3 dârüşşifa (hasta-hane), 5 suyolu ve sukemeri, 8 köprü, 18 kervansaray, 35 saray, 8 mahzen ve 46 hamam yapmıştır Bu eserlerin çoğu İstanbul'dadır

KÖPRÜLERİ

Büyiikçekmece Köprüsü, Silivri Köprüsü, Mustafapaşa Köprüsü (Meriç üzerinde), Mehmetpaşa Köprüsü, Kapıağası Köprüsü (Haramidere), Odabaşı Köprüsü, Mehmetpaşa Köprüsü (Sinanlı), Veziriazam Mehmetpaşa Köprüsü (Bosna)

ÜNLÜ CAMİLERİ

Süleymaniye Camii (İstanbul), Şehzade Camii (İstanbul) Mihrimahsultan Camii (Üsküdar-İstanbul), Rüştempaşa Camii (Eminönü-İstanbul), Kasımpaşa Camii (İstanbul), Sokullumehmetpaşa Camii (Azapkapı-İstanbul), Kılıçalipaşa Camii (Tophane-İstanbul), Selimiye Camii (Edirne)

MİMAR SİNAN (1489-1588)

, Osmanlı Devleti'nin en görkemli döneminde yetişmiş ve bu döneme yapıtlarıyla katkıda bulunmuş bir mimanmızdır Sinan'ın 360'ı aşan yapılan arasında camiler, mescitler, türbeler, medreseler, okullar, imaretler, darüşşifalar (sağlık yurdu), sukemerleri, köprüler, kervansaraylar, saraylar, hamamlar ve köşkler vardır Çoğu İstanbul ve Trakya'da olan bu yapılar Erzurum, Hatay, Halep, Hicaz, Hersek, Rusçuk, Budin (bugün Budapeşte) gibi Osmanlı Devleti'nin topraklarının dört bir köşesine dağılmıştı
Kayseri'nin Ağırnas köyünde doğan Sinan, Yavuz Sultan Selim'in padişahlığı döneminde bir çeşit asker toplama yöntemi olan devşirme yoluyla 1512'de İstanbul'a getirildi (bak

OSMANLI İMPARATORLUĞU)

Alındığı Acemi Oca-ğı'nda dülgerliği öğrenerek ordunun yapı gereksinimini karşılayan birimlerinde görev aldı İlk eğitimini de bu birimlerde geleneksel bir biçimde sürdürülen usta çırak ilişkisi içinde gerçekleştirdi Orduyla birlikte gittiği yerlerde değişik yapılar görme olanağı buldu Bu da eğitiminin bir parçası oldu Acemi Ocağı'ndayken 1514'te Çaldıran Savaşı'na, 1516-20'de ise Mısır seferlerine katıldı İstanbul'a dönüşünde Yeniçeri Ocağı'na alındı Kanuni Sultan Süleyman'ın birçok seferine katılarak subaylığa yükselen Sinan 1526'daki Mohaç seferinden sonra zemberekçibaşılığa (başteknisyen) yükseltildi Tebriz seferi sırasında Van Gölü'nü geçmek için üç tekne yaptı ve haseki unvanını aldı Sürekli olarak Osmanlı ordusuyla seferlere katılan Sinan 1538'de Boğdan (Moldavya) seferi sırasında Prut Irmağı üzerinde 13 günde kurduğu köprüyle dikkatleri üzerinde topladı Ertesi yıl mimar Acem Ali'nin ölümüyle boşalan saray başmimarlığına getirilen Sinan yaşamının sonuna kadar bu görevde kaldı


Çeşitli kaynaklar Sinan'ın 84 cami, 51 mescit, 57 medrese, 7 darülkurra (hafız yetiştiren okul), 22 türbe, 17 imaret, 3 darüşşifa, 7 suyolu ve sukemeri, 8 köprü, 18 kervansaray, 35 saray ve köşk, 8 mahzen, 46 hamam olmak üzere 360 dolayında yapının mimarı olduğunu yazmaktadır 50 yıla yakın Osmanlı Devleti' nin bayındırlık işlerinin yöneticisi durumundaki saray başmimarlığını yürüten Sinan mimarlardan, ustalardan oluşan büyük bir yardımcılar topluluğu ile çalışmıştır Bu yapıların bir bölümünü öğrencileri ya da ona bağlı mimarlar örgütünün yaptığı sanılmaktadır

Mimar Sinan'ın gelişme sürecinin aşamaları üç büyük yapı ile belirlenebilir Bunlardan ilk ikisi İstanbul'da bulunan ve kendi tanımıyla çıraklık yapıtı olan Şehzade Camisi, kalfalık yapıtı olan Süleymaniye Camisi ve ustalık yapıtı olan Edirne'deki Selimiye Camisi'dir
Sinan Şehzade Camisi'ni 1543-48 arasında yapmıştır Merkezi kubbe denemelerine yeni boyutlar kazandıran ve bu camide dört ayağa oturan kubbe yanlardan yanm kubbeler, köşelerden de küçük kubbelerle desteklenmiştir Dış görünüşlerin kütlesel etkisi azaltılmıştır İçerideyse daha aydınlık bir mekân oluşturulmuştur Şehzade Camisi Mimar Sinan'ın yarattığı büyük camilerin ilkidir Sinan'ın aynı yıl bitirdiği Üsküdar'daki İskele Camisi de denen Mihrimah Sultan Camisi ise üç yarım kubbe ile desteklenen ana kubbesiyle değişik bir tasarımdır Giriş kapısının önündeki yarım kubbeyi kaldırarak enine açılan geniş bir mekân kazanmıştır
Mimar Sinan 70 yaşına ulaştığında yoğun bir çalışma içindeydi Süleymaniye Camisi ve Külliyesi'nin tamamlanması da bu yıllara rastlar İstanbul'un Halic'e bakan tepelerinin birinin üzerinde Kanuni Sultan Süleyman adına gerçekleştirdiği bu yapıt döneminin simgesi olan anıtlardandır Kalfalık yapıtı saydığı Süleymaniye Camisi'nde ana mekânı örten merkez kubbe, Ayasofya'da olduğu gibi giriş ve mihrap yönlerinden iki yarım kubbe ile desteklenmiştir Yapıda, yükseltilmiş olan merkez kubbe ile yarım kubbeler daha ferah bir ortam sağlamıştır Anıtsal avlu ve yapıya bağlı minarelerle bir bütünlüğe ulaşılmıştır Darülkurrası, darüşşifası hamamı, imareti, altı medresesi, dükkânları ve Kanuni Sultan Süleyman ile Hürrem Sultan'ın türbeleriyle büyük bir alana yayılmış olan külliye Türkler' in dinsel yapılarla toplumsal hizmet veren yapıları iç içe düşünmelerinin örneklerindendir {bak SÜLEYMANİYE CAMİSİ)

Mimar Sinan Selimiye Camisi'ni 80 yaşında yaptı Bu caminin kubbesinin 31 metreyi geçen çapı Sinan'ın mimarlık açısından ulaştığı düzeyi gösteren en önemli örnektir Ayrıca bu caminin eşsiz mekânı o döneme kadar yarattığı yeniliklerin toplu bir sonucu olarak görülebilir Tasarımı, mimarlığı, çini bezemeleri, taş işçiliği ile Selimiye Camisi'nde Mimar Sinan sanatının doruğuna çıkmıştır

{bak SELİMİYE CAMİSİ)
Sinan'ın özgün ürünler verdiği bir başka mimarlık alanı da türbelerdir Şehzade Külliyesi içinde yer alan Şehzade Mehmed Türbesi, cephesindeki süslemeler ve dilimli kubbesiyle dikkat çeker, Hüsrev Paşa Türbesi klasik üslupta çok güzel bir yapıdır İlginç denemelerinden birisi olan Kanuni Sultan Süleyman' in türbesi sekizgen gövdeli, basık kubbelidir Kare planlı II Selim Türbesi Türk türbe mimarlığının en güzel örneklerinden biridir Süleymaniye Külliyesi'nin kuzeydoğusunda yer alan kendi türbesi ise yalın bir yapıdır

Sinan'ın köprülerinde sanat ile işlevselliğin ustaca kaynaştırıldığı görülür Bu türdeki yapıtlarının en büyüğü yaklaşık 635 metre uzunluğundaki Büyükçekmece Köprüsü'dür Silivri Köprüsü, Lüleburgaz Çayı üzerindeki Lüleburgaz (Sokullu Mehmed Paşa) Köprüsü, Ergene Irmağı üzerindeki Sinanlı Köprüsü, Yugoslav yazar İvo Andriç'in ünlü romanına adını veren Drina Köprüsü bu türdeki önemli örneklerdir
Sinan İstanbul'a su getirme düzenini elden geçirirken kentin çeşitli yerlerinde sukemerle-ri yaptı Alibey Deresi üzerindeki 257 metre uzunluğunda, 35 metre yüksekliğinde, üst üste iki sıra gözlerden oluşan Mağlova Kemeri bu yapı türünün en güzel örneklerinden biridir


Osmanlı-Türk mimarlığı Sinan'dan önce Bursa'da Yıldırım Camisi, Edirne'de Üç Şe-refeli Cami, İstanbul'da Fatih ve Bayezid külliyeleri gibi anıtsal yapıları gerçekleştirmeyi başarabilecek düzeydeydi Ama mimarlık alanında evrensel ölçülerde örnekler verilebilmesi için o dönemde gücünün doruğunda bulunan Osmanlı Devleti'nin

olanaklarıyla Sinan'ın dehasının bir araya gelmesi gerekmistir Kendinden önceki deneyimleri özümseyen ve bilinçli olarak kullanan Sinan, kubbeli yapı geleneğini en üst gelişme aşamasına ulaştırmıştır Sinan'ın mimarlığında kubbe, öteki mimarlık öğeleriyie üstün bir düzen anlayışı içinde birleştirilmiş, boyutları büyük ama doğal bir oluşum gibi ortaya çıkmıştır Kubbeler, yarım kubbeler, ağırlık kuleleri, revaklar, kemerler, pencere dizileri gibi mimarlık öğeleri yapının bütünlüğü içinde ustaca kullanılmıştır Böylece insanı etkileyen anıtsal yapılar ortaya çıkmıştır

Mimar Sinan ve İleri Görüşlülüğü


Bir Mimar Sinan eseri olan Sehzadebası Cami’nin 1990′li yıllarda devam eden restorasyonunu yapan firma yetkililerinden bir inşaat mühendisi, caminin restorasyonu sırasında yasadıkları bir olayı TV’de şöyle anlatmıştı
Cami bahçesini çevreleyen havale duvarında bulunan kapıların üzerindeki kemerleri oluşturan taşlarda yer yer çürümeler vardı Restorasyon programında bu kemerlerin yenilenmesi de yer alıyordu Biz insaat fakültesinde teorik olarak kemerlerin nasıl inşaat edildiğini öğrenmiştik fakat taş kemer inşaası ile ilgili pratiğimiz yoktu Kemerleri nasıl restore edeceğimiz konusunda ustalarla toplantı yaptık Sonuç olarak kemeri alttan yalayan bir tahta kalıp çakacaktık Daha sonra kemeri yavaş yavaş söküp yapım teknikleri ile ilgili notlar alacaktık ve yeniden yaparken bu notlardan faydalanacaktıkKalıbı söktük



Sökmeye kemerin kilit taşından başladık Taşı yerinden çıkardığımızda hayretle iki taşın birleşme noktasında olan silindirik bir boşluğa yerleştirilmiş bir cam şişeye rastladık şişenin içinde dürülmüş beyaz bir kağıt vardı şişeyi açıp kağıda baktık Osmanlıca bir şeyler yazıyordu Hemen bir uzman bulup okuttuk Bu bir mektup idi ve Mimar Sinan tarafından yazılmıştı Şunları söylüyordu;



Bu kemeri oluşturan taşların ömrü yaklaşık 400 senedir Bu müddet zarfında bu taşlar çürümüş olacağından siz bu kemeri yenilemek isteyeceksiniz Büyük bir ihtimalle yapı teknikleri de değişeceğinden bu kemeri nasıl yeniden inşa edeceğinizi bilemeyeceksiniz İşte bu mektubu ben size, bu kemeri nasıl inşa edeceğinizi anlatmak için yazıyorum



Koca Sinan mektubunda böyle başladıktan sonra o kemeri inşa ettikleri taşları Anadolu’nun neresinden getirttiklerini söyleyerek izahlarına devam ediyor ve ayrıntılı bir biçimde kemerin inşasını anlatıyordu



Bu mektup bir insanin, yaptığı işin kalıcı olması için gösterebileceği çabanın insan üstü bir örneğidir Bu mektubun ihtişamı, modern çağın insanlarının bile zorlanacağı taşın ömrünü bilmesi, yapı tekniğinin değişeceğini bilmesi, 400 sene dayanacak kağıt ve mürekkep kullanması gibi yüksek bilgi seviyesinden gelmektedir Şüphesiz bu yüksek bilgiler de o koca mimarin erişilmez özelliklerindendir Ancak erişilmesi gerçekten zor olan bu bilgilerden çok daha muhteşem olan 400 sene sonraya çözüm üreten sorumluluk duygusudur

MİMAR SİNAN KRONOLOJİSİ

1490: Sinan’ın Ağırnas Köyü’nde doğumu,
1512-20: Yavuz Sultan Selim dönemi,
1512-20: Sinan’ın devşirilmesi ve yeniçeri olarak Yavuz Sultan Selim’in İran ve Mısır seferlerine katılması,
1520-1566: Kanuni Sultan Süleyman dönemi,
1520: Hassa Mimarlığı’nın kurulması,
1521-1526: Kanuni Sultan Süleyman’ın Belgrad, Rodos ve Mohaç Seferlerine katılması, 1526: Acemi Oğlanlar Yayabaşı’lığına getirilmesi,
1529-32: Alman seferi’nde Zemberekçibaşı oluşu,
1530: Edirne Taşlımüsellim su yollarının inşası,
1534: Sultanın Hasekisi olması,
1538 Karaboğdan Seferi’ne katılması,
1538: Sinan’ın Mimarbaşı oluşu,
1538: İstanbul Haseki Külliyesi’nin yapımı,
1539: Eyüp Ayaz Paşa Türbesi’nin yapımı,
1540-48: İstanbul Mihrimah Sultan Külliyesi’nin yapımı,
1541: Beşiktaş Barbaros Hayreddin Paşa Türbesi’nin yapımı,
1543-1548: İstanbul Şehzade Külliyesi ve Türbesinin yapımı,
1545: Yenibahçe Hüsrev Paşa Türbesi’nin yapımı,
1547: Üsküdar Mihrimah Sultan Külliyesi’nin yapımı,
1550: İstanbul Rüstem Paşa Medresesi’nin yapımı,
1550: Edirne Rüstem Paşa Kervansarayı’nın yapımı,
1550-1557: İstanbul Süleymaniye Külliyesi’nin yapımı,
1551: İstanbul Hadım İbrahim Paşa Camii’nin yapımı,
1551-1565: Diyarbakır İskender Paşa Camii’nin yapımı,
1552: Kırım Tatar Camii’nin yapımı,
1552: Tekirdağ Rüstem Paşa Camii’nin yapımı,
1553: Sultan Selim Külliyesi’ndeki Şehzadeler Türbesi,
1553-1554: Edirne Kanuni Sultan Süleyman Köprüsü,
1554-1565: İstanbul Kara Ahmed Paşa Külliyesi’nin yapımı,
1554-1564: Kırkçeşme Su Yolları’nın (Moğlova, Güzelcekemer, Eğrikemer ve Uzunkemer) yapımı,
1555: Beşiktaş Sinan Paşa Külliyesi’nin yapımı,
1556: İstanbul Haseki Hürrem Hamamı’nın yapımı,
1557: Süleymaniye Su Yolları’nın yapımı,
1558: Topkapı Kara Ahmed Paşa Külliyesi’nin yapımı,
1559: İstanbul Ali Paşa Medresesi’nin yapımı,
1559: İstanbul Cafer Ağa Medresesi’nin yapımı,
1560: Edirne Rüstem Paşa Kervansarayı’nın yapımı,
1560: Şehzadebaşı Rüstem Paşa Türbesi’nin yapımı,
1560: Eyüp Sokullu Mehmed Paşa Türbesi’nin yapımı,
1561: Eminönü Rüstem Paşa Camii’nin yapımı,
1562-1565: İstanbul Edirnekapı Mihrimah Sultan Camii’nin yapımı,
1562-1565 Edirne-Babaeski’de Semiz Ali Paşa Camii’nin yapımı,
1563: Konya-Karapınar II Selim Külliyesi’nin yapımı,
1562: Erzurum Lala Mustafa Paşa Cami’nin yapımı,
1565: Diyarbakır İskender Paşa Külliyesi’nin yapımı,
1565: İstanbul Fındıklı Molla Çelebi Camii’nin yapımı,
1565: Konya Sultan Selim Camii’nin yapımı,
1565: Ankara Cenabı Ahmed Paşa Camii’nin yapımı,
1566-1567: Süleymaniye Kanuni Sultan Süleyman ve Hürrem Sultan türbesi, 1566-1574: II Selim Dönemi,
1567-68: Van Köse Hüsrev Paşa Camii’nin yapımı,
1567: İstanbul Kanuni Sultan Süleyman Türbesi’nin yapımı,
1567: İstanbul Büyük Çekmece Külliyesi ve Köprüleri’nin yapımı,
1567: Edirne Yalnızgöz Köprüsü’nün yapımı,
1568: Silivri Sokullu Mehmed Paşa Köprüsü’nün yapımı,
1568: Eyüp, Sokullu Mehmed Paşa Medrese ve Türbesi’nin yapımı,
1569-1575: Edirne Selimiye Camii’nin yapımı,
1569-70 Lüleburgaz Sokullu Mehmed Paşa Külliyesi’nin yapımı,
1570: Beşiktaş Yahya Efendi Türbesi’nin yapımı,
1570-1583: İstanbul Üsküdar Atik Valide Külliyesi’nin yapımı,
1571-1572: İstanbul Kadırga Sokullu Külliyesi’nin yapımı,
1572: Eyüp Pertev Paşa Türbesi’nin yapımı,
1572-73: Diyarbakır Behram Paşa Camii’nin yapımı,
1573: Kasımpaşa Piyale Paşa Camii’nin yapımı,
1573-74: Ayasofya Minareleri’nin yapımı,
1574: Topkapı Saray Mutfaklarının yapımı,
1574: Hatay Payas Sokullu Külliyesi’nin yapımı,
1575: Eyüp Zal Mahmud Paşa Türbesi’nin yapımı,
1575: Fındıklı Arap Ahmed Paşa Türbesi’nin yapımı,
1576: Ayasofya II Selim Türbesi’nin yapımı,
1576: Konya Ilgın Lala Mustafa Paşa Külliyesi’nin yapımı,
1576: Edirne Havsa Sokullu Mehmed Paşa Külliyesi’nin yapımı,
1577: Azapkapı Sokullu Camii’nin yapımı,
1577: Vişengrad Drina Köprüsü’nün yapımı,
1578: Topkapı III Murad Köşkü’nün yapımı,
1579: İzmit Pertev Paşa Külliyesi’nin yapımı,
1580: İstanbul Üsküdar Şemsi Paşa Camii’nin yapımı,
1580: İstanbul Zal Mahmud Paşa Külliyesi’nin yapımı,
1580: İstanbul Davutpaşa, Siyavuş Paşa Köşkü’nün yapımı
1580: Tophane Kılıç Ali Paşa Külliyesi’nin yapımı,
1580: Mimar Sinan’ın Kendi Türbesi’nin yapımı,
1585: Kayseri Kurşunlu Camii’nin yapımı,
1585: İstanbul Çarşamba, Mehmed Ağa Camii’nin yapımı,
1585 Ayvansaray Kazasker İvaz Efendi Külliyesi’nin yapımı,
1585: İstanbul Yenibahçe Mesih Mehmed Paşa Camii’nin yapımı,
1585: Kocamustapaşa Ramazan Efendi Camii’nin yapımı,
1586-1587 Manisa Muradiye Küllliyesi’nin yapımı,
1587: Diyarbakır Melek Ahmed Paşa Camii’nin yapımı,
1588: Karagümrük Nişancı Mehmed Paşa Camii’nin yapımı,
1588: Mimar Sinan’ın ölümü